1, 2. (a) Cawa mukene cwinywa romo gung ningo i kom jo munyomme nyen dok pingo? (b) Lapeny ango ma wabinyamogi i dul man?

IN IMARO bedo i nyom? Jo mapol bene gimaro, pien meno obedo kare me yomcwiny. Ineno lunyom nongo gurukke ki deyo madit adada. Pe meno keken, wanggi bene nongo meny amenya ki yomcwiny! I nino meno, yomcwiny nongo oketogi woko, kun anyimgi bene nongo nen opong ki gen.

² Ento omyero waye ni kwo me ot odoko gin me lanywen mada i kare-ni. Kadi bed wageno ni lunyom manyen moni myero gubed maber, ento cwinywa i cawa mukene pud gung ni: ‘Jo-ni mono gibibedo ki yomcwiny i nyomgi? Tika nyomgi birii?’ Lagam pa lapeny magi jenge i kom kit ma laco gin ki dakone gibigeno dok giketo i tic tira pa Lubanga madok i kom nyom. (Kwan Carolok 3:5, 6.) Omyero gutim meno wek gubed i mar pa Lubanga. Dong kong wanenu lagam ma a ki i Baibul pi lapeny angwen magi: Pingo ngat moni nyomme? Ka imito nyom, anga ma myero iyer me anyoma? In itwero yubbe pi nyom nining? Ki dong, ngo ma twero konyo jo munyomme me bedo ki yomcwiny?

3. Pingo bedo me mingo me nyomme pi tyen lok mogo ma konye pe?

³ Jo mukene gitamo ni nyom kelo yomcwiny, dok ni pe itwero nongo yomcwiny ki yengo i kwo ka ce lapal cwinyi peke. Meno pe lok ada! Yecu, ma obedo labongo dako-ni, owacci bedo labongo nyomme obedo mic dok ocuko cwiny jo ma twero, me bedo kengi. (Matayo 19:11, 12) Lakwena Paulo bene otito ber pa bedo labongo nyomme. (1 Jo Korint 7:32-38) Yecu ki Paulo pe gumiyo meno macalo cik; ki lok ada, ‘juko dano ni pe gunyom’ tye i kin “pwony pa cen maraco.” (1 Temceo 4:1-3) Kadi bed kumeno, bedo labongo nyomme miyo jo ma gimito tic pi Jehovah gitiyo labongo gin ma tango wigi. Pi meno, bedo me mingo me nyomme pi tyen lok mo ma konye pe calo lyeto ma luwotwa keto i komwa-gu.

4. Nyom maber mono cibo te guti ango pi pito lutino?

⁴ Ento mono, tye tyen lok mogo ma pire tek me nyomme? Tye do. Nyom bene obedo mic mua ki bot Lubangawa ma lamar. (Kwan Acakki 2:18.) Pi meno nyom tye ki berre mogo dok twero kelo yomcwiny. Me labolle, nyom maber obedo te guti maber loyo pi kwo me ot. Lutino gimito kwo mupye mot ma nongo lunyodogi aye gwokogi, nyutigi mar, pwonyogi, dok tirogi. (Jabuli 127:3; Jo Epeco 6:1-4) Ento, tyen lok me nyomme pe obedo pi pito lutino keken.

5, 6. (a) Ma lubbe ki Latitlok 4:9-12, bedo ki wat macok kelo kony ango? (b) I yo ma nining ma nyom twero bedo calo tol adek ma kiwiyogi kacel?

⁵ Nen kong ginacoya me wi lok me dul man kacel ki lok murumo ka ngete: “Bedo jo aryo ber kato ma dano acel obedo kene, pien gin jo aryo-nu gitwero nongo bakacic maber ma a i kom tic ma gitiyo. I kin jo aryo-ni ka ngat acel opoto piny, ci lawote ilo woko malo. Ento ngat ma  bedo kene tye ki can, pien ka opoto piny pe tye ngat mo mukene ma twero ile woko malo. Dok ka jo aryo gubuto i kabuto acel kacel, gin ducu komgi bedo lyet, ento ka dano acel obuto i kabuto kene, ci kome twero bedo lyet nining? Kadi bed dano mo twero bwoyo ngat ma tye kene-ni, ento jo aryo kulu bwoyo en woko marac tutwal. Pe tye ngat mo ma twero codo tol adek ma giwiyogi kacel oyotoyot.”—Latitlok 4:9-12.

