1-3. Ngo ma okelo nya pa odi ma gitye ki lunyodo acel keken, dok man okelo adwogi ango i komgi?

 ODI ma gitye ki lanyodo acel keken tye ka nya i lobo ducu. Rekod me ket keny, ngwec ki i nyom, poke, ki dong nywalo lutino luk tye ka kelo adwogi marac atika i kom lunyodo ki lutino milion mapol ata.

² Mego mo ma tye lanyodo ma tye kene ocoyo ni: “abedo dako to ma tye ki mwaka 28 dok atye ki lutino aryo. Cwinya cwer mada pien pe amito pito lutinona labongo wongi. Nen calo pe tye ngat mo ma paro pira. Lutinona ginena ka akok kare ki kare ma man cwero cwinygi mada.” Mapat ki lweny ki jami calo kiniga, poto cwiny, ki dong bedo kic kic, pol pa lunyodo ma gitye kengi gibedo ki peko me bedo ki dog tic ka mukene ki dong tiyo tic ma paco. Ngat acel owacci: “Bedo lanyodo ma tye kene rom ki bedo latuku ma ngeyo bayo jami ma kato acel malo kun bedo ka longogi ma pe gipoto piny. I nge pwonye pi dwe abicel, nongo dong ipwonye maber me longo odilo angwen i wi yamo. Teke dong ipwonye maber nitap, ci ngat mo dok medo odilo acel mukene boti!”

³ Lutino ma gitye ki lanyodo acel keken bene gitye ki peko ma myero gulweny kwede. Guromo lwenyo ki cwercwiny i nge a pa lanyodo acel ki paco nyo ka oto atura. Bot bulu mapol, bedo labongo lanyodo acel i paco twero keligi adwogi marac.

4. Wangeyo nining ni Jehovah paro pi jo me odi ma gitye ki lanyodo acel keken?

 ⁴ Odi ma gitye ki lunyodo acel keken onongo bene gitye i kare me Baibul. Ginacoya oloko teretere i kom “latin kic” ki “daa-to.” (Nia 22:22; Nwoyo Cik 24:19-21; Yubu 31:16-22) Lubanga Jehovah onongo paro pi pekogi. Laco Jabuli olwongo Lubanga ni “En won jo ma wongi pe, dok en bene ma gwoko mon to.” (Jabuli 68:5) Ada, Jehovah i kare-ni bene pud paro pi jo me odi ma gitye ki lanyodo acel keken! Dong, Lokke miyo cik ma igi lac ma romo konyogi me cung.

5. Peko ango ma lunyodo ma gitye kengi kong gibedo kwede i acakki?

⁵ Tam kong kit me cobo tic me ot. Dako mo ma kenye oket owacci: “Tye jami mapol ma timme ma miyo iparo ni kono laco mo onongo tye, kono ber, me laporre, ka gin mo ma pe niangi ocako kok i mutokani ento pe ingeyo ka ma kokone tye ka a ki iye.” Co ma kenygi pud oket aketa nyo ma mongi oto bene wigi balle pi tic mapol me ot ma nongo dong myero gutim. Pi lutino, anywena nywena i ot romo keligi lworo dok gibedo ki par mapol.

6, 7. (a) Lanen maber ango ma “dako makwiri” ma kitito pire i Carolok-ki onyuto? (b) Keto cwiny i tiyo ticce ma gang konyo jo me ot ma gitye ki lanyodo acel keken nining?

⁶ Ngo ma romo konyogi? Nen kong labol pa “dako makwiri” ma kitito pire i Carolok 31:10-31. Tic ma en tiyo tye me aura—wil, cat, cweyo bongi, tedo, wilo ngom, pur, ki dong tiyo biacara. Mung ma en tye kwede? En onongo obedo latic matek, ma tiyo wa i dyewor dok a malo odiko con me cako ticce. Dok en onongo yubo ticce woto kakare, poko tic mukene bot  dano dok tiyo tic mukene ki cinge. Pe tye me ur ni onongo kipakke!

