1, 2. (a) Lubanga oyubo nyom me rii pi kare ma romene? (b) Man twere nining?

 IKARE ma Lubanga oribo laco ki dako mukwongo i nyom, en pe onyutu ni nyom meno myero obed pi tutunu. Adam ki Kawa onongo myero gubed kacel pi kwogi ducu. (Acakki 2:24) Cik pa Lubanga pi nyom ma kelo deyo tye ni laco myero obed ki dako acel keken. Ginacoya ye keto keny kun miyo ngat moni bedo agonya me nyomme odoco keken ka ngat acel nyo gin aryo-ni gutimo tim tarwang.—Matayo 5:32.

² Twere mono ki jo aryo ma gunyomme me kwo kacel ki yomcwiny pi kwogi ducu? Twere, pien Baibul nyutu jami aryo ma pigi tego, nyo lagony, ma weko man twere. Ka laco ki dako guketo jami magi i tic, ci giyabo doggola me yomcwiny ki mot mapol i kwogi. Lagony magi mono gubedo ngo?

3. Kit mar adek mene ma jo munyomme myero gunyut i kwogi?

³ Lagony me acel obedo mar. Baibul nyutu ni tye kit mar mapat pat. Me acel obedo mar ma ibedo kwede pi dano moni, mar man bedo i kin lurem macok. (Jon 11:3) Mukene obedo mar ma bedo i kin jo me ot. (Jo Roma 12:10) Me adek-ke obedo mar ma bino pi miti ma bedo i kin co ki mon-ni. (Carolok 5:15-20) Ngene kene ni, laco gin ki dakone  omyero gunyut mar magi ducu i kingi. Ento dok tye mar me angwenne, ma pire tek loyo mukene-ni ducu.

4. Kodi mar me angwenne-ni obedo ngo?

⁴ Nyig lok ma kitiyo kwede i Ginacoya pa Lukricitayo me leb Grik pi mar man me angwen-ni obedo a·gaʹpe. Kitiyo ki nyig lok man i 1 Jon 4:8, ma wacci: “Lubanga aye mar.” Adada, “wabedo ki mar, pien [Lubanga] okwongo marowa.” (1 Jon 4:19) Lakricitayo nyuto mar-ri i kom Lubanga Jehovah ka dong i kom dano lawote. (Marako 12: 29-31) Nyig lok me a·gaʹpe bene kitiyo kwede i Jo Epeco 5:2, ma wacci: “Wubed kun wulubo yo me mar, macalo  Kricito ceng omarowa, ci omine kene piwa.” Yecu owacci mar man aye binyutu lulub kore: “Pi man dano ducu bingeyo ni wun lupwonnyena, ka mer [a·gaʹpe] tye i kinwu.” (Jon 13:35) Nen dok kit ma kitiyo kwede ki nyig lok man me a·gaʹpe i 1 Jo Korint 13:13: “Dong tye gin adek ma gibedo matwal: niye, gen, mar; ento gin ma pire dit ma katogi ducu en aye mar [a·gaʹpe].”

5, 6 (a)Pingo mar dok pire tek kato niye ki gen? (b) Tyen lok ango ma omiyo mar weko nyom rii?

⁵ Ngo mono ma oweko mar me a·gaʹpe pire tek kato wa niye ki gen? Pien mar man woto kacel ki cik—cik matir—ma nonge i Lok pa Lubanga. (Jabuli 119:105) Mar man obedo paro pi jo mukene ki timo botgi gin maber ki matir i wang Lubanga kadi bed gipore pire nyo pe. Mar man weko jo munyomme gilubu tira me Baibul ni: “Wudi cwinywu kekenwu, ngat acel acel odi cwinye i kom lawote, kun wutimo kica ki luwotwu i kinwu kekenwu pi balwu. Ka ngat mo i kinwu tye ki lok mo i kom lawote, timo kica pi bal myero obed tye macalo [Jehovah] bene ceng otimowu kica.” (Jo Kolocai 3:13) Jo munyomme ma gimarre ginyuto ‘mar [a·gaʹpe] i kingi, pien mar umo lwak bal mapol.’ (1 Petero 4:8) Nge ni tyeng man waco ni mar umo bal. Pe jwayo bal woko, pien wangeyo ni wan dano ducu watye ki roc.—Jabuli 130:3, 4; Yakobo 3:2.