⁶ Ginacoya man loko tutwalle i kom bedo ki wat maber. Nyom kono kwako bedo ki wat macok adada. Kit ma ginacoya man nyutu kwede, ribbe ma kit meno twero kelo kony, kwe cwiny, ki dong gwok maber. Nyom moko matek ka inen kimedo ngat mukene i ribbe pa jo aryo. Kit ma tyeng man nyutu kwede, tol aryo ma kiwiyogi kacel twero cod woko oyot. Ento tol adek ma kiwiyogi kacel codone tek. Ka laco gin ki dakone guketo yomo cwiny Jehovah obedo gin madit botgi, ci nyomgi bedo calo tol adek ma kiwiyogi kacel. Jehovah obedo ngat ma pire tek i nyom, weko watgi bedo matek adada.

7, 8. (a) Tira ango ma Paulo ocoyo pi Lukricitayo ma pe gunyomme ma gitye ka lweny ki miti me buto? (b) Baibul miyowa neno matir ango i kom nyom?

⁷ Nyom bene obedo yo acel keken ka ma miti me buto twero cobbe iye maber. Ka kany aye ka ma kineno buto i kin laco ki dako calo gin ma kelo yomcwiny. (Carolok 5:18) Kadi bed ngat ma pe onyomme dong okato kare me bulune ma nongo miti me buto tye matek iye-ni, en bene pud myero olweny ki miti me buto. Ka pe odiyo, kodi miti ma kumeno twero tere i tim cilo nyo tim caro caro. Paulo ocoyo ki teko pa cwiny maleng bot jo ma peya gunyomme ni: “Ka pe giromo jukke kengi, myero gunyom, pien nyom ber kato ma laco nyo dako obedo ka ciro miti me kom.”—1 Jo Korint 7:9; Yakobo 1:15.

 ⁸ Ngat moni myero kong otam matut i kom tyen lok moni ma tere i nyom. Kit ma Paulo owaco kwede, jo ma nyomme “gibinongo ayelayela me kwo.” (1 Jo Korint 7:28) Jo munyomme girwatte ki pekki ma jo ma tye kengi pe girwatte kwede. Ento ka dong iyero me nyom, ci yo ango ma itwero jwiko kwede peko magi kun imedo motti? Yo acel aye me yero ngat ma myero inyom ki ryeko.

9, 10. (a) Paulo onyutu rac pa bedo ki wat macok ki jo ma pe guye nining? (b) Adwogi ango ma pol kare bino pi kwero lubu cik pa Lubanga ma lubbe ki nyomo ngat ma pe oye?

⁹ Ki teko pa cwiny maleng, Paulo ocoyo cik mo ma pire tek ma myero kiti kwede i yero ngat me anyoma: “Pe wuribbe [i kom ayok acel, NW] ki jo ma pe guye.” (2 Jo Korint 6:14) Lapor man jenge i kom kwo me pur. Ka kitweyo lee nyo twoni aryo ma caji ki kerogi tye patpat i kom ayok acel, gin aryo-ni ducu gideno can. I yo acel-lu, ka ngat muye ki ngat ma pe oye gutwene i kom ayok acel me nyom, ci ngene kene ni ayelayela wang ma obedo tye. Ka ce ngat acel mito bedo i mar pa Jehovah kun lawote pe paro, mitigi i kwo pe birwatte, dok meno kelo cwercwiny. Pi meno, Paulo ocuko cwiny Lukricitayo me nyomme “i kin jo pa Rwot keken.”—1 Jo Korint 7:39.

