Iyaạr aḍiigu phọ emite bọ ḍughul phọ aḍiphẹ phọ inme ghuḍum mọ amhị, loor esi dị opọ kụ amem dị mị amhiigh omhoọgh eephuạ olhegheri Enhaạn. Tutụ mị kiḅenhị inyinha ipẹ eḅilhẹ bọ emite ḍughul phọ aḍiphẹ phọ, mị uḅenhị inyinha raraạr dị imitenhaan imhị eghoroghọr, kụ ekọm bọ idị mị aakolhobian ekpom amhị owạ Enhaạn.

Umhạr imhị 1937 epẹ Guesnain, emhạ dị omhoọgh riisi dị roguphogh ghan owaaghị ikpo okute epẹ esiinyọm mọ aFrance. Odẹ amhị akumuan ghan esi dị oguphogh ghan owạ okute, mị utuughạ ni esi odị idị arukumuan emhạn maạr. Mị uḅilhẹ kẹn atuughạ esi odị ilọ oghel eekeeny ooruẹn, odị ee ni olhoghonhaạn aḍighaạgh buphẹ roguphogh ghan bọ owạ okute phọ kụ romiinhọm bọ. Loor ephuọm mọ odị amhoọgh bọ onhighemhị araraạr, Odẹ phọ amhị aghị ni aḍigh ookpomhoghan abuphẹ rowạ bọ elhiom abuphẹ roguphogh ghan bọ owạ okute phọ. Adọl ughelhe aruw-emhụ abuọ asiosị phọ iphin ghan ni esi odị. Ibadị abidị umhoọgh ni sidọl; kuolọ i/gbaanyạn bidị, uḅilhẹ ghan oru opuru ikpoki buphẹ roguphogh ghan bọ owạ okute kụ rokparaghạ bọ oteẹny aani iyaạr olhe. Odẹ amhị  aghaghạm ni olhoghi ruw-emhụ abuọ asiosị phọ dị tutụ imhị u/tughemhị ilọ Enhaạn. Okạr oghaạph, kekulha yoor u/kaạph ghan r’oghaạph ilọ Enhaạn.

Iduọn mị ramanhạm bọ, bịn mị amhiigh aani olhọgh aḍien ekeeny ooruẹn. Ekeeny ooruẹn phọ iḅaramaạm ophogh osooromhi aruuruen phọ orọl ghan bọ France. Mị ughelhọm ghan agey ooḍikuan r’ophegh abọl r’anmụny aruuruen phọ. Kụ kẹn onhiin amhị olọ aPolish, ko/lọ aFrench. Mị uwạ ghan dị awe areelhe kirokirọ kotọl ghan r’eephọ ḅilhẹ ooleeny.

Ukpaariọm imhị oḍighi onyọ eghạm lhạ phọ 1957. Pọ kụ iyaạr phọ mị aghị aani bọ epẹ araaḅarạph phọ Algeria ḍughul phọ aḍiphẹ mị aghaạph bọ aghol epẹ omhạn. Iduọn mị aḅẹm bọ mọ “Enhaạn! Sey, Enhaạn!” Iduọn phọ ka/mulọgh ḍien, enhạm adool elhegheḍum! P’eeghe idị mị aseere ekpom! Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, iphẹn emite bọ r’eghạm mọ—iḍighi iyaạr dị mị amhiigh ootughiạn ilọ aghuḍum. Yira utụ eeghe kụ odi bọ siẹn ade phọ? Enhaạn ruphogh ghan ni iyira ḍughụm? Yira komoọgh ni eephọ dị ketọl bịn k’agee-pọ ḍughụm?

Onyebel roten, mem dị mị aghị ophooghian ophogh odẹ r’onhiin amhị, mị uzuan ni oniin onyọ Ogbaanhaạn AZihova. Odị ungọ imhị La Sainte Bible, aBaibul aCatholic dị ogẹ onhụ aFrench, kụ mị amhiigh aạl amem mọ mị aḅula bọ epẹ Algeria. Esi aBaibul dị ikạr iḅọgh imhị pọ Ogananami 21:3, 4. Eḅẹm bọ mọ: “Amarugh phọ Enaạn masoor ude ateẹny we . . . Odị kagbuurogh ni oomo izin riḍien abidị. Aḍuugh r’amukum ologhi r’emoghi r’eephina ke/tọl mun.” Ikpo onhụ phọ iphẹn phọ iḍigh ni ḍiigu esi amhị. Kụ mị apuruan loor mọ, ‘iphẹn phọ inẹ phọ ni?’ Mem mọ amuphẹ phọ mị u/legheri r’iyaạr ilọ Enhaạn r’aBaibul phọ.

