1, 2. Pingo Lucaden pa Jehovah gimaro Jo Roma 5:12 adada?

GO KONG ni imito coyo piny wang Baibul ma Lucaden pa Jehovah gimaro tic kwede. Tika Jo Roma 5:12 bibedo i kine? Tam kong i kom tyen adi ma ikwano lok ma wacci: “Kit macalo bal yam obino i lobo kun wok ki i dano acel, ka dong to obino pi bal, kit meno bene to onya oromo kin dano ducu, pien dano ducu gubalo.”

² Kitiyo ki tyeng meno tyen mapol i buk me Baibul Mono Ada Pwonyo Gin Ango? Ka itye ka kwano buk meno ki lutinoni nyo jo mukene, ngene kene ni ibikwano Jo Roma 5:12 ka wutye ka nyamo yub ma Lubanga tye kwede pi lobo-ni, ki gin ma timme i kom jo muto​—dul 3, 5, ki 6. Ento mono, tyen adi ma itamo pi Jo Roma 5:12 madok i kom kit ma inen kwede i wang Jehovah, ticci, ki dong kwoni me anyim?

3. Gin ango ma myero wange madok i kom bal?

³ Ngene kene ni wan ducu lubalo. Watimo bal nino ducu. Ento, wangeyo ni Lubanga wiye po ni wan apwa, dok en tye atera me timiwa kica. (Jab. 103:13, 14) I lega ma Yecu omiyo macalo lapor-ri en opwonyo dano me lega bot Lubanga ni:  “Iwek balwa.” (Luka 11:2-4) Pi meno, pe pore me bedo ka tam i kom bal ma Lubanga dong otimo iye kica. Ento, pud watwero nongo adwogi maber ka watamo i kom kit ma en otimiwa kica.

4, 5. (a) Ngo ma konyowa me niang tam ma tye i Jo Roma 5:12? (b) ‘Kica pa Lubanga’ ma kiloko pire i Jo Roma 3:24 te lokke ngo?

⁴ Wanongo lok ma pire tek i cura mogo ma orumo lok pa lakwena Paulo ma i Jo Roma 5:12, tutwalle i cura 6. Meno bikonyowa me niang kit ma Jehovah twero timiwa kica. I cura 3, wakwano ni: “Dano ducu gibalo . . . Lubanga kwanogi ni kitgi atir nono, miyogi macalo mot pi kicane pi kit ma Yecu okokogi kwede.” (Rom. 3:23, 24) Gin ango ma onongo Paulo tye ka lok iye i kare ma owacci “pi kicane”? En otiyo ki nyig lok mo me leb Grik, ma buk mo acel wacci rom ki “miyo kony mo bot dano, labongo tamo pi nongo cul mo keken i ngeye.” Nongo pe wapore pire.

⁵ Lakwed lok mo ma nyinge John Parkhurst owacci: “Ka kitye ka loko i kom Lubanga nyo Kricito, nyig lok ma kitiyo kwede-ni pol kare cung pi kica ma kimiyo me nono dok ma pe wapore pire me kwanyo bal ki laro dano.” Pi meno, tic ki lok me “kica ma pe wapore pire” i Baibul me New World Translation tye kakare. Ento Lubanga mono onyuto kica meno nining? Dok man gudo genni ki watti ki Lubanga nining? Kong wanenu.

6. I yo ma nining ma kica pa Lubanga twero kelo adwogi maber bot dano ducu?

⁶ Bal ki to “obino i lobo” pi “dano acel” ma en aye Adam. Pi meno, “bal pa dano acel omiyo to obedo ka loc.” Paulo omedde ni “kica mabup [pa Lubanga]” obino “pi dano acel-lu bene, en Yecu Kricito.” (Rom. 5:12, 15, 17) Dok kica meno okelo adwogi maber pi dano ducu. “Pi winy pa dano acel [ma en Yecu] jo mapol ata gibikwanogi ni kitgi atir.” Ki lok ada, kica pa Lubanga twero kelo “kwo ma pe tum, pi Yecu Kricito Rwotwa.”​—Rom. 5:19, 21.

