1. Ekpo onhụ phọ Enaạn r’ingọ ghan iyira eeghe?

YIRA kotue ni olegheri ilọ okaran atorobọ ipaanaạn—loor esi dị aZihova kụ Ogbogh Otughemiạ ayira. (Isa. 30:20, 21) Ekpo onhụ phọ odị r’ingọ ghan iyira torobọ iyaạr dị yira owạ, omhoọgh “iinyạ oḍighinom atorobọ ooḅi oḍighi.” (2 Tim. 3:17) Mem lọ yira odaphạn itughemị aBaibul phọ, yira rosụ ghan ni olhoghi k’opu buphẹ roleenye ghan bọ eleeny “olegheri iyaạr” aḅirini phọ.—1 Kọr. 3:19; Ps. 119:97-100.

2. Yira kotuughạ eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

² Iduọn yira komiịn bọ ni, olhegheri iyaạr aḅirini phọ ibadị amem raḅeraạn ghan ruuphuạ iphulupul phọ. Kụ iḍighi kụ rikparanaạn ghan ni iyira oghel eten iitughiạn r’aroozọ aḅirini phọ. Epẹ kụ iyaạr phọ aBaibul phọ aḅẹm bọ mọ: “Igona loor ephamạ iloghi anyina, obọ oye kasighẹ ghan bọ olegheri iyaạr aḅirini phọ iikeleghiom inyina aboọr ologhi.” (Kọl. 2:8) Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn iphirigba iyạl okpẹ iikeleghian dị eetura ḍio arodon. Esi atorobọ okpẹ phọ ophọn phọ, yira komiịn iyaạr phọ olegheri iyaạr aḅirini phọ ophọn phọ aḍighi bọ elologhi, ḅilhẹ r’ipẹ Ekpo onhụ phọ Enaạn epeleghiom bọ torobọ iyaạr dị aḅirini phọ amhoọgh ongọ ayira.

3-4. Eeghe odọ onmia kụ amite, idị egbolomaam ephoghom ilọ orolhạn esi r’aroozọ awe epẹ Yunaitẹd Stet, emhiighom okuron asiạ phọ amuneniom bọ 20?

³ Epẹ Yunaitẹd Stet, emhiighom okuron asiạ phọ amuneniom bọ 20, eten phọ epẹ awe osighẹ ghan bọ orolạn esi anmia ni iboom. Siạ dị meten, ibadị awe umheeraam ni mọ orolạn esi aḍighi iyaạr dị edianaan olom r’anhịr bịn, ḅilhẹ u/mighirom ghan  ukaạph esi ogbo ilọ orolạn esi. Kuolọ nyiidiphọ, ipẹ phọ i/lo mun.

⁴ Siphẹ emhiighom okuron asiạ phọ amuneniom bọ 20, aroozọ r’iḍighinom araraạr awe phọ idị egbolomaam orolạn esi ikạr kụ enmia. “Asifim, areephegh, asuọr, arinyạ, ḅilẹ r’iphelegbeel araraạr dị robologhi ikạr kụ eeghironaan orolạn esi dị u/ḅaạl,” ipẹ kụ idị oniin anhịr awaaghị amhiịn. Siạ phọ ipẹ phọ, eten ogherọgh iḅạ ikạr kụ eḍạ ḍiḅeraạn awe ilọ orolạn esi, eten iinmenian phọ kẹn i/maạr mun isereghian. Idiphọ aBaibul phọ aḅẹm bọ ni ilọ asiḍio eekuna phọ, mọ awe “kopomoghiạn eedughạ opu Enaạn.”—2 Tim. 3:4.