⁶ Ka jo munyomme ginyuto mar i kom Lubanga ki dok i kingi, ci nyomgi birii dok bedo ki yomcwiny, pien “mar pe gik.” (1 Jo Korint 13:8) Mar “tweyo jami ducu, ribogi kacel.” (Jo Kolocai 3:14) Ka in ibedo dano ma dong onyomme, in ki luoti wutwero dongo mar man nining? Wukwan lok pa  Lubanga kacel, dok wulok iye. Wukwan lanen me mar pa Yecu kun wutemme me poro en i tam ki ticwu. Medo i kom meno, wubed ka wot i cokke pa Lukricitayo, ka ma kipwonyo iye Lok pa Lubanga. Ka dong wuleg bot Lubanga wek okonywu me dongo kodi mar ma malo man, ma en aye but nyig ma nyak pi cwiny pa Lubanga.—Carolok 3:5, 6; Jon 17:3; Jo Galatia 5:22; Jo Ibru 10:24, 25.

7. Woro obedo gin ango, dok anga ma myero onyut woro i nyom?

⁷ Ka jo aryo munyomme gimare i kingi, ci gibedo ki woro i kingi, dong woro aye obedo lagony me aryo ma kelo yomcwiny i nyom. Woro obedo “paro pi jo mukene, miyo deyo botgi.” Lok pa Lubanga miyo tira bot Lukricitayo ducu, co wa ki mon ni: “Dano acel acel [omyero otel yo i] miyo deyo bot lawote.” (Jo Roma 12:10) Lakwena Petero ocoyo ni: “Wun co wubed ki monwu ki niang maber, kun wumiyo deyo bot dako macalo lawoti ma kome pe tek.” (1 Petero 3:7) Kimiyo tira bot dako wek onen ni “eworo cware.” (Jo Epeco 5:33) Ka imito miyo deyo bot dano moni, ci ibedo lakica bote, iworo twerone dok bene iwinyo tamme, kun ibedo atera me cobo gin ducu ma en openyo ni itim.

8-10. Yo mene ma woro romo miyo nyom cung matek ki yomcwiny?

⁸ Jo ma gimito bedo ki yomcwiny i nyomgi giworo luotgi ki ‘tamo pe pi gin ma konyogi keken ento pi gin ma konyo luotgi bene.’ (Jo Pilipi 2:4) Gin pe gitamo pi gin maber pigi keken—ma kelo cwiny me wanya. Me kaka meno, gin gitamo pi gin maber pi luotgi bene. Adada, giketo pi luotgi bedo gin ma pire tek i kwogi.

 ⁹ Woro konyo jo munyomme me bedo ki niango ka tamgi pe orwatte i lok mo. Pe timme pi jo aryo me bedo ki tam acel i kom jami ducu. Gin ma pire tek bot laco romo bedo ni pire nongo pe tek bot dako, dok gin ma dako maro twero bedo ni laco nongo dok pe maro. Ento ngat acel acel myero owor tam ki jami ma lawote oyero, ka jami meno pe turo cik pa Jehovah. (1 Petero 2:16; por ki Pilemon 14.) Medo i kom meno, ngat acel acel myero owor twero pa lawote, pe ocaye nyo oti ki leb marac i kome, kadi ka gitye i kin lwak nyo gitye kengi.

¹⁰ Ada gire, bedo ki mar pi Lubanga ki i kinwu kenwu ki dong bedo ki woro obedo lagony aryo ma pigi tego me nyom maber. Kiromo tic kwedgi nining i kabedo ma pigi tego me kwo me ot?

11. Ma lubbe ki Ginacoya, anga ma obedo lawi ot?

¹¹ Baibul tito ni kicweyo laco ki kit ma weko en twero bedo lawi ot maber. Man weko tic me gwoko dako ki lutino i yo me kom ki me cwiny i nyim Jehovah bedo i wi laco. En myero onen ni emoko tam ma pore ki miti pa Jehovah kun ebedo lanen maber. “Wun mon wumine kenwu i te loc pa cogwu, macalo wumine kenwu bot Rwot. Pien laco obedo lawi dakone, macalo Kricito en aye lawi lwak muye en.” (Jo Epeco 5:22, 23) Baibul waco ni laco bene tye ki lawiye, Ngat ma tye ki twero me loye. Lakwena Paulo ocoyo ni: “Ento amito wunge ni wi laco acel acel en aye Kricito, wi dako aye cware, ki wi Kricito aye Lubanga.” (1 Jo Korint 11:3) Laco ma ryek pwonyo kit me telo tela ki lubu lanen pa lawiye, Kricito Yecu.