⁷ Ka ce in itye lanyodo acel keken, ti ticci me ot ducu maber. Nong yengo i tic ma kit meno, pien man medo yomcwiny pa lutinoni. Ento, goyo pulan ki yubbe maber pire tek. Baibul wacci: “Ngat ma yubo yubbe ma nongo kong oketo itam, bilimo jami madwong ata.” (Carolok 21:5) Wego mo ma obedo lanyodo acel keken owacci: “Pe atamo pi camo dek wang ma awinyo ni kec tye ka neka.” Ento goyo pulan me tedo cam miyo camme pito kom dok bedo mit loyo ma kiyubo aruya. Mitte bene ni myero ipwony tiyo tic mukene me ot ki cingi. Ka mego ma tye lanyodo acel keken openyo lureme nyo jo mukene, ci en romo pwonyo kit me gwoko lee nyo tiyo tic mukene.

8. Lutino ma lunyodogi tye acel keken giromo konyo tic ma paco nining?

⁸ Tika opore me penyo lutino wek gumi kony? Mego mo ma tye lanyodo acel keken owacci: “Itamo ni myero icul ka wang lanyodo moni ma pe-ni wek kwo obed yot ki lutino.” Meno gire twero niange ento gwok nyo i kine mukene nongo pe rwatte ki miti pa latin. Bulu ma gilworo Lubanga ma gukwo i kare me Baibul onongo kiminigi tic mupore pigi. (Acakki 37:2; Wer pa Solomon 1:6) Pi meno, kadi bed pe imito ni imi tic ma bwoyo lutinoni, bedo me ryeko ka ce iminigi tic calo lwoko jami ki dong yubo ot butogi wek obed maleng. Pingo pe wutim tic mogo kacel? Man twero kelo yomcwiny adada.

9. Pingo mege ma gitye kengi pol kare gibedo ki peko me can cente?

⁹ Pol pa lunyodo ma gitye acel keken ginongo ni nongo cente tek adada, dok mege matino ma pe  gunyomme pol kare ginongo kwo matek dong loyo. a I lobe ma kimiyo iye kony bot dano, gin myero guti kwede ki ryeko nio ka gunongo tic. Baibul ye ki Lukricitayo me tic ki kony meno ka ce mitte. (Jo Roma 13:1, 6) Mon to ki jo ma kenygi oket bene girwatte ki peko acel-lu. Polgi ma kwo diyogi me cako tic i nge bedo gang pi mwaki mapol-li ginongo tic ma culle lapiny. Mogo giyubo kwogi ki donyo ka ma kipwonyo iye tic nyo kikwano tic ma pe tero kare malac.

10. Mego ma tye kene romo tito tyen lok mumiyo omyero eti bot lutinone nining?

¹⁰ Pe ibed ki ur ka ce cwiny lutinoni pe yom pien ni itye ka yenyo tic, dok bene pe iwek cwinyi opoti. Ma ka meno, tit botgi tyen lok mumiyo omyero iti, dok konygi me niang ni Jehovah mito ni omyero imi botgi jami ma mitte pi kwogi. (1 Temceo 5:8) I nge kare mo, pol pa lutino giloko tamgi. Kadi bed kit meno, temme me bedo kacel kwedgi kit ma kareni ye kwede. Nyutu mar ma kit meno romo dwoko piny lit pa can cente ma jo me ot romo bedo kwede.—Carolok 15:16, 17.

11, 12. Wang apokki ango ma lunyodo ma gitye kekengi myero gunen-ni gigwoko, dok giromo timo man nining?

¹¹ Ngene kene ni kin lunyodo ma gitye kekengi ki lutinogi myero obed cok, ento myero gugwokke me neno ni wang apokki ma Lubanga oketo i kin lunyodo ki lutino pe kituro. Me laporre, peko madit romo bedo tye ka mego ma tye kene i ot mito ni wode oti  tic pa won ot, nyo tero nyare calo ngat ma myero etit munge bote, kun yelo wiye ki peko mogo ma en winyo macalo dako. Timo man pe opore, kelo lyeto, dok bene nyweno wi latin.

¹² Wek lutinoni gunge ni in macalo lanyodo aye ibigwokogi—ento pe gin. (Por ki 2 Jo Korint 12:14.) Kine mukene, gwok nyo imito nongo tam nyo kony mo. Yeny ki bot luelda nyo mon muteggi ma gubedo Lukricitayo, ento pe ki bot lutinoni.—Tito 2:3.

