1. Abraim onyuto nining ni egeno ni Jehovah ngolo kop matir? (Nen cal ma tye i pot karatac man.)

“LANGOLKOP me lobo ducu pe bitimo gin ma nen atir, bo?” (Acakki 18:25) Abraim pe openyo lapeny meno pien ni en onongo tye ki akalakala. Ma ka meno, lapennye nyuto ni en onongo tye ki gen ni Jehovah bingolo kop matir i kom boma me Codom ki Gomora. En onongo tye ki gen ni Jehovah pe bineko “jo ma kitgi atir kacel ki jo maraco.” Ki bot Abraim, meno onongo “pe” twere. Lacen, Jehovah owaco ni: “En aye Got ma roc mo pe i ticce, en ngolo kop atir i yone ducu. Lubanga ma lagen ma pe ngolo kop alenga; kite atir ma pe tye ki bal mo.”—Nwoyo Cik 31:19; 32:4.

2. Pingo Jehovah ngolo kop atir kare ducu?

² Pingo Abraim onongo geno ni Jehovah bitimo gin matir kare ducu? Jehovah ngolokop atir dok bene kite atir loyo ngat mo keken. Ki lok ada, i Ginacoya me leb  Ibru “ngolo kop atir” ki “kit ma atir” pol kare kitiyo kwedgi kacel pien tyen lokgi rom. Kit macalo Jehovah kare ducu timo gin matir, en bene bingolo kop atir. Baibul waco ni: En “maro kit ma atir ki ngolo kop atir.”—Jabuli 33:5.

3. Mi labol ma nyuto ngolo alenga i kare-ni.

³ Tye me kwe cwiny me ngeyone ni Jehovah pe ngolo kop alenga. Ento lobo i kom kare-ni opong ki ngolo kop alenga. Me labolle, tye jo mukene ma kimakogi ci kitweyogi i buc pi bal ma onongo pe gutimo. Lacen i nge kwedo lokke maber, jo mogo kinongo ni pe gutimo bal meno, ento i nge bedo i buc pi mwaki mapol. Kodi ngolo kop alenga ma kit meno kelo turcwiny. Ento tye kit ngolo kop alenga mukene ma cirone twero bedo tek adada. Meno dok ngo?

4. Kitwero temo niye pa Lakricitayo nining?

⁴ Lukricitayo gingeyo ni gibirwatte ki ngolo kop alenga ki bot jo me lobo. Ento ka kingolo kop alenga i komwa nyo ka kiterowa marac ki i kacokke, ci man twero temo niyewa adada. Ka meno otimme, ibidok iye nining? Tika ibiye ni meno obal wati ki Lubanga?

5. Pingo pe myero wabedo ki ur ka kingolo kop alenga i komwa i kacokke?

⁵ Kitwero terowa nyo watwero tero ngat mo i yo marac i kacokke pien wan ducu watye ki roc dok watimo bal mapol. (1 Jon 1:8) Kadi bed ni man pe timme kare ducu, ento Lukricitayo ma lugen pe gibedo ki ur nyo pe gibalo watgi ki Jehovah ka man otimme. Jehovah ominiwa tam ma twero konyowa me medde ki bedo lugen ka kingolo kop alenga i komwa i kacokke.—Jabuli 55:12-14.

6, 7. Kingolo kop alenga nining i kom omego mo acel i kacokke, ki dok ngo ma okonye?

⁶ Nen kong gin ma otimme i kom omego Willi Diehl. Cakke i 1931, omego Diehl obedo ka tic ki cwinye ducu i Betel i Bern, i lobo Switzerland. I 1946 en obedo i kilaci me aboro i Cukul me Gilead, i New York, i lobo Amerika. I nge tyeko kwanne, kitero me cako tic macalo laneno i Switzerland. I kare ma tye ka tito jami ma otimme i kwone, Omego Diehl owaco ni i Mai 1949, etito ki jang gang kal me lobo Switzerland ni etye ki yub me nyom. Omege ma gidoro jang gang kal guwacce ni meno gibikwanyo mot me tic ma etye kwede ducu. En onongo twero tic macalo painia ento Omego Diehl owaco ni: “Onongo pe giye ni ami pwony pi lwak. Dano mapol onongo pe gimotowa dok giterowa calo jo ma kiryemogi ki i kacokke.”

⁷ Omego Diehl odok iye nining? En owaco ni: “Onongo wangeyo ni nyom pe rac dok nongo pe waturo cik mo me ginacoya, pi meno, waketo jami ducu i cing Jehovah kun waketo i lega.” Kadi bed ni omege mukene onongo pe giniang maber tam pa Jehovah madok i kom nyom, lacen kiminigi niango matir, ci kidwoko mot me tic pa Omego Diehl. Jehovah omine mot pi  gwoko gennene. * (Nen lok ma tye i tere piny.) Kong wapenye kekenwa ni: ‘Ka kingolo kop alenga i koma, tika abidiyo cwinya kun akuro Jehovah? Nyo mono abijenge i tamma kena kun atemme me lweny pi twerona?’—Carolok 11:2; kwan Mika 7:7.

