1, 2. Catan otemo tic ki pekki ki two wek Yubu pe ogwok gennene nining?

 LACO ma onongo nyinge Yubu-ni omyero gikwan i kin jo ma gubedo ki yomcwiny i kwo me ot. Baibul lwonge ni “dano madit makato jo ducu ma yo tung wokceng.” Onongo tye ki lutino apar, awobe abiro ki anyira adek. Onongo bene tye ki lim ma romo gwoko jo me ode maber adada. Ma pire tek loyo, en otelo jo me ode i tic me cwiny dok onongo paro pi kit ma lutinone ginen kwede i wang Jehovah. Meno ducu okelo wat matek ki dok yomcwiny i kin jo me ode.—Yubu 1:1-5.

² Catan, ma obedo lamone madit pa Lubanga Jehovah, bene oneno kit kwo pa Yubu. Kit ma Catan kare ducu yenyo yo me timo gin mo ma weko lutic pa Lubanga pe gigwoko gennegi, en otugo lweny i kom Yubu ki balo yomcwiny ma i pacone. Dok en “ocako yelo Yubu ki bur maraco muonyo cakke ki i dye tyene nio kwede wa i cwiny wiye.” I yo meno, Catan onongo tye ki gen ni ebiweko Yubu pe gwoko gennene ka etiyo ki pekki kacel ki two.—Yubu 2:6, 7.

3. Two pa Yubu omiyo kome obedo nining?

³ Baibul pe titiwa two ango ma Yubu onongo tye kwede. Ento titiwa gin ma two meno otimo i kome. Kome onongo opong ki kwidi, ma del kome ocako top atopa. Ngwec dog Yubu onongo ngwe, dok  ngwec kome onongo rac adada. Arem oromo kome woko ducu. (Yubu 7:5; 19:17; 30:17, 30) Yubu obedo i buru ki arem kun cwero kome ki labaltak. (Yubu 2:8) Nenne onongo lit adada!

4. Peko ango ma jo me ot gibedo kwede kare ki kare?

⁴ Ka two marac adada kit man omaki, itimo ngo? I kare-ni, Catan pe yelo lutic pa Lubanga ki two kit ma oyelo kwede Yubu-ni. Ento, pi roc ma watye kwede, lyeto ma wanongo i kwowa me nino ki nino, ki balle pa piny murumowa, miyo wabedo kun wangeyo ni kom jo me otwa bibedo lit kare ki kare. Kadi bed ni watemo timo jami mogo me juko two, wan ducu wagoro ma waromo twone, ento jo manok aye gitwo wa i rwom pa Yubu-ni. Ka two ocakke i otwa, romo bedo peko madit tutwal. Kong dong wanenu kit ma Baibul konyowa kwede me lweny ki lamone pa dano man ma pe rweny-nyi.—Latitlok 9:11; 2 Temceo 3:16.

5. Pol kare jo me ot gitimo ngo ka two mo ma pe rii omako ngat mo i kingi?

⁵ Gin mo keken ma balo kit ma kwo woto kwede pol kare tek, tutwalle ka gin meno obedo two mo ma rii pi kare malac. Kadi two ma pe rii bene kelo alokaloka, mito jalo jami mogo ki dong jallewa. Jo me ot ma komgi yot giromo bedo laling wek latwo oywe mot. Giromo bene weko timo jami mukene woko. Ento, i paci mapol, kadi wa lutino matino bene kica makogi i kom omingi, lamingi nyo lanyodogi ka kome lit, kadi bed kine mogo myero kipo wigi me paro pigi. (Jo Kolocai 3:12) Ka twone tye pi kare manok, jo me ot pol kare gibedo atera me timo jami ma mitte. Medo i kom  meno, ngat acel acel me ot bedo ki gen ni en bene gibigwokke ka kome lit.—Matayo 7:12.

