1, 2. Pingo lucan gibibedo tye kare ducu i lobo pa Catan-ni?

I KARE-NI, can tye ma oromo dano mapol. Me labolle, nongo tic odoko tek adada pi jo matino. Jo mukene giketo kwogi ka mading me dak i lobo ma kwo yot iye. Dok bene kadi wa i lobe magi, jo mapol nongo pud gitye lucan. I twok lobo ducu, lonyo tye ka medde i cing lulonyo ki can bene tye ka medde ameda ki bwoyo lucan. Ma lubbe ki kwed mo acel, kibyeko ni cente pa lulonyo mogo manok adada rom ki cente ma i cing jo mukene-ni ducu ka kiribo kacel. Ki lok ada, kadi bed jo mukene gitye ki cente mabup ma twero gwoko dano mapol pi kare me kwogi ducu, dano bilion mapol pud gitye lucan adada. Yecu bene onongo ngeyo lok meno pien en owaco ni: “Wun wutye kacel ki lucan kare ducu.” (Marako 14:7) Pingo kwo tye kumeno?

² Yecu onongo ngeyo ni Ker pa Lubanga keken aye ma twero kelo alokaloka i kom can ma dano tye ka denone. Baibul nyuto ni Catan aye ma tye ka doro “lucat-wil,” nyo lok kom biacara, kacel ki tim me wibye ki dini ducu me lobo-ni. (Niyabo 18:3) Jo pa Lubanga gitwero pokke woko kwicikwici ki i kom tim me wibye kacel ki dini goba.  Kadi bed kumeno, jo mapol i kin jo pa Lubanga pe gitwero weko biacara ma obedo but dul pa Catan-ni.

3. Lapeny mene ma wabinyamogi?

³ Macalo Lukricitayo, mitte ni watam matut i kom kit ma waneno kwede tim me biacara me lobo man. Me timo meno, myero wapenye kekenwa ni: ‘Atwero tic ki jamina me nyuto genna i kom Lubanga nining? Atwero gwokke ki lungo wiya ducu i tim me biacara nining? Gin ango ma nyuto ni jo pa Lubanga i kare-ni gigeno Lubanga ki cwinygi ducu?’

4, 5. (a) Gin ango ma otimme i kom lagwok jami ma i lapor pa Yecu-ni? (b) Gin ango ma Yecu owaco ki lulub kore ni gutim?

⁴ Kwan Luka 16:1-9. Myero watam matut i kom Lapor ma Yecu omiyo i kom lagwok jami ma pe genne-ni. Kidoto latic man ni tye ka lanyo jami pa laditte, dok laditte omoko tamme me ryemme woko ki i dog tic. * (Nen lok ma tye i tere piny.) Ento latic man otiyo ki “ryeko.” Ma pud en peya oweko ticce, en omako lurem ki jo ma gitwero konye. Yecu pe omiyo lapor man pien en mito ni lupwonnyene gutim jami i yo ma pe tye atir me kwo. Meno aye gin ma jo me lobo-ni gitimo. Ma ka meno, Yecu otiyo ki lapor man me pwonyogi gin mo ma pire tek adada.

⁵ Yecu onongo ngeyo ni, kit macalo can opoto kwede i kom lagwok jami man atura-ni, bibedo tek bene bot lulub kore mapol me kwo i lobo man ma opong ki tim marac-ci. Pi meno, en owaco botgi ni: “Wumak lurem pi tic ki lim ma pe atir.” Pingo? Wek ka lonyo orweny, lurem meno, Jehovah gin ki Yecu ‘gibijolowu i kabedo ma bedo matwal.’ Gin ango ma wapwonyo ki i tam ma Yecu omiyo-ni?

