1. Eeghe kụ iḍigh ḍiigu esi anạ eḅẹl amem mọ nạ akparaghạ bọ oḅenhị aani abunhọn igey phọ?

NẠ AATUGHIẠN ni mem mọ purukụ nạ alhegheri bọ igey phọ? Itughemhị aBaibul phọ nạ atuughạ ghan bọ ikạr eegholhaan, edughanhaan nyinhạ onhaghanhạn! Kụ nạ aatughiạn mọ keḅeraạn ni torobọ oye olhegheri aani araraạr phọ iphẹn nạ malhegheri bọ. Kụ nạ mọ adom aBaibul phọ kengọ ni bidị ghuḍum oḅaạl olhoghi nyiidiphọ, r’ookiạ oḍuomolhoghi ilọ aghisigh phọ. (Ps. 119:105) R’oophugh, kụ nạ aghaạph igey phọ nạ malhegheri bọ aḅenhị aani siya r’arighirị anạ. Kuolọ imite ika? Iḍigh ni ḍiigu esi anạ, loor esi dị ibadị ughel li igey phọ.

2-3. Ibadị usighẹ ika Zizọs?

² Ki/ḍighi iikia esi ayira mem dị awe oghel dom mọ ayira. Mem mọ aZizọs ibadị ughel li nyodị, ghalhamọ r’iduọn odị aḍighiyogh bọ ni iiḍaạny dị eḍeenhaan mọ Enhaạn rebakị ni nyodị. Esi omaạm, aZizọs aḅeton ni Lazarọs, iiḍaạny dị ghalhamọ r’abuọ isophoghom mọ bịn u/paranhaạn. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, abuḍiemhiom aJu phọ u/meeraam mọ odị kụ aMesaya phọ. Bidị uwạ kẹn oḅạr aZizọs r’aLazarọs bịn oghiigh!—Jọn 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ AZizọs alhegheri ni mọ ibadị ko/meeraam mọ onọ kụ aMesaya phọ. (Jọn 5:39-44) Odị aḅenhị egu abutelhedom aJọn oḍiinyeom muụm mọ, mọ: “Ibo k’Enaạn ketolonaạn ni oye Iọ imị u/gheI!” (Mat. 11:2, 3, 6) Uḍighi ika kụ ibadị oghel bọ Zizọs?

4. Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

⁴ Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn r’epẹ etum bọ siẹn, yira kooḅeghiọn iniin ariphigh phọ eḍighi bọ kụ ibadị siphẹ oḅẹl  okuron asiạ phọ u/meeraam bọ Zizọs. Yira koḅilhẹ kẹn omiịn ipẹ eḍighi bọ kụ ibadị rodon moghel bọ dom mọ ayira. Edị emhạn maạr epelhom, yira kotuughạ idị yira komoọgh omheeraam dị akpạr okị esi aZizọs obọ yira kokpetaan ghan bọ nyodị omeel.

5. Uḍighi ika kụ ibadị ootughiạn bọ mọ aZizọs kụ ka/Mesaya phọ?

⁵ Ibadị ughel Zizọs loor ekpisi phọ odị aḍuạ bọ aru. Bidị umhiịn ni mọ aZizọs aḍighi ni ookiạ otughemhiạ, ḅilhẹ aḍighiyogh ni iiḍaạny. Kuolọ bidị usighẹ mọ odị oopho oọny uwekulhom okaạm amakạ. Odị aḍuạ Nazerẹt kụ aru, emhạ dị awe u/kạr umaghamhị maạr. Ghalhamọ aNataniẹl phọ aḍighi aani bọ oniin otelhedom aZizọs bịn aphụr ri apuru mọ: “Igey keḍuạ ni Nazerẹt etu ḍughụm?” (Jọn 1:46) Eeni emhạ phọ aZizọs arọl ghan bọ mem mọ amuphẹ phọ kụ edị i/ḅeraạn Nataniẹl. Obobọ eeni odị aatughiạn ghan imiịn phọ aMicah 5:2, eḅẹm bọ mọ komạr aMesaya phọ epẹ Betilihẹm, k/aNazarẹt.

