1, 2. Kodi dongo ango ma mitte ki tung botwa, dok pingo keto tek ki tung botwa mitte?

WAN ducu wamito ni wabed tek dok ma komwa yot. Ento wek wadong wabed tek dok ma komwa yot, omyero wacam cam mabeco, wabed ka ryeyo ler komwa, kun nongo wamedde ki gwoko yoto komwa kare ki kare. Man mito keto tek ki tung botwa, pien timone gudu kwowa ki anyimwa. Tye kodi dongo mukene ma myero bene waket wangwa iye. Meno kit dongo ango?

² Lapwonnye Juda oloko pire i kare ma en ocuko cwiny Lukricitayo ni, ‘wubed i mar pa Lubanga,’ en bene onyutu i tyeng meno gin ma bikonyowa me bedo i mar meno ni: “Wudong matek i niyewu maleng tutwal-li.” (Juda 20, 21) Ngo ma iromo timone wek niyeni odong matek wek ibed i mar pa Lubanga? Kong dong wanenu jami adek ma myero waketu iye cwinywa.

3-5. (a) Kit tam mugom ango ma Catan mito ni ibed kwede ma lubbe ki cik pa Jehovah? (b) Omyero wanen cik pa Lubanga nining, dok man myero okeliwa ngo? Mi laporre.

³ Mukwongo omyero kong wajing niyewa i kom cik pa Lubanga. I kare ma itye ka kwano buk man, ikwano cik matir mapol pa Jehovah ma dok i kom kit me kwo. In inenogi  nining? Catan mito ni ebwoli wek inen cik pa Jehovah kacel ki rwomme calo gin ma diyo dano. En obedo ka tic ki diro man cakke wa i kare ma dirone otiyo i poto me Eden. (Acakki 3:1-6) Dirone-ni mono bitiyo i kommi bene? Pol-le cung i kom kit ma ineno kwede jami.

⁴ Me labolle: Ket ni itye ka wot i kabedo mo ma mwonya atika tika, ci ineno cel mo matek dok lamal ma tye ogengo kabedo mo ki tung nyimi. I nge cel tung kuca dong neno mit adada. Man romo miyo itamo ni cel-li dong tye ka gengi ma konye pe. I nge medde ki nenone maber, itugi neno labwor mo ma tye ka libo lee i dyere kunu! Kenyo aye dong wangi romo yabbe ni ada cel-li kara pe tye me nono ento tye me miyo gwok. Tika lee mo mager tye ka libi? Lok pa Lubanga cikowa ni: “Wugwokke, wuki piny, pien lakworwu Catan tye ka wirre macalo labwor ma kok, kun yenyo dano me amwoda.”—1 Petero 5:8.

⁵ Catan obedo lee mo mager adada. Jehovah oketo cik me gwokowa ki i kom “roro” pa larac-ci pien en pe mito ni wadok gin acama pa Catan. (Jo Epeco 6:11) Ka watye ka lwodo lok i kom cik pa Lubanga kare ki kare, omyero wanengi calo gin me mar pa Wonwa ma i polo. Ka wanenogi kit meno, ci cik pa Lubanga bigwokowa dok keliwa yomcwiny. Yakobo ocoyo ni: ‘Ento ngat ma neno cik maber ma kelo kuc, ka ori iye binongo yomcwiny i gin ma en otiyo ducu’—Yakobo 1:25.

