1-3. (a) Pwony ango ma wanongo ki i Carolok 13:20? (b) Pingo omyero wayer luremwa ki ryeko?

TIKA dong ineno kit ma latin neno kwede lunywalle? Kadi bed en pud pe loko, ento nongo tye ka mako jami ducu ma en neno dok winyo. Ka en woto ki dongo, ci cako poro kit lunywalle. Pe tye me ur ni ludito bene giromo cako tam ki timo jami calo jo ma gicwalo kare malac kacel kwedgi.

² Carolok 13:20 pwonyowa ni: “Ngat ma bedo kacel ki jo maryek pwonnye doko ryek bene.” Kakany, “bedo kacel” ki ngat moni kwako tero cawa malac kacel kwede. Man pe kwako mere bedo i nget ngat moni keken. Lakwan mo me Baibul owaco ni bedo kacel ki ngat moni kwako marre ki winyo ni itye cok kwede. Jo ma wamaro cwalo cawa malac kwedgi gigudo kitwa, tutwalle ka wawinyo ni watye cok kwedgi.

³ Luremwa gitwero gudowa i yo maber nyo i yo marac. Carolok 13:20 medde ni: “Ngat ma mako  lurem ki luming kite biballe woko.” Lurem ma gimaro Lubanga gicuko cwinywa me bedo lugen bote. Wek wayer luremwa ki ryeko, kong wanyamu lok i kom kodi dano ma Jehovah yero me bedo lureme.

4. Pingo obedo twon deyo madit me bedo larem Lubanga? Pingo Jehovah olwongo Abraim ni ‘lareme’?

⁴ Jehovah, lalo polo ki lobo, miniwa kare me bedo lureme. Man obedo twon deyo madit. Jehovah yero lureme ki diro. En yero jo ma marre dok gitye ki niye i kome. Tam kong i kom Abraim. En onongo tye atera me timo gin mo keken pi Lubanga. Kare ducu, Abraim onyuto ni en lagen dok lawiny. En bene onongo tye atera me tyero wode Icaka. Abraim onongo tye ki niye ni ‘Lubanga tye ki twero me cero Icaka woko ki i kin jo muto.’ (Jo Ibru 11:17-19; Acakki 22:1, 2, 9-13) Abraim obedo ngat ma lagen dok lawiny, mumiyo Jehovah olwonge ni ‘lareme.’​—Icaya 41:8; Yakobo 2:21-23.

5. Jehovah winyo nining i kom jo ma lugen bote?

⁵ Jehovah neno lureme calo jo ma pigi tek. Lureme gitero gwoko gennegi bote calo gin ma pire tek loyo gin mo keken. (Kwan 2 Camuel 22:26.) Mar aye tugo cwinygi me bedo lugen dok luwiny. Baibul waco ni Lubanga mako lurem ki jo ma winyo lokke dok “kitgi atir.” (Carolok 3:32) Jehovah lwongo lureme me bedo wele i ‘kemane.’ En cuko  cwinygi me wore ki lega bote i cawa mo keken.​—Jabuli 15:1-5.

6. Watwero nyutone nining ni wamaro Yecu?

⁶ Yecu owaco ni: “Ka ngat mo mara, en bimako lok mera; wora bimare.” (Jon 14:23) Pi meno, me bedo larem Jehovah, omyero bene wamar Yecu dok watim gin ma en opwonyowa. Me labolle, walubo cik ma Yecu ominiwa me tito lok me kwena maber-ri ki loko dano me doko lupwonnyene. (Matayo 28:19, 20; Jon 14:15, 21) Pi mar ma watye kwede i kom Yecu, omiyo ‘walubo kore macok.’ (1 Petero 2:21) Jehovah cwinye bedo yom me neno ka watye ka tute ki kerowa ducu me lubo lanen pa Wode i lokwa ki ticwa.

7. Pingo omyero wayer lurem ma gubedo lurem Jehovah?

⁷ Lurem Jehovah gubedo jo ma lugen, luwiny, dok gimaro Wode. Tika wayero kodi lurem ma Jehovah yerogi? Ka luremi gilubo lanen pa Yecu dok gilungo wigi i pwonyo dano ki lok madok i kom Ker pa Lubanga, ci gitwero konyi me bedo dano maber kun imedde ki bedo lagen bot Jehovah.

