1, 2. Balaam otemme me wano jo pa Jehovah nining?

LACO mo ma obedo lamak rec ocito ka ma en twero mako iye lakit rec ma en mito. En oyero labit rec, oroyo i lak goline, ci obolo i pii. Okuro mot wang ma rec ocako cam ci otugi yutone cut. En ocako bwunyo ki yomcwiny madit atika.

² Kiromo mako dano i yo acel-li bene. Me labolle, Luicrael onongo dong gicok leyo Lobo ma Kiciko Pire i kare ma gugony i Tim me Moab. Kabaka me Moab ocikke me miyo lim oduk bot laco mo ma nyinge Balaam ka en oceno jo Icrael. Lacen, Balaam onongo yo mo ma weko Luicrael gikelo acena i komgi kekengi. En oyero labitte ki diro. En ocwalo anyira ma mwonya me Moab i gony pa Luicrael wek gubal wi co.​—Wel 22:1-7; 31:15, 16; Niyabo 2:14.

3. Luicrael gupoto i abita pa Balaam nining?

³ Abita pa Balaam-mi tika otiyo? Otiyo maber adada. Co me Icrael alip ki alip “gucako timo abor i kom anyira Moab.” Gin bene gucako woro lubange me goba, ma i kine tye iye lubanga me tim buto ma kilwongo ni Baal me Peor. Macalo adwogine, Luicrael  ma romo 24,000 guto i wang Lobo ma Kiciko Pire.​—Wel 25:1-9.

4. Pingo Luicrael alip ki alip gudonyo i tim kwele?

⁴ Pingo Luicrael mapol gupoto i owic pa Balaam? Gin onongo gitye ka tamo mere pi cobo mitigi pigi kengi, dok wigi owil woko i kom jami ducu ma Jehovah otimo pigi. Jo Icrael onongo gitye ki tyen lok mapol me bedo lugen bot Lubanga. Jehovah olarogi ki i Ejipt, opitogi i dye tim, dok oterogi wa i wang Lobo ma Kiciko Pire. (Jo Ibru 3:12) Kadi bed kumeno, gupoto i tim kwele. Lakwena Paulo ocoyo ni: “Wan pe myero wadonyu i timo tim kwele, macalo jo mogo i kingi yam gutimo.”​—1 Jo Korint 10:8.

5, 6. Pwony ango ma wanongo ki i gin mutimme i Tim me Moab?

⁵ Lobo manyen dong cok adada. Pi meno, wan bene watye calo jo Icrael ma onongo gitye i wang Lobo ma Kiciko Pire. (1 Jo Korint 10:11) Miti me buto tye ma wang awanga i cwiny jo me lobo man makato wa jo Moab. Miti man bene twero gudo wa jo pa Jehovah. Ki lok ada, abita ma Catan tiyo kwede maber loyo aye tim kwele.​—Wel 25:6, 14; 2 Jo Korint 2:11; Juda 4.

⁶ Penye kekeni ni, ‘Tika amito cobo mitina pi cawa mo manok keken, nyo kece amito kwo pi naka ki yomcwiny i lobo manyen?’ Waket tek me lubo cik pa Jehovah ma waco ni: “Wubol tim kwele woko.”​—1 Jo Korint 6:18.

7, 8. Tim kwele obedo ngo? Dok pingo obedo lok madit?

⁷ Jo mapol i kare-ni wigi tek dok gicayo cik pa  Lubanga i kom tim me buto. I Baibul, tim kwele obedo tim me buto mo keken ma timme i kin jo ma pe gunyomme ma lubbe ki Ginacoya. Lok man twero bedo lik me anyama, ento omyero wanyam wek waniang maber dok wagwokke ki timo jami ma Jehovah dagi. Tim kwele kwako buto i kin co ki co nyo mon ki mon, ki dong buto ki lee-gu. Kwako wa doto kom me mon nyo me co pa ngat mukene, nyo buto ki ot konye, bongo nyo tuko ki nyim ngat ma pe inyomme kwede.​—Nen Lok me Giko Buk Man me 23.

⁸ Baibul waco ka maleng ni ka ngat mo omedde ki timo tim kwele, en pe bimedde ki bedo i kacokke. (1 Jo Korint 6:9; Niyabo 22:15) Medo i kom meno, girwenyo woro i komgi kekengi kacel ki gen ma dano keto i komgi. Tim kwele kare ducu kelo adwogi maraco. Jo ma gidonyo i tim man cwinygi pidogi, giyac ma pe guyubbe pire, gibedo ki tele i nyomgi, ginongo two, nyo bene gito woko. (Kwan Jo Galatia 6:7, 8.) Ka ngat mo okwanyo cawa me tam i kom adwogi maraco ma bino pi tim kwele, ci en pe bidonyo iye. Ento, pol kare nongo ngat moni tye ka tamo mere pi cobo mitine me buto ka en ocako kwanyo yo marac ma tere i tim kwele, ma pol kare obedo neno cal ma tugo miti me buto.

