1. Peko ango ma myero wacir, ento pingo Jehovah cwinye yom i kom luticce ma lugen? (Nen cal ma tye i pot karatac man.)

KWO pe yot i kare-ni. Me labolle, utmegiwa mapol me amara gitye ka canne ki two malit. Mogo ma dong gitye ka tii woko, pud dok mitte ni gugwok wadigi ma dong gutii. Mukene bene gitye ka tute me miyo jami ma mitte pi jo me odigi. Dok wangeyo ni jo mapol i kinwu gitye ka lweny pe ki peko acel keken i kin magi ento mapol lawang acel! Man tero cawa malac, kero ki dong cente madwong adada. Ento itye labongo akalakala ni Jehovah bikonyi. Ingeyo ni jami biyubbe doko maber pien meno aye gin ma Jehovah ocikke me timone. Cwiny Jehovah yom adada pi niyeni!

2. Icaya 40:29 cuko cwinywa nining, ento gin marac ango ma watwero timone?

² Tika i kine mukene iwinyo ni meno peko ma itye ka kato ki iye dong obwoyi woko ma pe itwero kanyone? Ka iwinyo kumeno, ci nge ni pe in keni. Jo mogo ma gubedo lugen bot Lubanga bene guwinyo kumeno i kare macon. (1 Luker 19:4; Yubu 7:7) Ngo ma okonyogi me cirone? Gujenge i kom Jehovah pi nongo teko. Baibul waco ni Lubanga ‘miyo teko bot jo magoro.’ (Icaya 40:29) Ki cwercwiny madit, jo  mogo ma gitiyo pi Lubanga i kare-ni, gitamo ni yo maber loyo me lweny ki peko ma gitye ka kato ki iye aye me juko tic pi Jehovah olo pi kare mo. Giwinyo ni tic pi Jehovah odoko yec mapek ma ka nenone macalo mot. Pi meno gijuko kwano Baibul, wot i cokke ki wot i tito kwena. Meno aye gin ma Catan mito ni gutim.

3. (a) Ngo ma watwero timone wek Catan pe owek niyewa odok goro? (b) Gin ango ma wabinyamo i pwony man?

³ Larac-ci mito ni wabed jo magoro. En ngeyo ni meno wacung matek ka watye ki arima i ticwa pi Jehovah. Pi meno ka iwinyo ni iol, pe ijuk tic pi Jehovah. Nyikke cok bote. Baibul waco ni: “[En] bimiyowu tek, dok bimiyo wucung matek liking.” (1 Petero 5:10; Yakobo 4:8) I pwony man, wabinyamo ki i Icaya 40:26-31 kit ma Jehovah twero miyowa kwede kero me cung matek. Dok wabinyamo jami aryo ma gitwero weko mitiwa i ticwa pi Jehovah kwe woko, ki kit ma keto cik ma iye lac me Baibul twero konyowa kwede me cung matek.

4. Ngo ma wapwonyo ki i Icaya 40:26?

⁴ Kwan Icaya 40:26. Pe tye ngat mo ma okwano wel lakalatwe ducu ma i dan polo. Lucayan giwacci tye lakalatwe makato bilion 400 kulu i yogo ma watye iye-ni. Ento kadi bed kit meno, Jehovah ocako nyingi ducu. Man pwonyowa gin ango i kom Jehovah? Ka en keto cwinye i kom lakalatwe ma pe gubedo gin makwo-ni, ci dong go kong kit ma en paro kwede piri! In itiyo pire pe ni pien mitte ni myero itim, ento pien imarre. (Jabuli 19:1, 3, 14) Wonwa ma lamar-ri ngeyo jami ducu ma i kwoni. Baibul waco ni ‘kadi wa yer wii dong en okwanogi woko liweng.’ (Matayo 10:30) Jehovah mito ni wange ni en ‘engeyo kwo ma jo ma pe ki bal giwok ki iye.’ (Jabuli 37:18, NW) Ki lok ada, Jehovah neno peko ducu ma itye ka kato ki iye, dok en twero miyo boti teko ma mitte me cirone.

5. Watwero bedo labongo akalakala nining ni Jehovah twero miniwa teko ma mitte?

⁵ Kwan Icaya 40:28. Jehovah aye Wang It me teko ducu. Me labolle, nen kong teko ma en miyo ki ceng. David Bodanis ma obedo lacoc mo me Cayan owaco ni i ceken acel acel ceng miyo teko ma rom ki ma bom me nuclear bilion mapol twero miyone. Lakwed lok mukene dok otiyo cura me teko ma a ki i ceng i ceken acel keken ci owacci twero miyo mac elektwic ma dano ducu ma i lobo-ni twero tic kwede pi mwaki 200,000 kulu! Ki lok ada, kit ma Jehovah aye ma miyo teko meno ducu ki ceng-ngi, en twero miniwa teko me ciro peko mo keken ma bino.

