“Adọl ikpoki oomo aḅirinhi phọ m’eḅilhẹ eḍigh esi iiḅaghamhị,” ipẹ kụ dị opọ r’apogh bọ World Bank Group aphụr rurụ esi iinhaghạn dị ongọ June 2022. “Ophọn phọ amem dị osomhạn siḍighi araraạr dị eghị anyụ kụ kanyụ isiẹn phọ ikpoki i/lo.”

 International Monetary Fund molhọgh elhegh mọ, “aḍighi afuel r’eḍien rephogh ghan bịn oghị anyụ, kụ r’etir ghan iboom reelhe phọ ipẹ i/kạr bọ i/mhoọgh ikpoki.”

 ABaibul phọ mulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh onhaghanhạn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ yira osomhạn bọ iiḅaghamhị ikpoki, r’ipẹ yira kokaran bọ, ḅilhẹ m’oḍuomolhoghi egey eekonhom edi ni.

•   ABaibul phọ akol mem mọ yira odi bọ mọ asiḍio “aruukuna.”—2 Tim 3:1

•   AZizọs aḅẹm ni mọ “araraạr aruugu,” obobọ araraạr ookperemhi asighuḍum kụ kemite ghan simem mọ iphẹn phọ. (Luk 21:11) Reḍigh ghan ni ḍiigu mem dị asiḍighi araraạr eghị anyụ. Awe r’ooḅaghamhiạn ghan ni loor ilọ aghisigh phọ, r’oghiilhaany mọ eeni bidị ko/tue mun omiteom ongọ rughunotu abidị.

•   Aḍinyạ Ogananami phọ ekaạph ni idị asiḍighi araraạr keghị anyụ simem mọ iphẹn pho. “Kụ mị anaghạn iyaạr dị eḅạ idiphọ eḍọgh. . . . Iḅẹm mọ, ‘Eekaạgh-okolo memạn ikpoki oḍighi emụ aḍio.’”—Ogananhamhi 6:6, Ooḅi Oghaạph

 Otuughạ obughẹ ilọ asiḍio “aruukuna” phọ r’imiịn phọ edi bọ ḍinyạ ogananami phọ, pọ pogh vidio phọ Aḅirinhi Phọ M’anme Egbi Kạ 1914 kụ aḅilhẹ aạl emhuoghaạph phọ “Inya Abukiilhom Arusụ phọ—Bidị Abuọ Anhiạn?”

•   “Bidị kolhọgh ni rutu kụ otughogh, ḅilhẹ bidị koḅeph ni roghoony avaịn kụ olhe iimumha phọ. Bidị ko”lhọgh ghan mun bịn kụ onhọn oye atugh, kụ ko”ḅeph mun kụ abunhọn awe olhe.”—Isaiah 65:21, 22.

•   “Kụ ariiḍien kemuza ni siẹn ade phọ; kụ epẹ anyụ araaḅarạph phọ kemuza ni.”—Psalm 72:16.

•   “‘Loor idị rokpuuroghọm buẹn r’omiinhọm bọ, loor iḅiphighụ arukulhom mọ, mị kaḅetenhu ni aḍighi iyaạr amiteom,’ aZihova kụ aḅẹm.”—Psalm 12:5. a

 Enhaạn kaalhemhi ni oomo iiḅaghamhị ikpoki siẹn oomo aḅirinhi phọ. Omhiịn ipẹ odị keḍighi bọ iḍuọn phọ, bạl emhuoghaạph phọ “Adọl Dị Oomo Awe Komhoọgh Idị Ekasịn K’edugh Ni?”

 Kuolọ rodon phọ aḍiẹn bịn, aBaibul phọ katue ni alhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh orọl r’asiḍighi araraạr phọ r’epogh bọ oghị anyụ anyụ. Ighẹn areten? Angọ ni iromoghiọm ilọ oḍighinhom ghan ikpoki r’osụ ologhi. (Proverbs 23:4, 5; Ecclesiastes 7:12) Otuughạ obughẹ, pọ bạl rumhuoghaạgh phọ “Koph Iyaạr Phọ Nạ Raḍighi Ghan Bọ Karolhọm” ḅilhẹ “Ilọ Rọl Amem Dị Araraạr Ekuom.”