9. Pingo rac adada me neno jami ma tugo miti me buto?

⁹ I kare-ni, jami ma tugo miti me buto nonge ka weng​—i magajin, bukke, wer, telebijon, dok oromo  wa intanet woko. Jo mapol gitamo ni neno jami ma tugo miti me buto pe rac, ento ki lok ada, rac adada. Twero weko ngat moni doko opii pa tim me buto dok cako bedo ki miti malik ma Lubanga pe ocweyowa kwede. Ka ngat moni ocako neno jami ma tugo miti me buto, en twero lokke i kome kekene pi cobo mitine me buto. Neno cal magi bene twero kelo wa winye manok i nyom nyo ket keny.​—Jo Roma 1:24-27; Jo Epeco 4:19; nen Lok me Giko Buk Man me 24.

10. Cik ma iye lac ma nonge i Yakobo 1:14, 15 twero konyowa nining me gwokke ki tim kwele?

¹⁰ Pire tek ni waniang kit ma watwero poto kwede i owic me tim kwele. Nen kong tira man ma nonge i buk pa Yakobo 1:14, 15: “Dano acel acel gire mitine kene aye ma bite, ywaye, kun omo cwinye. Miti ka oyac ci nywalo bal. Bal ka dong odongo muteggi nywalo to.” Pi man, ka tam maraco ongolle i wi, jwa woko cutcut. Ka ce ineno cal mo marac atura, tugi loko wangi cut! Nek kompiuta woko nyo lok citecen me telebijon oyotoyot. Pe iwek miti maraco odong i cwinyi. Ka pe, ci miti maraco twero doko tek adada ma bwoyi woko.​—Kwan Matayo 5:29, 30.

11. Jehovah twero konyowa nining ka watye ki tam macilo?

¹¹ Jehovah ngeyowa maber loyo wa wan kikomwa. En ngeyo ni watye ki roc. Ento, en bene ngeyo ni watwero loyo miti maraco. Jehovah wacciwa ni: “Pi meno myero dong wunek gin ducu me lobo ma tye i iwu, ma gin aye abor, caro, mit me kom, ki par marac ma kelo lewic, ki woro me jami ma rom ki woro jogi.” (Jo Kolocai 3:5) Kadi bed ni pe yot me timo  man, Jehovah diyo cwinye i komwa dok en bikonyowa. (Jabuli 68:19) Omego mo matidi opoto i owic me neno cal ma tugo miti me buto kun cobo mitine me buto kekene. Lureme ma i cukul onongo gineno jami magi calo gin ma pe rac ma dano weng timo ka gitye ka dongo, ento en owaco ni: “Man omiyo cwiny ma ngola kop oding woko, ci adonyo i tim tarwang.” En oniang ni myero ejuk mitine, dok ki kony pa Jehovah en oweko kite marac-ci woko. Ka itye ka lweny ki tam macilo, leg Jehovah pi ‘teko’ wek okonyi me bedo ki tam maleng.​—2 Jo Korint 4:7; 1 Jo Korint 9:27.

12. Pingo omyero ‘wagwokke i kom tam ma watamo i cwinywa’?

¹² Solomon ocoyo ni: “Gwokke i kom tam ma itamo  ki i cwinyi ducu; pien kwoni ducu a ki i lok ma i cwinyi.” (Carolok 4:23) ‘Cwinywa’ aye obedo ngat ma wan wabedo i wang Jehovah. Gin ma waneno ki wangwa twero gudowa matek adada. Yubu ma obedo lagen-ni owaco ni: “Atyeko cikke con, wan ki wanga; dok atwero neno nyako mo nining i yo marac?” (Yubu 31:1) Calo Yubu, omyero wagwoke ki jami ma waneno dok watamo iye. Dok macalo laco Jabuli, walego ni: “Pe iwek abed ka neno jami atata ma konygi pe.”​—Jabuli 119:37.