6. Yo ango ma pud dong ber loyo me dongo niyewa i kom cik matir pa Lubanga? Mi labol acel.

⁶ Kwo i yo ma lubbe ki cik pa Lubanga obedo gin maber pud dong loyo me dongo niyewa i kom Lami-cik ki dok i kom ryeko ma tye i cikke. Me labolle, “cik pa Kricito” kwako cik ma Yecu omiyowa me pwonyo jo mukene ki ‘gin ducu ma dong en otyeko cikowa kwede.’ (Jo  Galatia 6:2; Matayo 28:19, 20) Lukricitayo bene gitero cik me bedo ka ribbe kacel pi woro ki pi cuko cwiny calo gin ma pire tek. (Jo Ibru 10:24, 25) Cik pa Lubanga bene tye iye cuko cwiny ma kiminiwa me bedo ka lega bot Jehovah kare ki kare dok ki ada. (Matayo 6:5-8; 1 Jo Tecalonika 5:17) Ka wakwo ma lubbe ki cik magi, ci ada waneno ni gitye tira me mar. Lubugi keliwa yomcwiny kacel ki yengo mo olo ma pe waromo nongone ka mo keken i lobo man ma opong ki ayelayela-ni. Ka itye ka lwodo lok i kom kit ma inongo kwede adwogi maber ki i kwo kwo i yo ma lubbe ki cik pa Lubanga, pe inongo ni jingo niyeni matek i kom cik magi?

7, 8. I yo ango ma Lok pa Lubanga miyo kwede gen bot jo ma gilworo ni pe giromo lubu yo matir mwaka ki mwaka?

⁷ I kare mukene dano lworo ni lubu cik pa Jehovah twero bedo tek tutwal ka mwaka woto ki kato. Gitamo ni pe giromo lubune. Ka ce itamo kit meno, ci ket lok magi i wi: “An a Rwot [Jehovah] Lubangawu amito pwonyowu wek wubed maber, kun atelowu i yo ma myero wuwot iye.  Kono yam wubedo ka winyo cikka, kono ber! Kono kucwu omol calo kulu ma mol jwi, kono wuloyo lok [kitwu atir] calo nam ma piine [twagge] mol labongo yweyo-ni.” (Icaya 48:17, 18) Tika kong iling manok ci itamo kit ma lok meno tye me cuko cwiny kwede?

⁸ Jehovah tye ka poyo wiwa kany ni wanongo adwogi maber ka ce wawinye. En ocikke me miyo mot aryo ka ce walubu cikke. Me acel, kucwa bibedo calo kulu—ma mol mot, ma piine dwong, dok molle pe jukke. Me aryo, kitwa matir-ri bibedo calo nam ma piine mol labongo yweyo-ni. Ka icung i dog nam ineno kit ma piine twagge kwede labongo yweyo, ci mini ibedo ki tam pi gin ma pe bigik. Ingeyo maber ni pii nam gire bimedde ki twagge kun corre i dog nam labongo yweyo pi mwaki mapol ata. Jehovah owacci kit matir-ri romo bedo matwal kit meno ka ce iwinye. Ka teke itute me bedo lagen bote, en pe biweki ata! (Kwan Jabuli 55:22.) Cikke me yomcwiny ma kit meno mono pe inongo dongo niyeni i kom Jehovah kacel ki cikke matir?

9, 10. (a) Pingo bedo ngat muteggi obedo miti pa Lukricitayo? (b) Neno i yo me cwiny keliwa yomcwiny nining?

⁹ Jami me aryo ma romo konyi me dongo niyeni kinyutu i lok magi: ‘Wumedde anyim ki dongo me bedo jo muteggi.’ (Jo Ibru 6:1) Dongo me bedo ngat muteggi obedo miti pa Lakricitayo. Dok bedo ngat muteggi twere, pe bedo calo kwo labongo roc, ma dano pe romo o iye-ni. Medo i kom meno, Lukricitayo ginongo yomcwiny i tic pi Jehovah ka giwoto ki teggi. Pingo?