12. Lanen maber ango ma Yecu oweko i kom telo tela ki mine i te tela?

 ¹² Yecu bene tye ki lawiye, Jehovah, dok en mine bene i te telane. Yecu owacci: “Pe ayenyo yo me tiyo gin ma iya mito kena, ento ma ngat ma ceng oora mito.” (Jon 5:30) Man pud dong lanen maber ya! Yecu aye “latin kayo me ginaketa ducu.” (Jo Kolocai 1:15) En odoko Meciya. En aye obedo ngat ma kiketo macalo Lawi kacokke pa Lukricitayo ma kiwirogi dok kiyero en me bedo Kabaka me Ker pa Lubanga, en dit loyo lumalaika ducu. (Jo Pilipi 2:9-11; Jo Ibru 1:4) Kadi bed en onongo tye ki rwom mamalo adada, Yecu pe obedo ngat ma ger, ma kite tek, nyo ngat ma diyo dano. En pe obedo calo laloc ma cawa ducu nongo poyo wi lupwonnyene ni omyero guwinye. Yecu obedo dano ma lamar dok mwol, tutwalle bot jo ma cwinygi otur. En owacci: “Wubin bota, jo ducu muol ki ma yec onurowu, ci abimiyo wuywe. Wuting yatta, ci wupwony kita, pien an awor, dok amwol bene i cwinya, mumiyo wun bene wubilimo yweyo i cwinywu. Pien yatta yot, ki yecca bene pe pek.” (Matayo 11:28-30) Bedo kacel kwede onongo kelo yomcwiny.

13, 14. Laco ma lamar telo tela ma lubbe ki lanen pa Yecu nining?

¹³ Laco ma cwinye mito ni jo me ode gubed ki yomcwiny omyero olub kit maber pa Yecu. Laco maber pe bedo ger nyo diyo dano adiya kun tiyo ki twerone calo lut me goyo dakone. Ma ka meno, en maro dakone dok keto deyo i kome. Ka Yecu nongo obedo ngat ‘ma mwol i cwinye,’ ci laco dong myero obed mwol ma loyo pien en pe rom ki Yecu, en timo bal. Ka ce otimo bal mo, en mito ni dakone otimme kica. Pi meno, laco ma mwol ye balle,  kadi bed ni lok ki dog ni, “Tima kica; in aye onongo itye kakare,” romo bedo tek. Dako romo nongone ni woro tela pa laco ma mwolle dok ma wor bedo yot bote loyo woro tela pa laco ma layela dok lawaka. Ki tungcel, dako ma laworo bene kwayo kica ka otimo gin mo marac.

¹⁴ Lubanga ocweyo dako ki kit ma miyo en romo kelo yomcwiny i nyom. Laco ma ryek niang i kom kit man ci miyo en pe diyo dakone. Mon mapol ginyuto mwolo madit dok cwinygi winyo jami oyot, magi obedo kit ma mitte pi gwoko jo me ot kacel ki moko wat i kin dano. Pol kare, mon aye gitye ki diro me gwoko paco wek obed mamwonya ma bedo iye mit. “Dako makwiri” ma kitito pire i Carolok cura 31 onongo tye ki kit mamwonya mapol dok ladiro mada, jo me ode onongo ginongo mot mapol pi kite magi. Pingo? Pien cware “keto genne ducu” i kome.—Carolok 31:10, 11.

15. Laco romo nyutu mar ki woro calo pa Kricito bot dakone nining?

¹⁵ I tekwaro mogo, kiketo co i rwom ma lamal tutwal, ma kadi wa penyo laco apenya ma mwa kineno ni obedo dit wic. En romo tero dakone calo opii. Telo tela i yo marac kit meno balo wat i kin en ki dakone ki dong wat ki Lubanga. (Por ki 1 Jon 4:20, 21.) Ki tungcel co mogo bene pe gitimo ticgi me telo tela, giweko mongi aye loyo ot. Laco ma kete i te tela pa Kricito pe tero dakone marac nyo dwoko rwomme piny. Ma ka meno, en poro lanen me mar pa Yecu me jalo kome kun timo kit ma Paulo owaco kwede ni: “Wun co bene wumar monwu i kit macalo Kricito omaro kwede lwak muye en ci omiyo kwone pigi.” (Jo Epeco 5:25) Yecu Kricito  omaro jo ma lubbe tutwal ma omiyo en oto pigi. Laco maber myero otemme me lubu lanen me jalle kit meno, omyero oyeny yo me timo gin maber bot dakone, ma ka keto dic i kome. Ka laco mine i te tela pa Kricito dok bene nyutu kodi mar ki woro pa Kricito-ni, ci miyo dakone winyo cwiny me kete i te telane.—Jo Epeco 5:28, 29, 33.