13. Peko ango ma mego ma gitye kengi i ot giromo bedo kwede ma lubbe ki miyo pwony?

¹³ Ka odok i lok me miyo pwony, laco pe ki peko pien kinene calo lami pwony, ento dako twero bedo  ki peko i lok man. Mego mo ma tye kene owacci: “Awobena gitye ki kom ki dwan co madito. I kine mukene pe tek me lok ma dwana nyuto ni pe amoko tamma nyo ma nyuto goro ka iporo kwedgi.” Medo i kom meno, oromo bedo ni pud itye ka kumo pi to pa luoti, nyo gwok cwinyi tye ka ngoli kop nyo tye ka cwer pi ket kenywu. Ka ce wutye ki twero me leyo gwoko latinwu aleya, ci iromo bedo ki lworo ni latinni biyero me bedo ki luoti macon-ni. Kwo ma kit man weko miyo pwony i yo mupore bedo tek adada.

14. Lunyodo ma gitye kengi gitwero bedo ki neno mupore i miyo pwony nining?

¹⁴ Baibul wacci “ka itenyo latin liyak ma pe ipwonyo ci bikelo lewic i wi mine.” (Carolok 29:15) Itye ki cwak pa Lubanga Jehovah me keto ki dong nenone ni kilubu cik me ot, pi meno, pe iwek cwinyi obed ka poto, ka cwer, nyo bedo ki lworo. (Carolok 1:8) Pe i tur cik me Baibul. (Carolok 13:24) Temme me nyutu niango, pe ilok cikki, dok cung matek. I nge kare mo, pol pa lutino giye. Kadi bed kit meno, myero ipar pi kit ma lutinoni winyo kwede. Wego mo ma tye kene owacci: “Amiyo pwonya i yo me mwolo dok me niango pien pud gitye ki ngeng pi to pa mingi. Aloko kwedgi teke kare ongole. Wabedo ki ‘kare maber’ me lok ka watye ka yubo cam me otyeno. I kare ma kit man aye gitito bota jami ma tye i cwinygi.”

15. Ngo ma lanyodo ma kenye oket myero ogwokke kwede ka tye ka lok i kom luote macon?

¹⁵ Ka gwok kenywu oket, konye pe me kwero miyo woro bot luotwu macon-ca. Daa i kin lunyodo cwero cwiny lutino dok dwoko worogi i kom wun aryo-ni piny. Pi meno, gwokke ki i loko lok mogo ma cwero cwiny calo: “In imako en mingo pa woru-ni!”  Kadi bed luoti macon-ca ocwero cwinyi, en nongo pud obedo lanyodo pa latinni, ma nongo mito mar, gwok, ki dong pwony pa wun lunyodo aryo ducu. b

16. Yub me cwiny ango ma myero obed but tira ma kimiyo kare ki kare i paco ma tye ki lanyodo acel keken?

¹⁶ Kit ma wanyamo kwede i dul mogo mukato angec, tira kwako miyo pwony me yubo kit, ento pe miyo pwod keken. Pekki mapol twero genge ka waketo yub maber me miyo pwony i yo me cwiny. (Jo Pilipi 3:16) Pire tek me bedo tye i cokke pa Lukricitayo kare ducu. (Jo Ibru 10:24, 25) Ki bene bedo ki yub me kwano Baibul macalo jo me ot cabit ki cabit. Tye ada gire ni bedo ki kwan ma kit man kare ki kare pe yot. Mego mo matiyo matek owacci: “I nge tic dyeceng lung, inongo ni myero iywe, ento ayubbe i tamma me kwan ki nyara pien angeyo ni man obedo gin ma mito atima. En maro kwanwa macalo jo me ot-ti tutwal!”

17. Ngo ma wapwonyo ki i kom pwony maber ma kimiyo bot Temceo larem Paulo?

 ¹⁷ Temceo ma obedo larem Paulo, nen calo onongo pwonnyene i kom cik me Baibul ki bot mine gin ki dadane ento pe ki bot wonne. Ento, Temceo odoko Lakricitayo maber atika! (Tic pa Lukwena 16:1, 2; 2 Temceo 1:5; 3:14, 15) In bene itwero bedo ki gen me nongo adwogi maber ka iyelle me gwoko lutinoni kun ‘ipwonyogi dok inyebogi ki kit mabeco ma Jehovah pwoyo.’—Jo Epeco 6:4.

18, 19. (a) I yo ma nining ma bedo kic kic twero nen kwede i kom lanyodo ma tye kene? (b) Tira ango ma kimiyo me konyo loyo miti me kom?