8. Pingo i cawa mukene nongo nenowa pe tye kakare ka wawinyo ni kingolo kop alenga i komwa nyo i kom jo mukene?

⁸ Ka iwinyo ni meno kingolo kop alenga i komi i kacokke, wi myero opo ni i cawa mukene nongo nenoni pe tye kakare. Pingo? Watye ki roc dok mogo nongo waniang marac. Mogo bene nongo pe wangeyo jami ducu mutimme. Ento kadi bed wageyo jami ducu mutimme nyo pe, myero waleg bot Jehovah pi lok meno, dok pe wajenge i komwa kekenwa kun wagwoko gennewa. Man weko pe ‘wacayo Jehovah ki i cwinywa.’—Kwan Carolok 19:3.

9. Labol mene ma wabinyamogi i pwony man ki ma lubo?

⁹ Kong wanenu pwony ma watwero nongone ki i kom kit ma kingolo kwede ki kop alenga i kom lutic pa Jehovah i kare me Baibul. I pwony man, wabineno kit ma Yucepu, lakwar Abraim odeno kwede ki can i cing omegine. I pwony ma lubo man, wabineno kit ma Jehovah otero kwede Kabaka Akab ki gin ma otimme i kom lakwena Petero i Antiokia i lobo Ciria. Ka watye ka nyamo lok i kom jo magi, nen kit ma itwero bedo kwede ki wat maber ki Jehovah tutwal kace itamo ni kiteri i yo marac.

10, 11. (a) Jami maraco ango ma Yucepu okato ki iye? (b) Gin ango ma Yucepu otimo i kare ma tye i buc?

¹⁰ Yucepu obedo lagen i ticce pi Jehovah ento jo ma en pe ngeyogi gungolo kop alenga i kome. Ento gin ma ocwero cwinye loyo aye ni omegine bene gutere i yo marac. I kare ma Yucepu tye ki mwaka 17 omegine gumake ci gucate woko macalo opii. Ci gitere i lobo Ejipt. (Acakki 37:23-28; 42:21) Ki i lobo Ejipt, kiloko lok goba i kom Yucepu ni otemo buto ki dako mo tektek ci kitweye i buc labongo winyo lokke. (Acakki 39:17-20) Pi mwaki ma romo 13, Yucepu odeno can macalo opii ki mabuc. Pwony ango ma wanongo ki i gin ma otimme i kom Yucepu ma bikonyowa ka utmegiwa guterowa i yo marac?

¹¹ I kare ma Yucepu tye i buc, lating kikopo pa kabaka bene kitweyo i buc meno. I dyewor mo acel, lating kikopo oleko lek, ci Jehovah okonyo Yucepu me gonyo te lek meno. Yucepu otitte  ni kibigonye woko ci dok cen medde ki ticce. Ci Yucepu okwanyo kare man me tito peko ma etye iye bot laco man. Watwero pwonyo jami mapol pe ki i kom gin ma Yucepu owaco keken ento bene ki i gin ma en pe owaco.—Acakki 40:5-13.

12, 13. (a) Wangeyo nining ni Yucepu pe oye me kanyo tim marac labongo tute? (b) Gin ango ma Yucepu pe owaco ki lating kikopo pa kabaka?

¹² Kwan Acakki 40:14, 15. Nge ni meno Yucepu owaco ni ‘gikwale akwala.’ Lok ma kitiyo kwede i Baibul nyuto ni ada ‘gikwalo Yucepu akwala.’ Ki lok ada, kitere i yo marac. Yucepu bene owaco ni onongo pe etimo gin ma kitweye iye-ni. Meno aye gin muweko en owaco ki lating kikopo ni olok pire bot Parao. Mitine onongo tye ningo? En owaco ni: “Wek gigonya woko ki i ot man.”

¹³ Tika Yucepu oye me cirone acira labongo tute me timo gin mo pi peko meno? Pe! Yucepu onongo ngeyo ni dong kitere i yo marac tyen mapol adada. Meno aye gin mumiyo en otito pekone bot lating kikopo, ki gen ni laco-ni romo konye. Ento nge ni Ginacoya pe waco ni Yucepu otito pekone bot ngat mukene mapat ki lating kikopo  kadi wa Parao bene, ni omegine aye gucate i opii. Ki lok ada, i kare ma omegine gubino bote i Ejipt ci guyubo wat ki Yucepu, Parao ojologi dok ominigi “gin mabeco ma tye i lobo Ejipt ducu.”—Acakki 45:16-20.

