1, 2. Ayelayela ki dok yomcwiny ango ma bino i mwaka me apar wiye?

 BEDO ki latin me mwaka apar wiye i ot pat ki bedo ki latin me mwaka abic nyo apar. Mwaki me apar wiye bino ki ayelayela ki pekki, ento romo kelo yomcwiny ki dok adwogi maber bene. Lanen calo pa Yucepu, Daudi, Yocia, ki Temceo nyutu ni bulu romo timo jami mabeco ma miyo gibedo ki wat macok ki Jehovah. (Acakki 37:2-11; 1 Camuel 16:11-13; 2 Luker 22:3-7; Tic pa Lukwena 16:1, 2) Pol pa bulu i kare-ni bene gitye kit meno. In bene oromo bedo ni ingeyo mogo.

² Bot bulu mogo, mwaka me apar wiye obedo mwaka me ayelayela. Jo ma raa pud ogoyogi agoya cwinygi cwer dok bedo yom ca mo keken. Awobe ki anyira me mwaka apar wiye mito ni gilone kengi, dok giromo kwero cik pa lunyodogi woko. Ento, kodi bulu magi nongo pud pe gitye ki ngec muromo i kwo dok gimito kony ki bot lunyodogi i yo me mar. Adada, mwaka me apar wiye romo bedo mit, ento twero nyweno wi lunyodo kacel ki lutino magi. Kitwero konyo bulu ma gitye i mwaki meno nining?

3. Lunyodo gitwero miyo kare bot bulugi me bedo ki kwo maber nining?

³ Lunyodo ma gilubu tira me Baibul gimiyo kare bot bulugi me bedo ki kwo maber i kare me peko meno wek gudok jo muteggi ma gicung pigi kengi.  I lobe ducu dok i kare ducu, lunyodo ki bulu ma gilubu tira me Baibul kacel ginongo adwogi maber.—Jabuli 119:1.

4. Ngo mumiyo lok ma kiloko i mung pire tek tutwal i kare me bulu?

⁴ Baibul waco ni: “Yub mo ma giyubo labongo nongo tam muromo [nyo lok ma kiloko i mung] pe twero cobbe maber.” (Carolok 15:22) Ka lok ma kiloko i mung onongo mitte i kare ma lutino pud tino, ci dong mitte makato ka gitye ki mwaka apar wiye—ma pe gimaro bedo gang ento gimaro bedo i cukul ki luremgi. Ka lok ma kiloko i mung pe—nyo ni lutino ki lunyodo pe giloko lok ma tye i cwinygi ka maleng—ci bulu giromo doko calo jo ma pe kingeyogi i ot. Dong iromo weko doggola me lok bedo twolo pi buluni nining?

5. Kicuko cwiny bulu me neno nywako lok ki lunyodogi i yo ma nining?

⁵ Bulu kacel ki lunyodo myero guyelle me lok i kingi kekengi. Adada, lutino ma raa pud ogoyogi agoya guromo nongo ni lok ki lunyodogi tek loyo i kare ma onongo pud gitino. Kadi bed kit meno, wi myero opo ni “ka ce ineno rok mo pe tye ki dano mo ma telogi maber, ci rok meno poto woko; bedo ki jo mapol ma gin lumi-tam kelo kuc ki bedo maber.” (Carolok 11:14) Lok meno tiyo bot dano ducu, jo matino wa ki madito. Lutino me mwaka apar wiye ma gingeyo meno giniang ni pud gimito tela mupore, kit ma nongo gitye ka tute ki kit kwo mo ma pe niango wigi. Myero gunge ni lunyodogi ma gitye i niye gupore me miyo botgi tam. Kadi bed ni lunyodogi pe gukwano kwan me cukul, ento nongo  gitye ki ngec madwong i kwo dok gunyuto margi pi mwaki mapol. Pi meno, i kare man i kwogi, bulu maryek pe bikwero lok pa lunyodogi.

