1. Ki enpòtans pen té ni pou sé moun-lan ki mansyonnen an Bib-la?

 PEN sété bagay-la sé moun-lan ki mansyonnen an Bib-la té ka pli sèvi pou manjé. (Jen. 14:18; Louk 4:4) Anfen, pen té si tèlman konmen, délè Bib-la ka sèvi mo pawòl-la “pen,” pou palé konsèné manjé. a (Maf. 6:11; Twav. 20:7, gadé nòt létid-la an Annglé pou sé vèwsé sala) Osi, la ni dé (2) bèl miwak Jézi té fè, ki té ni pou fè épi pen. (Maf. 16:9, 10) Nou sa li konsèné yonn an sé miwak-a an Jan chapit 6. Konsa, annou ègzanminé wakont sala, pou nou wè sé lison-an nou sa apwann.

2. Pouki plizyè mil moun té bizwen manjé?

² Asou yon lokasyon, lè yo té fini pwéché, sé zapòt Jézi-a té byen fadtijé. Konsa Jézi pwan yo adan on kannòt èvèk i twavèsé lanmè Galili-a, pou yo té sa jwenn on ti plas pa kò yo, pou yo pozé. (Mak 6:7, 30-32; Louk 9:10) Mé, an chay moun wè lè yo kité, èk la té ni lòt moun ki vini konnèt sa osi. Èvèk yo sòti an tout sé vil-la, épi yo mété kouwi asou lans-lan. Konsa, lè Jézi épi sé zapòt-la wivé on ti plas tou pwé vil Bèfsayda, la té ja ni plizyè mil moun ki té asanmblé asou lans-lan ka èspéwé yo. Pito i inyowé sé moun-lan, Jézi koumansé enstwi yo konsèné Wéyòm Bondyé, épi i djéwi sa ki té malad. Mé lè’y fini pwéché i té ja ta, èk koté-a yo té yé-a té lwen vil. Konsa, sé disip-la té ka katjilé, kisa tout sé moun-lan té kay manjé. Bon, pitèt adan di yo té ni on ti bagay épi yo pou yo manjé, mé pwèskè yo tout té kay ni pou alé an sé vilaj-la ki té oliwon, pou chaché bagay pou yo manjé. (Maf. 14:15; Jan 6:4, 5) An sitiwasyon sala, kisa Jézi té kay fè?

JÉZI FÈ ON MIWAK POU POTJIWÉ PEN

3. Kisa Jézi di sé disip-la pou fè ba’y sé moun-lan? (Gadé pòtwé-a osi.)

³ Jézi di sé zapòt-la, “[Sé moun-lan] pa oblijé alé. Sé [zòt] menm ki ni pou ba yo manjé.” (Maf. 14:16) Mé, i pa té sanm sé disip-la té kay sa swen tout sé moun sala, paskè la té ni apipwé senk mil (5,000) nonm, apa di madanm épi ti manmay. Anfen, la pitèt té ni apipwé kenz mil (15,000) moun. (Maf. 14:21) Lè sala, disip-la yo té ka kwiyé Androu, di: “La ni an tibway ki ni senk ti pen épi dé pwéson. Mé sa pa kay ni asé pou plen bouden tout sé moun sala.” (Jan 6:9) Pen sala té fèt épi timi. An tan sala, an chay moun té ka manjé kalité pen sala. Èvèk pitèt yo té salé sé ti pwéson-an, èk yo té sèk. Mé, senk (5) ti pen-an èk dé (2) ti pwéson-an tibway-la té ni-an, pa té kay asé pou tout sé moun-lan ki té la-a.

