1-3. (a) Gin ango ma bikonyowa me bedo lugen bot Lubanga i kare man me agikki-ni? (b) Ngo ma wabipwonyo i pwony man?

WATYE ka kwo i kare me agikki. Lutim maraco gitye ka medde ameda. Dok “[ginya] macalo lum.” (Jabuli 92:7) Pi meno, pe wabedo ki ur ka jo mapol gikwero tam pa Lubanga. Paulo owaco ki Lukricitayo ni: “Wubed litino i timo gin marac, ento i tamwu myero wubed jo muteggi.” (1 Jo Korint 14:20) Watwero timo man nining?

² Wanongo lagamme i ginacoya ma pwony man jenge iye, ma waco ni: ‘Jo ma giworo Jehovah gitwero niang jami ducu maber.’ (Carolok 28:5) Man te lokke ni gitwero niang jami ducu ma mitte me yomo cwiny Jehovah. Carolok 2:7, 9 bene pwonyowa ni Jehovah miyo ryeko bot jo ma gitimo jami matir. Macalo adwogine, gitwero ‘niang gin ma tye atir ki ngolo kop matir, ci gilubo yo ma tye atir keken.’

 ³ Nua, Daniel, ki Yubu onongo gitye ki ryeko ma a ki bot Lubanga. (Ejekiel 14:14) Dok bene jo pa Lubanga i kare-ni gitye ki ryeko ma kit meno. In kono? Tika in bene itye ki ryeko ma Lubanga miyo? Me ‘niang jami ducu maber’ wek iyom cwiny Jehovah, mitte ni inge en maber. Dong i pwony man, wabipwonyo (1) kit ma Nua, Daniel, ki Yubu gungeyo kwede lok i kom Jehovah, (2) kit ma ngec i kom Lubanga okonyogi kwede, ki dong (3) kit ma watwero dongo niye matek calo gin.

4. Nua ocako ngeyo lok i kom Jehovah nining, dok ngec matut i kom Lubanga okonye nining?

⁴ Nua ocako ngeyo lok i kom Jehovah nining? I kare ma Adam gin ki Kawa gucako nywalo lutino, dano onongo gipwonyo lok i kom Jehovah i yo adek mapatpat: ki i cwec, ki bot jo mukene ma lugen, ki dong neno adwogi maber ma bino ka gilubo cikke. (Icaya 48:18) Nen calo Nua ongiyo cwec pa Jehovah ci oneno lanyut ma gimoko ni Lubanga tye ada ki dok opwonyo lok i kom kit pa Lubanga. Macalo adwogine, nen calo Nua oniang ni Jehovah tye ki teko dok ni en aye Lubanga acel keken me ada. (Jo Roma 1:20) Pi meno, Nua pe oye mere ayeya keken i kom Lubanga ento odongo niye matek i kome.

5. Nua opwonyo lok i kom yub pa Lubanga pi dano nining?

⁵ Baibul waco ni “niye bino pi winyo lok ma gitito,” ma te lokke ni lok ma wawinyo ki bot jo mukene twero konyowa me bedo ki niye. (Jo Roma 10:17) Gwok nyo Nua owinyo lok i kom Jehovah ki bot wadine. Wonne, Lamek, onongo tye ki niye i kom Lubanga dok kinywale ma Adam pud peya oto. (Nen cal ma tye i pot karatac 9.) Wonne madit, Metucela, ki dong kwarone madit, Jared, ma oto ma dong Nua tye ki mwaka 366. * (Nen lok ma tye i tere piny.) (Luka 3:36, 37) Nen calo co magi kacel ki mongi gupwonyo Nua ni Jehovah aye ocweyo dano ki dok ni Jehovah mito ni gunywal lutino, gupong lobo, dok guti Pire. Gwok nyo Nua bene opwonyo ni Adam gin ki Kawa gukwero lubo cik pa Jehovah, dok en onongo twero neno adwogi marac ma tam ma gumoko-ni okelo. (Acakki 1:28; 3:16-19, 24) Nua onongo maro gin ma en opwonyo, dok man otugo cwinye me tic pi Jehovah.​—Acakki 6:9.

6, 7. Bedo ki gen ojingo niye pa Nua nining?