14. Gin ango ma bikonyowa me gwokke ki i loko lok marac ka ce kiterowa i yo marac i kacokke?

¹⁴ Ka watamo ni kingolo kop alenga i komwa i kacokke, myero wagwokke adada pe me boko gin mutimme ki dano mukene. Ki lok ada, myero wapeny pi kony ki bot luelda dok watitigi kace Lakricitayo mo otimo bal madit. (Lulevi 5:1) Ento, pol kare man pe kwako bal mogo madito, ka tye kit meno ci twero bedo ber me yubo wat ma oballe i kin jo moni labongo tito lokke bot jo mukene nyo bene ki luelda. (Kwan Matayo 5:23, 24; 18:15.) Myero wamwolle dok walub cik ma igi lac me Baibul ka gin ma kit man otimme. I kine mukene twero bedo ni waniang lokke marac kun nongo ki i kom lok ada pe kiterowa i yo marac. Ka tye kumeno, wabibedo ki yomcwiny ni pe waloko gin mo marac i kom ngat mo madok i kom lok meno! Wiwa myero opo ni kadi watimo gin matir nyo pe, loko lok makec pe bikonyo gin mo. Ka watye lugen bot Jehovah kacel ki utmegiwa ci bikonyowa pe me poto i owic meno. Laco Jabuli owaco ni tye ngat mo “ma cwinye leng.” Kit dano ma kit meno “pe coko lok me kwot i lok ma en loko, dok en pe timo gin marac mo i kom” jiranine.—Jabuli 15:2, 3; Yakobo 3:5.

15. Wat maber i kin Yucepu ki Jehovah okelo mot nining?

¹⁵ Watwero dok nongo pwony mukene ma pire tek ki i gin ma otimme i kom Yucepu. Pi mwaki 13 ma Yucepu obedo ka kato ki i kwo matek, en onyuto ni etye ki neno matir kit ma Jehovah neno kwede. (Acakki 45:5-8) En pe okok i kom Jehovah pi gin marac ma obedo ka timme i kome. Ngene kene ni wi Yucepu pe owil ki i kom can ma edeno, ento en pe obedo ki keccwiny. Ma pire tek loyo, en pe oye ni roc ki bal pa jo mukene obal watte ki Jehovah. Genne pa Yucepu oweko en oneno kit ma Jehovah cobo kwede ki pekki magi ki dok miyo kwede ki mot bote ki bot jo gangi.

16. Pingo myero wanyikke cok bot Jehovah ka kiterowa i yo marac nyo kingolo kop alenga i komwa i kacokke?

¹⁶ I yo acel-li, myero wagwok dok water watwa ki Jehovah calo gin ma pire tek adada. Myero pe wawek roc pa ngat mo obal wat i kinwa ki Lubanga ma wamaro dok waworo-ni. (Jo Roma 8:38, 39) Ma ka meno, ka kiterowa i yo marac nyo kingolo kop alenga i komwa myero walub lanen pa Yucepu, dok  wanyikke cok bot Jehovah. Temme me bedo ki neno matir kit ma Jehovah neno kwede. Ka watute matek me timo jami ducu ma watwero kun walubo cik ma igi lac me Baibul, myero wawek jami ducu i cing Jehovah. Watwero bedo labongo akalakala mo ni en biyubo jami ducu i kare mupore dok i yone.

17. Watwero nyutone nining ni wageno “Langolkop me lobo ducu”?

¹⁷ Ka pud watye i lobo man marac-ci, wang ma kiterowa i yo marac nyo kingolo kop alenga i komwa. Olo to wang ma kitero in nyo ngat mo ma ingeyo i yo marac. Pe iwek man obed ariya boti. (Jabuli 119:165) Ma ka meno, bed lagen bot Lubanga, lege pi kony, dok jenge i kome. Wi myero opo ni pi roc ma watye kwede, twero bedo ni iniang marac nyo pe ingeyo jami ducu mutimme. Lub labol pa Yucepu dok gwokke ki lok marac i kom gin meno pien dok twero balo lok abala. Me agikki, ma ka jenge i komi kekeni, mok tammi me bedo lagen bot Jehovah kun iweko jami ducu i cinge. Ka itimo meno, ibinongo cwak ki mot pa Jehovah kit ma otimme kwede i kom Yucepu. Dok itwero bedo labongo akalakala mo ni, Jehovah, “Langolkop me lobo ducu” bitimo gin matir kare ducu, pien “gin ducu ma en tiyo tye atir.”—Acakki 18:25; Nwoyo Cik 32:4.

18. Gin ango ma wabinyamo i pwony ma lubo man?

¹⁸ I pwony ma lubo man, wabinyamo labol aryo mukene ma nyuto kit ma kingolo kwede ki kop alenga i kom lutic pa Jehovah i kare me Baibul. Labol aryo magi bikonyowa me neno kit ma cwiny me mwolo ki timo kica twero konyowa kwede me lubo kit ma Jehovah timo kwede ki gin matir.