5. Emhiigh lhạ phọ 1960 kụ rekị, eeghe kụ memitenaan ephoghom r’aroozọ awe?

⁵ Emhiigh lhạ phọ 1960 kụ rekị, asipinien amikạ, abuminạ riiniọm ḅilẹ r’oḅamaghị ikpoki iipaany ni. Ibadị areephegh ikạr ghan kụ eḍeenhaan we dị rotolạn esi egaany. Iphẹn phọ mekọm eeghe kụ emiteom ḍio arodon? Oniin anhịr dị rageeghị ghan rinyạ aḅẹm mọ: arughun otu mekạ, iniin arughun otu olom obobọ anhịr phọ mawilẹ ibạm anmụny phọ asuma, eephina ekpom emuza, ophogh asifoto edeḅạ, ḅilẹ r’inhọn m’eepaany, loor esi dị “awe ro/dạph ghan mun iilhogh idị egbolomaam orolạn esi.” Enhọn iyaạr dị meḅilẹ ekọm pọ areezẹgh dị reḍuạ ghan kemite loor esị orolạn esi, idiphọ AIDS, kụ iphẹn phọ eḍeenhaan mọ olhegheri iyaạr aḅirini phọ akạr kụ aḍighi elologhi.—2 Pit. 2:19.

6. Ika kụ idị eten phọ epẹ awe osighẹ bọ orolạn esi eḅeraạn Setan?

⁶ Eten phọ epẹ awe osighẹ bọ orolạn esi ekạr kụ eḅeraạn Setan. D’iikia i/lo, olhoghi aSetan raḅaạl ghan ni mem dị awe osighẹ inmo orolạn esi phọ roḍighinhom eten dị i/kpeanaạn, kụ roofolomi inmo apinien phọ Enaạn ingọ bọ iyira. (Efẹ. 2:2) Orolạn esi dị u/ḅaạl ra/kikima ghan imạ iikolobian phọ aZihova ilọ emariạ bịn, eḅilẹ kẹn rekikima ghan oye phọ omhoọgh aghuḍum k’agee-pọ.—1 Kọr. 6:9, 10.

7-8. Eeghe kụ iḍighi kụ eten phọ epẹ aBaibul phọ asighẹ bọ orolạn esi enighẹ bọ apeleghiom nyophọ aḅirini phọ?

⁷ Awe dị osighẹ olhegheri iyaạr aḅirini phọ rogilaạm ghan siigbu aBaibul phọ, koḅẹm mọ i/moọgh maạr oḍighinom. Bidị ropuru ghan mọ, ‘eeghe kụ iḍighi kụ Enaạn ilhemọm bọ ni iyira ruuphuạ phọ kụ aḅilhẹ bọ raḅẹm ghan mọ ku/tolạn esi?’ Aḍipuru phọ aḍiphẹ phọ imite loor esi dị awe omeeraam mọ ekpẹ oḍighi ghan ongọ atorobọ iyaạr dị aloor phọ ewạ. Kuolọ aBaibul phọ o/ghaạph idiphọ. Ughueni iyira esi otughemị mọ yira kotue ni ooḅakị ruuphuạ phọ  ayira. (Kọl. 3:5) Oḅarạm isiphẹ, aZihova aḅilhẹ kẹn ungọ iyira inmo apinien, dị iyạl phọ awe phọ kotue ni okelọm orolạn esi mem dị bidị m’aalhạn. (1 Kọr. 7:8, 9) Mem dị odaphạn iikolobian phọ iphẹn phọ, olom mọ r’anhịr phọ kokelọm ni orolạn esi dị ko/loghoma saị obobọ okiilaan iyaạr, loor esi dị i/ḍighi orolạn esi dị u/ḅaạl.

⁸ Dị egbatanaạn r’ephoghom aḅirini phọ, aBaibul phọ akaạph ni ilọ orolạn esi dị asererẹ. Ekaạph ni egananmi mọ orolạn esi phọ aḍighi ni iyaạr oghelọm. (Prov. 5:18, 19) Toroboiperolbọ, aBaibul phọ aḅẹm kẹn mọ: “Ekpeanaạn dị torobọ olephiri oọny kaako loor odị kụ alegheri ilọ ophin anịr dị ikalaghiạn ke/tọI. Odị ku/pinom ephuọm idiphọ abuọ aruru phọ Enaạn u/Iegheri bọ.”—1 Tẹs. 4:4, 5.