6. Ngo ma pol kare timme ka two marac ma tero kare omako ngat mo me ot?

⁶ Ento, ka two moni-ni tye marac adada ma balo kwo me ot pi kare malac kono? Me labolle, ket ni two ma kweyo but kom dano tungcel ogoyo ngat mo i ot, nyo two kanca, nyo two mukene omiye odoko lagoro kono? Nyo ka ngat acel mo i ot tye ki two wic ma pe ngeyo gin mo kono? Gin ma maro timme mukwongo aye par—cwercwiny ni danogi me amara tye ka limo can tutwal. Ento, lacen par-ri romo lokke doko gin mukene. Ka lupaco meno gunongo ni gwoko latwo kwanyo karegi miyo pe gibedo agonya, ci giromo cako bedo ki wang ic. Giromo penye ni: “Pingo gin-ni tye ka timme i koma?”

7. Dako pa Yubu oneno two pa cware nining, ci ngo ma wiye owil woko iye?

⁷ Oromo bedo ni dako pa Yubu bene obedo ki tam meno. Wii myero opo ni, lutinone ducu onongo guto woko. Kit ma pekki obedo ka medde ameda-ni, ngene kene ni tur cwinye bene omedde ameda. I agikkine, ma en oneno cware ma yam con kome tek dok kome mit ocako twoyo two mo  malit me kwer, nen calo wiye owil woko i kom gin ma onongo pire tek loyo pekki ducu ma tye—wat ma onongo en gin ki cware gitye kwede ki Lubanga. Baibul waco ni: “Mumiyo dakone owacce ni: ‘Pud ibicung matek ma pe ibalo bal mo? Yet Lubanga, ci ito [woko].’”—Yubu 2:9.

8. Ka ngat mo me ot kome lit adada, ginacoya mene ma bikonyo jo mukene me ot meno me bedo ki neno matir?

⁸ Dano mapol giwinyo marac dok igi wang ka two pa ngat mo mukene omiyo kwogi odoko tek. Ento, ka Lakricitayo mo otamo matut iye ci myero onge ni two pa ngat meno miye kare me nyutu ka ada en etye ki mar kikome. Mar me ada “diyo cwinye, dok lakica bene . . . pe yenyo gin mukemo en kene . . . Diyo cwinye i kom jami ducu, ye lok ducu, dok bedo ki gen i kare ducu, keto tek bene me ciro jami ducu.” (1 Jo Korint 13:4-7) Pi meno, me kaka bedo ki cwiny marac, pire tek ni omyero watemme ki tekwa ducu me lweny ki kodi cwiny man.—Carolok 3:21.

9. Lok me kwe cwiny mene ma romo konyo jo me ot i yo me cwiny ka dano acel i ot kome lit adada?

⁹ Ngo ma kiromo timone me gwoko kwo me cwiny pa jo me ot ma ngat acel i kingi kome lit adada? Ngene kene ni, two acel acel mito yatte kacel ki yo me cangone, dok pe pore me coyo i buk man yat nyo kit yo mo me cango two ki paco. Ento, i yo me cwiny, Jehovah “ilo jo ma piny obwoyogi wek gua malo.” (Jabuli 145:14, Baibol pa Katoli) Kabaka Daudi ocoyo ni: ‘Tye ki yomcwiny dano ma paro pi lucan; Jehovah bilarre woko i kare me can. Jehovah bigwoko en dok miyo en bedo kwo . . . Jehovah byigwokke ka two ma tye i wi kitanda.’  (Jabuli 41:1-3) Jehovah gwoko luticce wek gubed kwo i yo me cwiny, kadi bed ni gitye ki atematema ma otyeko kerogi woko. (2 Jo Korint 4:7) Pol pa jo me ot ma gitye ki two malit adada i odigi giwaco calo laco Jabuli ni: “Arem me can ma atye kwede dong oketo koma woko; ai Rwot [Jehovah], gwoka abed makwo kit macalo yam icikke kwede.”—Jabuli 119:107.

10, 11. (a) Ngo ma pire tek wek jo me ot olweny maber ki peko me two? (b) Dako acel olwenyo ki peko me two pa cware nining?

¹⁰ Carolok acel me Baibul waco ni: “[Cwiny] dano twero ciro arem matek i kare ma nongo en two, ento anga ma twero ciro ka cwinye [otur]?” (Carolok 18:14) Peko twero turo cwiny jo me ot kacel ki ‘cwiny dano.’ Ento, “ka dano bedo ma cwinye opye, miyo kome bene bedo yot.” (Carolok 14:30) Wek jo me ot gulweny ci gulo peko me two malit, polle jenge i kom cwiny ma gitye kwede.—Por ki Carolok 17:22.