8. Gin ango ma imaro i kom lirem ma obedo i kin Ruth gin ki Naomi?

⁸ I Baibul, watwero kwano lok i kom lurem mapol, calo lirem ma obedo i kin Ruth gin ki daane Naomi. Mon magi gua ki i lobe ki tekwaro mapat pat, dok Naomi onongo dit kato Ruth. Ento  gudoko um ki wang pien gin aryo ducu onongo gimaro Jehovah. I kare ma Naomi onongo mito weko lobo Moab me dok cen i Icrael, “Ruth ocerre i kore matwal.” En owaco bot Naomi ni: “Jo tuwu gibibedo jo tuwa bene, dok Lubangani bibedo Lubangana.” (Ruth 1:14, 16) Ruth onongo tero Naomi ki cwiny me kica. I kare ma guo i lobo Icrael, Ruth otiyo matek me gwoko lareme. Naomi onongo maro Ruth matek adada dok omiye tam maber. Ruth owinye, ci macalo adwogine gin gunongo mot mapol.​—Ruth 3:6.

9. Ngo ma gudo cwinyi i kom lirem ma obedo tye i kin Daudi gin ki Yonacan?

⁹ Daudi gin ki Yonacan bene gubedo lurem macok dok gin ducu gubedo lugen bot Jehovah. Yonacan onongo dit loyo Daudi ki mwaka 30 kulu dok en aye onongo myero ole kaka wonne macalo kabaka me Icrael. (1 Camuel 17:33; 31:2; 2 Camuel 5:4) Ento, i kare ma en oniang ni Jehovah oyero Daudi me bedo kabaka, nyeko pe omake dok pe olaro loc. Ma ka meno, Yonacan otimo jami ducu ma twere me konyo Daudi. Me labolle, i kare ma kwo pa Daudi tye ka mading, Yonacan “ojingo cwinye i nying Lubanga.” En bene oketo kwone ka mading pi konyo Daudi. (1 Camuel 23:16, 17) Daudi bene obedo lareme ma lagen. En ocikke me gwoko jo me ot pa Yonacan, dok en ogwoko cikkene kadi wa i kare ma Yonacan oto.​—1 Camuel 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Camuel 9:1-7.

10. Ngo ma ipwonyo i kom lirem ki i labol pa Luibru adek-ki?

 ¹⁰ Cadrak, Mecak, ki Abednego onongo gitye lurem ma Luibru ma kikwanyogi ki gang ci kiterogi i Babilon ma pud gitino. Kadi bed onongo gibor ki lupacogi, ento gukonye kekengi me gwoko gennegi bot Jehovah. Lacen ma dong gudoko dongo, kitemo niyegi i kare ma Kabaka Nebukadnejar owaccigi ni guwor cal lubanga me jabu. Cadrak, Mecak, ki Abednego gukwero woro cal-li ci guwaco bot kabaka ni: “Wan pe wabiworo lubangani dok pe wabiworo cal lubanga me jabu ma itiyo ci icibo ocung likung-ngi.”​—Daniel 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Wangeyo nining ni Paulo ki Temceo gubedo lurem macok?

¹¹ I kare ma lakwena Paulo orwatte ki Temceo ma pud awobi, en oneno ni Temceo maro Jehovah dok paro mada pi kacokke. Pi meno, Paulo opwonyo Temceo me konyo omege ki lumege i kabedo mapol. (Tic pa Lukwena 16:1-8; 17:10-14) Temceo otiyo matek adada muweko Paulo owaco ni: “Waribbe kwede i tic kacel pi lok me kwena maber.” Paulo onongo ngeyo ni Temceo ‘biparo mada’ pi omege ki lumege. I kare ma gutiyo kacel pi Jehovah, Paulo ki Temceo gudoko lurem macok adada.​—Jo Pilipi 2:20-22; 1 Jo Korint 4:17.