6. Eeghe kụ miḍighi idị awe aḍio phọ aZizọs mulọgh elhegh aMesaya phọ?

⁶ Igẹ Iigbia phọ iḅẹm mọ eeghe? Oyil phọ Aizaya aḅẹm mọ amulọgh ḍien phọ aZizọs u/moọgh “ogbolhomaam ilọ” aMesaya phọ. (Isa. 53:8) Ibadị igẹ ilọ aMesaya phọ eḍighi imiịn. Mọ bidị umhiigha ni loor ooḅeghiọn oomo ariphigh phọ, obọ bidị mulegheri ni mọ umhạr Zizọs Betilihẹm, ḅilhẹ mọ odị eemharạ Uw-emhạ phọ Devid. (Luk 2:4-7) Esi iduọn phọ, emhạ phọ omhạr bọ Zizọs eḍighi emhạ phọ oghaạph bọ oghol siphẹ Micah 5:2. Eeghe kụ okạr iiḅaghamhị phọ? Awe uugboronhom ghan osoph ooruẹn. Bidị u/legheri ghan oomo ariphigh phọ. Iduọn kụ iḍighi bọ iyaạr phọ bidị okpetaan bọ omheel loor aZizọs.

7. Uḍighi ika kụ ibadị okel bọ we phọ aZihova?

⁷ Ipẹ phọ edi aani ni rodon ḍughụm? Ii. Ogbogh opol awe phọ aZihova u/meel eelạ; kụ ibadị omiịn bidị idiphọ “iḅar awe ni bịn, dị ḍinyạ u/maạr.” (Iiḍighi 4:13) Abuniin roḅẹm ghan mọ Abugbaanhaạn phọ u/sianhaan otughemhị awe Ekpo Onhụ phọ Enhaạn loor esi dị mọ u/kị askul otuughạ ilọ Enhaạn. Abunhọn roḅẹm ghan mọ Abugbaanhaạn AZihova phọ “ekụ iiḅereghị America,” ghalhamọ r’iduọn ogbogh opol Abugbaanhaạn AZihova u/ḍighi bọ ni buọ United States. Kụ abuniin mọ Abugbaanhaạn phọ u/meeraam Zizọs. K’asiạ phọ, awe romạgh ghan we phọ aZihova mọ, “Awe igbagharạn itọ,” “awe iḅilhigha America,” ḅilhẹ “r’awe iḅạph.” Kụ ibadị dị ronaghạn ghan iphẹn phọ, bịn u/legheri okạr ipẹ eru bọ inẹ, moghol iduọn okel igey phọ.

8. Odaphạn Iiḍighi 17:11, oye kaḍighi ika kụ alegheri okạr awe phọ Enhaạn?

⁸ Ika kụ idị yira kobilhẹ u/kpetaan umheel? Ewạ mọ awe owaaghị ghan olhegheri ipẹ eru bọ inẹ. Ipẹ kụ idị oniin ogeọm aBaibul phọ aLuk aḍighi. Odị alhọgh inyaạm amhaạr ‘azuumaam atuughạ oomo phọ araraạr phọ, k’eḅẹl egbiom mọ.’ Odị awạ dị buphẹ robạl bọ kolegheri “mọ oomo araraạr phọ ipẹ motughemị bọ” bidị ilọ aZizọs, okaraghị igey phọ ni. (Luk 1:1-4) Abuọ aJu phọ orọl bọ Beroea iḍiodi phọ, uḍighi aani igina phọ. Mem mọ bidị ophụr bọ onhaghạn iiḅi iinhaghạn phọ ilọ aZizọs, bidị uuḅeghiọn ni Igẹ Iigbia aHibru phọ ophogh mughumọ ipẹ oḅenhị bọ bidị inẹ phọ ni. (Bạl Iiḍighi 17:11.) Iniin phọ kẹn kụ idị ewạ dị awe ḍio arodon kooḅeghiọn ghan riphigh phọ. Ewạ mọ bidị otomaạm ghan iphẹn awe phọ Enhaạn rotughemhị bọ bidị r’ipẹ aBaibul phọ aḅẹm bọ. Ewạ kẹn dị bidị kotuughạ olegheri ilọ iphẹn  awe phọ Enhaạn moḍighi bọ siẹn amem mọ abidị. Bidị omhiigha ni loor owaaghị raraạr omhiịn, bidị ko/meeraam uḅẹm mọ.