9. (a) Ika kụ idị okparamị we phọ aZihova siphẹ okuron asiạ phọ amuneniom bọ 20 phọ, odaphạn olhegheri iyaạr Ekpo onhụ phọ Enaạn apeleghiom bọ? (b) Eeghe oroma dị aḍighi olọ osụ olhoghi kụ edị yira omhiịn siphẹ 1 Jọn 2:15, 16? (c) Idiphọ ogoolạ bọ siphẹ Rom 1:24-27, eeghe aroozọ dị i/ḅaạl kụ edị ewạ mọ yira oghel?

⁹ Mem okuron asiạ phọ amuneniom bọ 20 phọ, awe phọ aZihova u/meel uḍighanaan aani okpẹ iikeleghian abuphẹ “eekpoogh umugholoor abidị meḅomaan” bọ. (Efẹ. 4:19) Bidị ukparaghạ ni oomo ipẹ bidị kotue bọ odaphạn asiigbu phọ aZihova. AWatch Tower May 15, 1926, aḅẹm mọ “olephiri oọny obobọ anhịr ephoph amhaạr asererẹ eten iitughiạn r’ipẹ odị razọ bọ, k’aghị esi ophodiphọ.” Etigheri ipẹ aḅirini phọ roḍighi bọ, awe phọ aZihova udaphạn ni olhegheri iyaạr Ekpo onhụ phọ Enaạn apeleghiom bọ. (Bạl 1 Jọn 2:15, 16.) P’eeghe idị yira rosereghiạn aZihova esi Ekpo onhụ phọ odị! Yira oḅilhẹ kẹn ni rosẹph aZihova omiteom ghan itughemị dị kiloghonaạn iyira ḍighaạgh oghel olhegheri iyaạr aḅirini phọ idị egbolomaam roozọ. *—Bạl Rom 1:24-27.

10-11. ABaibul phọ akaạph mọ eeghe iyaạr kụ kemite siḍio aruukuna phọ?

¹⁰ ABaibul phọ uphụr iyira rurụ mọ mem aruukuna phọ “awe kobeeph ni ikarạph.” (2 Tim. 3:1, 2) Epẹ kụ iyaạr phọ i/ḍighi bọ iikia esi ayira omhiịn dị awe aḅirini phọ rowạ ghan ilọ asuọ abidị bịn. Aḍiniin aḍinyạ iḅẹm mọ, lhạ phọ eḍighi bọ 1970, umiteoghom ni okpol “rinyạ dị eghaạph idị oye kaḍighi kụ enighenhaạn oye phọ.” Iniin arinyạ phọ ipẹ phọ “ikpaariọm ghan buphẹ robalạgh bọ mọ omhiinạ ghan loor mudị bidị kụ unighẹ opu buerị phọ.” Esi omaạm, aḍiniin aḍinyạ phọ iḅẹm mọ: “Pomoghiạn loor anạ bịn, idị eḍighi bọ nạ kụ unighẹ aḅilhẹ amhạn maạr apu buerị phọ awe phọ.” Aḍinyạ phọ iḅẹm mọ “torobọ oye kụ asopha ghan ipẹ odị k’azọ ghạn bọ, ḅilhẹ mọ aḍighi ghan torobọ idị eḅeraạn nyodị.”

¹¹ Nạ managhạn ghan ni dị oye aghaạph idiphọ ḍughụm? Idọ phọ ipẹ phọ kụ idị aSetan aḅenị bọ Iv. ASetan aḅẹm mọ Iv “katọl idiphọ Enaạn, alegheri igey r’ikarạph.” (Gen. 3:5) Ḍio arodon, ibadị rootughiạn ghan iboom ilọ asiloor abidị, dị tutụ onhọn oye—ghalamọ r’Enaạn bịn ka/tue aḅenị bidị ilọ oḍighi. Esi omaạm, eegharạ phọ epẹ phọ mekạr kụ etir eten phọ epẹ awe osighẹ bọ pinien.