7. Pingo mic pa Lubanga me ginkok nyuto kica ma pe wapore pire?

⁷ Onongo pe tye macalo dic pi Jehovah me cwalo Wode i lobo wek omi kwone macalo ginkok. Medo i kom meno, dano ma gitye ki roc, dok lubalo-ni onongo pe gupore me nongo mic me ginkok ma Lubanga gin ki Yecu gumiyo pi kwanyo bal. Pi meno, weko bal ki gen pi kwo ma labed naka obedo kica ma pe wapore pire. Omyero wanen kica pa Lubanga calo gin me wel ma lamal dok wawek ogud kwowa me nino ducu.

8. Tam ango ma pe tye atir ma dano gitye kwede i kom balgi?

⁸ Pien wan ducu likwayo pa Adam, watye ki roc dok watimo bal. Ento, twero bedo bal madit adada ka wacayo kica pa Lubanga kun watamo ni: ‘Kadi atimo gin marac​—gin ma Lubanga neno calo bal​—omyero pe abed ki par mo. Jehovah bitimo bota kica.’ Ki cwercwiny, Lukricitayo mogo gubedo ki tam ma kumeno kadi wa i kare ma lukwena onongo pud gikwo. (Kwan Juda 4.) Wan kikomwa pe watwero tito tam ma kit meno ka maleng; ento, twero bedo i cwinywa nyo jo mukene gitwero cako dongone i cwinywa.

9, 10. Kigonyo Paulo kacel ki jo mukene ki i bal ki to nining?

⁹ Paulo ocikowa adada me kwero tam man ni: ‘Lubanga gire niang. En bicayo balla nyo jami marac ma atimo.’  Pingo? Pien, kit ma Paulo ocoyo-ni, Lukricitayo ducu dong ‘guto tung bot bal.’ (Kwan Jo Roma 6:1, 2.) Onongo twere nining me wacone botgi ni ‘guto tung bot bal’ kun nongo pud gitye makwo i lobo?

¹⁰ Lubanga otiyo ki ginkok i kom Paulo kacel ki jo mukene me karene. Pi meno Jehovah otimo kica pi balgi, owirogi ki cwiny maleng, ci olwongogi me bedo lutinone me cwiny. Dok onongo gitye ki gen me kwo i polo. Ka ce gugwoko gennegi, ci onongo gibikwo dok giloyo loc kacel ki Kricito i polo. Ento Paulo onongo pud twero lok i komgi kadi bed ni gitye kwo kun gitiyo pi Lubanga i lobo kany ni dong ‘guto tung bot bal.’ En otiyo ki labol pa Yecu, ma oto woko calo dano ci gicere macalo cwec me cwiny ma pe to i polo. To onongo dong peke ki twero i kom Yecu. Onongo rom ki Lukricitayo ma kiwirogi, ma onongo gitwero wacci gin ‘jo muto tung bot bal, ento gibedo kwo tung bot Lubanga’ ki Yecu. (Rom. 6:9, 11) Kwogi onongo dong pe kit macon. Onongo dong pe gitye ka lubo miti ma i cwinygi ma opong ki roc-ci. Onongo dong guto woko pien guweko kwogi macon.

11. I yo ango ma wan ma watye ki gen me kwo pi naka i Paradic dong ‘watyeko to tung bot bal’?

¹¹ Wan kono? Ki lok ada, ma peya wadoko Lukricitayo, onongo kare ki kare watimo bal, gwok nyo labongo tamo i kom kit ma ticwa cwero kwede cwiny Lubanga. Onongo watye “opii me tim caro ki tim maraco.” Kitwero wacone ni wan onongo wabedo “opii me bal.” (Rom. 6:19, 20) Ci wacako ngeyo lok ada me Baibul, waloko kwowa, wadyere bot Lubanga, ki dok wanongo batija. Cakke i kare meno, mitiwa dong tye me ‘lubo ki cwinywa ducu’ pwony ki rwom me kwo matir pa Lubanga. Onongo ‘dong gityeko gonyowa woko ki i opii me bal’ dok ‘wadoko opii me kit ma atir.’ (Rom. 6:17, 18) Dong wan bene kiromo wacone ni ‘wato tung bot bal.’