4. Ki lison nou sa apwann an wakont-lan ki an Jan 6:11-13? (Gadé sé pòtwé-a osi.)

⁴ Jézi moutwé sé moun-lan jantiyès, konsa i di yo pou asid an diféwan gwoup asou zèb-la. (Mak 6:39, 40; li Jan 6:11-13.) Silon wakont-lan, lè tout moun asid, Jézi lévé zyé’y an syèl, èvèk i wimèsyé Papa’y pou pen-an épi pwéson-an. Sa sété on bon bagay i fè-a, paskè sé vwéman Bondyé ki té potjiwé manjé-a. Èk sa sé on bon lison pou nou chonjé. Ki nou ka manjé pa kò nou, ében ansanm épi lòt moun, sé pou nou toujou di on ti lapwiyè pou wimèsyé Bondyé avan nou manjé. Bon, apwé Jézi pwédyé, i bay sé disip-la manjé-a pou yo sépawé bay sé moun-lan. Tout moun ki té la manjé bouden yo wèd. Anfen, la té ni tèlman manjé, sé moun-lan pa té sa manjé tout. Mé Jézi pa té vlé manjé-a gaspiyé, konsa i di sé disip-la pou sanblé sa ki té wèsté, paskè yo té kay sa sèvi’y pli ta. Nou sa apwann on lòt bèl lison an ègzanp Jézi. Èvèk lison-an sé sa: sé pa pou nou gaspiyé sa nou ni. Èk si’w sé on pawan, ou sa sèvi wakont sala pou moutwé ich ou pouki i enpòtan pou yo pwédyé avan yo manjé, twété moun épi jantiyès, èk pouki yo sipozé donnan menm kon Jézi.

5. Lè sé moun-lan wè sé bèl bagay-la Jézi té fè jou sala, kisa yo té vlé fè, mé kisa Jézi fè?

⁵ Wi Jézi sété on bon titja, èk i té sa fè miwak. Sé moun-lan té byen kontan sa. Èvèk yo té sav, Moziz té di, Bondyé té kay voyé on pwofèt spésyal ba yo. (Dito. 18:15-18) Pitèt yo té ka katjilé, si Jézi sété pwofèt sala, i té kay fè on bon kondwitè paskè i té sa potjiwé manjé bay tout moun an nasyon Izwayèl. Konsa, yo té vlé “tjenbéʼy pou fòséʼy vini wa yo.” (Jan 6:14, 15) Si Jézi té kité yo fè sa, sa té kay moutwé i té ka mélé kò’y an zafè pòlitiks. Mé, Jézi pa fè sa. Wakont-lan di nou, kon Jézi té sav yo té kay tjébé’y pou fè’y vini wa, i pati alé “an sé mòn-an, pa kòʼy yonn.” Wi, menm si moun té ka bay Jézi chalè, i pa janmen antwimélé kò’y an zafè pòlitiks. Mi on bèl ègzanp Jézi kité ban nou!

6. Ki mannyè nou sa imité ègzanp Jézi, lè’y vini pou zafè pòlitiks? (Gadé pòtwé-a osi.)

⁶ San dout, pyèsonn pa kay mandé nou pou fè miwak pou potjiwé manjé ba yo, ében pou djéwi moun ki malad. Èk yo pa kay mandé nou pou vini wa yo, nonplis. Mé, yo pé ankouwajé nou pou vot, ében pou sipòté on kondwitè yo kwè ki kay fè bon bagay an péyi-a ében an konmin-lan. Konsa i byen enpòtan pou nou chonjé bèl ègzanp-lan Jézi kité ban nou. Jézi pa té ni anyen pou fè épi pòlitiks. Anfen, pli ta i di: “Wéyòm-lan mwen ka kondwi-a pa sòti an latè sala.” (Jan 17:14; 18:36) Kon Kwityen, nou sipozé ni menm katjil épi Jézi, èk nou sipozé swiv ègzanp li. Alò, menm kon Jézi, nou ka sipòté Wéyòm Bondyé, nou ka di moun konsèné Wéyòm sala, èk nou ka pwédyé pou’y kondwi latè-a menm kon’y ja ka kondwi an syèl. (Maf. 6:10) Mé, la ni lòt lison nou sa apwann an miwak-la Jézi té fè pou potjiwé pen-an.