6. Wangeyo nining ni tim me biacara me kare-ni onongo pe obedo but yub pa Lubanga?

⁶ Kadi bed ni Yecu pe otito pingo elwongo jami me kom ni gin ma “pe atir,” ento Baibul nyuto ka maleng ni tute pa dano me nongo magoba mabup pe obedo yub pa Lubanga. Me labolle, Jehovah omiyo bot Adam ki Kawa jami ducu ma gimito i poto me Eden. (Acakki 2:15, 16) Lacen, i nge kare ma Lubanga omiyo cwiny maleng bot jone ma kiwiro, “pe tye ngat mo ma waco ni lim ma etye kwede-ni mere kene, ento gunywako jami ducu kacel.” (Tic pa Lukwena 4:32) Lanebi Icaya owaco ni kare mo bio ma dano ducu gibinongo mit pa kwo i lobo. (Icaya 25:6-9; 65:21, 22) Ento ma kare meno pud peya oo, lulub kor Kricito myero gubed ki “ryeko.” Mitte ni guti ki jami me kom ma pe atir me kwo i lobo man, kun bene gitemme ki tekgi me yomo cwiny Lubanga.

7. Tam ango ma Yecu omiyo i Luka 16:10-13?

⁷ Kwan Luka 16:10-13. Lagwok jami ma i lapor pa Yecu-ni omako lirem wek  gukonye lacen. Kadi bed kumeno, Yecu onongo mito ni lulub kore gumak lirem i polo pe pi cobo mitigi pigi kengi. En onongo mito ni waniang ni kit ma watiyo kwede ki lim ma pe atir ma watye kwede binyuto ka ada watye lugen bot Lubanga. Watwero timo meno nining?

8, 9. Jo mukene gitye ka nyuto gennegi i kit ma gitiyo kwede ki lim ma pe atir nining?

⁸ Yo acel ma watwero nyuto ni watye lugen i kit ma watiyo kwede ki jami me kom aye ka wamiyo mot me tyelo kor ticwa me pwony ma Yecu otito pire con. (Matayo 24:14) Latin anyaka mo i lobo India onongo tye ki bok mo me gwoko cente, dok kare ki kare en obedo ka bolo cente ma nyige iye. En bene ojalo cente ma kimiye me wilo toyi me tuku wek egwok cente. I kare ma bok lagwok limme-ni opong, en omiyo cente ducu ma en okano me tyelo kor tic me tito kwena. Omego mo i India tye ki poto coconut. En omiyo coconut mapol i opic bot utmege ma gigonyo leb Malayalam. Kit macalo onongo kimito coconut me awila i opic, en otamo ni miyo coconut ma kome dok ber loyo ka emiyo cente. En onyuto “ryeko.” I yo acel-li, kare ki kare utmege ma i Greece bene gimiyo mo jeituni, mo cak, ki dong wit cam mukene bot Lubetel.

⁹ Omego mo acel i Sri Lanka odyero ode pi cokke, gure ki dong me bedo pa omege ma gitiyo pi Jehovah pi kare malac. Omego man ojalo jamine pi utmege, ento tye me kony adada pi lutit kwena ma gipe ki cente madwong. I lobe ma kiketo kigeng i ticwa, utmege gijalo gangigi wek obed calo Ot me Ker. Man miyo kare ki lupainia kacel ki utmege mukene ma pe gitye ki cente madwong me nongo kabedo me cokke labongo cul.

10. Adwogi maber ango ma wanongo ka wakonyo jo mukene?

¹⁰ Labol magi nyuto ni jo pa Lubanga gitye ‘lugen i kom jami matidi mo.’ (Luka 16:10) Gitiyo ki jamigi me konyo jo mukene. Jo magi giwinyo nining pi jami ma gujalo? Gitye ki yomcwiny madit me ngeyone ni ka cinggi yot ci ginongo lonyo “me ada” i polo. (Luka 16:11) Lamego mo acel ma miyo cente kare ki kare me tyelo kor tic me Ker owaco ni gin mo me aura otimme i kome i mwaki mogo mukato angec. En otito ni: “Anongo ni ka cinga yot ci bene atero jo mukene maber. Abedo ngat ma timo kica, ma diyo cwinye, ki dok ma ye tira.” Jo mapol  bene guniang ni bedo jo ma cinggi yot oweko ginongo adwogi maber.​—Jabuli 112:5; Carolok 22:9.