16. Kit ango ma dako myero onyut i bedogi gin ki cware?

¹⁶ Ma dong gicweyo Adam obedo pi kare mo, Jehovah owacci: “Pe ber dano ibedo kene; abino tiyo ngat ame konye ame oporre pire.” (Acakki 2:18, Baibul me Leb Lango) Lubanga ocweyo Kawa calo ngat ma “oporre,” ento pe calo ngat ma lapyem. Nyom pe myero obed calo meli ma tye ki jo ma dwoyo gin aryo ma gipyem apyema. Laco myero otel telane ki mar, dok dako bene myero onyut mar, woro, ki cwiny me kete i te tela.

17, 18. Yo mene ma dako romo bedo kwede me kony bot cware?

¹⁷ Dong, dako maber pe bedo lamwolo keken. En temme me bedo lakony kikome bot cware, cwako tam pa cware. Adada, man twero bedo yot ki tung bote ka tam ma cware omoko rwatte ki mere. Ento kadi bed tamgi pe rwatte, cwako tamme-ni konyo weko tam ma cware omoko-ni cobbe maber.

¹⁸ Dako twero konyo cware wek obed lawi ot maber i yo mukene bene. En romo pwoyo tute pa cware i ticce macalo lawi ot, ma ka cayo en nyo temme me nyutu ki cware ni pe romo cobo mitine. Ka en tero cware maber, wiye myero opo ni “cwiny mamwol, ma ling mot; . . . welle dit i nyim Lubanga,” ento pe i wang cware keken. (1 Petero 3:3, 4; Jo Kolocai 3:12) Ka laco pe obedo dano muye kono? Kadi  laco tye i niye nyo pe, Ginacoya cuko cwiny mon “me maro coggi ki litinogi, dok gubed mon ma loyo tamgi kengi, mon maleng ma pe gitye ki tam mo me caro caro, ma gigwoko pacogi, mon ma lukica kun giworo coggi bene, wek pe omi jo mukene guyet lok pa Lubanga.” (Tito 2:4, 5) Ka lok ma kubbe ki cwiny ma ngoliwa kop-pi obino, laco ma pe i niye romo woro tam pa dakone ka ce dakone okelo kop meno bote ki “mwolo dok ki woro.” Co mogo ma pe i niye “gitwero lokke pi kit pa mongi, kadi bed gin kikomgi pe giloko lok mo ki doggi, ento ka guneno [kitgi] maleng ma nen me woro.”—1 Petero 3:1, 2, 15; 1 Jo Korint 7:13-16.

19. Ka laco mito ni dakone otur cik pa Lubanga ci dakone myero otim ngo?

¹⁹ Ento ka laco okwayo dakone ni otim gin mo ma turu cik pa Lubanga kono? Ka meno otimme, ci dako omyero opo ni Lubanga aye obedo Lalocce mukwongo. En nongo lanen maber ki i gin ma lukwena gutimo i kare ma luloc gumito ni gutur cik pa Lubanga. Tic pa Lukwena 5:29 tito ni: “Petero ki lukwena mukene gudok iye ni, ‘Myero wawiny Lubanga makato dano.’”

20. Gin mukene mene ma mitte i nyom ma mar ki woro pire tek iye?

²⁰ Mar ki woro gubedo jami ma pigi tego pi gin mukene ma mitte i nyom—loko lok i kingi. Laco ma lamar myero olok ki dakone i kom ticce, pekkine, ki dong tam ma en tye kwede i jami mapol. Dako mito ni kitere kit man. Laco ma kwanyo kare me lok ki dakone dok bene winyo gin ma en loko nongo nyutu mar ki woro bot dakone. (Yakobo  1:19) Mon mukene gikok ni coggi tero kare manok keken me lok kwedgi. Meno pe ber. Ada gire, i kare man ma dong tic omako kom dano mada-ni, co romo bedo ni gitiyo pi cawa malac ma nongo peya gudwogo paco, dok peko me lim romo weko kadi wa dako bene nongo myero obed ki dog tic. Ento, jo munyomme myero gunong kare pi gin aryo-ni. Ka pe, ci ngat man dong bedo ma pe paro pi lawote. Man twero kelo peko madit ka gutamo ni myero gicak yenyo lirem ki woko ma pe i otgi.