12. Aḅirini phọ osighẹ ikạ pinien?

¹² ABaibul phọ angọ itọ burulom r’anmariịr mọ oniin alhọgh ghan eghuan nyorị phọ, kụ ophamanhạm ipẹ bidị moghunya bọ. Kụ ekpaariọm budị m’aalhạn mọ okuọm oomo aloor siphẹ apinien phọ abidị, esi oḅẹm mọ: “Oye kagbatanaạn odẹ r’onhiin odị, kụ aḅophạn r’anhịr odị, kụ iyạI phọ abidị koḍighi iniin iphuIupuI.” (Gen. 2:24) Dị egbạgh r’iphẹn phọ, buphẹ osighẹ bọ olhegheri iyaạr aḅirini phọ kụ roḍighinhom roḅẹm ghan inhọn, mọ uw-emhụ agbạ emhụ. Aḍiniin aḍinyạ dị eghaạph ilọ oḅạm ikpoki eḅẹm mọ: “Mem dị roḍighi pinien iniin  arikpisi, oghunya phọ opọ rokunya ghan bọ mọ ‘olom mọ r’anhịr phọ k’otolạn tutụ bidị omuughu,’ m’onme roḅẹm ghan mọ ‘bunọ koḍighi olom r’anhịr tutụ bunọ u/loghoma mun ephomoghiạn.’ ” Edọ ewelewelẹ ephoghom apinien phọ ephẹn phọ meḍighi idị arughun otu dị ko/tue ogbi mekaaghị yogh, bịn ekọm eephina ekpom engọ ibadị awe. Eten dị iikia i/lo, yira kotue ni oḅẹm mọ eten phọ epẹ aḅirini phọ osighẹ bọ pinien ekạr kụ eḍeenhaan elologhi.

13. Uḍighi ikạ kụ awe ophoophe aloor oḍighi bọ ḅaphanyạ esi aZihova?

¹³ ABaibul phọ aḅẹm mọ: “Torobọ oye dị aphoophe loor siphẹ ekpom mọ odị aḍighi aḅaphanyạ esi aZihova.” (Prov. 16:5) Uḍighi ika kụ awe dị ophoophe loor oḍighi bọ ḅaphanyạ esi aZihova? Eniin iyaạr phọ eḍighi bọ pọ, awe dị omaghamị maạr loor abidị bịn rotuughaạny ghan Setan aḍighi bọ oye oodaraghu phọ. Gbiom olhoghi, aSetan aḅom ni emhụ amheeraam mọ aZizọs— ophọn Enaạn asighẹ bọ aḍighinhom olhẹm oomo araraạr phọ—kakpuḍian ni angọ nyinọ! (Mat. 4:8, 9; Kọl. 1:15, 16) Awe phọ abuphẹ omaghamị bọ maạr siloor abidị, mokạr kụ oḍeenhaan mọ osụ olhoghi aḅirini phọ ophọn aḍighi elologhi esi Enaạn.