¹⁰ Lakricitayo muteggi i yo me cwiny neno jami kit ma Jehovah neno kwede. (Jon 4:23) Paulo ocoyo ni: “Jo ma  gibedo i kit pa dano, giketo tamgi bene i kom gin ma lubo kit pa dano; ento jo ma gibedo kun gilubo kit pa cwiny maleng giketo tamgi bene i kom gin me cwiny.” (Jo Roma 8:5) Neno jami i kit pa dano kelo yomcwiny manok, pien cung i kom cobo mitiwa kekenwa, ma nongo pe waneno ka mabor, tamwa ducu nongo bedo i kom jami me kom. Neno jami i yo me cwiny kelo yomcwiny, pien miyo waketo cwinywa i kom Jehovah, ‘Lubanga ma layomcwiny.’ (1 Temceo 1:11) Lakricitayo muteggi bedo ki miti me yomo cwiny Jehovah dok bedo ki yomcwiny kadi bed en tye i atematema. Pingo? Atematema miyowa kare me nyutune ni Catan obedo lagoba dok dongo tekowa me gwoko genewa, ma meno yomo cwiny Wonwa me polo.—Carolok 27:11; kwan Yakobo 1:2, 3.

11, 12. (a) Paulo owaco ningo ma lubbe ki “ryeko me poko kin gin marac ki maber” macalo Lakricitayo, dok lok man ni ‘pwonye-ni’ tere gonye ningo? (b) Pwonye ango ma komwa myero owok ki i iye wek wateggi i tuku tuku mogo me aura?

¹¹ Bedo Lakricitayo muteggi mito pwonye. Tam kong i kom tyeng man: “Cam matek tye pi jo muteggi, ma ryekogi ma gupwonnye kwede me poko gin maber ki gin marac dong ojing pi ketone i tic.” (Ibru 5:14) I kare ma Paulo oloko i kom ‘pwonyo’ ryekowa me poko kin gin maber ki marac, en otiyo ki lok me leb Grik ma onongo kimaro tic kwede i kare-ca i ka tuku me ryeyo ler i lobo Grik i cencwari mukwongo, ma kiromo gonyone ni ‘pwonye calo latuku me ryeyo ler.’ Tam kong i kom gin ma pwonye man kwako.

¹² I kare ma kinywalowa anywala, onongo komwa pe opwonye. Me labolle, latin matidi pe twero tic ki cinge kacel ki tyene kulu. Ada, latin matidi wito cinge ata ma bene i cawa mukene romo dongo wa wange kekene, ma nongo pe mit bote-ni. Mot mot, ka obedo ka pwonye ci ngeyo kit me tic ki dul kome woko. Latin mulu, pwonyo wot,  ka o wa i ngwec. * Ento latuku kono? Ka ineno latuku lenge malo ka lokke ki i wi yamo ki twon diro adada, ci itugi ye ni kom dano kara kitwero pwonyone pi kare malac me timo gin me aura mada. Ngec me tuku kit man pe bino pire kene—mito cawa malac me pwonye. Baibul bene waco ni pwonyo kom kit meno “tye ki kony.” Pire pud dong tek ya ni omyero wapwony ryekowa me poko kin gin marac ki maber!—1 Temceo 4:8.

13. Waromo pwonye me poko kin gin maber ki marac nining?

¹³ I buk man, dong watyeko nyamo jami mapol ma bikonyi me pwonyo poko kin gin maber ki marac wek igwok genni ki Jehovah calo Lakricitayo muteggi. Tam matut i kom cik pa Lubanga dok iket i lega ka itye ka moko tammi ma lubbe ki kwo me nino ducu. Ma peya imoko tammi, penye kekeni ni: ‘Cik mene me Baibul ma kubbe ki lok man? An aromo ketogi i tic nining? Kit yo ango ma romo yomo cwiny Wora me polo?’ (Kwan Carolok 3:5, 6; Yakobo 1:5.) Tam mo keken ma imoko ma lubbe ki cik me Baibul, bimedo keroni me poko gin maber ki marac. Pwonye ma kit meno bikonyi weko ibedo Lakricitayo muteggi.