Mị romhạn rukumuan eghạm mọ lhạ phọ 1959, mị uzuan ni onyọ Ogbaanhaạn AZihova dị oghol mọ François, dị utughemhị imhị ibadị igey aBaibul phọ. Esi omaạm, odị uḍeenhaan ni imhị siphẹ aBaibul phọ mọ ḍien Enhaạn okol mọ Zihova. (Ps. 83:18) Odị aḅilhẹ utughemhị imhị mọ aZihova kasighẹ ni elhiom ooruẹn atumom siẹn ade phọ, atenhe de phọ paradaịs, aḅilhẹ amunenhi ikpo onhụ phọ ogẹ bọ siphẹ Ogananami 21:3, 4.

Itughemhị phọ ipẹ phọ ikạr kụ iḅeraạn imhị, kụ eḅọgh ekpom amhị. Kuolọ mị ughaghạm ni olhoghi ruw-emhụ abuọ asiosị phọ kụ mị awạ ghan ootuuny abidị loor iduọn bidị rotughemhị bọ raraạr dị i/lo Baibul! Ighịgh mudị eten phọ odẹ phọ amhị aphogh ghan bọ raraạr itir ri imhị, kụ mị u/kparạm ghan iyaạr. Mị uwạ ghan oḍighi iyaạr omiteom egina amem!

AFrançois r’abunhọn abumhoom arighirị amhị dị oḍighi ni Bugbaanhaạn ulhoghonhaạn imhị ḍighaạgh ophoomhị ophin olhoghi phọ amhị. Bidị uḅenhị imhị mọ oḍighi ayira idiphọ aKristẹn pọ ongọ awe oḍuomolhoghi dị eego esi oghaạph iiḅi iinhaghạn Omhạr phọ k’Enhaạn, ko/sophonhaan oye ooruẹn. Opọ kụ oḍighi phọ aZizọs angọ bọ budaphạm mọ odị. (Mat. 24:14; Luk 4:43) Iwạ kẹn mọ mị utuughạ oḅaanhaạn awe eyoghoyoghọ eten r’amagheel, etigheri omheeraam mọ abidị. ABaibul phọ aḅẹm mọ, “oye arukumu Omoọgh-we phọ sighiton ku/wạ ghan! Aḍighi ghụn oophọ oye esi oomo awe.”—2 Tim. 2:24.

Mị unme ni dọl aghuḍum mọ amhị kụ aḍiiny muụm idiphọ onyọ Ogbaanhaạn AZihova ookpomhoghan eghir dị ophạm lhạ phọ 1959. Mị uzuan  ni epẹ phọ umarani dị oghol mọ Angèle, dị uḅeraạn imhị. Mị atọ ghan mem aghị aani ghan ookpomhoghan abidị, kụ yoor aalhạn lhạ phọ 1960. Odị okạr imạ anhịr, ookiạ anhịr ophin, ḅilhẹ inmo aZihova dị emhạn maạr iboom.—Prov. 19:14.

K’asiạ phọ, mị matuughạ ni ibadị araraạr dị emhạn maạr, esi abumor dị momhiịn raraạr ḅilhẹ osụ olhoghi. Eniin iyaạr dị mị atuughạ pọ: Orue omhoọgh ekol esi atorobọ oḍighi dị aḅarạm ipaanhaạn, yira omoọgh osooromhi aloor kụ odaphạn ikpo onhụ osụ olhoghi phọ edi bọ Proverbs 15:22, eḅẹm bọ mọ: “Oromha kụ o/lho pọ nạ maphe.”

Lhạ phọ 1964 mị umhiịn mọ ikpo onhụ phọ ipẹ phọ etu ni inẹ. Lhạ phọ aḍiphẹ phọ, mị umhiigh okumuan idiphọ opoghom eghir, aghiighị rookpomhoghan okparamhị r’olhọgh ophophe abumor phọ omhoọgh siya dị ekpạr r’aZihova. Toroboiperolbọ, mem mọ amuphẹ phọ mị mamhạn 27 asiạ bịn, kụ olhegheri iyaạr amhị ko/bụgh. Esi iduọn phọ mị upiomạn ghan ni. Kuolọ mị ukparaghạ ni oolemhi. Edị epelhom oomo phọ idị, mị matuughạ ibadị ikpanhạ araraạr ḍighaạgh awe dị omhaạr “oromha.”

Mị aatughiạn ni mem mọ purukụ mị aḍighi bọ opoghom eghir. Mem dị mị aghị ophogh oniin ookpomhoghan epẹ Paris, okpokolho onyọ umor dị mamhiịn raraạr aru ni upuru imhị mọ mughumọ iyạl ayoor otue ni omite aani ezue. Kụ mị mọ “Ii.”

Odị upuru imhị mọ, “Louis, abuọ anhiạn kụ edị oyil arookonhom raloghonhaạn ghan ḍighaạgh, abuphẹ omhoon bọ obobọ buphẹ u/moon bọ?”