14. Ika kụ idị aRom 12:3 ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh omhoọgh ephoghom aloor dị eeleeny?

¹⁴ ABaibul phọ mulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh olhegheri eten dị ekpẹ olhoghoma ghan. Kụ aḅẹm ni mọ ekpeanaạn ni ophomoghiạn ghan aloor eten dị eeleeny. AZizọs aḅẹm mọ: ‘pomoghiạn onọn oye idiphọ aloor phọ anạ,’ p’iduọn phọ eḍeenhaan mọ ozuumaam ni ophogh raraạr phọ ipẹ riiḅaghamị bọ iyira. (Mat. 19:19) Toroboiperolbọ, aBaibul phọ siẹn phọ ra/tughemhị ghan mọ yira ophoophe loor ayira opuemi buerị phọ awe phọ. Kparipẹ ghụn, aḅẹm mọ: “Ke/sighẹ ghan ikarạph iipikian r’obaga kụ eḍighinom iyaạr lọ nyina reḍighi. Isooromi ghan loor, torobọ onyọ anyina asighenọm ghan mọ ophorị phọ kụ aḍighi ogey apu nyinọ.”—Fil. 2:3; bạl Rom 12:3.

15. Eeghe kụ iḍighi kụ nạ amheeraam bọ mọ oroma aBaibul phọ ilọ eten phọ epẹ nạ aphogha bọ loor kụ imhoọgh maạr oḍighinhom?

 ¹⁵ Ḍio arodon, ibadị awe, ghalamọ r’abudị osighenọm m’osụ ni olhoghi, r’ogilaạm ghan ni oroma aBaibul phọ ilọ ophoophe aloor. Kụ mọ nạ ameeraam mọ abuerị phọ awe phọ opu nyinạ, pọ bidị kophogh nyinạ osooromi. Kuolọ eegharạ omaghamị aloor maạr phọ aḅirini phọ aSetan rapophe ghan bọ mekọm eeghe kụ emiteom? Nạ amiịn aani ika? Awe dị rowạ ghan ilọ aloor abidị bịn, omoọgh ni oḅaạl olhoghi ḍughụm? Bidị omoọgh ni rughunotu oḅaạl olhoghi ḍughụm? Bidị omoọgh ni bugey arighirị? Bidị omoọgh ni mugey amasian r’Enaạn ḍughụm? Odaphạn iphẹn nạ m’amhiịn bọ, oghẹn kụ ramiteom ghan imạ—olhegheri iyaạr aḅirini phọ ophọn obobọ olhegheri iyaạr Ekpo Onhụ phọ Enaạn?

16-17. Yira kokol eeghe kụ osẹph Enaạn, kụ eeghe kụ iḍighi?

¹⁶ Awe dị rodạph ghan oroma awe aḅirini phọ, okịgh idiphọ oye dị aphe eḍum kụ amhiịn onhọn oye dị aphe aani eḍum mọ kụ radạph, kụ iyạl phọ abidị eten u/legheri. AZizọs aḅẹm idị egbolomaam we “olhegheri iyaạr” dị orọl mem mọ odị mọ: “Bidị awe ikpom ariḍien dị oḅẹm mọ abunọ koḍiemiom bunọn. Kụ oye ikpom ariḍien aḍiemiom onọn oye ikpom ariḍien, iyạI phọ abidị komeIeghu ni osuma ooni.” (Mat. 15:14) Okạr agey, olhegheri iyaạr aḅirini phọ ophọn akạr kụ aḍighi elologhi esi Enaạn.

¹⁷ Osụ olhoghi phọ odi bọ siphẹ oroma aBaibul phọ oomo amem anighẹ “otughemiọm ghan igey phọ, r’oḅaạm ghan abulọ oḍighi ikarạph, r’oolemiom ghan ilọ epiomạn, r’oromoghiom ghan ilọ adọl dị ekpẹ orọl.” (2 Tim. 3:16.) P’eeghe idị yira rosẹph aZihova iduọn odị asighẹ bọ oḍighom mọ odị ughophom iyira asighẹ esi olhegheri iyaạr aḅirini phọ ophọn! (Efẹ. 4:14) Itughemị phọ odị amiteom bọ r’ingọ ghan iyira inyaạm mọ ipẹ yira rowạ bọ ophamanạm asiigbu aBaibul phọ. P’eeghe eepoogh dị yira omhoọgh, dị olhegheri iyaạr aBaibul phọ ra/bi ghan bọ kụ ruuḅakị iyira!