1. Watye ki banya ango ma myero wacul ki lunyodowa, dok pi meno myero watergi nining?

 LACO mo maryek me kare macon omiyo tira ni: “Winy lok pa woru munywali, dok pe myero ica meni ka dong oti.” (Carolok 23:22) Iromo wacci, ‘Pe atimo meno matwal!’ Ma ka cayo megiwa—nyo wegiwa—pol pa wan wamarogi matek mada. Wangeyo ni watye ki banya madit ma myero waculgi kwede. Mukwongo, lunyodowa guminiwa kwo. Kadi bed ni Jehovah aye Wang It me kwo, ento labongo lunyodowa, onongo kono wan wape. Pe tye gin mo maber loyo ma watwero miyone bot lunyodowa ma kiromo porone ki kwo. Tam kong i kom jalle, gwok, cente, ki mar ma mitte pi konyo latin cakke wa i kare me tinone nio ka odoko dano madit. Pore mada ni Lok pa Lubanga miniwa tam ni: “Wor woru ki meni . . . wek ibed ma nyimi leng dok iri i lobo pi kare malac.”—Jo Epeco 6:2, 3.

2. Lutino ma dong gidito “gimiyo kony” bot lunyodogi nining?

² Lakwena Paulo ocoyo bot Lukricitayo ni: “Myero [lutino nyo likwayo] kong gukwong pwonyo ticgi me dini i odigi gin kikomgi, kun gimiyo kony bot lunyodogi [ki kwarogi nyo dadagi] pi kony mogo ma yam gumiyo botgi, pien meno aye Lubanga pwoyo.” (1 Temceo 5:4) Lutino ma dong gidito “gimiyo kony”  man kun ginyutu pwoc pi mar, tic, ki dong gwok ma lunyodogi ki kwarigi kacel ki dadagi gumiyo botgi pi mwaki mapol. Yo acel ma lutino giromo timo man kwede aye me ngeyone ni calo dano mo keken, jo mutii gimito mar kacel ki cuko cwiny—pol kare gimito matek mada. Dong calo wan ducu, gin mito ni giwiny ni pigi tek. Omyero bene guwiny ni kwogi konye tye.

3. Watwero keto deyo i kom lunyodo ki kwari kacel ki dayo nining?

³ Pi meno, waromo keto deyo i kom lunyodowa ki kwariwa kacel ki dadawa ka wamiyo gingeyo ni wamarogi. (1 Jo Korint 16:14) Ka pe wabedo kacel ki lunyodowa, ci myero wange ni winyo lok ma a ki botwa pire twero bedo dit mada botgi. Coyo waraga, goyo cim, nyo limogi romo keligi yomcwiny madit atika. Andrew, laelda mo acel i Afrika, onongo wire tyen kiryo i cabit acel ka gwoko wonne ma pe obedo ngat muye, kun woto i bor piny me kilomita 95. En owacci: “I kare ma adoko Lacaden pa Jehovah, wora onongo dag adada. Ento i nge neno kit ma abedo ka gwokke kwede i kare ma kome lit, en obedo ka cuko cwiny omegina ki lumegina matino ni, ‘Omyero wudony i dini pa ominwu-ni!’ Meno otugo cwinygi, kombeddi dong lutino pa wora abongwen ducu gitye Lucaden pa Jehovah.”

4. Tekwaro me dini pa Lujudaya onongo tero dano i bedo ki col cwiny i kom lunyodo mutii nining?

⁴ Mono keto deyo i kom lunyodo bene kwako minigi jami me kom? Ee. Tye kumeno pol kare. I kare pa Yecu, ludito dini pa Lujudaya gumoko i cik me tekwaro ma wacci ka ngat moni omiyo limme nyo jamine macalo ‘mic bot Lubanga,’ nongo dong pe  mitte ni en myero dok oti ki jami-nu me gwoko lunyodone. (Matayo 15:3-6) Man nyutu col cwiny! I adane, ludito dini magi onongo gitye ka cuko cwiny dano pe me keto deyo i kom lunyodogi ento me terogi ki cac i yo me twonogi ki jami ma gimito. Pe wamito ni watim kit meno matwal!—Nwoyo Cik 27:16.