⁶ Gen ma watye kwede jingo niyewa. Tam kong kit ma niye pa Nua ojing kwede i kare ma en oniang ni nyinge ma gonye ni “Yweyo” nyo ni “Kwecwiny” kubbe  ki gen ma gitye kwede. (Acakki 5:29) Jehovah oweko Lamek otito lok i kom wode Nua ni: “I lobo ma yam Rwot [Jehovah] oceno-ni, latin man aye bimiyo waywe ki aroma tic me cingwa.” Pi meno, Nua onongo tye ki gen ni Jehovah bikelo alokaloka i lobo. Nua bene obedo ki niye calo Abel gin ki Enoka ma gukwo ma peya kinywale, ni ‘lakwaro’ mo bigoyo wi twol.​—Acakki 3:15.

⁷ Nua pe oniang maber tutwal cikke pa Lubanga ma kicoyo Acakki 3:15. Ento oniang ni lok meno onongo miyo gen pi anyim. Enoka bene otito lok meno, kun waco ni Jehovah bijwero jo maraco woko. (Juda 14, 15) Ngene kene ni, kwena ma Enoka otito, ma bicobbe ki pete tere ducu i Armagedon-ni, ojingo niye ki gen pa Nua adada!

8. Ngec matir i kom Lubanga ogwoko Nua nining?

⁸ Ngec matir i kom Lubanga okonyo Nua nining? Nua odongo niye ki ryeko me timo jami matir pien en opwonyo lok i kom Jehovah. Man ogwokke adada, tutwalle ki i timo gin mo keken ma twero cwero cwiny Jehovah. I yo ango? Nua onongo pe mito bedo lirem jo ma pe ki niye i kom Jehovah dok ma gikwero lubo cikke. Nua onongo dok pat ki jo magi, en pe oye ni jogi ma gubino i lobo-ni gubwolle. Dano onongo gimaro jogi magi adada pi tekogi, dok nen calo gutemo worogi. (Acakki 6:1-4, 9) Dok Nua onongo ngeyo ni Jehovah mito ni dano gunywal lutino dok gupong lobo. (Acakki 1:27, 28) Dong i kare ma jogi gucako kwanyo anyira pa dano me doko mongi ci gunywalo kwedgi lutino, Nua onongo ngeyo ni meno pe tye atir. Dok man onen ka maleng i kare ma lutino magi gudongo gudoko jo ma gitek dok madongo adada maloyo jo mukene ducu. Lacen, Jehovah owaco bot Nua ni ebikelo pii aluka me tyeko lutim maraco woko ducu. Ento pien Nua onongo tye ki niye i kom lok meno, en oyubo yeya, ci en kacel ki jo me ode gularo kwogi.​—Jo Ibru 11:7.

9, 10. Itwero dongo niye matek calo Nua nining?

⁹ Watwero dongo niye calo Nua nining? Pire tek ni wakwan Lok pa Lubanga kore ki kore, wamar gin ma wapwonyo, waket i tic dok wamok tam matir. (1 Petero 1:13-15) Ci niye ki ryeko ma a ki bot Lubanga bigwokowa ki i diro pa Catan kacel ki bita me lobo man. (2 Jo Korint 2:11) Jo mapol i lobo-ni gimaro tim bwami ki tim carocaro, dok gilubo miti maraco. (1 Jon 2:15, 16) Dok pe giye ni watye ka kwo i kare me agikki me lobo man marac-ci. Watwero cako tam calo gin bene ka pe watye ki niye matek. Wi myero pe owil ni i kare ma Yecu oporo karewa-ni ki kare pa Nua,  en pe oloko i kom tim bwami ki tim carocaro ento en oloko i kom adwogi maraco ma bino ka waye ni gin mo owir tamwa ki i tic pi Lubanga.​—Kwan Matayo 24:36-39.

¹⁰ Penye ni: ‘Tika kwona nyuto ni atye ki ngec matir i kom Jehovah? Tika niyena tugo cwinya me timo jami ma Jehovah waco ni tye atir, ki me pwonyo jo mukene ngo ma Lubanga mito ni gutim?’ Lagammi pi lapeny magi bikonyi me niang ka ce in bene itye ka wot kacel ki Lubanga me ada kit ma Nua otimo-ni.

11. (a) Mar ma Daniel onongo tye kwede pi Lubanga pwonyowa ki gin ango i kom lunyodone? (b) Kit Daniel mene ma imito ni ilubi?

¹¹ Daniel ocako ngeyo lok i kom Jehovah nining? Nen calo lunyodo pa Daniel aye gupwonye me maro Jehovah ki Lokke. Dok Daniel otimo meno pi kare me kwone ducu. Kadi wa i kare ma en dong otii, en pud omedde ki kwano Ginacoya kore ki kore. (Daniel 9:1, 2) Daniel onongo ngeyo Jehovah maber adada. En bene onongo ngeyo jami ducu ma Jehovah otimo pi Luicrael. Waneno meno i lega ma Daniel olego ki mwolo dok ki cwinye ducu ma kicoyo i Daniel 9:3-19. Kwan lega man ci itam matut iye. Penye ni, ‘Lega man pwonya ki gin ango i kom Daniel?’