13. Kodi lurem ango ma Dina oyero?

¹³ Luremwa twero dwoyo tamwa me timo gin maber nyo marac. Ka iyero lurem ma gilubo cik pa Lubanga, ci gibikonyi me lubone bene. (Carolok 13:20; kwan 1 Jo Korint 15:33.) Watwero neno kit ma pire tek kwede me yero luremwa ki diro ki i gin mutimme i kom Dina. En obedo nya pa Yakobo, pi meno en odongo i ot ma kiworo iye Jehovah. Dina onongo pe timo tim carocaro, ento en omako lirem ki anyira Kanaan ma pe giworo Jehovah. Neno pa jo Kanaan i kom tim me buto onongo pat adada ki neno pa jo pa Lubanga, dok gin onongo gingene mada pi tim kwele. (Lulevi 18:6-25) I kare ma Dina tye kacel ki lureme, en orwatte ki laco mo me Kanaan ma nyinge Cekem ma oneno ni Dina mwonya adada. Cekem “onongo yam giwore makato jo ducu ma i ot pa wonne.” Ento en onongo pe maro Jehovah.​—Acakki 34:18, 19.

14. Gin ango mutimme i kom Dina?

 ¹⁴ Cekem otimo gin ma pol pa jo Kanaan onongo gineno ni omyero otimme ka miti me buto obino. Pien cwinye omaro Dina, en “omake tektek obuto kwede, omiye lewic.” (Kwan Acakki 34:1-4.) Bal man otugo peko mapol ma okelo adwogi marac i kom Dina ki lupacone ducu.​—Acakki 34:7, 25-31; Jo Galatia 6:7, 8.

15, 16. Watwero doko jo maryek nining?

¹⁵ Pe mitte ni wabed calo ladwar ma oneno opoko pii ki wange, wek wapwony ni cik pa Jehovah tye pi ber bedowa. “Ngat ma bedo kacel ki jo maryek pwonnye doko ryek bene, ento ngat ma mako lurem ki luming kite biballe woko.” (Carolok 13:20) Ket obed macalo yubbi me ‘lubo yo ma tye atir keken,’ ci ibigwokke ki i arem ki deno can.​—Carolok 2:6-9; Jabuli 1:1-3.

¹⁶ Watwero doko ryek ka wakwano Lok pa Lubanga, walego bote ma peya wamoko tam, ki dok walubo tam mabeco ma lagwok ot ma lagen miniwa. (Matayo 24:45; Yakobo 1:5) Ngene kene gire ni wan ducu wagoro dok watye ki roc. (Jeremia 17:9) Ento ibidok iye nining ka ngat mo opoyo wi ni icok poto i bal me tim tarwang? Tika ibikeco, nyo ibijolo kony ki mwolo?​—2 Luker 22:18, 19.

17. Mi labol i kom kit ma tira ma a ki bot Lakricitayo lawotwa twero konyowa kwede.

¹⁷ Me labolle, go kong gin ma kit man. I gang tic pa laminwa mo, laco mo ocako mitte ki kwok matino ci olwonge ni gicit woko ka namo. En pe woro Jehovah,  ento en nen calo obedo ngat ma mwol dok lakica. Laminwa mukene onenogi ma gubedo kacel ci lacen otemo miye tira. Laminwa-ni bidok i tira man nining? En tika bigengo ngeye, nyo kece bineno ryeko ma i tira meno? Oromo bedo ni lamego-ni maro Jehovah dok mito timo gin matir. Ento ka en omedde ki cito ka namo ki laco man, tika ada nongo en tye ka ‘bolo tim kwele woko’ nyo kece tye ka ‘genne kekene ki i tamme’?​—Carolok 22:3; 28:26; Matayo 6:13; 26:41.

18, 19. Tit kong kit ma Yucepu oringo kwede ki i tim kwele.

¹⁸ I kare ma Yucepu pud bulu, en obedo i opii i lobo Ejipt. Nino ki nino, dako pa laditte onongo  penye me buto kwede, ento Yucepu onongo ngeyo ni meno obedo gin marac. Yucepu onongo maro Jehovah dok mito yomo cwinye. Pi meno, kare ducu ka dako-ni otemo bito Yucepu, en okwero woko. Kit ma en obedo opii-ni, en onongo pe twero weko laditte aweka kumeno. Nino mo acel ma dako pa laditte otemo diye tek tek me buto kwede, en ‘omwomme oringo woko ki i ot.’​—Kwan Acakki 39:7-12.

¹⁹ Ka onongo Yucepu obedo ka lwodo tam macilo nyo obedo ka goyo cal buto ki dako-ni i wiye, kono otimo tim kwele. Ento wat pa Yucepu ki Jehovah obedo gin ma pire tek loyo jami ducu. En owaco bot dako pa laditte ni: ‘Pe tye gin mo ma dok laditta okano ma peya omiyo i cinga, kono in keken, pien in i dakone. An dok acore ka tiyo bal madit marac kuman nining, kun atimo wa bal i kom Lubanga kulu?’​—Acakki 39:8, 9.