5. Kadi bed gamente miyo kony i lobe mukene, pingo keto deyo i kom lanyodo kine mukene kwako miyo kony me cente?

⁵ I lobe mapol i kare-ni, gamente konyo jo mutii ki minigi jami mogo me kom calo cam, bongi, ki dong kabedo. Medo i kom meno, jo mutii kikomgi nongo mogo gugwoko jami ma romo konyogi i kare me tiyogi. Ento ka kony magi otum nyo tye ma pe romo, ci lutino giketo deyo i kom lunyodogi ki timo gin mo keken ma gitwero me konyogi. Ada, gwoko lunyodo mutii obedo lanyut me woro Lubanga, ma nyutu dyereni bot Lubanga Jehovah, ma en aye obedo Lacak Te Yub me ot.

6. Yub ango ma jo mukene giketo wek gimi kony bot lunyodogi?

⁶ Pol pa lutino ma gudoko dito gumiyo kony i yo me mar ki cwiny me jalle bot lunyodogi ma dong gigoro. Mogo gigamo lunyodogi giterogi i gangigi nyo gikobo gibedo cok kwedgi. Mukene gidak gibedo bot lunyodogi. Pol kare, yub macalo man kelo mot bot lunyodo wa ki bot lutino bene.

7. Pingo pe omyero wamok tam pi aruya ma lubbe ki lok kom lunyodowa ma gutii?

⁷ I cawa mukene, yub ma kit meno pe dok kinongo ni ber tutwal. Pingo? Oromo bedo ni tamme nongo kimoko pi aruya nyo nongo cwinygi opukke iye tutwal. Baibul poyo wiwa ni: “Ngat maryek kong ngiyo ka kwene ma ecito iye.” (Carolok 14:15) Me  laporre, ket ni mamani ma dong otii woko nongo ni kwo kene tek tutwal ci in itamo ni bedo ber ka en okobo boti. I tamo ki ryeko gin ma myero itim, omyero kong itam i kom lapeny magi: Ngo mono tutwalle ma en mito? Tika tye kony mo ma gamente miyo nyo ma a ki ka mukene ma romo konyo en? Tika en tye ki miti me kobo? Ka ce okobo, man bigudo kwone nining? Man mono biweko en weko lureme woko? Man bimiyo en winyo nining? Tika itemo nyamo jami magi kacel kwede? Ka ce en okobo, man bigudo in, luoti, ki dong lutinoni nining? Ka mamani mito gwok, nga ma bigwokke? Mono kiromo leyo gwoko en aleya? Tika inyamo lokke ki jo ducu ma loki gudogi?

8. Iromo penyo angagi ka itye ka moko tam i kom kit ma myero i kony kwede lunyodoni ma gutii?

⁸ Kit macalo tic man tye i wi lutino ducu me ot-ti, bedo me ryeko me bedo piny kacel macalo jo me ot wek dano ducu gumi tamgi. Twero bedo me kony ka iloko ki luelda ma gitye i kacokke pa Lukricitayo nyo luremi ma gukato ki i kodi peko acel-lu. Baibul ocikowa ni: “Yub mo ma giyubo labongo nongo tam muromo pe twero cobbe maber, dong yub ma giyubo ma kong gipenyo tam bot jo mapol cobbe kakare.”—Carolok 15:22.

9, 10. (a) Omyero kiter jo ma gutii nining kadi bed ni dong guteggi? (b) Kadi bed ni latin ma dong odoko dit konyo lunyodone, ento ngo ma myero en ominigi kare ducu?

⁹ Keto deyo i kom lunyodowa ma gutii mito nyutu cwiny me kica ki niango. Kit macalo tiyo bino ki jami mapat pat-ti, jo mutii giromo nongo ni wot, cam, nyo po i kom jami tek tutwal. Oromo bedo ni  gimito kony. Pol kare lutino gibedo ki par ma okato kare woko me gwokogi ki dok me minigi tira. Ento jo ma gutii gitye kiryeko ki ngec muromo pien dong gukwo pi mwaki mapol, gugwokke kengi dok gubedo ka moko tamgi pigi kengi. Mitigi kacel ki deyogi nongo cung i kom ticgi macalo lunyodo. Lunyodo ma gimito ni lutinogi aye ogwokgi pol kare cwinygi tur nyo gikeco. Mogo gikwero gin mo keken ma gineno calo gin ma balo bedogi macalo jo ma lone kengi.