¹⁸ Lanyodo mo ma tye kene obedo ka cur ki lok ni: “Ka adwogo paco ma wiya opo ni atye kena, tutwalle ka lutino dong gunino woko, bedo kic kic tugi uma woko.” Ada, bedo kic kic aye peko madit loyo mapol kare lanyodo ma tye kene bedo kwede. Obedo kit pa dano me paro kodi kwo mamit me lurem ma bedo i kin jo munyome. Omyero ngat moni mono otemme me cobo peko man i yo mo keken? I kare pa lakwena  Paulo, mon mogo matino ma coggi oto gumiyo ‘miti me komgi oweko gukwero Kricito woko.’ (1 Temceo 5:11, 12) Rac tutwal ka waye ni miti me komwa oum miti ma watye kwede pi jami me cwiny.—1 Temceo 5:6.

¹⁹ Laco mo ma Lakricitayo owacci: “Miti me kom tek adada, ento pud iromo loyone. Ka tam mo obino i wi, omyero pe iwek obed i tammi. Omyero inen ni irucu woko. Bedo ka keto tammi i kom latinni bene konyo.” Lok pa Lubanga cikowa ni: ‘Wunek gin ducu me lobo ma tye i iwu, ma en aye miti me kom.’ (Jo Kolocai 3:5) Ka itye ka tute me weko kongo, mono in pol kare ibedo ka kato ki ka ma dano mato i ye kongo, nyo ibedo ki jo ma cawa ducu gibedo ka boko lok i kom kongo? Pe! Man bene rom aromo ki miti me kom.

20. (a) Peko ango ma kuro jo ma gidonyo i winye me nyom ki jo ma pe guye? (b) Jo ma pe gunyomo i cencwari me acel ki mogo ma i kare-ni gulwenyo ki kwo me bedo kic kic nining?

²⁰ Lukricitayo mukene gidonyo i winye me nyom ki jo ma pe gubedo jo muye. (1 Jo Korint 7:39) Tika meno cobo pekogi? Pe. Dako mo ma Lakricitayo ma kenye oket omiyo tam ni: “Tye gin acel ma dong rac loyo bedo keni. En aye obedo nyomo ngat ma pe oporre piri!” Mon to ma gubedo Lukricitayo i cencwari me acel bene gunongo lit pa bedo kic kic, ento ma giryekke gutiyo matek i ‘jolo wele, lwoko tyen jo pa Lubanga, ki konyo jo ma giunogi.’ (1 Temceo 5:10) Lukricitayo ma lugen me kare-ni ma gidiyo cwinygi pi mwaki mapol pi nongo luot ma lworo Lubanga bene giketo komgi i tiyo tic matek. Daa-to mo me mwaka 68 ma Lakricitayo bedo ka limo daa-to luwote teke winyo ni etye kic kic. En owacci: “Anongo ni wot ka lim kit man, tiyo ticca me ot ki dong gwoko kwona me cwiny pe miyo abedo kic kic.” Pwonyo jo  mukene ki lok kom Ker pa Lubanga obedo twon tic ma kelo adwogi maber adada.—Matayo 28:19, 20.

21. Lega ki bedo ki lurem mabeco konyo nining i lweny ki kwo me bedo kic kic?

²¹ Tye kono ni yat mo pe ma romo cango peko me bedo kic kic. Ento waromo kanyone ki kero ma a ki bot Jehovah. Kero meno bino ka Lakricitayo moni “bako doge kun lego Lubanga dyeceng ki dyewor.” (1 Temceo 5:5) Bako dog obedo lega ki cwinywa  ducu, ma wakwayo pi kony, nyo bene wakok ki pig wangwa. (Por ki Jo Ibru 5:7.) Tito peko ma i cwinyi ducu bot Jehovah “dyewor ki dyeceng” konyo mada. Medo i kom meno, bedo ki lurem mabeco konyo tutwal me culo bur ma bino pi kwo me bedo kic kic. Lurem mabeco romo miyo ngat moni nongo “lok maber” ma cuko cwiny ma kitito i Carolok 12:25.