¹⁰ I kare mukene, Lukricitayo ma gitye kengi gitamo ni nyomme ki ngat ma woko twora ber loyo bedo kengi. Jo mukene gikwero lubu cik me Baibul ci ginyomo dano ma pe woro Jehovah. Pol kare adwogine bedo cwercwiny keken. Jo ma kit meno ginongo ni ginyomme ki ngat mo ma pe gitwero nywako kwede jami ma pigi tego i kwo. Bedo kic kic-ce dok romo bedo lit kato bedo kengi ma nongo yam gibedo ma onongo peya ginyomme ca. Ki tungcel, obedo gin me yomcwiny adada me nenone ni Lukricitayo  alip mapol ma peya gunyomme gitye ki gen dok gumoko tamgi me lubu cik pa Lubanga i lok man. (Kwan Jabuli 32:8.) Kadi bed gigeno ni gibinyomme i nino mo, gin gibedo kengi nio ka gunongo ngat mo ki i kin luwor Jehovah.

11. Ngo ma twero konyi me yero ngat me anyoma ki ryeko? (Nen bene bok ma tye i  pot karatac 114.)

¹¹ Ki lok ada, pe tye ni latic pa Jehovah mo keken nongo dong opore me anyoma. Ka imito nyom, yeny ngat ma kite, yubbe me cwiny kacel ki marre pi Lubanga rwatte ki megi. Lagwok ot ma lagen ocoyo pwony mapol i lok man, dong bedo ber ka ikwano pwony magi ma a i Ginacoya-ni kun iketo i lega dok iweko tiri i moko tam man ma pire tek-ki. *—Kwan Jabuli 119:105.

12. Kit tekwaro ango ma dok i lok kom nyom ma tye i lobe mapol, dok lanen me Baibul miyo tira ango?

¹² I lobe mapol, pol kare obedo tic pa lunyodo me yero nga ma latingi myero onyom. I tekwaro ma kit meno, kineno lunyodo calo jo ma gitye ki ryeko ki ngec muromo me yero gin ma pire tek kit meno. Nyom ma kit meno pol kare bedo maber kit ma yam onongo timme kwede i kare me Baibul. Lanen pa Abraim me cwalo laticce pi nongo dako ki Icaka tye ki pwony pi lunyodo ma gimito nyom pi lutinogi i kareni. Cente ki rwom me kwo onongo pe obedo gin madit bot Abraim. Me ka meno, en otute matek me nongo dako bot Icaka ki i kin jo ma woro Jehovah. *—Acakki 24:3, 67.

13-15. (a) Pwony ma tye i Carolok 24:27 twero konyo awobi ma tye ka mito nyom nining? (b) Nyako ma mito nyomme twero timo ngo me yubbe pire?

¹³ Ka ce itye ka tamo pi nyom ki cwinyi ducu, ci omyero ipenye kekeni ni, ‘An mono ada atye atera me nyomme?’ Lagamme pe jenge i kom mitini pi nongo mar, mito mit, nongo lagal wangi, nyo pito lutino. Me ka meno, ngat acel acel ma mito bedo won ot nyo min ot omyero otam pi tic ma nyom kelo i wiye.

¹⁴ Awobi mo ma tye ka yenyo dako myero kong otam matut i kom cik man: “Mukwongo kong ikwong tiyo ticci ma tye woko, pur poto dok ipit iye ginapita ducu ma mitte. Ka lacen dong icak gero odi.” (Carolok 24:27) Man te lokke ngo? I kare ca, ka laco mo mito ‘cako gero ode,’ nyo mito cako ot ki nyomo dako, en nongo myero kong openye kekene ni, ‘An mono atye atera me gwoko dako wa ki lutino ma gwok wabinywalogi?’ Mukwongo, onongo mitte ni en kong myero opur potone nyo camme. Kit cik acel-li bene tiyo wa i kare-ni. Laco ma mito nyom omyero kong oyubbe me gwoko ode. Ka ce en tye ki kero, ci en omyero oti. Lok pa Lubanga nyutu ni laco ma pe miyo jami ma mitte me kom, ki me cwiny bot jo me ode nongo rac loyo wa ngat ma pe ki niye!—Kwan 1 Temceo 5:8.