6. I yo mene ma yat pa Yecu yot kwede, dok man gudowa nining?

⁶ Kwan Icaya 40:29. Tic pi Jehovah keliwa yomcwiny madit adada. Yecu  owaco ki lupwonnyene ni: “Wuting yatta.” Dok bene omedde ni: “Wun bene wubilimo yweyo i cwinywu. Pien yatta yot, ki yecca bene pe pek.” (Matayo 11:28-30) Man tye lok ada! I kine mukene, ka waa ki gang wanongo ni waol adada me cito i cokke nyo i ticwa me pwony. Ento wawinyo nining i nge dwogo cen? Wawinyo agonya dok wanongo kero me medde ki lweny matek ki peko magi. Ki lok ada, yat pa Yecu yot.

7. Tit kong gin mutimme ma nyuto ni lok ma tye i Matayo 11:28-30 tye ada.

⁷ Nen kong gin mutimme i kom laminwa mo. En obedo ka lweny ki two olo ma pe cang, turcwiny, ki dong abar wic matek adada. Pi meno i cawa mukene tek bote adada me bedo i cokke. Ento i nino mo acel, ma en otute matek me bedo i cokke, en ocoyo ni: “Pwony meno onongo tye i kom turcwiny. Kimiyo pwony meno i yo me kica dok ogudo cwinya adada ma oweko akok. Meno opoyo wiya i kom kit ma bedo tye i cokke pire kwede.” Cwinye obedo yom adada ni etute matek me bedo tye i cokke!

8, 9. Ngo ma onongo Paulo tye ka wacone i kare ma ocoyo ni: “Ka ma agoro iye, kenyo en aye ka ma atek iye”?

⁸ Kwan Icaya 40:30. Twero bedo ni watye ki diro mapol, ento tye jami mogo ma pe waromo timone ki kerowa kenwa. Man aye gin ma myero waniang iye maber adada. Lakwena Paulo onongo tye ki kero me timo jami mapol, ento pe onongo romo timo jami ducu ma cwinye mito. I kare ma en owaco ki Jehovah kit ma ewinyo kwede, Jehovah owacce ni: “Tekona bedo tek twatwal ka ma goro tye iye.” Paulo oniang gin ma Jehovah owacce. Meno aye gin mumiyo en owaco ni: “Ka ma agoro iye, kenyo en aye ka ma atek iye.” (2 Jo Korint 12:7-10) Ngo ma en onongo tye ka wacone?

⁹ Paulo oniang ni meno onongo tye ka ma kerone gik iye. En onongo mito kony madit ki bot Lubanga. Cwiny maleng onongo twero konyo Paulo ka ma gorone tye iye. Dok bene onongo twero konye makato kenyo. Cwiny pa Lubanga bene onongo romo konyo Paulo me cobo jami mogo ma en pe twero timone ki kerone kene. Meno bene twero timme i komwa. Ka Jehovah ominiwa cwiny mere maleng, wacung matek!

10. Jehovah okonyo Daudi me ciro peko nining?

¹⁰ Kare ducu Daudi onongo ngeyo kit ma cwiny pa Lubanga konye kwede wek ecung matek. En owero ni: “Iyo, atwero tyeko buca mony kulu ka ikonya; pi teko pa Lubangana miyo apye akalo wi cel.” (Jabuli 18:29) Calo cel ma ocudo malo mabor ma pe watwero yito, i cawa mukene pekowa nen calo gin madit adada ma pe watwero cobone ki kerowa kenwa. Wamito kony pa Jehovah.

11. Cwiny maleng twero konyowa nining me ciro peko?

¹¹ Kwan Icaya 40:31. Ocur pe gituk malo ki tekogi pigi kengi. Yamo ma lyet ma tye ka dok malo tingo ocur cwalo i pol. Man weko ocur tuk cito ka mabor pi cawa malac kun tiyo ki kero manok. Pi meno ka itye ki peko ma obwoyi woko, tam i kom ocur. Kwa Jehovah wek omini teko kun tiyo ki ‘lacungudwar, ma en aye cwiny maleng.’ (Jon 14:26) Watwero kwayo Jehovah wek ominiwa tekone i cawa mo keken, kadi  dyeceng nyo dyerwor. Dok pire tek adada ni waleg pi kony pa Jehovah ka watye ki winye manok ki omego nyo lamego mo i kacokke. Ento gin ango ma kelo winye manok?

