1. Pingo jo mapol gitamo ni pe twerre me kwo pi naka?

 POL pa dano gitute me camo cam mabeco ki me ryeyo ler wek gibed ma komgi yot dok girii i lobo. Kadi bed kit meno, gingeyo ni jami magi pe bigengogi ki tii kacel ki to. Gwok nyo gitamo ni pe twerre kulu me kwo pi naka. Ento Yecu owaco ni twerre pi dano me nongo “kwo ma pe tum,” kit ma kitito kwede i Jon 3:16 ki 5:24.

2. Gin ango ma kiwaco i Jon cura 6 madok i kom kwo ma pe tum? (Jon 6:​39, 40)

² Kit ma waneno kwede i pwony mukato-ni, i nino mo acel, Yecu otimo tango me pito dano alip mapol ki mugati abic ki rec aryo keken. (Jon 6:​5-35) Meno obedo me ur adada, ento gin ma en owaco orwone bot lwak ma onongo gulube wa i Kapernaum, ma tye i dog Nam me Galilaya, obedo me ur ma loyo. En otittigi ni ebicero jo ma guto dok gibinongo kwo ma pe tum. (Kwan Jon 6:​39, 40.) Ma lubbe ki lok meno, tam kong i kom wadini ki luremi ma guto. Lok pa Yecu cuko cwinywa ni jo mapol ma guto kibicerogi dok ni in kacel ki joni me amara wubinongo mit pa kwo pi naka. Ento gin ma Yecu owaco i tyeng mogo ma lubo meno i Jon cura 6 obedo tek pi jo magi me niang iye dok tek pi jo mapol i kare-ni bene. Gin ango ma Yecu owaco?

3. Ma lubbe ki Jon 6:​51, lok ango ma Yecu otito madok i kome?

³ Lwak ma gulubo Yecu wa i Kapernaum guniang kubbe ma tye i kin mugati ma Yecu opitogi kwede kacel ki manna ma Jehovah omiyo bot Luicrael i kare ma gitye i dye tim. Ki lok ada, Ginacoya olwongo manna ni “kwon . . . mua ki i polo.” (Jab. 105:40; Jon 6:31) Dong, Yecu otiyo ki jami mogo ma lwak gingeyo madok i kom manna me pwonyogi gin mo ma pire tek adada. Kadi  bed Lubanga aye omiyo manna i yo me tango, ento jo ma gucamo-ni lacen guto woko. (Jon 6:49) Ki tungcel, Yecu olwonge kekene ni “kwon me ada nia ki i polo,” “kwon pa Lubanga,” ki dong “kwon me kwo.” (Jon 6:​32, 33, 35) Yecu onyuto apokapoka madit ma tye i kin manna ki en, Yecu. En owaco ni: ‘An a kwon makwo, ma olor piny nia ki i polo; ka ngat mo ocamo kwon man, en bibedo kwo nakanaka.’ (Kwan Jon 6:51.) Lujudaya ma guwinyo lokke-ni wigi onywenne woko. Onongo pe gitwero niang pingo Yecu owaco ni en “kwon” mua ki i polo dok ni kwon meno ber loyo manna ma yam Lubanga omiyo ki kwarigi. I nge meno, Yecu owaccigi ni: ‘Kwon ma abimiyo en koma.’ Gin ango ma en onongo tye ka lok iye? Pire tek ni waniang gin ma en onongo tye ka lok iye pien nyutiwa kit ma wan ki jowa me amara watwero nongo kwede kwo ma pe tum. Kong dong wanyamu tyen lok pa Yecu meno.

KWON ME KWO KI KOM YECU

4. Pingo jo mogo gubedo ki ur i kom lok pa Yecu?

⁴ Jo mogo ma gubedo ka winyo lok pa Yecu gubedo ki ur i kare ma en owaccigi ni kwon ma myero gucam obedo kome ma en bimiyo “wek lobo obed ki kwo.” Tika gutamo ni en bimiyo botgi ringo kome me acama? (Jon 6:52) Ento Yecu dok owaccigi gin mukene ma oweko gubedo ki ur ma loyo. En owaco ni: ‘Ka pe wucamo kom Wod pa dano, wumato remone, pe wutye ki kwo i iwu.’—Jon 6:53.