“YO PʼÒKÒ TÉ KONPWANN MIWAK-LA JÉZI TÉ FÈ ÈK SÉ PEN-AN”

7. Ki lòt miwak Jézi té fè, èk kisa sé zapòt-la fè? (Jan 6:16-20)

⁷ Apwé Jézi bay sé moun-lan manjé, i fè sé disip li-a antwé adan on kannòt pou yo viwé an vil Kapènéyòm, èk i menm mouté asou on montany pa kò’y. Konsa sé moun-lan pa té sa tjébé’y pou fè’y vini wa yo. (Li Jan 6:16-20.) Paditan sé zapòt-la té asou lanmè-a, on mové tan lévé. Gwo van koumansé vanté èk i fè lanmè-a vini mové. Lè sala, Jézi koumansé maché asou dlo-a pou’y ay jwenn sé disip-la, èk i di zapòt Pita pou vini maché asou dlo-a osi. (Maf. 14:22-31) Kon Jézi wivé an kannòt-la, van-an doubout vanté. Sé zapòt-la té tèlman sipwi pou wè sa, yo di Jézi: “Ou sé Gason Bondyé pou vwé!” b (Maf. 14:33) I byen antéwésan mé, sé disip la pa té di sa apwé Jézi té fè miwak-la pou potjiwé pen-an. Mi sé sa wakont-lan an liv Mak ka di asou sa: “Yo p’òkò té konpwann miwak-la Jézi té fè èk sé pen-an. Tèt yo té wèd toujou.” (Mak 6:50-52) Wi, sé disip-la p’òkò té konpwann, Jéhova té bay Jézi pouvwa-a pou fè an chay pli bagay pasé potjiwé pen. Mé touswit apwé sa, Jézi palé konsèné miwak-la i té fè pou potjiwé pen-an ankò, èk lè’y fè sa, i enstwi nou on lòt bèl lison.

8-9. Pouki gany moun-lan té ka gadé pou Jézi? (Jan 6:26, 27)

⁸ An li denmen, gany moun-lan viwé menm plas-la koté Jézi té ba yo pen-an. Mé lè yo wivé, Jézi épi sé zapòt-la pa té la. Konsa, yo batjé kannòt, èk yo pati alé vil Kapènéyòm pou gadé pou Jézi. (Jan 6:22-24) Bon, ès yo té fè sa paski yo té vlé apwann pli konsèné Wéyòm-lan? Non! Sèl wézon yo té ka gadé pou Jézi sé paski yo té vlé pli pen pou yo manjé. Ki mannyè nou sav sa?

⁹ Ében konsidiwé sa ki té fèt lè sé moun-lan jwenn Jézi an vil Kapènéyòm. Jézi di yo a klè, sé paski yo té vlé manjé yo té ka gadé pou li. Èk menm si pen-an té plen bouden yo, Jézi di, pen-an sété manjé ki ka gaté. Konsa, i di yo pou “twavay pito, pou manjé-a ki ka fè moun viv pou tout tan-an.” (Li Jan 6:26, 27.) Talè, la ni on kalité manjé ki ka fè moun viv pou tout tan? Pitèt sé moun-lan té byen sipwi pou tann Jézi di sa. Mé ki kalité manjé sa yé, èk ki mannyè sé moun-lan ki té ka kouté Jézi-a, té sa jwenn manjé sala?

10. Pou twapé “lavi étonnèl,” kisa sé moun-lan té kay ni pou fè?

¹⁰ I sanm, sé Jwif-la té vlé konnèt kisa yo té ni pou fè pou yo sa jwenn kalité manjé-a Jézi té ka palé konsèné-a, paskè yo mandé Jézi: “Ki sa pou nou fè, si nou vlé fè sé bagay-la Bondyé vlé-a?” Konsa, pitèt yo té ka katjilé, si yo té fè sé bagay-la Lwa Moziz-la té di yo pou fè-a, yo té kay sa twapé lavi étonnèl. Mé, Jézi di yo, “Sa Bondyé vlé zòt fè sé, kwè an moun-an i voyé-a.” (Jan 6:28, 29) Wi, pou twapé “lavi étonnèl,” sé moun-lan té ni pou mété lafwa an Jézi, moun-lan Bondyé té voyé-a. Anfen, Jézi té ja di sa. (Jan 3:16-18, 36) Èk pli ta, i té kay bay pli enfòmasyon asou sa moun bizwen fè pou yo sa twapé lavi étonnèl.​—Jan 17:3.