6. Cwiny ango ma lunyodo ma giryek myero gubed kwede ma dok i kom nywako lok ki bulugi?

⁶ Loko lok ma i cwiny ka maleng mito ni lanyodo otemme matek me bedo tye i cawa ma latin me mwaka apar wiye mito loko lok mo. Ka in lanyodo, nen ni doggola me lok tye ayaba ki tung boti. Man pe romo bedo yot. Baibul waco ni tye “kare me ling alinga, ki kare me lok.” (Latitlok 3:7) Kare ma buluni mito lok romo bedo ni en aye nongo kare-ni me ling alinga. Gwok nyo iketo kare meno me kwan piri keni, namo, nyo tiyo tic mo me ot. Ento, ka buluni mito lok kwedi, temme me loko yubbi wek iwiny lokke. Ka pe, ci i kare mukene en romo kwero lok woko. Po kong i kom lanen pa Yecu. I nino mo acel, en onongo mito yweyo. Ento i kare ma dano mapol gugure me winyo lokke, en oweko yweyone ci ocako pwonyogi. (Marako 6:30-34) Pol pa bulu giniang ni lunyodogi tye ki tic mapol ma gitiyo, ento gimito ni giniang ni lunyodogi miyo kare botgi ka mitte. Dong, mi kareni dok inyut niango.

7. Ngo ma lunyodo myero gugwokke ki iye?

⁷ Tem kong po i kare me buluni kit ma onongo itye kwede, dok medde ki bedo ma cwinyi yom! Lunyodo myero gunong yomcwiny i bedo kacel ki lutinogi. Ka lunyodo tye ki cawa mo ma gipe ki tic, ci myero guti ki cawa meno nining? Ka lunyodo gimaro tic ki cawa meno me timo jami ma jo me otgi mukene-ni pe gibedo iye, ci bulugi bingeyo woko oyot. Ka lutino ma raa pud ogoyogi agoya gucako tamo ni luremgi me cukul dok giparo pigi loyo lunyodogi, ci gibibedo ki peko.

8. I yo ango ma kiromo miyo lutino gimaro tiyo tic ki cwinygi ducu, ki dok bedo ki kit matir?

⁸ Ka lunyodo onongo peya gupwonyo lutinogi me maro tic matek ki cwinygi ducu, ci omyero gunen ni kadi ningo gitimo man i kare ma nongo gitye ki mwaka apar wiye. (1 Jo Tecalonika 4:11; 2 Jo Tecalonika 3:10) Mitte bene botgi me neno ni lutinogi giye ni bedo ki kit maleng pire tek. (Carolok 20:11) Lanyodo moni miyo giniang man ki i lanenne. Kit ma luwi odi ma pe guye “gitwero lokke pi kit pa mongi,” bulu bene romo pwonyo cik matir ki i neno kit pa lunyodogi. (1 Petero 3:1) Ento, lanen keken pe romo, kit ma lutino gineno lanen maraco mapol ata ma ywayo mitigi, ki ka mapat ki paco. Pi meno, lunyodo ma giparo pi lutinogi myero guniang tamgi i kom jami ma gineno ki ma giwinyo, dok man mito loko lok ma konyo i kingi.—Carolok 20:5.

9, 10. Pingo lunyodo myero gunen ni gipwonyo lutinogi ki lok ma dok i kom tim me buto, dok giromo timo man nining?

⁹ Man tye ada tutwalle i lok ma dok i kom tim me buto. Lunyodo, lewic mono makowu me nyamo lok ki lutinowu i kom tim me buto? Kadi bed ni  lewic makowu, wutute me lok iye, ka pe ci lutinowu gibinongo ngec i kom tim me buto ki bot ngat mukene. Ka pe gunongo ngec ki botwu, ci nga ma ngeyo, tam maraco ma giromo nongone ki ka mukene? Jehovah pe obedo ki lewic me lok i kom tim me buto i Baibul, lunyodo bene pe myero guwek lewic omakgi.—Carolok 4:1-4; 5:1-21.

¹⁰ Wapwoyo ni Baibul tye ki tira maber i lok kom tim me buto, dok Watchtower Society ocoyo lok mapol ma nyutu ni tira magi pud tiyo wa i kare man. Pingo pe iti ki ngec ma konyo magi? Me labolle, pingo pe ikwan ki wodi nyo nyari dul ma rwatte i bukke me Questions Young People Ask−Answers That Work? Volume me 1 ki 2 Iromo bedo ki ur i adwogine.