14. Omyero wabed ki kec me ngo ka wamito dongo i yo me cwiny, ki dok gin ango ma myero wagwokke ki iye?

 ¹⁴ Kadi bed ngat moni dong oteggi woko, dongo i yo me cwiny gire pe gik. Dongo mito cam. Paulo ocoyo ni: “Cam matek tye pi jo muteggi.” Gin ma pire tek i dongo niyewa aye camo cam matek me cwiny. Ka iketo i tic gin ma ipwonyo, ci nongo meno obedo ryeko enu, dok Baibul waco bene ni: ‘Ryeko obedo gin maber makato ducu.’ Pi meno, omyero wabed ki kec me lok ma pire tek me ada ma Wonwa miyowa. (Carolok 4:5-7; 1 Petero 2:2) Dong, medo ngec kacel ki ryeko pa Lubanga omyero pe omi wabed ki awaka. Omyero wangine kekenwa kare ki kare wek cwiny me wakke nyo goro mogo pe orwak lwite i cwinywa. Paulo ocoyo ni: “Kong wungine kekenwu, wek wunen ka ce wucung matek i niyewu. Wutemme kekenwu.”—2 Jo Korint 13:5.

15. Pingo mar pire tek me dongo i yo me cwiny?

¹⁵ Ngati moni romo dongo bedo matek dok ma kome yot, ento en myero omedde ki pito kome kun gwokke maber. Ngo ma mitte wek wateggi dok wamedde ki kwo i yo me cwiny? Gin ma pire tek loyo aye mar. Omyero wadong marwa pi Jehovah kacel ki pi luye luwotwa. Ka ce wape ki mar, ci ngecwa kacel ki ticwa doko gin ma konye pe—nongo dogwa nono, gin mo pe. (1 Jo Korint 13:1-3) Ka watye ki mar, waromo doko Lukricitayo muteggi kun wamedde ki dongo i yo me cwiny.

16. Catan tye ka yaro kodi tam ango, dok lagwok kom ango ma Jehovah ominiwa?

¹⁶ Kong dong wanenu kabedo acel mukene ma myero wadongu iye. Wek idong macalo lalub kor Kricito me ada, omyero igwok kit ma itamo kwede. Catan, laloc me lobo  man, tye ki diro me weko dano poto i tam mogo ma turo cwinygi, miyo gitamo pi jami maraco, gibedo ki akalakala, ki dong gibedo labongo gen. (Jo Epeco 2:2) Tam ma kit meno rac tutwal pi Lakricitayo ma rom ki kit ma bye rac kwede ki yen wi ot. Cwinywa yom ni Jehovah omiyo lagwok kom mo ma pire tek—gen.

17. Lok pa Lubanga miyo lapor ango me nyutu ni gen pire tek?

¹⁷ Baibul oryeyo jami lweny ma wamito wek okonywa me lweny i kom Catan kacel ki lobone. Acel ma pire tek i kin jami lweny magi aye otok wiwa ma obedo, “gen me larre.” (1 Jo Tecalonika 5:8) I kare me Baibul ca, lumony onongo gingeyo ni pe girii ki to ka otok wigi pe. Pien ni nongo kiyubogi ki nyonyo, ka kibayo calo tonggi-ni i wi ngat meno, lake cer woko ma pe kelo awano mo. Kit macalo otok gwoko wic-ci, gen gwoko tamwa.

18, 19. Yecu omiyo lanen ango me gwoko gen, dok waromo lubu lanene nining?

¹⁸ Yecu onyutu lanen maber pud dong loyo i bedo ki gen. Wi myero opo i kom can ma en odeno i nino me agikki me kwone i lobo. Lareme mo macok odote pi nongo cente. Acel okwero ni pe engeye matwal. Mukene guweke niyak kun gingweco woko. Lutugi gulokke i kome, kun gidange ni lumony pa Luroma myero oneke i kom yat. Waromo wacone ni Yecu orwatte ki atematema matek ma wan pe wabirwatte kwede. Ngo ma okonye? Buk pa Jo Ibru 12:2 miyo lagamme: “Pi yomcwiny ma giketo i nyime en yam ociro [to i kom yat], kun ocayo lewic ma giketo i kome; ento kombeddi dong obedo piny i kabedo me deyo yo tung acuc me komker pa Lubanga.” Yecu oketo wange i kom “yomcwiny ma giketo i nyime.”