11. Ki mannyè sé Jwif-la moutwé sé manjé sèlman ki té asou lidé yo? (Sam 78:24, 25)

¹¹ Malèwèzman, sé Jwif-la pa té kwè i té enpòtan pou yo mété lafwa an Jézi. Konsa, yo mandé’y pou fè on lòt miwak. Yo di’y: “Ki miwak ou kay fè pou nou wè, èk pou nou sa kwèʼw?” (Jan 6:30) Èk yo di’y kon sa, Bondyé té fè on miwak an tan Moziz lè’y té bay sé ayèl yo-a manna, èvèk sé manna-a ki té pen yo paskè sé sa yo té ka manjé. (Néhi. 9:15; li Sam 78:24, 25.) Konsa i a klè, sèl sa ki té asou lidé yo, sété ki mannyè yo té sa jwenn bagay pou yo manjé. Anfen, Jézi té ka éséyé pou enstwi yo on bagay ki té byen enpòtan konsèné lavi étonnèl, lè’y té di yo: “Papa mwen bay zòt bon pen-an ki sòti an syèl-la.” (Jan 6:32) Mé, yo té tèlman antéwésé an sa yo té sa mété an bouden yo, yo pa moutwé pyès lantéwé an sa Jézi té ka di yo-a. Ki lison nou sa apwann an wakont sala?

BAGAY-LA KI SIPOZÉ PLI ENPÒTAN AN LAVI NOU

12. Ki mannyè Jézi moutwé kisa ki sipozé pli enpòtan an lavi nou?

¹² Yon lison nou sa apwann an Jan chapit 6 ki byen enpòtan sé sa, sa ki sipozé pli enpòtan pou nou, sé pou nou ni on bon wilasyon épi Bondyé. Jézi té fè menm pwen sala lè Satan té ka éséyé pou tanté’y. I té di Satan: “Sé pa manjé tousèl nonm bizwen pou yo viv, mé yo bizwen obéyi tout pawòl ki sòti an bouch Bondyé.” Wi, Jézi moutwé, pou obéyi Bondyé té pli enpòtan pasé manjé. (Maf. 4:3, 4) Èk an bèl diskou-a i té bay asou montany-lan, Jézi té osi moutwé mannyè i enpòtan pou nou ni on bon wilasyon épi Jéhova. (Maf. 5:3) Konsa, i bon pou nou mandé kò nou kwèstyon sala: ‘Pa mannyè-a mwen ka viv lavi mwen, ès mwen ka moutwé, bagay-la ki pli enpòtan pou mwen, sé wilasyon mwen épi Jéhova?’

13. (a)  Pouki nou sa di, si nou ka enjwi manjé nou, la pa ni anyen mal an sa? (b)  Ki avètisman nou sipozé pwan byen sèwyé? (1 Kòrint 10:6, 7, 11)

¹³ Bon, si nou ka pwédyé pou Bondyé ban nou sa nou bizwen, èvèk nou ka enjwi sa’y potjiwé ban nou, la pa ni anyen mal an sa. (Louk 11:3) Anfen, Bib-la ka moutwé, i bon ‘pou on moun manjé èk bwè èk ni tjè kontan pou tout twavay wèd-la i ka fè-a,’ paskè sa sé on kado ki ‘sòti an lanmen Dyé vwé-a.’ (Éklé. 2:24; 8:15; Jémz 1:17) Mé an menm di tan-an, nou ni pou pwan bon pokosyon pou nou pa janmen kité sé bagay sala vini sa ki pli enpòtan an lavi nou. Zapòt Pòl té fè pwen sala adan on lèt i té ékwi sé Kwityen-an an pwèmyé syèk-la. I té mansyonnen sa ki té wivé jan Izwayèl paditan yo té an savann sèk-la, tèl kon sa ki té fèt lè yo té tou pwé Mòn Saynay. Èk i di sé Kwityen-an pou pa anvi mové bagay, menm kon jan Izwayèl té fè. (Li 1 Kòrint 10:6, 7, 11.) Jéhova té fè on miwak pou potjiwé manjé bay jan Izwayèl. Konsa la pa té ni anyen mal épi manjé-a. Mé pou lapéti vowasité yo, an chay di yo pèd lavi yo. Wi, vowasité yo jis fè bon manjé-a Jéhova té ba yo-a vini on bagay ki pa té bon pou yo. (Lim. 11:4-6, 31-34) Èvèk lè yo té ka adowé ti bèf lò-a yo té fè-a, jan Izwayèl moutwé, bagay tèl kon manjé, bwè, épi fèt té pli enpòtan pou yo, pasé pou yo obéyi Jéhova. (Ègz. 32:4-6) Konsa, zapòt Pòl sèvi èspéyans jan Izwayèl kon yon ègzanp pou vèti sé Kwityen-an an pwèmyé syèk-la. Èvèk yo jwenn avètisman sala a bon lè-a, paskè touswit apwé zapòt Pòl ékwi yo, vil Jérouzalèm épi tant-lan jwenn détwi, an lanné swasant dis (70) an lépòk nou. Jòdi jou, nou ka viv tou pwé tan-an lè Jéhova kay détwi vyé sistèm sala. Konsa, i enpòtan pou nou pwan avètisman-an zapòt Pòl té bay-la byen sèwyé, paskè nou pa janmen vlé fè menm lèwè-a jan Izwayèl té fè-a.