¹⁰ Pe tye yo mo mayot me cobo peko man, ento bedo me kica ka imiyo kare ki lunyodoni ma gutii me gwokke kengi kun gimoko tamgi pigi kengi kit ma gitwero kwede. Pe bedo me ryeko me moko tam i kom gin mo maber pi lunyodoni labongo kong penyo tamgi. Oromo bedo ni gurwenyo jami mapol macalo adwogi me tiyo. Minigi kare me lone kengi kit ma gimito. Iromo nongone ni ka iweko lunyodoni gilone kengi, ci ibibedo ki wat maber kwedgi. Gibibedo ki yomcwiny, kadi wa in bene. Kadi bed pore me diyogi i kom jami mogo maber pigi, keto deyo i kom lunyodo kwako wa minigi woro ma pore kwedgi. Lok pa Lubanga wacciwa ni: “A malo i nyim dano ma wiye obuk lwar, wor dano ma dong guti.”—Latitlok 19:32.

11-13. Ka wat i kin latin ma dong dit ki lunyodone pe obedo ber i kare mukato angec, en twero tiyo ticce me gwokogi maber ka dong guteggi nining?

¹¹ I kine mukene peko ma lutino ma dong gidito gilimo i keto deyo i kom lunyodogi mutii kwako kit wat ma yam gubedo kwede ki lunyodogi i kare ma pud gitino. Twero bedo ni babani onongo pe  obedo ngat ma lamar, gwok nyo mamani onongo lagero ma mito ni kilub tamme keken. Gwok cwinyi cwer, nyo wang, pien ni gin pe gubedo kit lunyodo ma onongo imito ni gubedi. Tika itwero jwayo kodi cwiny man woko? a

¹² Laco mo ma nyinge Basse owacci: “Babana ma pe baba kikome-ni, onongo obedo [lamony nyo] ladit me SS Nazi Germany. Kiniga onongo make oyot, dok onongo twero wano dano. Obedo ka pwodo mamana ma aneno tyen mapol. I nino mo en okeco i koma ci owito del pyere ogoyo ki wanga. Ogoya matek adada muweko apoto ki i wi kitanda.”

¹³ Ento en bene onongo tye ki kite mukene mapat. Basse omedde ni: “Ki tungcel, en onongo tiyo matek adada pi gwoko jo me ode i yo me kom. En pe omedo kinyuto mar macalo wego bota, ento an onongo angeyo pingo cwinye wang. Mine oryeme woko ki gang ma en onongo pud awobi matidi. En odongo kun maro lweny nio ka odonyo i mony ma onongo pe dit tutwal. Ngec man omiyo pe akok i kome tutwal pien onongo angeyo pekone. Ma dong adoko dit, atute ki kerona ducu me miye kony nio ka en oto. Onongo pe yot, ento atimo gin ducu ma atwero. Atemo bedo latin ma kite ber nio wa itone, dok atamo ni en oye ni ada an abedo latin ma kumeno.”

14. Ginacoya ango ma konyowa i lok ducu, ma tye iye lok ma dok i kom gwoko lunyodo ma gutii?

¹⁴ I lok ma kwako jo me ot, calo i lok mukene-ni, kiromo tic ki pwony me Baibul ma wacci: “Wuruk  cwiny ma miyo wuparo pi can pa luwotwu, wubed ki kica, mwolo, woro ki diyo cwiny. Wudi cwinywu kekenwu, ngat acel acel odi cwinye i kom lawote, kun wutimo kica ki luwotwu i kinwu kekenwu pi balwu. Ka ngat mo i kinwu tye ki lok mo i kom lawote, timo kica pi bal myero obed tye macalo Rwot [Jehovah] bene ceng otimowu kica.”—Jo Kolocai 3:12, 13.

15. Pingo kine mukene gwoko lunyodo obedo gin ma lit adada?

¹⁵ Gwoko lanyodo ma dong goro tek adada, dok opong ki tic madwong ki dong cwalo cawa malac.  Ento gin madong tek loyo aye kit ma iwinyo kwede ki i cwinyi. Cwero cwiny mada me neno kit ma lunyodoni gilwenyo kwede ki two, rweny pa ngecgi, ki dong kero me gwokke kengi. Dako mo ma nyinge Sandy owacci: “Mamana aye onongo obedo guti me pacowa. Obedo lit mada me gwokke. Mukwongo ocako komo akoma; ingeye ocako wot ki odo komo, i nge meno okobo i odo pa lungolo, lacen dong i lela pa lungolo. I nge meno twone omedde odoko rac nio ka oto. En obedo ki kanca me cogo ma mito agwoka cawa ducu—dyeceng ki dyewor. Onongo walwokke, wapite ka dong wakwano bote buk. Kwo obedo tek adada—tutwal-le i cwinywa. I kare ma aniang ni mamana cok to, akok pien onongo amare mada.”