¹⁵ Dako ma oye nyomme nongo bene oye tiyo tic mapol ma lubbe ki bedo i ot. Baibul tito kit mabeco kacel ki diro mogo ma dako myero obed kwede wek en okony cware dok ogwok jo me ode. (Carolok 31:10-31) Co ki mon ma girune i nyom labongo kong yubbe pi gwoko otgi i nge nyom nongo gubedo jo ma giparo pigi kengi, ma nongo pe gitamo pi gin ma gibitimone pi ngat ma gibinyomo. Ma dong pire tek loyo ducu aye ni, jo ma gimito nyomme omyero gubed ma guyubbe i yo me cwiny.

16, 17. Jo ma gimito nyomme omyero gulwod pwony mene ma tye i Ginacoya?

 ¹⁶ Yubbe pi nyom kwako lwodo lok i kom tic ma Lubanga omiyo i wi laco ki dako. Laco myero onge ngo ma mitte me bedo lawi ot. Man pe tere ni myero en oter jo me ode ki gero. Ma ka meno, en omyero olub kit ma Yecu telo kwede telane. (Jo Epeco 5:23) I yo acel-lu bene, dako ma obedo Lakricitayo myero onge ticce macalo dako. En mono biye mine i te “cik pa cware?” (Jo Roma 7:2) En dong nongo tye i te cik pa Jehovah gin ki Kricito. (Jo Galatia 6:2) Twero pa cware tye macalo cik mukene i ot. Tika en bicwako dok mine i te twero pa laco ma nongo obedo dano ma tye ki roc? Ka en nongo ni pe twere, ci myero pe onyomme.

¹⁷ Medo i kom meno, ngat acel acel myero obed atera me timo gin ma lawote mito. (Kwan Jo Pilipi 2:4.) Paulo ocoyo ni: “Laco acel acel i kinwu myero omar dakone macalo maro kome kene, ki dako bene myero onen ni eworo cware.” Pi teko pa cwiny pa Lubanga, Paulo oniang ni laco mito ni ebed ma ewinyo ni dakone tye ki woro matut i kome. Dako bene mito ni ebed ma ewinyo ni cware mare adada.—Jo Epeco 5:21-33.

18. Pingo jo ma gimito nyomme myero gubed ki gwokke ken i kare me winyegi?

¹⁸ Pi meno, kare ma nongo gitye ka winye i kingi pe nongo obedo kare me yomcwiny keken. Obedo kare ma laco gin ki dako omyero gupwony kit me tero ngat acel acel, wek gunen ka ce giromo nyomme. Meno bene obedo kare me gwokke ken! Atematema me nyutu mar twero bino matek adada pien meno obedo gin ma tye i remo. Ento jo ma gitye ki mar me ada gigwokke ki i timo gin mo keken ma romo balo wat pa lawote ki Jehovah. (1 Jo Tecalonika 4:6) Pi meno, ka dong wutye i kare me winyewu,  wugwokke kenwu; ci kit me gwokke ken-ni bikonyowu pi kare me kwowu ducu, kadi bed wunyomme nyo pe.

19, 20. Kit ma Lakricitayo neno kwede nyom myero opokke ki tam pa dano i kare-ni nining? Mi lapor.

¹⁹ Wek nyom pa jo moni orii pi naka, gin omyero gunen ni gigwoko gennegi i nyom. I kom kwo kikome, nyom pe obedo agikki me kwo me ot; ento acakkine aye—acakki me kwo ma Jehovah oyubo ni myero orii pi naka. (Acakki 2:24) Rac-ce tye ni, dano pe gineno nyom kit meno i kare-ni. I tekwaro mogo, dano gilwongo nyom ni obedo “tudu dog tol aryo.” Pe guromo tamone ni lapor man nyutu maber adada kit ma pol pa dano gitero kwede nyom. I yo ma nining? Kadi bed ni dog tol aryo moni ma kitudu matek-ki twero rii mada, ento gin mukene aye ni, tol meno kitwero tudune oyot nyo gonyone oyot bene.