11. Yo mene maber loyo ma lunyodo romo pwonyo kwede lutinogi me tic pi Jehovah?

¹¹ Ngo ma pire tek loyo ma myero lunyodo ki lutino gulok iye? Lakwena Paulo oloko iye i kare ma en ocoyo ni: “Wupitgi gudong maber kun wupwonyogi dok wunyebogi ki kit mabeco ma Rwot [Jehovah] pwoyo.” (Jo Epeco 6:4) Lutino myero gubed ka pwonyo lok i kom Jehovah. Tutwalle, myero gumarre dok gubed ki miti me woro en. Meno bene, giromo pwonyogi ki nyuto lanen maber. Ka bulu neno ni lunyodogi maro Lubanga ‘ki cwinygi ducu, ki kwogi ducu, dok ki tamgi ducu’ dok mar man tye ka nyako nyig mabeco i kwo pa lunyodogi, ci gin bene giromo timo kit meno. (Matayo 22:37) I yo acel-lu, ka jo matino guniang ni lunyodogi tye ki neno mupore i kom jami me kom, kun giketo pi Ker pa Lubanga bedo mukwongo, ci man romo konyogi me bedo ki tam acel-lu.—Latitlok 7:12; Matayo 6:31-33.

12, 13. Jami ango ma myero wawek obed i wiwa ka wamito ni kwanwa calo jo me ot owot maber?

 ¹² Kwano Baibul kacel calo jo me ot cabit ki cabit obedo yo maber me pwonyo lutino me bedo ki pwoc pi jami me cwiny. (Jabuli 119:33, 34; Carolok 4:20-23) Bedo ki yub man labongo keng pire tek. (Jabuli 1:1-3) Lunyodo ki lutino myero gunen ni giketo kwan macalo jo me ot me bedo mukwongo ka yub mukene-ni romo bino lacen. Dok bene, cwiny matir mitte wek kwan-ni owot maber. Wego acel owacci: “Mung ma miyo kwan man woto maber aye ni lador kwan myero owek jo ducu obed agonya ento ma ginyutu woro—dok ma pe gitero tuku tuku. Bedo ki kwan ma kit man pe yot, dok myero kibed ka yelle wek jo matino gulok tam ma gitye kwede. Ka jami pe owoto maber kicel nyo kiryo mo, di cwinyi ikur kare mukene.” Wego acel-li dok owaco ni i lega me cako kwangi kare ducu en ekwayo Jehovah wek jo ducu gubed ki neno matir.—Jabuli 119:66.

 ¹³ Doro kwan pi jo me ot obedo tic pa lunyodo ma gubedo jo muye. Adada, lunyodo mukene pe gingeyo kwan maber dok ginongo ni pwonyo lutinogi i yo ma mit pe yot. Kadi bed kit meno, ka imaro lutinoni me mwaka apar wiye i “ada ma nen i tic,” ci ibibedo ki miti me konyogi i yo me mwolo ki gen me dongo i yo me cwiny. (1 Jon 3:18) Giromo ngur kare mogo ento i adane gibiniang ni itye ki miti madit i ber bedogi.

14. Lunyodo romo keto Nwoyo Cik 11:18, 19 i tic nining ka odok i kom pwonyo lutinogi ki jami me cwiny?

¹⁴ Pe ni kare me kwan calo jo me ot keken aye obedo kare me lok i kom jami me cwiny. Wi tika po i kom cik ma Jehovah omiyo bot lunyodo? En owaco ni: “Wubiketo lok magi ducu i cwinywu ki i tamwu; wubitweyogi i ngut cingwu obed me lanyut, dok gubed me atweya i dye tur nyimwu. Wupwony litinowu ki lok magi, wubed ka lok komgi [cik magi] ka wubedo i odiwu, ka wutye ka wot i yo, ka wubuto piny ki ka wua malo.” (Nwoyo Cik 11:18, 19; nen bene Nwoyo Cik 6:6, 7.) Man dong pe te lokke ni lunyodo myero gubed ka pwonyo lutinogi cawa ducu. Ento lawi ot ma lamar myero obed ma wange twolo  me neno kare mo keken ma en romo tic kwede me dongo jo me ode i yo me cwiny.

15, 16. (a) Tira obedo ngo? (b) Nga ma tye ki tic me miyo tira bot lutino, dok nga ma myero olub tira meno?

¹⁵ Tira obedo pwony ma kimiyo me yubo kit, dok woto kacel ki nywako lok. Tira pe obedo miyo pwod ento obedo yubo kit dano moni—kadi bed miyo pwod romo bedo iye i kare mukene. Lutinoni onongo gimito tira i kare me tinogi, ento man ma dong gudoko mwaka apar wiye, tira i yo mogo pud mitte, nyo bene makato. Lutino me mwaka apar wiye ma giryek gingeyo ni meno lok ada.