¹¹ Dako mo ma obedo Lakricitayo ociro can me gwoko cware i kare ma two ma kweyo but kom dano tungcel ogoyo ma pud gunyomme pi mwaka abicel keken. Wiye po ni: “Kit me lok pa cwara obale adada, ma lok kwede onongo dong cok pe larre. Yelle me niang gin ma en tye ka tute me wacone onongo tek adada.” Tam bene i kom arem kacel ki cwer cwiny ma cware onongo tye kwede. Gin ango ma gin aryo-ni gutimo? Kadi bed ni onongo gibedo ka mabor ki kacokke pa Lukricitayo, lamego-ni otute tutwal me bedo matek i yo me cwiny ki kwano ngec ma a ki bot dul pa Jehovah  kacel ki nongo cam me cwiny ma a ki i magajin me Watchtower ki Awake! Timo man omine kero i yo me cwiny me gwoko cware nio wa i tone i nge mwaka angwen.

12. Kit ma otimme kwede i kom Yubu, ngo maber ma latwo kare mukene timo?

¹² I lok pa Yubu ca, en madok latwo-ni aye obedo ki tek cwiny. Openyo dakone ni: “Wabigamo gin maber [keken] ki i cing Lubanga, ci pe wagamo gin marac?” (Yubu 2:10) Omiyo pe obedo me ur ni lakwena Yakobo lacen oloko i kom Yubu calo lanen maber me diyo cwiny ki ciro can! I Yakobo 5:11 wakwano ni: “Wutyeko winyo bene kit macalo Yubu yam ociro kwede can, dok wuneno agikki me tic pa Rwot [Jehovah] i kome, kit ma Rwot [Jehovah] won kica timo kwede ber bot dano.” I kare-ni bene, pol kare tek cwiny ma latwo moni-ni tye kwede aye konyo jo mukene me ot me bedo ki gen.

13. Jo me ot ma gitye ki two malit omyero pe gubed ka pore nining?

¹³ Pol pa dano ma gulwenyo ki peko me two i otgi giwaco ni i acakkine, dano me i ot kong ginongo tek tutwal me ye gin ma tye ka timme. Giwaco bene ni kit ma ngat moni neno kwede peko me two pire tek adada. I acakkine, loko jami ma nongo dong kitimo nino ducu i ot tek tutwal. Ento ka dano moni oketo tek, ci en romo loko kwone kit ma mitte kwede. I timo man, omyero pe wabed ka poro kwowa ki kwo pa jo ma pe gitye ki two i otgi, kun watamo ni kwogi yot loyo mewa, dok ni ‘kwo tye ka terowa marac!’ I ada, pe tye ngat mo ma ngeyo yec mapek ma jo mukene gitye kwede.  Lukricitayo ducu ginongo kwe cwiny i lok pa Yecu ni: “Wubin bota, jo ducu muol ki ma yec onurowu, ci abimiyo wuywe.”—Matayo 11:28.

14. I yo ango ma jami ma pigi tego kiromo ketone?

¹⁴ Ka two malit tye, jo me ot myero wigi opo i kom lok man ma kicoyo pi teko pa cwiny maleng ni: “Yub ma giyubo ma kong gipenyo tam bot jo mapol cobbe kakare.” (Carolok 15:22) Jo me ot mono giromo bedo piny kacel me nyamo lok i kom peko ma two moni-ni okelo? Pore mada me keto lok man i lega ki dok nongo tira ma a i Lok pa Lubanga. (Jabuli 25:4) Jami mene ma gitwero nyamo lok iye? Jami calo lok ma kwako tic pa ludaktari, lok me cente, ki tam ma jo me ot myero gumoki. Nga ma bibedo lagwok latwo? Jo me ot giromo note me konyo kor lagwok latwo-ni nining? I yo ango ma yub man bigudo kwede kwo pa ngat acel acel me ot? Gibitimo ngo me neno ni jami madok i kom kwo me cwiny pa lagwok latwo kicobo?