5. Pingo watwero bedo ki tekcwiny ni Yecu onongo pe tye ka cuko cwiny dano me mato remone?

⁵ I kare pa Nua, Lubanga onongo omiyo cik ni omyero pe kicam remo. (Acak. 9:​3, 4) Lacen, Jehovah onwoyo kigeng meno i kare ma omiyo Cik bot Luicrael. Ngat mo keken ma ocamo remo onongo “wange birwenyo woko ki i kin lutugi.” (Levi 7:27) Yecu bene olubo Cik meno. (Mat. 5:​17-19) Dong, onongo pe twerre kulu ki en me penyo Lujudaya ni gucam ringo kome nyo gumat remone. Ento, Yecu owaco lok magi me pwonyo dano kit me nongo “kwo ma pe tum.”—Jon 6:54.

6. Pingo watwero waco ni lok pa Yecu madok i kom camo ringo kome ki mato remone obedo mere lapor?

⁶ Gin ango ma onongo Yecu tye ka lok iye? Nen ka maleng ni Yecu onongo tye ka tic ki lapor, kit ma en otimo kwede con i kare ma otito ki dako ma Lacamaria-ni, ni: “Dano ma bimato pii ma an abimiye, orwo pe bineke nino ducu. Pii ma an abimiye, bidoko wang it ma gunnye i iye nio wa i kwo ma pe tum.” (Jon 4:​7, 14) a Yecu onongo pe tye ka waco ni dako ma Lacamaria-ni myero omat pii ma i kulu mo ci en binongo kwo ma pe tum. Marom aroma bene, en onongo pe tye ka waco ni lwak ma ebedo ka pwonyogi i Kapernaum gibinongo kwo ma pe tum ka gucamo ringo kome dok ka gumato remone.

APOKAPOKA I KIN KARE ARYO

7. Gin ango ma jo mukene giwaco madok i kom lok pa Yecu ma nonge i Jon 6:53?

⁷ Ludini mogo giwaco ni i Jon 6:​53, Yecu onongo tye ka tito gin ma dano myero gutim i kare me kwero Cam me Otyeno pa Rwotwa pien ni i nino ma en ocako kwer man, en otiyo ki nyig  lok macal acala. (Mat. 26:​26-28) Giwaco ni jo ducu ma gibedo tye i kwer me Cam me Otyeno pa Rwotwa myero gucam mugati dok gumat vino. Tika meno tye kakare? Pire tek piwa me nongo lagamme pien mwaka ki mwaka dano milion mapol i but lobo ducu giribbe kacel kwedwa pi kwer meno. Wabineno ni gin ma Yecu owaco i Jon 6:53 tyen lokke pat adada ki gin ma en owaco i kare me kwero Cam me Otyeno pa Rwotwa.