12, 13. (a) Pingo winye manok bedo tye i kin Lukricitayo i kine mogo? (b) Jami ma gutimme i kwo pa Yucepu pwonyowa gin ango i kom Jehovah?

¹² Watwero bedo ki winye manok i kinwa pien wan ducu watye ki roc. I kine mukene lok ma jo mukene giwaco nyo gin ma gitimo twero cwero cwinywa, nyo wan bene wacwero cwinygi adada. Man twero bedo atematema madit. Ento meno miniwa kare me nyuto genewa bot Jehovah. I yo ma nining? Wapwonye me tic kacel ki utmegiwa ma wanote. Jehovah marogi kadi bed ni gitye ki roc, dok wan bene myero watim kit meno.

¹³ Jehovah pe gengo luticce me kato ki i atematema. Wangeyo meno ki i kwo ma Yucepu owok ki iye. I kare ma Yucepu pud awobi matidi, nyeko omako omegine i kome. Gucate macalo opii, ci kitere i Ejipt. (Acakki 37:28) Jehovah oniang gin ducu ma onongo tye ka timme dok bene ocwero cwinye adada me neno kit ma gitero kwede lareme, laticce ma lagen Yucepu. Ento, Jehovah pe ojuko jami magi. Lacen, kidoto Yucepu ni otemo buto ki dako pa Potipar ci kitweye i buc, ento Jehovah pud pe olaro Yucepu ki i peko meno. Ento tika Lubanga oweko Yucepu kene? Pe. Baibul waco ni “pien onongo Rwot [Jehovah] tye kwede; gin ducu ma en tiyo, Rwot omiyo iye gum.”​—Acakki 39:21-23.

14. Adwogi ango ma wanongo ka waweko kiniga?

¹⁴ Labol mukene obedo pa Daudi. Jo mapol peya kiterogi i yo marac kit ma kitero kwede ki Daudi. Kadi bed kit meno, larem Lubanga meno pe oweko kiniga obwoye woko. En ocoyo ni: ‘Pe iwek kiniga omaki, dok ibwot akemo obedi; pe ibed ki par iye, pien tim ma kit meno kelo gin marac keken.’ (Jabuli 37:8) Tyen lok ma pire tek loyo me juko kinigawa nyo akemowa aye pien wamito lubo lanen pa Jehovah. En ‘pe  pwodowa kun poro bal ma watimo’ ento timo kica pi balwa. (Jabuli 103:10) Tye two mogo ma wabwot ki iye ka waweko kiniga. Me labolle, kiniga kelo preca ki two ma mako oboo. Dok twero balo acwiny nyo bene kelo two ma mako ic. Medo i kom meno, ka watye ki akemo, pol kare pe watamo i yo matir. Watwero timo nyo waco gin mo ma cwero cwiny jo mukene, dok man twero turo cwinywa pi kare malac adada. Ber ka wajuko kiniga. Baibul waco ni: ‘Bedo ma cwinyi opye, miyo komi bene bedo mayot.’ (Carolok 14:30) Pi meno, ngo ma watwero timone ka wacwero cwiny jo mukene, dok watwero yubo wat ki utmegiwa nining? Watwero lubo tam me ryeko ma Baibul miyo-ni.

15, 16. Ngo ma myero watim ka ngat mo ocwero cwinywa?

¹⁵ Kwan Jo Epeco 4:26. Pol kare pe cwero cwinywa matek ka ngat mo ma pe ngeyo Jehovah oterowa i yo marac. Ento ka utmegiwa nyo ngat mo me gangwa ma ngeyo Jehovah otimo nyo owaco gin mo ma ocwero cwinywa, man twero turo cwinywa dok kelo kiniga matek adada. Ket kong ni wiwa pe twero wil i kom gin meno kono? Tika wabibedo ka jul ki kiniga meno i cwinywa pi mwaki mapol? Nyo wabilubo tam me ryeko me Baibul ci wacobo lok meno oyotoyot? Ka waweko kare malac okato ma pe waloko ki ngat ma ocwero cwinywa-ni, ci bidoko tek adada me yubo watwa ki ngat meno.