11. (a) Miyo mot nyuto “ryeko” nining? (b) Gin ango ma tye ka timme i kin jo pa Lubanga i kare-ni? (Nen cal ma tye i pot karatac 3.)

¹¹ Wanyuto “ryeko” ka watiyo ki jamiwa me konyo jo mukene i ticgi me tito kwena. Dong ka watimo meno, ci nongo pud watye ka konyo jo mukene kadi bed pe watwero tic pi Jehovah pi kare malac nyo dak ka ma can lutit kwena tye iye. (Carolok 19:17) Me labolle, cente ma wamiyo konyo me goyo ki poko buke ki me tyelo kor ticwa me tito kwena i lobe ma peko tye iye ka ma dano gitye ka bino i woro me ada. Wel Baibul tek adada i lobe mukene calo Congo, Madagascar, ki Rwanda. I kine mukene Baibul acel nongo welle rom ki mucara pi cabit acel nyo dwe acel. Pi mwaki mapol, onongo mitte ni utmegiwa guyer i kin wilo cam pi jo me ganggi nyo wilo Baibul. Ento pi mot ma jo mukene miyo wek dano gubed “maromrom,” dul pa Jehovah gonyo ki dok poko Baibul me nono bot dano ducu i gangi pa lucaden pa Jehovah kacel ki Lutino Kwan me Baibul. (Kwan 2 Jo Korint 8:13-15.) Pi meno, jo ma gimiyo kacel ki jo ma gigamo ducu gitwero doko lurem Jehovah.

12. Abraim onyuto ni egeno Lubanga nining?

¹² Wan bene watwero doko lurem Jehovah ka pe walungo wiwa i tim me biacara me lobo-ni ento wayenyo lonyo “me ada.” Meno aye gin ma Abraim otimo. En olubo cik pa Jehovah ci oweko Ur, boma ma jone gulony adada me kwo i kema pien en onongo mito bedo larem Jehovah. (Jo Ibru 11:8-10) Kare ducu en ojenge i kom Lubanga ma ka keto genne i kom jami me kom. (Acakki 14:22, 23) Yecu ocuko cwiny jo mukene me lubo lanen me niye pa Abraim. I nino mo acel, en ocuko cwiny lalonyo mo ni: “Ka ce imito bedo maber labongo roc mo i komi, cit icat jami ducu ma itye kwede, ci imi limme ki lucan, ci ibibedo ki lwak lonyo ma gikano piri i polo; ka dong ibin ilub kora.” (Matayo 19:21) Laco man onongo pe ki niye calo pa Abraim. Ento onongo tye jo mukene ma gigeno Lubanga.

13. (a) Tam ango ma Paulo omiyo bot Temceo? (b) Watwero lubo tam pa Paulo nining i kare-ni?

¹³ Temceo onongo tye ki niye matek. I nge lwongo Temceo ni “askari maber pa Yecu Kricito,” Paulo owacce ni: “Pe tye askari mo ma ka tye i dog tic dok rwakke i tiyo tic ma woko, pien tamme tye ni myero eyom cwiny ngat ma ocoye i mony.” (2 Temceo 2:3, 4) I kare-ni, lulub kor Kricito, ma i kine tye iye jo ma gitiyo pi Jehovah pi kare malac, gitemme ki tekgi ducu me lubo tam ma Paulo omiyo-ni. Gin pe giketo tamgi i  kom kwena me cato wil me lobo man ma opong ki cwiny me woro-ni. Wigi po i kom cik ma iye lac man: “Ngat ma deno lim bedo opii pa won lim.” (Carolok 22:7) Catan mito ni wabal cawawa ki kerowa ducu i timo biacara. Jo mogo gigamo lon madit me wilo ot, mutoka, me kwan, nyo bene kadi wa me nyom. Ka pe wagwokke, watwero bedo ki den pi mwaki mapol. Wanyuto ryeko ka wadwoko rwom me kwowa lapiny, wagwokke ki deno cente, dok pe wabalo cente ma watye kwede. Ka watimo meno, wabibedo agonya me tic pi Lubanga ma ka bedo opii i biacara me kare-ni.​—1 Temceo 6:10.