9. Eeghe kụ imite mem mọ aZizọs u/meera bọ ungọ eḍeenhaan k’akẹ phọ?

⁹ Itughemhị phọ aZizọs bịn i/gbaanyạn buniin awe amem mọ odị. Bidị uwạ ghan idị epu siphẹ. Bidị upuru ghan mọ odị aḍeenhaan mọ onọ kụ aMesaya phọ ni esi ongọ abidị “eḍeenaan k’ake.” (Mat. 16:1) Eeni e/naghanhạn aDaniel 7:13, 14, kụ iḍighi bọ iyaạr phọ bidị opuru bọ nyodị ipẹ phọ. Toroboiperolbọ, opọ kụ ka/mem mọ aZihova amaanhaạn bọ omhunhenhi imiịn phọ ipẹ phọ. Itughemhị phọ aZizọs bịn ikasiạn ni oḍeenhaan abidị mọ odị kụ aMesaya phọ. Iduọn odị u/meera bọ ungọ bidị eḍeenhaan k’akẹ phọ bịn bidị okpetaan nyodị omheel.—Mat. 16:4.

10. Ika kụ idị aZizọs amhunhenhi ipẹ Aizaya agẹ bọ ilọ aMesaya phọ?

¹⁰ Igẹ Iigbia phọ iḅẹm mọ eeghe? Oyil phọ Aizaya agẹ ilọ aMesaya phọ mọ: “Odị ka/looghị ḅilhẹ m’ophoophe eḍọgh odị, m’oghaạph araghaạph eḍọgh dị eghị anyụ siphẹ aroḅodo phọ.” (Isa. 42:1, 2) AZizọs aphạm rukumuan phọ odị eten dị u/ḍeenhaan loor. Odị o/lhoghoḍị igbogh arubughotu, ḅilhẹ o/kolhọgh iinmenian dị egbatanhaạn, obobọ mọ awe oomhaghạgh nyodị itaanheẹn asiḍien. Mem mọ odị asoman bọ iiruẹn phọ, ghalhamọ r’iduọn egbolhomaam bọ ni ghuḍum mọ odị, odị o/ḍighi iiḍaạny obọ eḅeraạn Uw-emhạ phọ Herọd. (Luk 23:8-11) AZizọs aḍighi ni iphurukpu iiḍaạny, kuolọ odị akạr agbon oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ. Odị aḅenhị bumatuạn phọ odị mọ “esi iphẹn kụ idị mị atuạn bọ aru.”—Mạk 1:38.