12-14. (a) Daniel onyuto ryeko ma a ki bot Lubanga nining? (b) Jehovah omiyo mot bot Daniel pi tekcwinye ki dok pi moko tam matir nining?

¹² Ngec matir i kom Lubanga okonyo Daniel nining? Onongo pe yot pi Lujudaya me woro Jehovah i Babilon, boma ma opong ki lubange me goba. Me labolle, Jehovah owaco bot Lujudaya ni: “Wuti tic maber pi berbedo me gang ka ma amiyo giterowu iye me bedo opii.” (Jeremia 29:7) Ento en bene ocikogi ni, guwor en keken ki cwinygi ducu. (Nia 34:14) Daniel onongo twero lubo cik magi nining? Ryeko mua ki bot Lubanga okonyo Daniel me niang ni myero ewor Jehovah mukwongo, ka dong luloc me lobo. I nge mwaki miya mapol, Yecu bene opwonyo gin acel meno.​—Luka 20:25.

¹³ Tam kong i kom gin ma Daniel otimo i kare ma kimiyo cik ni ngat mo pe myero oleg bot lubanga nyo ngat mo keken mapat ki lega bot kabaka me Babilon pi nino 30. (Kwan Daniel 6:7-10.) En onongo twero gengo ngeye kun waco ni, ‘Bibedo pi nino pyeradek keken.’ Ma ka meno, Daniel olubo cik pa Lubanga ma ka lubo cik pa dano. Daniel onongo twero lega bot Jehovah i mung ma ngat mo pe ngeyo. Ento en onongo ngeyo ni jo mapol onongo ginene ka lega nino ducu. Dong kadi bed ni onongo biketo kwone ka mading, Daniel omedde ki lega ka ma dano twero nene pien en onongo pe mito ni dano gutam ni egiko woro Jehovah woko.

¹⁴ Jehovah omiyo mot bot Daniel pi tekcwinye ki dok pi moko tam matir. Jehovah otimo tango dok olaro Daniel oweko labwor pe omwode. Macalo adwogine, jo ducu ma i te Ker me Media ki Percia gupwonyo lok i kom Jehovah!​—Daniel 6:25-27.

15. Watwero dongo niye calo Daniel nining?

 ¹⁵ Watwero dongo niye calo Daniel nining? Kwano Baibul keken pe romo ka wamito bedo ki niye matek. Myero waniang gin wakwano. (Matayo 13:23) Mitte ni wange kit ma Jehovah tamo ki dok winyo kwede ma lubbe ki gin moni. Pi meno, myero watam matut i kom gin ma wakwano. Pire tek bene adada me lega kare ducu, tutwalle ka watye ka wok ki i kwo matek. Watwero bedo ki niye ni Jehovah biminiwa ryeko ki teko ma walege pire.​—Yakobo 1:5.

16, 17. Yubu ocako ngeyo lok i kom Jehovah nining?

¹⁶ Yubu ocako ngeyo lok i kom Jehovah nining? Yubu pe obedo Laicrael. Ento Abraim, Icaka, ki Yakobo gubedo wadine mabor, dok Jehovah opwonyogi ki lok madok i kome ki dong gin ma en mito pi dano. Olo to i yo mo, Yubu opwonyo lok ada magi mamwonya-ni. (Yubu 23:12) En owaco  bot Jehovah ni: “Yam onongo awinyo piri awinya keken.” (Yubu 42:5) Dok Jehovah kikome bene owaco ni Yubu otito bot jo mukene lok ada madok i Kome.​—Yubu 42:7, 8.

¹⁷ Yubu bene opwonyo lok mapol madok i kom kit pa Jehovah ki i ngiyo ginacweya. (Yubu 12:7-9, 13) Eliu gin ki Jehovah bene gutiyo ki ginacweya me pwonyo Yubu wek oniang kit ma rwom pa dano lapiny kwede ka kiporo ki pa Lubanga. (Yubu 37:14; 38:1-4) Lok ma Jehovah owaco-ni ogudo cwiny Yubu adada ma oweko en owaco ki mwolo bot Lubanga ni: “Angeyo ni itwero tiyo gin ducu; pe tye lok mo ma iyubo ma pe bicobbe kakare.” En dok omedde ni: “Angut ma abuku koma woko ki apwa ki buru.”​—Yubu 42:2, 6.