16, 17. Tam ango ma twero konyo ngat ma miyo gwok me neno jami i yo mupore?

¹⁶ Ka nino mo inongo ni in bene itye i kodi kwo ma kit meno, ci ngo ma itwero timone me lweny kwede? Winyo lok pa Jehovah kun ikwano Baibul dok ilego bote bikonyi mada. (Jo Pilipi 4:6, 7) Omyero icam dek mupore pi yotkomi, dok itemme me nongo nino muromo. Ka itimo kit meno, ci ibibedo ki kero me gwoko danoni ma imaro-ni. Gwok kicel kicel iromo keto yub me yweyo manok ki i ticci meno. Kadi bed ni pe itwero nongo yweyo ki i dog ticci, bedo me ryeko ka iketo yub me cwalo cawa mo me mato yamo. Wek inong kare me yweyo, iromo keto yub wek ngat mo okonyi kong ki miyo gwok.

¹⁷ Pe obedo gin me aura ka jo mogo ma gigwoko latwo gibedo ki tam marac i komgi kekengi. Pe iwek cwinyi opoti pi gin ma pe iromo timone. Ka ibedo ngat ma miyo gwok-ki, ket yub ma itwero cobone. Nen ni igwoko lunyodoni, lutinoni, luoti ki dong in kekeni ma pe iweko lunge tung ka mo.

18, 19. Jehovah omiyo cikke ango me kony, dok labol ango ma nyuto ni en gwoko cikke man?

¹⁸ Jehovah tiyo ki Lokke ma kicoyo i Baibul me miyo tira ma twero konyo ngat mo keken me gwoko lanyodone mutii, ento man pe obedo kony ma en miyo keken. Laco Jabuli ocoyo ni, “Rwot [Jehovah] tye cok bot jo ducu ma kok bote . . . dok winyo kokogi, ci larogi bene.” Jehovah bilaro, nyo gwoko jo ma lugen kadi wa i kare me peko madit adada.—Jabuli 145:18, 19.

¹⁹ Myrna oniang ada pa lok man i kare ma en tye ka gwoko mine ma two ma kweyo kom dano tungcel omiyo odoko lagoro. Myrna ocoyo ni: “Pe tye gin mo malit loyo neno ngat ma imaro ka winyo arem kun nongo pe twero waco kakwene ma lit. Onongo obedo calo atye ka neno en ka lwiny i te pii mot mot, ento onongo pe tye gin mo ma atwero timone. Tyen mapol agungu piny atito bot Jehovah kit ma aol kwede. Akok bote calo Daudi, ma olego ni Jehovah opik pig wange i cupa ci wiye opo i kome. [Jabuli 56:8] Dong kit ma Jehovah ocikke kwede, en omiya kero ma mitte. ‘Rwot [Jehovah] aye obedo ka konya.’”—Jabuli 18:18.

20. Cikke me Baibul ango ma konyo lumi gwok me bedo ki gen, kadi bed ngat ma gigwoko-ni oto woko?

²⁰ Jo mapol giwacci gwoko lunyodo mutii lit calo “ododo aboka ma tum labongo yomcwiny mo.” Kadi kitute me gwokogi i yo maber ningo, jo mutii gitwero to, kit ma otimme kwede i kom min Myrna. Ento jo ma gigeno Jehovah, gingeyo ni to ki cwercwiny pe gubedo agikki me lok man. Lakwena Paulo owacci: “Atye ki gen ni dano gibicer woko, jo ma kitgi atir wa ki jo ma kitgi pe atir.” (Tic pa Lukwena 24:15)  Dong wun jo ma lunyodowu ma gutii guto woko, wunong kwe cwiny i gen me nicer ki cikke ma kimiyo pi lobo mamwonya manyen ma Lubanga bikelo ka ma “to bene dong bibedo pe” iye.—Niyabo 21:4.

21. Keto deyo i kom lunyodo ma gutii kelo adwogi maber ango?

²¹ Lutic pa Lubanga giparo matek mada pi lunyodogi, kadi bed dong gutii woko. (Carolok 23:22-24) Giketo deyo i komgi. I timo meno, ginongo adwogi ma kiloko pire i carolok ni: “Wek woru kacel ki meni gubed ma cwinygi yom, wek meni munywali obed ki yomcwiny.” (Carolok 23:25) Dong gin ma pire tek loyo aye ni jo ma giketo deyo i kom lunyodogi bene gikelo yomcwiny ki woro bot Lubanga Jehovah.