Ki Sa Lam-lan Yé?
Mi Sa Bib-la Di
An Labib, yo twadwi mo pawòl Hibrou-a neʹphesh èk mo pawòl Gwik-la psy·kheʹ pou lam. Mo pawòl Hibrou-a vlé di “yon kwéyati ében yon bagay ki ka pwan lèspiwasyon.” Mo pawòl Gwik-la vlé di “yon kwéyati ében yon bagay ki vivan.” a Alò lam-lan sé pa an bagay andidan an moun, èk lam-lan pa ka kontiné viv apwé kò-a mò. Lam-lan sé moun-nan menm. Annou konsidiwé mannyè Labib ka moutwé lam-lan sé moun-nan menm.
An Jennésis 2:7, Labib fè nou konpwann, lè Bondyé té fè pwèmyé nonm-lan Adanm, Adanm té ‘vini yon moun ki vivan.’ Bondyé pa té mété an lam andidan Adanm, mé Adanm té vini an kwéyati ében an moun ki vivan.
Labib di lam-lan sa twavay, lam-lan sa vin fen, i sa manjé, i sa obéyi lwa, èk lam-lan sa jis touché an kadav. (Livitikòs 5:2; 7:20; 23:30; Ditonronnonmi 12:20; Ronm 13:1) Sé pa on bagay andidan an moun ki ka fè sé aksyon sala, sé moun-nan menm ki ka fè’y.
Ès lam-lan sa mò?
Wi, lam-lan sa mò. La ni plizyè vèwsé an Labib ki ka fè nou konpwann lam-lan sa mò. Annou gadé déotwa ègzanp:
‘Lam-lan ki ka péché-a . . . kay mò.’—Izikèl 18:4, 20.
An nasyon Izwayèl an tan lontan, lè an moun té fè on péché ki té byen sèwiyé, ki pinisyon yo té ka ba li? Silon lwa-a, pli gwo pinisyon-an sété pou ‘tiwé lam-lan’ anpami pèp-la. (Ègzodòs 12:15, 19; Livitikòs 7:20, 21, 27; 19:8) Ki sa sa vlé di? Sa vlé di, yo té ka ‘tjwé’ moun-nan.—Ègzodòs 31:14.
Sèten vèwsé an Labib ka sèvi èspwésyon-an yon ‘lam ki mò’ pou palé di kadav an moun. (Livitikòs 21:11; Limowo 6:6) Bon, an pil twadiksyon Labib ka sèvi sé èspwésyon-an on “kadav” ében on “kò” an menm sé vèwsé sala. Kanmenm an Hibrou, langaj-la yo té pwèmyé ékwi Bib-la, yo ka sèvi mo pawòl-la neʹphesh, sa vlé di “lam.”
Mo pawòl-la “lam” sa osi vlé di “lavi”
Labib ka osi sèvi menm mo pawòl-la “lam” pou palé di “lavi.” Pa ègzanp, an Jòb 33:22, Labib sèvi neʹphesh, mo pawòl Hibrou-a pou “lam” pou palé di “lavi.” Menm mannyè-a tou, Labib moutwé an moun sa mété lam li an wis ében pèd lam li. Sa senpliman vlé di, moun-nan sa mété lavi’y an wis ében pèd lavi’y.—Ègzodòs 4:19; Jij 9:17; Filipay 2:30.
Mannyè Labib sèvi mo pawòl-la “lam” ka édé nou konpwann lòt vèwsé tèl kon sa ki di lam an moun ‘ka sòti’ ében lam an moun ‘ka kité’y.’ (Jennésis 35:18) Èspwésyon sala senpliman vlé di moun-nan ka mò. Mé, adan twadiksyon Labib ka pito sèvi èspwésyon-an ‘wann dènyé soupi.’
Ki mannyè moun fè vin kwè lam-lan pa ka mò?
Wilizyon kwityen ki kwè lam-lan pa ka mò, pa apwann sa an Labib. Pito, yo anmasé sa anba lésisyon Gwik tan lontan. Yon liv yo ka kwiyé Encyclopædia Britannica di: “An Labib mo pawòl-la lam vlé di yon kwéyati ében an bagay ki ka pwan lèspiwasyon. Lam-lan sé pa an bagay ki envizib, ki ka viv a pa di kò-a. Wilizyon ki ka enstwi moun ni an lam andidan yo, anmasé kwéyans sala anba wilizyon Gwik tan lontan.”
Bondyé pa vlé moun mélanjé lésisyon’y épi lésisyon lézòm; lésisyon lézòm tèl kon, lam-lan pa ka mò. Okontwè, mi sa Labib vèti an Kòlòsé 2:8: “Sé pou zòt asiwé ki pyèsonn pa fè zòt èslav épi kalité katjil-la moun ka fè-a ki ka kwennen-an épi ki pa vo anyen-an, sa ki ka dépan asou twadisyon nonm.”
a Gadé The New Brown, Driver, and Briggs Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, paj 659, èk Lexicon in Veteris Testamenti Libros, paj 627. An chay twadiksyon Labib twadwi sé mo pawòl-la neʹphesh èk psy·kheʹ an diféwan mannyè silon sa chapit-la ka diskité. Pa ègzanp, yo sèvi mo tèl kon “lam,” “lavi,” “moun,” “kwéyati,” ében “kò.”