Kụ mị aphagharanhaạn mọ “abuphẹ u/moon bọ.”

Kụ odị mọ: “Okạr idiphọ. Kuolọ m’onọ amiịn mọ mị ramoọgh ghan mem r’ogina abuphẹ okpạr bọ ni siẹn igey phọ, idiphọ ikumor awe ookpomhoghan phọ. Kụ mọ ookpomhoghan phọ abidị amoọgh ibadị abumor r’abumarani dị oḅonyonhu ozuan, bumhoom awe, r’abudị rokiil umugholoor. Mọ buẹn phọ kokạr kụ osereghiạn eḍighi maạr dị mọ mị amhoọgh aani mem r’abidị ghalhamọ r’oghị k’abidị olhe aani eḍien.”

Mị ukạr kụ asereghiạn oroma ooḅi onyọ umor phọ ophọn phọ. Ephomhoghiạn phọ onyọ umor phọ amhoọgh bọ aghị esi iyool phọ aZihova ikạr kụ etir ekpom amhị. Esi iduọn phọ, mị usooromhi ni loor akem asighẹ adighinhom oroma onyọ umor phọ. Mị rasẹph ni aZihova omiteom abumor dị orọl idiphọ.

Lhạ phọ eḍighi bọ 1969 r’1973, umạ imhị ooḅakị ekụ awe dị kosạ riiḍien oḍiighi esi iyạl igbogh arookpomhoghan  eephugh dị ophạm epẹ Colombe, Paris. Kụ opọ ophạm bọ 1973, iwạ mọ osạ eḍien dị kekasiạn 60,000 awe esi oogh aḍughul otu! Oghiilhaan arọl li. Kuolọ iyaạr dị elhọgh ḍighaạgh pọ oroma phọ odi bọ Proverbs 15:22—oteẹny awe dị osụ olhoghi. Mị uteẹny ni ikpokolho abumor dị omhoọgh olhegheri iyaạr ilọ ariiḍien. Budị robologhi ghan inhạm, budị rozuphọgh ghan iikiriphạ, buọ iisạ, ḅilhẹ r’abuọ oghooghi araraạr. Oomo phọ ayoor uḅophoghạn ni oḍighi oteenyẹ ipẹ yoor rowạ bọ.

Lhạ phọ 1973, umhạgh ni anhịr amhị r’amhị oghị okumuan epẹ Betẹl aFrance. Oḅẹl oḍighi phọ ungọ bọ imhị aḍighi kẹn onhọn ogbagarạ oḍighi. Oḍighi amhị pọ oḍighi idị arinyạ phọ ayira keteẹny bumor phọ ayira odi bọ Cameroon epẹ Africa, ekpisi dị osophoghom iiḍighi phọ ayira lhạ phọ 1970 kụ esi 1993. Egi phọ ephẹn phọ kẹn, mị ughiilhaan ni. Eeni onyọ umor phọ rapogh bọ rukumuan epẹ France arọph ni amhiịn oghiilhaan phọ amhị, kụ ukparamhị imhị mọ: “Abumor phọ ayira odi bọ Cameroon okạr kụ omoghi eḍien aruwaloor. Ongọ bidị eḍien!” Kụ yoor ungọ ni.

Mị ughiighị ni ibadị areelhe dị ekuạn aCameroon oteẹny ikumor awe arookpomhoghan phọ. Ikumor awe phọ abuphẹ okpọ bọ oḅio ḅilhẹ osụ olhoghi ulhoghonhaạn ni imhị ḍighaạgh olhegheri areten dị mị kaḍighi kụ arinyạ phọ keḅeẹny ghan eḍigh Cameroon. AZihova asẹph ni ikuph phọ ayoor. Okạr oghaạph, esi 20 asiạ, amem i/tọl dị awe phọ odị epẹ Cameroon u/moọgh ghan Watchtower r’aḍinyạ phọ oghol ghan mọ Our Kingdom Service.

Emhiigh k’amem mọ yoor omhiigh bọ oghaạph ilọ ilhom mọ, mị umhiịn mọ Angèle amoọgh raagharạ Enhaạn. Imạ araagharạ phọ odị ikạr kụ egananha ghalhamọ r’amem mọ yoor oru bọ aalhạn. Esi omaạm, ḍughul phọ aḍiphẹ eḅaạl yoor kobalhạn bọ, odị uḅenhị imhị mọ mị uuḅereghị mọ aZihova ungọ ni iyoor ephuọm oghiọm aghisigh okumu odị idiphọ olom r’anhịr. AZihova aphagharanhaạn ni iiḅereghị phọ ipẹ phọ.