15. Kony ango ma Jehovah miyo bot jo me ot ma gitye ki two malit?

¹⁵ Lega matek pi tira pa Jehovah, lwodo Lokke, ki dong lubu ki tek cwiny yo me Baibul pol kare kelo mot madwong adada. Kare ducu pe dong tye ni kom latwo-ni bidok cen. I kit mo keken, jenge i kom Jehovah kare ducu kelo adwogi maber. (Jabuli 55:22) Laco Jabuli ocoyo ni: “Mar meri ma pe lokke otinga malo, ai Rwot [Jehovah]. Ka atamo pi jami mapol, in ikweyo cwinya ki kicani.”—Jabuli 94:18, 19; nen bene Jabuli 63:6-8.

16, 17. Lok ango ma lunyodo romo lokone ka gitye ka nyamo lok ki lutino matino i kom latin ma kome lit i ot?

¹⁶ Two malit adada romo kelo peko i kom lutino me paco moni. Pire tek ni lunyodo myero gukony lutinogi me niang peko ma tye ki dok gin ma giromo timone me miyo kony. Ka latwo obedo latin, lunyodo myero gukony lutino mukene-ni me niang ni gwok maber ma kitye ka miyone bot latwo-ni pe nyutu ni pe kimarogi. Me kaka weko adegadega nyo pyem me bedo tye i kin lutino, lunyodo myero gukony lutino mukene-ni me bedo ki mar ki dong wat macok i kingi kun ginote i lweny ki peko ma tye.

¹⁷ Lutino matino pol kare giwinyo lok oyot ka lunyodogi ogudo cwinygi me kaka duru lok mapol me tito jami ma kwako tic pa ludaktar i kom two moni-ni. Dong lunyodo giromo tito botgi lok manok nok i kom kit ma latwo-ni tye ka winyo kwede. Ka lutino ma komgi yot-ti gineno kit ma two-ni gengo kwede latwo-ni pe me timo jami mogo ma gin ginongo ni timone yot adada, ci giromo bedo ki ‘mar me omego’ kacel ki “kica.”—1 Petero 3:8.

18. Kiromo konyo lutino madongo nining me niang i kom peko ma two okelo, dok man romo konyogi i yo ango?

¹⁸ Omyero gikony lutino madongo me niang ni peko tye dok ni jalle mitte pi ngat acel acel me i ot meno. Romo bedo tek tutwal bot lunyodo me wilo jami ducu ma lutinogi mukene-ni gimito pien nongo myero gucul daktar dok guwil yat ma mitte pi latin ma latwo-ni. Lutino mukene-ni mono gibikeco dok gibitamo ni kikwero wilo botgi jami akaka? Nyo gubiniang peko ma tye ma miyo gibedo atera me jalle? Jamine ducu polle jenge i kom  kit ma kinyamo kwede ki lok meno ki dok cwiny ma tye i ot. Ada, i odi mapol, two pa dano acel okonyo me pwonyo lutino me lubu tira pa Paulo ni: “Pe wutim gin mo pi laro dito nyo pi wakke awaka keken, ento wubed ki mwolo, kun dano acel acel woro lawote macalo ngat madit loye. Pe itam pi gin ma konyi keken, ento tam pi gin ma konyo jo mukene bene.”—Jo Pilipi 2:3, 4.

19, 20. (a) Tic ango ma tye i wi luwi odi ka ngat mo i otgi kome lit? (b) Kadi bed ni Baibul pe obedo buk me cango two, ento miyo tira me lweny ki peko me two nining?

¹⁹ Lukricitayo ma wigi twolo pe gikwero yo me cango two mo keken ka pe turo cik pa Lubanga. Ka kom ngat mo i otgi lit, gitemo yenyo yo me konyo latwo-ni wek pe owiny marac tutwal. Ento, omyero kong gutam matut ka tam pa ludaktar tye ma pe rwatte. Medo i kom meno, i mwaki mogo mukato angec, two manyen mapol obedo ka kati, kun yo mo matir me cangogi pe tye. Kare mukene kadi wa cako nying two ma tye ka yelo ngat moni tek mada bot daktar. Dong Lakricitayo myero otim ngo?