11. Eeghe iitughiạn dị ii/leeny kụ idị abuniin omhoọgh rodon?

¹¹ Ipẹ phọ edi aani ni rodon ḍughụm? Ii. Rodon awe romoọgh ghan ḍiḅeraạn igbogh aruutu asiosị dị ephạm imạ agbạ r’idoronheẹn dị emhạn ikpoki iboom. Ḅilhẹ kẹn awe romoọgh ghan ḍiḅeraạn awe asiosị dị romeregha igbogh itaanheẹn asiḍien, r’arayaạl dị u/legheri mun ipẹ emhiigh bọ. Kuolọ abuẹn rokị  ghan bọ rookpomhoghan phọ iphẹn phọ rotuughạ ghan eeghe ilọ Enhaạn r’ogbi phọ odị? Buphẹ rotu ghan bọ ituughạ ayira rotuughạ ghan ilọ aZihova ḅilhẹ r’ilọ orọl idị eḅọph r’ogbi phọ odị. Asikindọm Họl phọ ayira eḅaạl eḅilhẹ ekuạ, kuolọ u/deeghị inmẹ. Buphẹ oḍiemhiom bọ rukumuan phọ u/moọgh kirọ odọ iinmenian; obobọ itaanheẹn asiḍien. Itughemhị phọ r’omheeraam mọ ayira ekpasị siphẹ aBaibul phọ. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, ibadị rodon moghel eten iiseeny phọ ayira, loor esi dị mọ i/ḅarạm aani igbogh arayaạl. Ḅilhẹ mọ itughemhị phọ ayira i/ḅọph r’ipẹ bidị ronaghạn ghan bọ.

12. Odaphạn Hibru 11:1, 6, omheeraam mọ ayira akpẹ okpasị esi eeghe?

¹² Ika kụ idị yira kobilhẹ u/kpetaan umeel? Otelhedom aPọl aḅenhị Kristẹn phọ orọl bọ Rom mọ: “Onaghạn ghan oghaạph phọ rakọm ghan omeeraam; buphẹ rokaạph ghan bọ iIọ aKraist kụ rokọm ghan bọ onaghạn phọ.” (Rom. 10:17) Kụ iḍighi kụ, yira rokparamhị ghan omheeraam mọ ayira esi otuughạ ghan aBaibul phọ, ke/si olheeghi arayaạl dị i/lo Baibul ghalhamọ iḅeraạn ni we. Ikpaariọm ni iyira omhoọgh omheeraam dị akpạr oghị esi igey aBaibul phọ loor esi dị “oye dị u/moọgh omeeraam ka/tue aḅaalamị ologhi Enaạn.” (Bạl Hibru 11:1, 6.) Esi iduọn phọ, i/moghi eḍeenhaan k’akẹ kụ yira ogbi olhegheri mọ yira momhiịn igey phọ. Omhiigha aloor ooḅeghiọn itughemhị aBaibul phọ rekparamhị ghan bọ omheeraam, ekasiạn ni ongọ ayira okuphom owol ḅilhẹ r’oghel iikia.

13. Eeghe kụ ikọm bọ idị ibadị oghel Zizọs?

¹³ Mem mọ aZizọs, iḍighi ni iikia esi abutelhedom mọ aJọn oḍiinyeom muụm mọ iduọn abutelhedom mọ aZizọs ro/tuạn aani ghan bọ iiḅereghị korọl okoọny. AZizọs aḅẹm mọ ephigh otuạn iiḅereghị orọl okoọny i/lo iduọn odị odi bọ ni r’abidị. (Mat. 9:14-17) Ghalhamọ r’iduọn aZizọs aghaạph bọ ni aagholhomhi iphẹn phọ, aFarisi r’abunhọn abuọ isophoghom mọ ughel li Zizọs loor iduọn odị u/dạph ghan bọ iḍighinhom araraạr phọ  abidị. Bidị ughạgh olhoghi mọ aZizọs atuạn eeghe kụ aakonhom oye ḍio ophooghian. (Mạk 3:1-6; Jọn 9:16) Bidị ughophora mọ bunọ rooko ghan olhogh aḍio ophooghian phọ; kuolọ ḍieriphọ aḍighaạgh phọ, bidị romuul li ḍighi siphẹ otu iiḅereghị phọ. Bidị ughaghạm ni olhoghi Zizọs mem mọ odị aḅaạm bọ bidị loor ipẹ phọ. (Mat. 21:12, 13, 15) Ḅilhẹ kẹn iphin ni olhoghi abuphẹ aZizọs aghaạph bọ iiḅi iinhaghạn phọ aḅenhị siphẹ obughotu phọ aNazerẹt, loor iduọn odị aḍighinhom bọ oghaạph omaaniọm dị agananamhi e/moọgh omheeraam mọ r’owạ imạ ilọ aloor phọ abidị. (Luk 4:16, 25-30) Ezọ phọ aZizọs i/kị bọ ipẹ bidị ootughiạn bọ, iḍighi ni idị ibadị abidị okpetaan omheel.—Mat. 11:16-19.