8. Apokapoka ango ma tye i kin jami mutimme i kare aryo magi? (Nen bene cal.)

⁸ Kong wanenu apokapoka aryo i kin kare aryo magi. Mukwongo, Yecu oloko lok ma kicoyo i Jon 6:​53-56 awene dok ki kwene? En otito lok meno bot lwak Lujudaya ma gugure i Galilaya i mwaka 32 K.M. Meno otimme mwaka acel ma peya en ocako kwer me Cam me Otyeno pa Rwotwa i Jerucalem. Me aryo, Yecu onongo tye ka lok bot jo ma kitgi tye nining? Pol pa Lujudaya ma i Galilaya onongo gimito mere cam ento pe gimito pwonyo lok i kom Jehovah nyo Kerre. (Jon 6:26) Ki lok ada, i kare ma Yecu owaco gin mo ma niang iye tek, polgi gujuko winyo lokke woko. Kadi wa lupwonnyene mogo gujuko lubo kore woko. (Jon 6:​14, 36, 42, 60, 64, 66) Lujudaya magi onongo gipat adada ki lukwena pa Yecu 11 ma lugen  ma gubedo kacel kwede i nge mwaka acel, i kare ma en ocako kwer me Cam me Otyeno pa Rwotwa i mwaka 33 K.M. I nino meno, lukwenane 11 ma lugen onongo gitye kacel kwede kadi bed pe guniang maber jami ducu ma en opwonyogi kwede. Ento, pe calo pol pa jo me Galilaya, lukwenane ma lugen onongo giye ni Yecu obedo Wod pa Lubanga ma oa ki i polo. (Mat. 16:16) En opwoyogi ni: “Wun aye jo ma yam wubedo ka ngeta jwijwi i kare ducu ma yam gibedo ka tema.” (Luka 22:28) Apokapoka aryo magi gimoko ka maleng ni i Jon 6:​53, Yecu onongo pe tye ka tito gin ma bitimme i kwer me Cam me Otyeno pa Rwotwa. Tye bene apokapoka mukene i kom jami mutimme i kare aryo magi.

TYEN LOK PA YECU MAN PIRI

9. Lok ma Yecu oloko i kare me kwero Cam me Otyeno pa Rwotwa cobbe i kom jo mene?

⁹ I kare me kwero Cam me Otyeno pa Rwotwa, Yecu omiyo mugati ma tobi pe iye bot lukwenane ci owaccigi ni meno cung pi kome. I nge meno, en ocwalo kikopo me kongo vino i kingi ci owaco ni meno cung pi ‘remone me gicikke.’ (Mar. 14:​22-25; Luka 22:20; 1 Kor. 11:24) Gin ma en owaco i kom gicikke man pire tek adada. Jehovah omoko gicikke manyen man ki “doggola pa Icrael [i yo me cwiny],” ma gibibedo luloc “i ker pa Lubanga,” ento pe ki dano ducu. (Ibru 8:​6, 10; 9:15) Lukwena pe guniang jami ducu madok i kom gicikke man i kare meno, ento ma pe orii, onongo kibiwirogi ki cwiny maleng ci gibidonyo i gicikke manyen meno me bedo kacel ki Yecu i polo.—Jon 14:​2, 3.

10. Tit kong apokapoka mukene ma tye i kin lok ma Yecu oloko i kare me kwero Cam me Otyeno pa Rwotwa ki lokke bot lwak ma i Galilaya. (Nen bene cal.)

¹⁰ Lok ma Yecu otito i kwer me Cam me Otyeno pa Rwotwa tye pi “romi manok.” Gurup matidi meno ocakke ki lukwenane ma lugen ma onongo gitye kacel kwede i kwer meno. (Luka 12:32) Gin aye Yecu owaccigi ni omyero gucam mugati dok gumat vino. Jo mukene ma onongo lacen gibidoko but gurup meno myero bene gucam mugati dok gumat vino i kare ducu ma gikwero Cam me Otyeno pa Rwotwa. Gin aye gibibedo kacel ki Yecu i polo. Man aye apokapoka mukene ma tye i kin Cam me Otyeno pa Rwotwa ki gin mutimme con i Galilaya. Gin ma Yecu owaco bot lukwenane i kare me kwer man tye pi dano manok keken. Ento gin ma en owaco i Galilaya tye pi lwak dano mapol ata.

11. Gin ango ma Yecu owaco i Galilaya ma nyuto ni en onongo pe tye ka lok i kom jo manok keken?

¹¹ Pol pa dano ma Yecu oloko kwedgi i Galilaya i mwaka 32 K.M. onongo gimito mere cam keken ki bote. Ento Yecu otute me konyogi me niang ni tye gin mo maber makato cam ma top woko. En oloko i kom gin mo ma onongo twero miyo botgi kwo ma pe tum. Yecu bene owaco ni jo ma guto kibicerogi i nino me agikki ci gibikwo pi naka. I Jon cura 6, Yecu pe oloko i kom mot ma jo manok keken aye gibinongo, kit macalo en otito i kare me kwero Cam me Otyeno pa Rwotwa. Me ka meno, en onongo tye ka lok i kom mot ma dano ducu gitwero nongone. Ki lok ada, en owaco ni: ‘Ka ngat mo ocamo kwon man, en bibedo kwo nakanaka. Kwon ma abimiyo en koma,  ma amiyo wek lobo obed ki kwo.’—Jon 6:51.