12. Ngo ma ngat acel acel i kinwa twero yero me timone?

¹² Kong dong itam i komi kekeni kun ilwodo lok pa Paulo ni: “Pe wuwek bal olo komwu ma to-ni, wek pe gumi wubed ka lubo mitigi.” (Rom. 6:12) Waromo ‘weko bal loyo komwa’ ka waye ni komwa ma tye ki roc-ci aye odor jami ma watimo. Pien waromo “weko” bal loyowa onyo wakwero locce woko, lapeny ma pire tek dong tye ni, ngo mono kikome ma wamito? Penye kekeni ni: ‘Tika i kine mukene aye ni koma ma tye ki roc-ci nyo tamma otela i timo gin marac? Nyo tika dong ato woko tung bot bal? Tika atye ka kwo tung bot Lubanga ki Yecu Kricito?’ Man ducu cung i kom pwoc ma watye kwede pi kica ma Lubanga onyuto ma pe wapore pire.

13. Gin ango ma miniwa gen ni watwero weko timo bal?

¹³ Jo pa Jehovah dong guweko ‘gin ma yam onongo gitimo’ ma peya gingeyo, gimaro dok gitiyo pi Lubanga. I kare mukato angec gubedo ka timo ‘gin ma lewic kombeddi dong makogi iye’ dok ma onongo twero terogi i to. (Rom. 6:21) I ngeye gulokke woko. Meno aye gin mutimme i kom jo mapol ma i Korint ma Paulo ocoyo waraga botgi-ni. Jo mogo gubedo luwor cal jogi, lutim abor, jo ma buto ki co wadgi, luyak, lumero, ki dong tim mukene ma kit meno. Ento, ‘kilonyogi’  dok gudoko “jo maleng.” (1 Kor. 6:9-11) Nen calo meno bene gin ma otimme i kom dano mapol i kacokke ma i Roma. Lubanga omiyo Paulo ocoyo waraga botgi ni: “Pe dok wumi dul komwu mapatpat i timo bal, macalo jami tic me tiyo gin marac; ento wumine kenwu bot Lubanga calo jo ma gua woko ki i to, ma dong guo i kwo. Wumi dul komwu ducu bot Lubanga me tiyo gin ma tye atir.” (Rom. 6:13) Paulo onongo geno ni gitwero medde ki cung matek i yo me cwiny dok gimedde ki nongo kica pa Lubanga.

14, 15. Lapeny mene ma myero wapenye kwede kekenwa madok i kom ‘lubo pwony ma gipwonyowa kwede ki cwinywa ducu’?

¹⁴ Tye kumeno i kare-ni. Oromo bedo ni omege ki lumege mogo con gubedo ka kwo calo jo me Korint. Ento gin bene dong gulokke woko. Guweko kwogi macon me bal-li ci ‘kilonyogi me bedo jo maleng.’ Kadi bedo ni in bene itimo alokaloka ma kit meno, ento wati ki Lubanga dong tye nining i kare-ni? Man ma dong twere me nongo kica pa Lubanga wek kikwany balwa-ni, tika dong imoko tammi pe me ‘miyo dul komi mapatpat i timo bal’? Tika ‘ibimine keni bot Lubanga calo ngat ma oa woko ki i to’?

¹⁵ Ka wamito timo meno, myero wagwokke ki timo bal madongo ma jo mogo me Korint gutimo-ni. Meno pire tek ka ce waye kica pa Lubanga ki bene waye ni ‘bal pe doki obwowa.’ Ento, tika wamoko tamwa me ‘lubo pwony ma kipwonyowa kwede ki cwinywa ducu’ kun wagwokke ki bal ma jo mogo gineno calo pe gidito tutwal?​—Rom. 6:14, 17.

16. Wangeyo nining ni bedo Lakricitayo pe kwako weko timo bal mogo madongo keken?

¹⁶ Tam kong i kom lakwena Paulo. Wangeyo ni en onongo pe tye ka timo bal madito ma kicoyo i 1 Jo Korint 6:9-11. Ento, en owaco ka maleng ni onongo etimo bal. En ocoyo ni: “An dano me kom ma gicato woko macalo opii i te bal. Gin ma atiyo-gu ducu pe aniang iye. Pien gin ma amito pe atiyo, ento dok atiyo gin mogo ma pe amito-ni.” (Rom. 7:14, 15) Man nyuto ni onongo tye jami mukene ma Paulo neno calo bal, dok en onongo tye ka lweny ki bal magi bene. (Kwan Jo Roma 7:21-23.) Wan ducu myero wayelle me ‘lubo pwony ma gipwonyowa kwede ki cwinywa ducu.’