¹⁶ Baibul waco ni: “Dano ma laming cayo pwony ma wonne pwonye kwede, ngat ma ryek ye lok me juk.” (Carolok 15:5) Wapwonyo jami mapol ki i wang Baibul man. Tyeng man nyutu ni tira omyero kimi. Latin me mwaka apar wiye pe romo “ye lok me juk” ka pe kijuke. Jehovah omiyo tic me pwonyo lutino bot lunyodo, tutwalle wego. Ento, ngat ma myero owiny pwony meno obedo bulu. En bipwonyo jami mapol dok bibedo ki peko manok ka oye tira ma a ki bot wonne ki minne. (Carolok 1:8) Baibul waco ni: ‘Dano ma kwero juk nongo can ki cwercwiny; ento ngat ma ye juk kibiwore.’—Carolok 13:18.

17. Kit mupore ango ma lanyodo myero obed kwede ka tye ka miyo tira?

¹⁷ Ka gitye ka miyo tira bot bulu, lunyodo myero gunen ni gimiyo tira ma opore. Omyero pe gubed lugingi pi cikgi dok tutwal ma gibalo cwiny litinogi woko, nyo ma gimiyo lutino winyo ni konygi pe. (Jo Kolocai 3:21) Dok bene lunyodo omyero pe  gubed ka neno jami marac anena ma pe gimiyo lutinogi pwony ma mitte. Neno jami marac anena kit man romo kelo adwogi marac. Carolok 29:17 waco ni: “Pwony latinni me bedo ki kit maber, ci ibibedo ma pe iparo gin mo; dok en bikweyo cwinyi bene.” Ento, tyeng 21 waco ni: ‘Ngat ma miyo jamine ducu bot laticce kit macalo laticce mito nia ka tino, i agikkine binongo ni latic-cu dong odoko ngat ma pe miyo pwoc.’ Kadi bed ni tyeng man tye ka lok i kom latic, ento tiyo marom aroma i kom bulu mo keken i ot.

18. Gin ango ma tira nyutu, dok ngo ma lanyodo ma miyo tira mupore gwokke ki iye?

¹⁸ Ki lok ada, miyo tira mupore nyutu mar ma nongo lanyodo tye kwede i kom latinne. (Jo Ibru 12:6, 11) Ka ibedo lanyodo, ingeyo ni miyo tira mupore dok ki niango pe yot. Pi gwoko kuc i kinwu, iromo tamo ni bedo ber me weko bulu moni ma oding-ngi me timo gin ma iye mito. Lacen, lanyodo ma kit meno bikayo adwogi marac pien jo me ode ducu giromo doko jo ma pe giwinyo tira.—Carolok 29:15; Jo Galatia 6:9.

19, 20. Lunyodo giromo tero bulugi ki ryeko nining ka odok i lok me yero jami me galowang?

¹⁹ Yam con onongo lutino gikonyo tic me paco nyo me poto. I kare-ni bulu mapol gibedo abeda nono labongo ngat mo ma paro pi gin ma gitimo. Lobo man me cato wil-li tiyo ki kare ma gitye nono meno me cwalo botgi jami me galowang mapol ata. Medo i kom meno, kit ma cik me Baibul pe obedo gin ma pire tek i lobo-ni, peko wang ma obino.

²⁰ Pi meno, lunyodo ma gingeyo gin maber ki marac  aye gitye ki twero me moko tam me agikki i lok kom galowang. Wi pe myero owil ni, bulu nongo pud gitye ka dongo. Mwaka ki mwaka, en nongo mito ni myero kiter en calo dano madit. Pi meno, bedo me ryeko bot lunyodo me miyo kare mogo pi bulu ma dong gitye ka teggi me yero galowang ma cwinygi mito—teke ka galowang ma giyero nyutu ni gitye ka teggi i yo me cwiny. I kare mukene, bulu giromo yero wer, lirem, ki jami mukene marac. Ka man otimme, myero kinyam lok i kom gin moni marac-ci ki bulu meno wek i anyim en oyer gin maber.