¹⁶ Ket kong ni cwinyi cwer i kom omego moni ma wii pe twero wil ki i lokke kono? Ngo ma itwero timone wek kuc obedo i kinwu? Me acel, leg bot Jehovah. Kwaye wek okonyi wek inywak lok ki omeru i yo maber. Wii opo ni meno omeru obedo larem Jehovah bene. (Jabuli 25:14) Lubanga bene marre. Jehovah tero lureme i yo me kica, dok en bene mito ni watim kit meno. (Carolok 15:23; Matayo 7:12; Jo Kolocai 4:6) Me aryo, tam matut i kom ngo ma ibiwaco bot omeru. Pe itam ni mitine onongo tye me cwero cwinyi. Twero bedo ni doge ocer acera, nyo iniang marac i kom ngo mutimme. Ye bene ni tye jami mogo ma in bene ibalo iye ma okelo peko meno. Itwero cako lokke kun iwaco ni: “Tima kica twero bedo ni aniang marac, ento lawor ma iloko kweda, Awinyo calo . . . ” Ka leyo lokke pe owoto maber i kin in ki omeru, tem dok tyen mukene. Leg pi omeru. Kwa Jehovah wek ogo laane i kome dok wek okonyi me neno kit mabeco ma en tye kwede. Bed labongo akalakala ni Jehovah cwinye bibedo yom pi tuteni me yubo wat i kin in ki omeru ma obedo larem Lubanga bene.

17. Ngo ma Jehovah timo me konyowa me yubo wat i kin wan ki en, dok pingo myero waye kony meno?

¹⁷ Jo mogo giwinyo ni konygi pe me tic pi Jehovah pien gutimo bal marac con. Ka cwinywa pidowa man twero turo cwinywa, wabedo ki keccwiny, ki dok wabedo goro. I kare ma cwiny Kabaka Daudi obedo ka pidde, en owaco  ni: “Kare ma akwero tuco balla, anongo ni koma oballe woko pi cur ma abedo ka cur dyeceng jwi. Imiya pwod malit i dyeceng ki dyewor.” Ki yomcwiny, Daudi obedo ki tekcwiny me timo gin ma Jehovah mito ni luticce gutim. En ocoyo ni: “Cut atuco balla boti” dok omedo ni, “ci in [Jehovah] bene iweko balla ducu.” (Jabuli 32:3-5) Ka itimo bal madit, Jehovah tye atera me timmi kica. En mito konyi wek iyub wati kwede. Ento myero iye kony ma en miyo kun tiyo ki luelda. (Carolok 24:16; Yakobo 5:13-15) Pi meno, pe igalle! Meno biweko inongo kwo ma pe tum. Ento ket kong ni cwinyi pud piddi pi bal ma kitimmi iye kica woko. Ngo ma myero itim?

18. Labol pa Paulo twero konyo jo ma cwinygi pidogi nining?

¹⁸ I kare mogo cwiny lakwena Paulo obedo ka pidde i kom bal ma en otimo con. En owaco ni: “Pien an atidi twatwal i kin lukwena ducu, ma onongo pe porre me lwonga ni an lakwena, pien yam aketo can i kom jo pa Lubanga muye Kricito.” Kadi bed kit meno, Paulo omedde ni: ‘Pi kica ma Lubanga omiya en mumiya atye macalo atye-ni.’ (1 Jo Korint 15:9, 10) Jehovah onongo ngeyo ni Paulo tye ki roc. Ento en ojolo Paulo kadi bed ni onongo tye ki roc, dok onongo pe mito ni en obed ki akalakala mo keken. Ka ada ingut i kom balli dok ilego bot Jehovah iye, dok bene itito bot luelda ngo ma otimme ka onongo mitte, labongo akalakala Jehovah bitimmi kica. Nge ni meno nongo dong Jehovah otimo boti kica woko, dok bene jol kicane!​—Icaya 55:6, 7.

19. Ginacoyawa me mwaka 2018 waco ningo, dok pingo pire tek?

¹⁹ Kit macalo watye ka nyiko cok ki agikki me lobo man-ni, wabibedo ki peko mapol. Ento myero wiwa opo ni Jehovah ‘en aye miyo teko bot jo magoro, dok bene medo teko bot ngat ma tekone odok woko piny,’ pi meno en bimiyi jami ducu ma mitte wek imedde ki tic pire ki cwinyi ducu. (Icaya 40:29; Jabuli 55:22; 68:19) I mwaka me ticwa 2018, gibibedo ka poyo wiwa i kom lok ada man ma pire tekki ka wabedo i cokkewa i Ot me Ker kun waneno ginacoyawa me mwaka ma waco ni: ‘Jo ma gigeno Jehovah, teko bidwogo cen i komgi.’​—Icaya 40:31.