22. Ka kare ki kare ngat moni winyo calo latin kic, ngo ma myero en otam pire ma romo konye?

²² Ka kare ki kare iwinyo calo latin kic, wi myero opo ni dano ducu tye ki peko i kwogi. Ada, ‘utmegiwa ma i lobo ducu’ gitye ka deno can i yo mapat pat. (1 Petero 5:9) Pe ibed ka keto tammi i kom jami mukato angec. (Latitlok 7:10) Tam i kom jami mabeco ma tye ka keli yomcwiny. Ma dong pire tek loyo, mok tammi me gwoko geneni ki dong me yomocwiny Jehovah.—Carolok 27:11.

23. Tic ango ma Lukricitayo gitye kwede ma kwako lunyodo ma gitye kengi ma gitye i kacokke?

²³ Cwak kacel ki kony ma Lukricitayo luwotwa miyo pire tek adada. Yakobo 1:27 wacci: ‘Woro me ada maleng, ma cilo pe iye i nyim Lubanga Wonwa en ene: konyo lutino kic ki mon ma coggi oto i kom can ma gitye kwede.’ Ada, Lukricitayo myero gukony jo me odi ma gitye ki lanyodo acel keken. I yo mapat pat ango ma kiromo timo man kwede?

24. Kiromo konyo jo me odi ma gitye ki lanyodo acel keken ma gitye i peko nining?

²⁴ Kiromo minigi jami me kom. Baibul wacci: “Ka ngat mo tye ki jami me lobo man madwong, ce oneno ominne ma piny oloyo, ento okwero miye kony, ci  mar pa Lubanga bedo i iye nining?” (1 Jon 3:17) Leb Grik ma gonye ni “oneno” te lokke pe obedo neno jami wiye wiye, ento neno jami kun iketo iye cwinyi. Man nyutu ni Lakricitayo ma tye ki cwiny me kica myero kong onge kit me kwo kacel ki peko pa jo me ot moni-ni. Gwok nyo gitye ki peko me cente. Mukene guromo mito kony me yubo jami ot ma oballe. Nyo mukene cwinygi bedo yom ka kilwongogi ka cam nyo i namo mogo.

25. Lukricitayo giromo nyutu kica bot lunyodo ma gitye kengi nining?

²⁵ Medo i kom meno, 1 Petero 3:8 wacci: “Wun ducu wubed ki tam acel dok ki cwiny acel. Wumarre calo omego, ma wutye ki kica.” Lamego mo ma obedo lanyodo ma tye kene ki lutino abicel owacci: “Abedo ka winyo kwo matek tutwal dok i cawa mukene anongo bwoya woko. Ento kicel kicel, omego nyo lamego mo wacca ni: ‘Joan, itye ka timo tic maber. Nino mo bikelo adwogi maber.’ Ngeyone ni jo mukene gitamo dok giparo piri konyo tutwal.” Mon muteggi ma gin Lukricitayo giromo konyo mon matino ma gitye lunyodo acel keken, ka giwinyo pekkigi mogo ma nongo titone tek bot co.

26. Co muteggi i yo me cwiny ma gin Lukricitayo gitwero konyo lutino kic nining?

²⁶ Lukricitayo ma co giromo miyo kony i yo mukene. Yubu, ma obedo laco ma kite atir owacci: ‘Onongo yam alaro . . . lutino kic ki ngat mo keken ma lakonnye pe.’ (Yubu 29:12) Lukricitayo mukene ma co i kare-ni bene ginyutu miti me ada i kom lutino kic ki “mar, ma a ki i lengcwiny” labongo tyen lok mo mukane. (1 Temceo 1:5, Baibol pa Katoli) Labongo weko jo me odigi ata, kare ki kare giromo keto yub me tic ki lutino kic magi i ticwa me pwony, ki dok  lwongogi me nywako i kwan pi jo me ot nyo galowang. Nyutu cwiny me kica ma kit man romo konyo latin kic pe me kwanyo yo me kwo marac.

27. Lunyodo ma gitye acel keken giromo bedo ki gen me nongo kony ango?

²⁷ Tye kono gire ni, lunyodo ma gitye kengi myero ‘guting yecgi’ me tic ma tye i wigi. (Jo Galatia 6:5) Kadi bed kit meno, ginongo mar pa omego ki lumego ki dok pa Lubanga Jehovah kikome. Baibul loko i kome ni: “en konyo mon to ki litino kic.” (Jabuli 146:9) Dong ki kony ma En miyo, jo me odi ma gitye ki lanyodo acel keken gitwero cung!