21. I yo ango ma bedo ki niang i lok kom cawa ma gicwalo i galowang gwoko bulu?

²¹ Myero gimi kare ma rom mene me galowang? I but lobo mukene, kimiyo bulu guniang marac ni gitye ki twero me galowangi cawa ducu. Pi meno, latin ma raa pud ogoyo agoya nongo goyo pulan ma miyo en a ki ka “galowang” man cito i mukene. Man obedo tic pa lunyodo me neno ni gipwonyo jo me odigi me tic ki cawagi pi jami mukene, calo kwan macalo jo me ot, kwan pigi kengi, bedo kacel ki jo ma guteggi i yo me cwiny, wot i cokke pa Lukricitayo, ki konyo tic me ot. Man pe weko “yomcwiny me kwo man” diyo Lok pa Lubanga woko.—Luka 8:11-15.

22. Omyero kinen ni galowang owoto kacel ki gin ango i kwo pa bulu?

²² Kabaka Solomon owaco ni: “Aniang atir ni pe tye gin mo maber pi dano makato kono bedo ki yomcwiny pi kare me kwone ducu i lobo man. Dok aniang bene ni man obedo mot ma Lubanga omiyo bot dano, kun mito ni dano acel acel myero ocam cam, dok omat mat-gu, dok onong yomcwiny ma a i kom ticce  ducu ma en tiyo.” (Latitlok 3:12, 13) Ada, bedo ki yomcwiny obedo gin ma mitte i kwo. Tic matek bene mitte i kwo kit meno. Bulu mapol me kare-ni pe gingeyo yengo ma a ki i tic matek, nyo kit ma dano winyo kwede maber ka olwenyo ki peko mo ci oloyo. Omyero kipwony bulu ki tic matek calo tic i poto, gero odi ki mukene. Pwonyo lutino me nongo yengo ki i ticgi cung i wi lunyodo. Ka pe gipwonyo lutinogi, ci lutino dongo ma komgi wac ma pe giromo cung pigi kengi. Ka ipwonyo buluni me maro ki dok nongo yomcwiny i tic matek, ci en bidongo ki neno mupore i kom tic ma man kelo adwogi maber i kwone.

23. Lunyodo giromo cuko cwiny bulugi nining?

²³ Kadi bed peko tye i kin in ki buluni, ginacoya man nongo pud tye ada: “Mar pe gik.” (1 Jo Korint 13:8) Pe igik nyutu mar ma tye i cwinyi. Penye kekeni ni, ‘Tika amiyo pwoc bot latin acel acel ka olwenyo ki peko mo ci oloyo nyo okato ariya mogo? Tika atiyo ki kare mo keken ma onen me nyutu mar kacel ki pwoc pi lutinona, ma pe aweko karene kato woko?’ Kadi bed ni i kare mukene niang manok romo bedo tye, ka bulu pe gitye ki akalakala i kom mar-ri pi gin, ci gin bene gibinyuto boti mar.

24. Cik me Ginacoya mene ma tiyo maber pi lunyodo ducu pi pwonyo lutino, ento gin ango ma myero wiwa opo iye?

²⁴ Ngene kene ni, ka lutino gudoko dongo, gibimoko tam ma pigi tego pigi kengi. Gwok nyo i kare mukene lunyodo pe bimaro tam ma gimoko. Ka latingi omoko tam me weko woro Lubanga Jehovah woko kono? Meno romo timme. Kadi wa lutino pa Jehovah mogo ma gubedo cwiny bene gukwero  lubu tirane dok gudoko lujemo. (Acakki 6:2; Juda 6) Lutino pe gubedo kompiuta, ma kiyubo me timo gin moni ma mitte latowang. Gin gubedo ginacweya ma gitye agonya me yero gin ma igi mito, dok gibicung i nyim Jehovah pi tam ma gimoko. Kadi bed kit meno, Carolok 22:6 tiyo pi lunywal ducu: “Pwony latin con ma nongo en pud tidi kit yo ma myero en obed kwede, ci ka en odongo pe biweko lubone.”

25. Yo maber mene ma lunyodo gitwero nyutu kwede pwoc bot Jehovah pi mot me bedo lunyodo?

²⁵ Dong, nyut mar matut bot lutinoni. Tute matek me lubu cik me Baibul ka itye ka pitogi. Nyut lanen maber kacel ki kit matir. Ka itimo kit meno ci ibimiyo kare maber ki lutinoni me doko jo madito ma gicung pigi kengi dok ma gilworo Lubanga. Man aye obedo yo maber loyo pi lunyodo me nyutu pwoc bot Jehovah pi mot me bedo lunyodo.