14. Kisa Bib-la ka di konsèné sa nou sa èspéwé lè’y vini pou manjé an latè nèf-la?

¹⁴ A menm lè-a Jézi té di nou pou mandé Bondyé pou ban nou manjé-a nou bizwen chak jou, i té osi di nou pou pwédyé ‘pou volonté Bondyé fèt asou latè menm kon’y ka fèt an syèl.’ (Maf. 6:9-11) Kisa ki ka vini an lidé’w lè’w katjilé asou sa? Bib-la ka moutwé, lè volonté Bondyé ka fèt asou latè-a, yonn an sé bagay-la nou kay ni, sé bon manjé. Anfen silon sa nou li an Izaya 25:6-8, lè Wéyòm Bondyé ka kondwi latè-a, la kay ni an chay bon manjé pou nou enjwi. Èvèk Sam 72:16 ka di: ‘La kay ni manjé alabondans asou latè-a. Tout tèt sé mòn-lan kay chajé épi manjé.’ Ès ou ka imajiné sé diféwan bon bagay-la ou kay sa pwépawé pou’w manjé an pawadi-a? Mi on lòt bon bagay Jéhova pwonmèt: A lè sala ou kay planté jaden wézen’w, èk ou kay enjwi sé fwi-a épi diven-an ou fè-a. (Izay. 65:21, 22) On lòt bèl bagay sé sa, tout moun ki asou latè-a a lè sala, kay enjwi sé bennédiksyon sala.

15. Kisa sé moun-lan ki wésisité-a kay apwann? (Jan 6:35)

¹⁵ Li Jan 6:35. Annou katjilé ankò asou gany moun-lan Jézi té swen épi pen-an èk sé ti pwéson-an. Menm si plizyè di yo pa té mété lafwa an Jézi a lè sala, adan di yo pé wésisité, èk ou pé ni chans pou palé épi yo. (Jan 5:28, 29) Mé lè yo wésisité, yo kay ni pou konpwann kisa Jézi té ka di, lè’y té di: “Sé mwen ki pen lavi. Moun-an ki vini jwenn mwen-an pa kay janmen fen.” Wi, yo kay ni pou bati lafwa an sakwifis Jézi, paskè i bay lavi’y pou sové lézòm. An latè nèf-la, Jéhova kay mété yon awanjman an plas pou enstwi sé moun-lan ki wésisité-a, èk tout ich ki fèt a lè sala. I kay on bèl plézi pou édé sé moun sala apwann mannyè pou dévlopé on bon wilasyon épi Jéhova. Anfen, nou kay enjwi sa pli pasé nou kay enjwi bon manjé-a an latè nèf-la.

16. Kisa nou kay diskité an lòt atik-la?

¹⁶ An atik sala, nou ègzanminé yon pa an wakont-lan ki an Jan chapit 6, mé la ni an chay lòt bagay Jézi té enstwi konsèné “lavi étonnèl.” Sé Jwif-la Jézi té ka palé épi-a té ni pou byen kouté sa’y té ka di asou sa, èk nou bizwen fè menm bagay-la. Konsa an lòt atik-la, nou kay wè ki lòt lison nou sa apwann an Jan chapit 6.