18, 19. Yubu onyuto nining ni engeyo Jehovah maber?

¹⁸ Ngec matir i kom Lubanga okonyo Yubu nining? Yubu oniang cik ma igi lac maber adada. En onongo ngeyo Jehovah maber, dok man ocuko cwinye me lubo yo matir. Me labolle, Yubu onongo ngeyo ni pe etwero wacone ni emaro Lubanga ka pe etero jo mukene i yo me kica. (Yubu 6:14) En pe obedo ki tam ni eber eloyo jo mukene, ma ka meno, en oterogi calo gitye jo me ode, kadi bed gulony nyo gilucan. Yubu owaco ni: “Ngat ma oketa i i maa en aye ma oketo opiina bene.” (Yubu 31:13-22) Kadi wa i kare ma Yubu olony adada, en pe odongo cwiny me awaka, dok pe oneno jo mukene calo konygi pe. Man dok pat adada ka kiporo ki lulonyo mapol i kare-ni.

¹⁹ Yubu onongo pe mito ni gin mo keken kadi wa jami me kom odok gin ma pire tek loyo watte ki Jehovah. En onongo ngeyo ni ka meno otimme, ci ebikwero “Lubanga [me ada] ma tye malo” woko. (Kwan Yubu 31:24-28.) Dok Yubu onongo neno nyom ni obedo cikke bot Jehovah i kin laco ki dako. En bene ocikke kekene ni pe ebineno dako mo keken ki wang me carocaro. (Yubu 31:1) Meno gin me aura adada, pien Yubu okwo i kare ma Jehovah onongo ye ni co gitwero nyomo mon mapol. Dok Yubu onongo twero bedo ki mon aryo ka onongo cwinye mito. Ento Yubu oniang ni nyom me acel ma Jehovah ocako obedo i kin laco acel ki dako acel keken, dok en oyero me kwo kit meno. * (Nen lok ma tye i tere piny.) (Acakki 2:18, 24) Ki lok ada, i nge mwaki 1,600, Yecu bene opwonyo lok acel-li, ni rwatte i buto myero obed i kin laco acel ki dako acel ma dong gunyomme.​—Matayo 5:28; 19:4, 5.

20. Bedo ki ngec matir i kom Jehovah kacel ki cikke twero konyowa me yero lurem ki galowang maber nining?

²⁰ Watwero dongo niye calo Yubu nining? Pud aye mitte ni wange lok i kom Jehovah maber dok wawek ngec meno ogud yo me kwowa ducu. Me labolle, Baibul waco ni Jehovah “dag ngat ma maro timo tim bwami” dok ni pe myero wabed kacel ki jo ma pe giloko lok ada. (Kwan Jabuli 11:5; 26:4.)  Dong penye ni: ‘Wang ginacoya aryo magi pwonya gin ango ma lubbe ki kit ma Jehovah tamo kwede? Man myero ogud gin ma pire tek loyo i kwona nining? Dok myero ogud jami ma anenogi ki i intanet, lurem ki galowang ma ayerogi nining?’ Lagammi twero konyi me niang ka ada ingeyo Jehovah maber. Pe wamito ni walub kit me lobo man marac-ci. Pi meno, myero wapwonye me “poko gin maber ki gin marac,” nyo waniang apokapoka ma tye i kin gin maber ki marac, ki gin me ryeko ki me mingo.​—Jo Ibru 5:14; Jo Epeco 5:15.

21. Gin ango ma twero konyowa me ‘niang jami ducu maber’ wek wayom cwiny Jehovah?

²¹ Jehovah okonyo Nua, Daniel, ki Yubu me ‘niang jami ducu maber’ wek guyom cwinye pien gutute ki kerogi ducu me ngeyo lok matir i kome. Lanengi nyuto ni timo jami matir ma yomo cwiny Jehovah kelo adwogi maber i kwowa. (Jabuli 1:1-3) Pi meno, penye ni, ‘Tika angeyo Jehovah maber calo Nua, Daniel, ki dong Yubu?’ Ki lok ada, i kare-ni, watwero ngeyo Jehovah maber loyo co magi ma gubedo lugen-ni pien en ominiwa ngec mapol madok i kome makato gin. (Carolok 4:18) Dong, kwan Baibul maber. Lwod lok i kom gin ma ikwano. Dok ileg pi cwiny maleng. Ka itimo meno, ci kwo pa jo me lobo man marac-ci pe bidonyo i kwoni. Ma ka meno, ibinyuto ryeko dok inyikke cok bot Woru me polo nino ki nino.​—Carolok 2:4-7.