14. Uḍighi ika kụ aZizọs aghel bọ iḍighinhom araraạr awe dị i/ḅọph r’Igẹ Iigbia phọ?

¹⁴ Igẹ Iigbia phọ iḅẹm mọ eeghe? Dị eego esi oyil phọ Aizaya aZihova aḅẹm mọ: “Awe phọ abuẹn ruuseeny ghan imhị r’oopho onhụ abidị, kụ bidị rughuenhiom ghan imhị iidoronhụ abidị, kuolọ arokpom mọ abidị ikelhạn ni imhị; Kụ oghiilhaan amhị esi abidị akpasị esi itọ dị awe otughemhị bidị.” (Isa. 29:13) AZizọs o/piomạn oghel eḍighinhom iyaạr awe dị i/ḅophạn Igẹ Iigbia phọ. Abuphẹ osighẹ bọ iilhogh r’iḍighinhom araraạr awe kụ opuemhi Igẹ Iigbia phọ ughel aZihova r’opọ odị arom bọ asighẹ aru idiphọ aMesaya phọ.

15. Eeghe kụ iḍighi kụ ibadị rodon moghel bọ Bugbaanhaạn AZihova?

¹⁵ Ipẹ phọ edi aani ni rodon ḍughụm? Ii. Repin ghan ni ilhoghi ibadị mem dị Abugbaanhaạn AZihova u/ḍighan aani bidị olheeghi arayaạl dị i/lo Baibul idiphọ aḍio dị omhạr oye ḅilhẹ r’aKrismạs. Repin ghan kẹn ilhoghi abunhọn mem dị Abugbaanhaạn AZihova u/ḍighan aani rayaạl eelhe phọ obobọ eten amaḍi dị i/daphạn Ekpo Onhụ phọ Enhaạn. Buphẹ oghol bọ iphẹn phọ rughaghạm ghan iyira olhoghi eeni u/legheri, osighẹ mọ bunọ rooseeny ni Enhaạn egey eten. Kuolọ bidị ko/tue oḅaalamhị olhoghi Enhaạn eḍighi maạr dị bidị osighẹ eḍighinhom iyaạr areelhe phọ kụ opuemhi itughemhị aBaibul phọ.—Mạk 7:7-9.

16. Odaphạn Psalm 119:97, 113, 163-165, ewạ mọ oḍighi eeghe ḅilhẹ eeghe kụ edị ewạ mọ oghel?

¹⁶ Ika kụ idị yira kobilhẹ u/kpetaan umeel? Ewạ mọ okuamhị ophomhoghiạn iilhogh r’asinhị iilhogh phọ aZihova. (Bạl Psalm 119:97, 113, 163-165.) Yira ophomhoghiạn aZihova, yira kokel li iḍighinhom araraạr dị nyodị i/ḅeraạn. Yira ko/meera iyaạr esophoghom ephomhoghiạn phọ yira omhoọgh bọ oghị esi aZihova.

17. Ibadị mem mọ aZizọs ughol eeghe kụ okpetaan bọ omheel loor odị?

¹⁷ Mem mọ aZizọs abuniin awe uwạ ghan omhiịn dị itooghị phọ kenmia. Uḍuom ghan olhoghi mọ aMesaya phọ katagharạn bidị esi itooghị aRom mọ. Kuolọ mem mọ bidị owạ bọ oḍighi aZizọs uw-emhạ, odị o/mheera. (Jọn 6:14, 15) Abupinyọn rikiạ phọ r’abunhọn—uuḅaghamhiạn ghan loor mọ aZizọs kanme itooghị phọ bịn aRom mọ opin olhoghi oboọr bunọ iikpọ phọ bidị ophạm bọ. Ogbolhomaam itooghị phọ aḍighi idị ibadị aJu phọ okpetaan omheel loor aZizọs.