²⁰ Kadi bed ni lacoc acel me Baibul onongo obedo daktar, dok lakwena Paulo omiyo tam i kit me cango two bot lareme Temceo, Ginacoya pe obedo buk me cango two ento obedo gin ma miyo tira i yo me cwiny ki kit me kwo maber aye. (Jo Kolocai 4:14; 1 Temceo 5:23) Dong, ma lube ki yo me cango two, lawi ot acel acel ma Lakricitayo myero omok tam ma mege mupore. Guromo tamone ni myero kong ginong ngec ki bot ludaktar mapat  pat. (Por ki Carolok 18:17.) Gin ma nongo gin mito aye me nongo yo me cango two pa ngat ma kome lit i otgi-ni, dok polgi giyenyo ki bot ludaktar ma gitiyo i ot yat. Jo mukene dok gimaro yo mukene me cango two mapat ki ma kitiyo kwede i ot yat. Man bene ngat acel acel myero omok iye tamme. Kadi bed kit meno, Lukricitayo pud giweko ‘Lok pa Lubanga bedo calo tara ma menyo ka tyengi dok calo ceng ma menyo yo ma giwoto iye,’ ka gitye ka lweny ki peko me two. (Jabuli 119:105) Gimedde ki lubu tira ma tye i Baibul. (Icaya 55:8, 9) Pi meno, pe gitiyo ki yadi mogo ma kubbe ki tim tyet, dok pe gitiyo ki yo me cango two ma turo cik me Baibul.—Jabuli 36:9; Tic pa Lukwena 15:28, 29; Niyabo 21:8.

21, 22. Dako mo me lobo Acia otiyo ki cik me Baibul nining me moko tamme, dok tam ma en omoko obedo atir nining?

 ²¹ Nen kong lapor pa latin dako mo me lobo Acia. Ma en onongo pud ocako kwano Baibul acaka ki Lacaden pa Jehovah mo, en onywalo latin abwogi ma nyako ma kilone tye acel ki nucu keken. Cwinye otur adada i kare ma daktar owacce ni adam pa latin-ni bibedo goro dok bene pe biwot. Daktar ocuko cwinye me weko latin-ni ka ma kigwoko iye lutino ma lugoro. Cware onongo pe ngeyo gin ma myero etim. En onongo dong myero ocit bot anga?

²² Dako-ni owacci: “Wiya opo ni onongo apwonyo ki i Baibul ni ‘lutino aye mot mua bot Jehovah, gin aye mot ma ginywalogi anywala.’” (Jabuli 127:3) En omoko tamme me tero ‘mot’ man paco wek egwoki. Jami pe obedo yot i acakkine, ento ki kony ma onongo ki bot Lukricitayo ma gitye lureme i kacokke pa Lucaden pa Jehovah, dako-ni otute dok ogwoko latin-ni kun miye kony ducu ma mitte. I nge mwaki apar wiye aryo, latin-ni onongo dong cito i cokke i Ot me Ker dok onongo bedo ki lutino mukene ki yomcwiny. Mine owaco ni: “Atye ki pwoc madit adada pi cik me Baibul ma omiyo atimo gin matir. Baibul okonya me bedo ma cwinya pe ngola kop i nyim Lubanga Jehovah ki dok me bedo labongo par ma onongo biyela pi kwona ducu.”

23. Lok ma kweyo cwiny ango ma Baibul miyo bot lutwo ki lugwok-lutwo?

²³ Two pe bibedo kwedwa pi naka. Lanebi Icaya onyutu ni i kare mo i anyim “pe tye dano mo ma bedo i lobowa ma biwaco ni: ‘An koma lit.’” (Icaya  33:24) Cikke meno bicobbe i lobo manyen macok bino. Nio wa i kare meno, omyero wabed ka lweny ki two kacel ki to. Cwinywa yom ni Lok pa Lubanga miyowa tira dok konyowa. Cik ma Baibul miyo ma kwako kit me kwo girii matwal, giber loyo tam pa dano ma gitye ki roc. Dong, dano maryek ye gin ma laco Jabuli ocoyo ni: ‘Cik pa Jehovah ber, dok tye atir; roco kwo pa dano doko manyen; gin ma Jehovah ociko tye me ada, miyo ryeko bot ngat ma pe ki ngec. . . . Ngolo kop pa Jehovah tye kakare, dok bedo atir ma rom rom kare ducu. . . . Ngat ma ogwoko cikki limo mot madit.’—Jabuli 19:7, 9, 11.