12. Gin ango ma mitte me nongo kwo ma pe tum?

¹² Tika Yecu onongo tye ka waco ni jo ducu ma gukwo i lobo nyo ma kibinywalogi lacen gibinongo kwo ma pe tum? Pe tye kit meno, ento jo ma ‘gicamo kwon man’ keken, nyo jo ma gitye ki niye i kom Yecu keken. Pol pa Lukricitayo ata-ni gitamo ni gibinongo larre mere ka “giye i kom [Yecu]” dok ginene macalo lalargi. (Jon 6:​29, King James Version) Ento ye i kom Yecu keken pe romo. Onongo tye jo mapol i Galilaya ma kong guye i kom Yecu ento lacen gujuko lubo kore woko. Pingo?

13. Gin ango ma mitte wek ngat moni obed lalub kor Yecu me ada?

¹³ Jo mapol i kin lwak ma Yecu opitogi-ni gulubo kore keken pien en omiyogi gin ma gimito. Onongo gimito mere ni Yecu ocanggi, ominigi cam, dok opwonygi jami ma rwatte ki mitigi. Ento Yecu onyuto ka maleng ni en pe ebino i lobo mere me cobo miti pa dano. En obino ka pwonyogi gin ma mitte ni gutim wek gubed lulub kore me ada. Onongo mitte ni ‘gubin bote,’ nyo ni guwiny dok gulub jami ducu ma en opwonyo.—Jon 5:40; 6:44.

14. Gin ango ma omyero watim wek wanong adwogi maber ki i kom Yecu kacel ki remone?

¹⁴ Yecu opwonyo lwak ni ka emiyo kome ki remone macalo gityer, ci ebiyabo yo pigi me kwo pi naka. Onongo mitte ni gubed ki niye i kom lok ada meno. Onongo pire tek adada ni Lujudaya magi gubed ki kodi niye meno, dok  pire tek piwa i kare-ni bene. (Jon 6:40) Ada, wek wanong adwogi maber ki i kom Yecu kacel ki remone, kit ma kitito kwede i Jon 6:​53, mitte ni wabed ki niye i kom ginkok pa Yecu. Mot meno twerre pi jo mapol.—Ep. 1:7.

15-16. Jami ma pigi tego ango ma wapwonyo ki i Jon cura 6?

¹⁵ I Jon cura 6, wapwonyo jami mapol ma pigi tego dok ma cuko cwiny wan ducu. Wapwonyo ni Yecu paro pi dano matek adada. I kare ma en tye i Galilaya, en ocango lutwo, opwonyo dano lok i kom Ker pa Lubanga, dok omiyo cam bot lwak i kare ma onongo mitte. (Luka 9:11; Jon 6:​2, 11, 12) Ma pire tek loyo, en opwonyogi ni en aye ebedo “kwon me kwo.”—Jon 6:​35, 48.

¹⁶ Tye ada gire ni jo ma Yecu olwongogi ni “romi mukene” pe gicamo mugati dok pe gimato kongo vino i kwer me Cam me Otyeno pa Rwotwa. (Jon 10:16) Kadi bed kit meno, ginongo adwogi maber ki i kom Yecu kacel ki remone. Gitimo man ki nyuto niye i kom ginkok pa Yecu. (Jon 6:53) Ki tungcel, jo ma gicamo mugati dok gimato vino ginyuto ni gitye i gicikke manyen dok gitye ki gen me loc kacel ki Yecu i Kerre me polo. Dong kadi bed watye i kin jo ma kiwirogi nyo romi mukene-ni, lok ma kicoyo i Jon cura 6 pire tek adada botwa. Pwonyowa ni omyero wan ducu wabed ki niye matek i kom ginkok wek wanong kwo ma pe tum.