12, 13. (a) Pingo omyero wagwokke i kom ngat ma wayero me bedo laremwa macok kadi wa i kacokke? (b) Pingo lakwena Paulo ociko Lukricitayo ki lok ma tye i 1 Jo Korint 15:33?

¹² I kacokke, watwero nongo pwony ki bot  omegiwa ki lumegiwa kun wakonnye kekenwa me bedo lugen. (Kwan Jo Roma 1:11, 12.) Ento, kadi wa i kacokke, omyero wagwokke adada i kom ngat ma wayero me bedo laremwa macok. Watye ki omege ki lumege mapol ma gia ki i tekwaro ki kwo mapat pat. Mogo ginyen i kacokke, ento mukene dong gutiyo pi Jehovah pi mwaki mapol. Kit macalo tero kare pi nyig yat me cek, bene tero kare pi ngat moni me dongo watte ki Jehovah. Pi meno, omyero wadi cwinywa dok wanyut mar pi luwotwa  kun wayero luremwa ki ryeko.​—Jo Roma 14:1; 15:1; Jo Ibru 5:12–6:3.

¹³ I kine mukene, peko madit twero bedo tye i kacokke, ma nongo mitte ni wagwokke adada. Oromo bedo ni omego nyo lamego mo tye ka timo gin ma Baibul waco ni rac. Onyo ngat mo tye ki cwiny me nguru ma romo balo kacokke woko. Man pe obedo me ur pien i cencwari me acel, peko ma kumeno bene obedo tye i kacokke. Ki lok ada, lakwena Paulo ociko Lukricitayo magi ni: “Pe wuwek gibwolwu: ‘Bedo ki jo maraco balo kit mabeco.’” (1 Jo Korint 15:12, 33) Paulo bene ociko Temceo me gwokke i kom jo ma en yerogi me bedo lureme macok. Wan bene omyero wagwokke i kare-ni.​—Kwan 2 Temceo 2:20-22.

14. Lurem ma wayero twero gudo watwa ki Jehovah nining?

¹⁴ Omyero wagwok watwa ki Jehovah pien obedo gin ma pire tek loyo ma watye kwede. Pi meno, wagwokke ki bedo larem ngati mo keken ma twero balo niyewa ki watwa ki Lubanga. Kit macalo pe watwero luto pama i pii macol kun watamo ni bicwiyo pii maleng, pe watwero bedo ki lurem ma gitimo jami maraco kun watamo ni bibedo yot botwa me timo gin matir. Omyero wagwokke adada i kom ngat ma wayero me bedo laremwa.​—1 Jo Korint 5:6; 2 Jo Tecalonika 3:6, 7, 14.

15. Ngo ma itwero timone me mako lurem maber i kacokke?

¹⁵ I kacokke, iromo nongo jo ma gitye ki mar me ada pi Jehovah. Gin gitwero doko luremi  macok. (Jabuli 133:1) Pe iyeny lurem ki i kin jo me yalwak-ki nyo tekwaro-ni keken. Wi opo ni Yonacan onongo dit loyo Daudi, dok Ruth onongo tidi ka iporo ki Naomi. Wamito lubo tira ma Baibul miniwa ni: ‘Wuyab cwinywu malac.’ (2 Jo Korint 6:13; kwan 1 Petero 2:17.) Dok ka iyelle matek me lubo lanen pa Jehovah, ci jo mukene gibimito bedo luremi.

16, 17. Ka ngati mo i kacokke ocwero cwinywa, omyero wagwokke ki timo gin ango?

¹⁶ I paco acel acel, jone nongo kitgi, tamgi, ki yo me timo jamigi tye mapat pat. Man bene rom aroma i kacokke. Apokapoka man miyo kwo bedo mamit, dok watwero pwonyo jami mapol ki bot luwotwa. Ento i kine mukene wic mapat pat ma watye kwede twero miyo rucurucu bedo tye i kacokke. I kine mukene, ngat mo romo cwero cwinywa nyo loko lok ma winnye malit. (Carolok 12:18) Tika omyero wawek peko ma kit meno obal cwinywa nyo ogengwa ribbe ki kacokke?