18. Ighẹn imiịn ilọ aMesaya phọ kụ idị ibadị ogunhọm?

¹⁸ Igẹ Iigbia phọ iḅẹm mọ eeghe? Ii obọ ibadị imiịn ighaạph mọ aMesaya phọ kaḍighi Ophelhegbe, kuolọ inhọn imiịn eḍeenhaan mọ odị kapụr ri amugh loor ikarạph ayira. (Isa. 53:9, 12) Eeghe kụ iḍighi kụ bidị ogbon ghan bọ idị i/tu inẹ ilọ aMesaya phọ? Ibadị mem mọ aZizọs uḅitonhaạn ghan torobọ imiịn dị ke/siemhi eekunha iiḅaghamhị phọ abidị mem mem mọ.—Jọn 6:26, 27.

19. Eeghe kụ iḍighi kụ ibadị okel bọ dom mọ ayira ḍio arodon?

 ¹⁹ Ipẹ phọ edi aani ni rodon ḍughụm? Ii. Ibadị rodon ughel iyira loor iduọn yira ro/ḍighom aani ghan bọ raghaạph imirighan itooghị. Bidị roḅẹm ghan mọ enighẹ dị yira komạ aani oye lọ akpẹ odạ. Toroboiperolbọ, odaphạn ephoghom aZihova, yira olegheri mọ yira osaḅạr oye m’udạ iyira pọ yira moghel aZihova. (1 Sam. 8:4-7) Abuniin awe rootughiạn ghan mọ obọ yira muloghoḍị siskul r’aruutu arookonhom ḅilhẹ r’inhọn iiḍighi olhoghonhaạn awe ḍighaạgh. Bidị moghel dom ayira loor esi dị yira ogbon oghaạph adom iiḅi iinhaghạn phọ, kparipẹ ilọ oselemhi iiḅaghamhị aḅirinhi phọ.

20. Odaphạn Matiu 7:21-23, eeghe kụ okpanhạ oḍighi dị yira omhoọgh?

²⁰ Ika kụ idị yira kobilhẹ u/kpetaan umeel? (Bạl Matiu 7:21-23.) Ogbon okpanhạ oḍighi phọ aZizọs aḅọgh bọ ungọ iyira. (Mat. 28:19, 20) Ku/meera imirighan itooghị r’okparaghạ oselemhi iiḅaghamhị aḅirinhi phọ ophọn phọ igbaragbaramhị iyira. Yira opomhoghiạn we oḅilhẹ omoọgh ogbolhomaam ilọ iiḅaghamhị abidị, kuolọ yira olegheri mọ okạr eten olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh pọ otughemhị abidị ilọ Omhạr phọ Enhaạn, r’oḍighi idị bidị komoọgh igey asiya r’aZihova.

21. Eeghe kụ eḍighi osopha ayira?

²¹ Siẹn phọ yira mooḅeghiọn inya asighiigh ookpeteghaan dị eḍighi idị ibadị oghel Zizọs siphẹ oḅẹl okuron asiạ phọ, kụ ḅilhẹ kẹn ketue ekọm idị abuniin rodon kokel buphẹ roḍạph bọ Zizọs. Kuolọ iphẹn phọ bịn kụ araraạr dị ewạ moghel ḍughụm? Eeye. Siphẹ emhuoghaạph phọ etum bọ siẹn, yira kooḅeghiọn inhọn inya asighiigh ookpeteghaan. Eḍighi idị yira kosopha okparamhị omheeraam mọ ayira r’oghel atorobọ iyaạr okpetaan!