17. Pingo imito loko lok ada?

¹⁷ Tam kong, me labolle ka odok i kom loko lok ada. Loko lok ada pire tek bot Lukricitayo. (Kwan Carolok 14:5; Jo Epeco 4:25.) Catan aye “won goba.” Dok Anania ki dakone guto pi loko lok goba. Pe wamito lubo lanen pa jo ma kit meno​—wagwokke ki i goba. (Jon 8:44; Tic pa Lukwena 5:1-11) Loko lok ada mono kwako meno keken? Loko lok ada myero onyut ni watye ki pwoc pi kica pa Lubanga.

18, 19. Loko lok ada pe gik ki juko loko lok goba atir ka maleng nining?

¹⁸ Goba obedo loko lok ma pe tye atir. Ento, Jehovah mito ni pe wagik ki loko lok ada keken. En ocuko cwiny Luicrael ni: “Myero wubed jo maleng, pien an Rwot [Jehovah] Lubangawu aleng.” I ngeye en otito jami mogo ma myero watim wek wabed leng. Me labolle, Lubanga owacci: “Pe wukwal kwo, pe wunyebbe ka bwolo dano, pe wulok lok goba i kinwu kekenwu.” (Levi 19:2, 11) Ki cwercwiny, ngat ma omoko tamme pe me loko lok goba matwal twero bwolo dano i wi diro.

¹⁹ Me laporre, laco mo owaco bot ladit  ticce nyo latic lawote ni orwone en pe ebitiyo nyo myero ia woko con ki i dog tic pien ni ‘ecikke me rwatte ki daktar.’ Ki lok ada, ‘cikke’ ma en tye ka lok iye-ni obedo mere ngak ka wilo yat mo nyo neno daktar pi cawa manok keken wek ecul banya mo. Tyen lokke pe me tic aye wek ebed agonya me cito i cafari mo nyo tero lutinone i ka galowanggi i dog nam. Lok ada manok onongo gire tye i lok me ‘cikke me rwatte ki daktar,’ ento tika iromo wacone ni en oloko lok ada kikome? Kece oloko lok goba? Wi twero po i kom kare mogo ma ibwolo iye jo mukene akaka. Gwok nyo itimo meno me weyo pwod mo nyo me yweyo kori. Kadi bed ni pe kiloko lok goba mo atir ka maleng, ento tira pa Lubanga waco ni: “Pe wunyebbe ka bwolo dano.” Pe kumeno? Tam bene i kom Jo Roma 6:19, ma waco ni: “Wumi dul komwu ducu gubed opii me kit ma atir, wek wudok jo maleng.”

20, 21. Kica pa Lubanga myero otug mitiwa me timo gin ango?

²⁰ Lok ma tye aye ni pwocwa pi kica pa Lubanga pe kwako gwokke ki timo tim me abor, mero, nyo bal mogo madongo ma jo Korint onongo gitye ka timone-ni keken. Jolo kica pa Lubanga pe te lokke ni wakwero tim tarwang keken ento bene walwenyo ki miti mo keken me nywako i galowang ma cwako tim meno. Miyo dul komwa ducu me bedo opii me kit ma atir, pe bikonyowa me gwokke ki mero keken, ento bene bitugo mitiwa me kwero mato kong nio ka dong wacok mer. Twero bedo tek piwa me lweny ki kit maraco magi; ento obedo lweny ma watwero loyone.

²¹ Mitiwa myero obed me gwokke ki bal madongo kacel ki bal ma pe dongo tutwal bene. Pe watwero timo meno kwicikwici. Ento omyero watute matek kit ma Paulo bene otute kwede-ni. En ocuko cwiny omegine ni: “Pe wuwek bal olo komwu ma to-ni, wek pe gumi wubed ka lubo mitigi.” (Rom. 6:12; 7:18-20) Ka walwenyo ki bal, ci wanyuto pwoc me ada pi kica pa Lubanga ma Kricito onyuto-ni.

22. Ngo ma tye ka kuro jo ma nyuto pwocgi pi kica pa Lubanga?

²² Pi kica pa Lubanga, kitwero dong weko balwa, dok pud kibimedde ki weko balwa. Ki pwoc madit, omyero walweny ki miti me timo bal ma jo mukene gineno calo bal matino. Paulo otito pi mot ma wabinongo ka watimo meno ni: “Kombeddi dong gigonyowu woko ki i opii me bal, dong wudoko opii pa Lubanga; gin ma wunongo en aye ni wudoko dong jo maleng, agikkine en kwo ma pe tum.”​—Rom. 6:22.