20. Wangeyo nining ni cwiny Jehovah obedo yom i kom Yucepu?

²⁰ Kadi bed Yucepu onongo tye ka ma bor ki lupacone, en kare ducu obedo lagen bot Lubanga dok Jehovah ogoyo laa i kome. (Acakki 41:39-49) Cwiny Jehovah obedo yom i kom Yucepu pi gwoko gennene. (Carolok 27:11) Twero bedo tek me kwero tim tarwang. Ento wi opo i kom lok man: ‘Jehovah maro jo ma dag gin marac; en gwoko kwo pa jone ma gene; en larogi woko ki i cing jo maraco.’​—Jabuli 97:10.

21. Omego mo matidi olubo lanen pa Yucepu nining?

²¹ Nino ki nino, luwor Jehovah ginyuto tekcwiny  ki ‘kwero gin marac’ kun ‘gimaro gin maber.’ (Amoc 5:15) Kadi itidi nyo idit, pud itwero bedo lagen bot Jehovah. Omego mo matidi owok ki i atematema magwar i gang kwanne. Anyaka mo owacce ni ebibuto kwede ka ce en okonye ki peny me cura. Omego man otimo ngo? En olubo lanen pa Yucepu. En owacci: “Atugi kwero tamme-ni lajwac. Pi gwoko gennena, oweko pud amedde ki wore kena.” Ki lok ada, ‘yomcwiny ma rii pi kare manok keken-ni’ pol kare kelo cwercwiny ki arem mapol. (Jo Ibru 11:25) Bedo lawiny bot Jehovah kare ducu kelo yomcwiny ma rii pi naka.​—Carolok 10:22.

22, 23. Jehovah twero konyowa nining kadi bed watimo bal madit?

²² Catan bitemo tic ki tim tarwang me makowa, dok man twero bedo atematema magwar adada. Wan ducu walwodo jami maraco kare ki kare. (Jo Roma 7:21-25) Jehovah ngeyo man dok en po ni “wan apwa mamwa.” (Jabuli 103:14) Dong, ka Lakricitayo odonyo i tim tarwang kono? Gen mo nongo dong pe? Pe. Ka ngat moni ongut ki cwiny me ada, Jehovah bikonye. Lubanga tye atera me ‘weko bal pa dano.’—Jabuli 86:5; Yakobo 5:16; kwan Carolok 28:13.

²³ Jehovah bene ominiwa ‘mot ma obedo dano,’ ma gin aye luelda ma giparo piwa. (Jo Epeco 4:8, 12; Yakobo 5:14, 15) En ominiwa luelda me konyo yubo watwa kwede.​—Carolok 15:32.

24, 25. Bedo ki ‘niang matut’ twero gwokowa ki i tim tarwang nining?

²⁴ Me wek wamok tam maber, omyero waniang kit ma cik pa Jehovah konyowa kwede. Pe wamito bedo calo awobi ma kiloko i kome i Carolok 7:6-23. En onongo “laming atika,” pi meno en opoto i owic me tim tarwang. Niang matut pe obedo mere kwiri wic keken. Ka watye ki niang matut, watemme me niang tam pa Lubanga dok waketo i tic i kwowa. Wi opo i kom lok me ryeko man: “Ngat ma marre kekene nongo ryeko; ki ngat ma wiye tiyo i kom gin ma en opwonyo bibedo ki kwo maber.”​—Carolok 19:8.

²⁵ Tika iye ki cwinyi ducu ni cik pa Jehovah tye atir? In mono iye ni lubo cik magi keli yomcwiny? (Jabuli 19:7-10; Icaya 48:17, 18) Ka pud itye ki akalakala, wi opo i kom jami ducu mabeco ma Jehovah otimo piri. “Tem kong inen ni Rwot [Jehovah] ber.” (Jabuli 34:8) Ka iwoto ki timo man, marri pi Lubanga bidongo. Mar gin ma en maro, dok ikwer gin ma en kwero. Pong tammi ki tam mabeco​—jami ma tye ada, jami ma tye atir, gin ducu maleng, gin ducu ma mwonya, ki jami mabeco. (Jo Pilipi 4:8, 9) Watwero bedo calo Yucepu ma onongo adwogi maber ki i ryeko pa Jehovah.​—Icaya 64:8.

26. Gin ango ma wabinyamo i dul ma lubo man?

²⁶ Kadi bed peya inyomme nyo dong inyomme woko, Jehovah mito ni inong mit pa kwo dok ibed ki yomcwiny. Dul aryo ma lubo man tye ki ngec ma twero konyowa me nongo yomcwiny i nyom.