¹⁷ Pe. Kadi bed ngat mo ocwero cwinywa i yo mo keken, pe wabiweko ribbe ki kacokke. Jehovah aye pe ocwero cwinywa. En ominiwa kwo ki jami mukene ducu. En opore me nongo marwa ma pe lokke. (Niyabo 4:11) Kacokke obedo mic ma Jehovah ominiwa wek okonywa me bedo ki niye matek. (Jo Ibru 13:17) Pe wabikwero micce  mere pien ni ngati mo ocwero cwinywa.​—Kwan Jabuli 119:165.

18. (a) Gin ango ma romo konyowa me gwoko lirem ki omegiwa ki lumegiwa? (b) Pingo omyero watim kica ki luwotwa?

¹⁸ Wamaro omegiwa ki lumegiwa dok wamito gwoko liremwa kwedgi. Jehovah ngeyo ni pe tye ngat mo ma pe ki roc, dok wan bene omyero wabed ki neno acel-lu. (Carolok 17:9; 1 Petero 4:8) Wan ducu waroco, ento mar bikonyowa me ‘timo kica ki luwotwa.’ (Jo Kolocai 3:13) Mar bikonyowa pe me loko winnye manok me doko twon lok madit. Ada, ka ngat mo ocwero cwinywa, twero bedo tek adada me juko tamo lokke. Yot tutwal me keco ki dok mako kiniga i kom ngat meno. Ento man bimiyo wabedo ki keccwiny keken. Ki tungcel, ka watimo kica bot ngat mo ma ocwero cwinywa, ci wabibedo ma wiwa opye mot, wabigwoko ribbewa i kacokke, ki dong ma pire tek loyo wabibedo ki wat maber ki Jehovah.​—Matayo 6:14, 15; Luka 17:3, 4; Jo Roma 14:19.

19. Pingo romo mitte ni wajuk ribbe ki ngat moni i kacokke?

¹⁹ I paco ma jone marre kekengi, ngat acel acel timo jami me yomo cwiny lawote. Ento, go kong ni ngat acel i kingi ojemo. Lupacone guyelle matek me konye, ento en okwero konygi woko. En twero moko tamme me a woko ki gang, nyo lawi ot romo wacce ni oa woko. Gin macalo man bene twero timme i kacokke. Ngat mo twero yero me  timo jami ma pe yomo cwiny Jehovah dok balo kacokke woko. En kwero kony ma kimiye dok nyuto ni dong pe emito bedo i kacokke. En twero moko tamme me a woko ki i kacokke pire kene, nyo kiromo ryeme woko. Ka meno otimme, Baibul waco ka maleng ni omyero ‘pe waribbe’ kwede. (Kwan 1 Jo Korint 5:11-13; 2 Jon 9-11) Timo man twero bedo tek adada ka en obedo laremwa nyo watwa. Ento ka gin ma kuman otimme, omyero wabed lugen bot Jehovah makato ngat mo keken.​—Nen Lok me Giko Buk Man 8.

20, 21. (a) Yub me ryemo dano ki i kacokke nyuto mar nining? (b) Pingo pire tek ni wayer luremwa ki ryeko?

²⁰ Ryemo dano ki i kacokke obedo yub me mar ma Jehovah oketo. Gwoko kacokke bedo leng. (1 Jo Korint 5:7; Jo Ibru 12:15, 16) Obedo yo me nyuto mar pi nying maleng pa Jehovah, cikke, ki dong pi Jehovah kikome. (1 Petero 1:15, 16) Dok yub me ryemo dano ki i kacokke nyuto mar pi labal-li. Pwod man malit-ti twero konye me niang ni etye ka timo gin marac, dok tugo cwinye me loko kite. Jo mapol ma onongo kiryemogi, lacen gudwogo bot Jehovah ci kijologi ki yomcwiny madit i kacokke.​—Jo Ibru 12:11.

²¹ Kadi wadag nyo wamito, luremwa gigudo kitwa. Pi meno pire tek ni wayergi ki ryeko. Ka wamaro jo ma Jehovah marogi, ci wabibedo kacel ki jo ma gitwero konyowa me gwoko genewa bote pi naka.