²⁰ Dano mapol i kareni gineno nyom calo gin ma tye pi tutunu. Girune me donyo i nyom pien gitamo ni birwatte ki mitigi, kun nongo gitye ki tam ni ka odoko rac ci giketo tere woko. Wii myero opo i kom lapor me tol ma kiwiyo ma Baibul otiyo kwede me nyutu wat macok ma myero obed i nyom. Tol ma kitiyo kwede i meli kiwiyo matek wek pe ocod kadi ka kot ocwer ki yamo matek i dye pii. I yo acel-lu bene, nyom kiketo ni myero orii nakanaka. Wii po ni Yecu owacci: “Gin ma Lubanga oribo kacel, dano pe opok kingi.” (Matayo 19:6) Ka ce inyomme, ci omyero ibed ki tam meno. Lubu cik ma kit meno mono weko nyom doko yec mapek adada? Pe.

21. Laco gin ki dako omyero gunene nining i kingi, dok ngo ma twero konyogi i timo meno?

²¹ Laco gin ki dakone omyero gubed ki neno matir i kingi kekengi. Ka ce ngat acel acel temme me keto cwinye  i neno kit mabeco kacel ki tute pa lawote, ci nyomgi bedo me yomcwiny. Mono bedo me mingo me bedo ki neno maber i kom ngat ma inyomo ma tye ki roc? Jehovah pe ming, ento en nenowa i yo maber. Laco Jabuli openyo ni: “Ka nene onongo iparo balwa [ineno balwa keken], anga munongo twero cung i nyimi, in [Jehovah]?” (Jabuli 130:3) Co ki mongi myero gubedo ki kodi tam acel-lu kun ngat man weko bal pa lawote.—Kwan Jo Kolocai 3:13.

22, 23. I yo ango ma Abraim gin ki Cara gunyutu kwede lanen maber bot jo ma gunyomme i kare-ni?

 ²² Nyom romo kelo yomcwiny madwong ka kare woto ki kato. Baibul oloko pi nyom pa Abraim gin ki Cara i kare ma onongo dong gutegi woko. Ayelayela ki pekki bene obedo i kwogi. Go kong kit ma Cara, ma onongo dong mwakane nen calo romo 60 ki wiye-ni owinyo kwede me a ki i pacogi maber i boma mulony me Ur, me cako bedo i kema pi kare me kwone kulu. Kadi bed kit meno, en omine i te tela pa cware. En obedo lakony me ada bot Abraim ki mwolle me lubu tam ma en moko wek ocobbe maber. Dok worone-ni pe obedo ki woko keken. Kadi wa ‘ki i cwinye,’ en onongo lwongo cware ni rwoda. (Acakki 18:12; 1 Petero 3:6) Worone i kom Abraim oa ki i cwinye.

²³ Meno kono pe tyen lokke ni tam pa Abraim gin ki Cara onongo dong rwatte kare ducu. I kare mo en omiyo tam mo ma “cwiny Abraim ocwer iye matek.” Ento, pi tira pa Jehovah, Abraim omwolle owinyo dog dakone, ma meno okelo mot i pacone. (Acakki 21:9-13) Co ki mon i kare-ni, kadi wa jo ma dong guri i nyomgi, gitwero nongo pwony mapol ki bot jo magi ma onongo gilworo Lubanga.

24. Nyom mene ma kelo deyo i kom Lubanga Jehovah, dok pingo?

²⁴ I kacokke pa Lukricitayo bene tye jo mapol ma gunyomme ma gitye ki yomcwiny—nyom ma nongo dako nyutu iye woro matut i kom cware, laco bene nongo maro dakone matek dok keto deyo i kome, dok gin ducu giketo miti pa Jehovah bedo mukwongo i gin ducu. Dong ka ce imoko tammi me nyomme, ci myero iyer ngat moni-ni ki ryeko, yubbe maber pi nyommi, dok iti matek me bedo ki kuc kacel ki mar i nyommi wek okel deyo i kom Lubanga Jehovah. I yo ma kit meno, nyommi bikonyi me bedo i mar pa Lubanga.