 Angèle mulhoghonhaạn kẹn imhị ḍighaạgh okuamhị oḍuomolhoghi aZihova. Esi omaạm, mem dị umhạgh iyoor 1973 oghị orọl aBetẹl kụ okumuan, mị uukpukiạn ni oghị loor esi dị oḍighi opoghom eghir phọ uḅeraạn imhị agey. Kuolọ Angèle ughiọm imhị olhoghi mọ yoor moḅọgh sighuḍum ayoor ongọ aZihova. Kụ iḍighi kụ mọ yoor omoọgh oḍighi atorobọ iyaạr dị ookpomhoghan phọ uḅenhị iyoor oḍighi. (Hib. 13:17) Mị ukạr kụ amheeraam iphẹn odị aghaạph bọ! Bịn yoor oghị Betẹl. Siẹn adọl aghuḍum mọ ayoor idiphọ olom r’anhịr, osụ olhoghi anhịr phọ amhị, r’olhoghi phọ odị amhoon bọ, ḅilhẹ r’imạ asiya phọ odị r’aZihova mekparamhị pinien phọ ayoor ḅilhẹ milhoghonhaạn iyoor ḍighaạgh osopha ghan ogey osopha.

Nyiidiphọ yoor mokpọ, Angèle akiọm ni ghisigh aḍighi ogey anhịr ḅilhẹ rubakị ni imhị. Esi omaạm, orue oghị aani siskul ookpomhoghan phọ, Angèle r’amhị umhiigh ni olhọgh ikuph otuughạ onhụ aḅekeeny, loor esi dị ibadị asiskul phọ rotughemhiọm ghan onhụ aḅekeeny. Esi iduọn phọ, yoor umhiigh ni oghị ghan ookpomhoghan dị roḅạ ghan onhụ aḅekeeny, ghalhamọ r’iduọn yoor moḍigh bọ siạ 70 mem mọ amuphẹ phọ. Loor esi iiḍighi phọ amhị idiphọ oniin odị rapogh aani Olạ Agadạ phọ aFrance, ikparanhaạn ni imhị otuughạ onhọn onhụ. Kuolọ Angèle r’amhị oniin alhoghonhaạn ghan ni nyoniin ḍighaạgh. Siẹn yoor moḍigh bọ siạ 80, yoor okiọm ni ghisigh rookolhobian ghan ituughạ onhụ aḅekeeny r’onhụ aFrench. Yoor rokparaghạ ghan ni kẹn ophinhomaam aani abin ituughạ phọ ḅilhẹ roḍighan ookpomhoghan phọ omite ghan epẹ erugh phọ. AZihova makạr kụ asẹph ikuph phọ yoor olhọgh bọ otuughạ oḅạ onhụ aḅekeeny.

Aḍiikiạ aḍisẹph iteẹny ni iyoor 2017. Umhạgh aani Angèle r’amhị oghị aani School for Branch Committee Members and Their Wives, ophạm bọ siphẹ Watchtower Educational Center epẹ Patterson, New York.

AZihova kụ okạr Ogbogh Otomoghiom. (Isa. 30:20) Kụ iḍighi kụ i/ḍighi iikia mọ awe phọ odị—ikumor awe r’iḍoọgh—rokelhọm ni itughemhị phọ ipẹ ekạr bọ enhighẹ! (Deut. 4:5-8) Okạr oghaạph, mị mamhiịn mọ iḍoọgh dị olher rurụ ongọ aZihova r’abumor r’abumarani phọ abuphẹ momhiịn bọ raraạr ropoph ghan ni koghị ghisigh omhanhạm koḍighi we dị omhoọgh ekol. AProverbs 9:9 eḅẹm mọ, “torobọ iyaạr lọ nạ aḅenhị oye olhegheri-iyaạr, keḅilhẹ engọ nyodị onhọn olhegheri iyaạr. Torobọ iyaạr lọ nạ aḅenhị oye aruukuan keḅilhẹ engọ olhegheri-iyaạr dị abụgh.”

Eeni amem mị raatughiạn ghan ni ḍughul phọ aḍiphẹ phọ mị arọl bọ epẹ araaḅarạph phọ Algeria esi 60 asiạ epẹ omhạn. Ḍughul phọ aḍiphẹ phọ mị u/legheri mọ mị kamoọgh ni dọl oḅaạl olhoghi ghisigh. Mị matuughạ ni ibadị araraạr ḍighaạgh abunhọn! AZihova makạr kụ usephọm imhị, ḅilhẹ r’Angèle, ookiạ aghuḍum dị aḍighi olọ ogbaanyạn. Esi iduọn phọ, yoor osopha mọ r’amem r’amem yoor ko/bilhẹ otuughạ ghan esi Odẹ k’akẹ phọ ayira r’esi abumor r’abumarani phọ abuphẹ osụ bọ olhoghi ḅilhẹ momhiịn bọ raraạr kụ ophomhoghiạn aZihova.