21. Lok ma kiloko maber twero kelo yomcwiny i nyom nining?

²¹ Kit ma laco ki dako giloko kwede lok i kingi pire tek. “Lok ma giloko ki kica . . . lim mada ma yomo cwiny dok miyo yot kom.” (Carolok 16:24) Kadi bed luoti obedo dano ma oye nyo pe, tira man me Baibul-li tiyo: “Lok ma wuloko myero obed lok mamit ma kado oromo maber,” nyo ni, lok ma yomo cwiny. (Jo Kolocai 4:6) Ka ngat acel pe obedo ki nino maber, ce lawote owaco lok manok me kica, ci twero miyo kony madit. “Lok ma giloko kakare obedo calo jabu ma gimwono i kom ryal.” (Carolok 25:11) Dwan ki lok ma watiyo kwede pigi tego. Me labolle, ngat acel romo waco ki lawote ki dwan me gero ni: “Ceg doggola ca-ni!” Ento itamo ni pe bedo ber loyo ka waloko “lok mamit ma kado oromo maber” ki dwan me mwolo, ki niango ni, “Itwero cego doggola ca-ni?”

22. Cwiny ango ma jo munyomme myero gubed kwede me bedo ma giloko i kingi?

²² Loko lok i kin luot twero wot maber ka giloko ki dwan mamwol, ginyuto woro, gin lukica, giniang, dok bene gitere maber. Tutegi matek me bedo ma giloko i kingi maber miyo dako ki cware  gibedo agonya me lok i kom miti ma tye i cwinygi, dok gitwero nongo kwe cwiny ki kony i kingi i kare me ayelayela nyo me tur cwiny. Lok pa Lubanga waco ni “Wucuk cwiny jo ma cwinygi [otur].” (1 Jo Tecalonika 5:14) Kare bedo tye ma nongo cwiny laco otur nyo cwiny dakone. Gin romo ‘cuko cwinygi,’ kekengi kun ngat acel acel dongo lawote.—Jo Roma 15:2.

23, 24. I yo ango ma mar ki woro romo bedo me kony ka tam pe orwatte? Mi labolle.

²³ Jo munyomme ma gimare dok giwore pe gineno jami ducu ma tamgi pe orwatte iye calo peko madit. Gitute matek pe me bedo ki kiniga nyo tic ki “gero” i kingi. (Jo Kolocai 3:19) Gin ducu myero wigi opo ni gamo lok ki “mwolo kweyo kiniga woko.” (Carolok 15:1) Gwokke ki i cayo nyo kok i kom luoti ka otito lok ma tye i cwinye. Me kaka meno, nen lok ma en otito-ni calo gin ma mini kare me niang tamme. Wutute kacel me cobo peko ma tye i kinwu.

²⁴ Wi po ni i nino mo acel Cara omiyo tam me cobo peko mo ma tye, bot cware ento lok meno ocwero cwiny Abraim matek. Kadi bed kit meno, Lubanga owaco ki Abraim ni: “Tim kit ma en otitti.” (Acakki 21:9-12) Abraim olubu lok meno, ci en onongo iye mot. I yo acel-lu, ka dako omiyo tam ma pe rwatte ki pa cware, en myero kong owiny olo. Ki tung cel, dako pe myero orid tamme keken ento myero owinyo lok ma cware waco i kop meno. (Carolok 25:24) Laco nyo dako ma rido tamme cawa ducu nyutu ni en pe obedo lamar ki laworo.

25. Bedo ma luot giloko i kingi maber romo kelo yomcwiny i lok kom buto nining?

²⁵ Bedo ma luot giloko i kingi maber pire tek  botgi i lok madok i kom buto. Bedo ngat ma paro pire kene nyo pe twero jukke kene balo lok me buto i nyom adada. Loko lok ma i cwiny ka maleng ki dok diyo cwiny pire tek. Ka ngat acel acel tamo pi ber bedo pa lawote labongo wanya mo, ci kop me buto pe bedo peko. I lok man ki mukene, “dano pe olub gin ma konyo en keken, ento myero olub gin ma konyo lawote bene.”—1 Jo Korint 7:3-5; 10:24.

26. Kadi bed nyom ducu bedo ki ayelayela, winyo Lok pa Lubanga twero konyo jo munyomme me nongo yomcwiny nining?

²⁶ Man pud dong obedo tira maber adada ma Lok pa Lubanga omiyo! Ada, jo ducu munyomme gibedo ki ayelayela. Ento ka luot gilubu tam pa Jehovah, kit ma kicoyo i Baibul, kun gijengo watgi i kom mar ki woro, ci gibibedo ki gen ni nyomgi bibedo me yomcwiny dok birii. Gin pe gibiketo deyo i komgi keken ento gibiketone wa i kom Ngat ma Ocako te yub me nyom, Lubanga Jehovah.