¹⁹ Yomcwiny ango ma giketo i nyim Yecu? Kakare, en ongeyo ni ka ce eciro can, ci ebiweko nying Jehovah bedo maleng. En omiyo lagam ma pud dong ber loyo me nyutu  ni Catan kara lagoba. Pe tye gen mo keken ma onongo romo miyo yomcwiny bot Yecu ma loyo meno! En bene onongo ngeyo ni Jehovah bimiye mot madit atika pi gwoko genene—dok kare mamwonya atika me ribbe ki Wonne onongo dong tye i nyime macok. Yecu oketo yomcwiny meno i wiye i kare ma piny dong odoko rac. Wan bene omyero watim kumeno. Wan bene watye ki yomcwiny ma giketo i nyimwa. Jehovah omiyo wan ki acel acel deyo me lonyo nyinge madit-ti wek obed maleng. Waromo nyutu ni Catan lagoba ki yero Jehovah macalo Lalocwa ki dok bedo i mar pa Wonwa kadi bed warwatte ki atematema kacel ki aunauna-gu.

20. Ngo ma romo konyi me tamo tam matir kun ibedo ki gen?

²⁰ Jehovah tye atera dok cwinye tye ka mito miyo mot bot luticce ma lugen adada. (Icaya 30:18; kwan Malaki 3:10.) En cwinye yom me miyo gin ducu ma cwiny luticce mito. (Jabuli 37:4) Dong ket cwinyi i kom gen ma itye kwede i nyimi. Pe ijol tam ma goro, marac, ki mugom me lobo pa Catan-ni. Ka ce iniang ni cwiny me lobo tye ka donyo i cwinyi ki i tammi, ci leg kare ducu bot Jehovah pi “kuc pa Lubanga ma kato ngec pa jo ducu.” Kuc pa Lubanga meno bigwoko cwinyi kacel ki tammi.—Jo Pilipi 4:6, 7.

21, 22. (a) Gen ango mamwonya ma ‘lwak dano mapol ata-ni’ gitye ka kurone? (b) Gen mene ma Lukricitayo tye kwede ma inongo ni imaro mada, dok imoko tammi iye ningo?

 ²¹ Man obedo twon gen mo mamwonya adada! Ka itye i kin “lwak dano mapol ata,” ma ‘gua ki i can madit atika-ni,’ ci tam i kom kwo ma bibino i nyimi. (Niyabo 7:9, 14) Kit ma nongo Catan ki jogine dong gipe, ibinongo yweyo ma wi pe twero goyone kombeddi. Anga ki i kinwa ma okwo kwo labongo lyeto mo ma a ki bot Catan? Kit ma lyeto meno dong bibedo pe-ni, pud dong wabinongo mit pa loko lobo me doko paradic i te tela pa Yecu kacel ki jo 144,000 ma en biloc kwedgi-ni ya! Yomcwiny me neno cang pa two ki goro ducu, ki dong me jolo jowa me amara ma gucer, ki kwo i yo ma Lubanga onongo mito piwa, pe bitwere! Tunowa i kwo labongo roc, bikelowa cok ki mot mamwonya mukene, man en aye cikke ma kinyutu i Jo Roma 8:21—“kuc ki deyo ma gimiyo ki litino pa Lubanga.”

²² Jehovah mito ni in inong kuc ki deyo madit ma pe iromo tamo pire. Yo me cito i kuc ki deyo meno cung i kom bedo lawiny. Pe bedo ber mono i kare-ni ka waketo tek me winyo Jehovah nino ki nino? Pi meno, dong matek i niye-ni maleng tutwal-li wek ibed i mar pa Lubanga pi naka!