14. Ngo ma dong watyeko moko tamwa me timone? Mi labol.

¹⁴ Wek wadwok rwom me kwowa lapiny, myero waket pi Ker pa Lubanga obed mukwongo. Luot mo acel onongo gitye ki biacara mo madit dok kelo cente mabup adada. Kadi bed kumeno, onongo gimito dok cen ka tic pi Jehovah pi kare malac. Pi meno, luot man gucato biacaragi, yeyagi, ki jami mukene ma onongo gitye kwede. Ci gudyere me miyo kony i gedo gang kalwa madit ma tye i Warwick, New York. Man obedo tic mo ma pire tek adada botgi pien onongo gibitic i Betel kacel ki anyakagi gin ki cware, ki dok bene pi cabit mogo manok, onongo bene gibitic kacel ki joogi nyo dyeregi ma bene gubedo ka tic i gedo me Warwick. Lamego mo ma tye painia i Colorado, U.S.A., onongo tic mo i beng ma onongo pe mitte ni oti nino ducu. Ludito ticce onongo cwinygi yom pi ticce adada ma oweko onongo gimito ni oti nino ducu dok bene gudodo mucarane tyen adek. Ento kit macalo tic meno onongo pe bimine kare me keto cwinye ducu i ticce me tito kwena, en okwero woko. Magi gubedo labol mogo manok pa jo mogo ma gujalle pi tic pi Jehovah. Ka wamoko tamwa me keto pi Ker-ri mukwongo, ci wabinyuto ni watero watwa ki Lubanga calo gin ma pire tek, ki dok ni lonyo me ada pire tek loyo jami me kom.

15. Kit lonyo ango ma kelo yomcwiny madit loyo?

¹⁵ Bedo ki jami me kom mapol pe nyuto ni nongo dong watye ki cwak pe Lubanga. Jehovah goyo laane i kom jo ma gitye “lulonyo i timo ber bot dano.” (Kwan 1 Temceo 6:17-19.) Me labolle, lamego mo ma nyinge Lucia oniang ni lutit kwena tye ka mitte i Albania. Pi meno, i 1993 en oa ki i Italy ci odak kunu. En onongo pe ki tic mo ento oketo genne i kom Jehovah ni bimine jami ma mitte. Lucia opwonyo leb pa jo Albania dok okonyo dano ma romo 60 me dyero kwogi bot Jehovah. Wan ducu pe waromo nongo adwogi marom ka watito kwena i wang ticwa. Ento gin mo keken ma watimo me konyo jo mukene me pwonyo lok i kom Jehovah ki me doko lureme obedo gin ma pire tek adada.​—Matayo 6:20.

16. (a) Gin ango ma bitimme i kom biacara me kare-ni? (b) Dok man myero owek wabed ki neno ango i kom jami me kom?

¹⁶ Yecu onyuto ka maleng ni tim me biacara me kare-ni bigik woko. En  owaco ni: ‘Wek ka lonyo magi otum,’ ento pe ni ‘gwok nyo ka otum.’ (Luka 16:9) I kare man me agikki-ni, beng mogo gutur woko, dok lobe mukene bene gubedo ki peko me can lim madit adada. Ento cokcok-ki, piny dok biballe marac maloyo. Lok me wibye, dini, ki biacara ma Catan aye dorogi-ni bigik woko. Lanebi Ejekiel ki Jepania gutito con ni jabu ki ryal ma onongo pigi tek tutwal bot lutim biacara bidoko gin ma konygi pe. (Ejekiel 7:19; Jepania 1:18) Ibiwinyo nining ka io i agikki me lobo man ci iniang ni ijalo lonyo me ada pi nongo jami me kom ma pe atir? Watwero winyo calo laco mo ma otiyo matek pi kwone ducu me nongo cente mabup, ento oniang lacen ni kara cente magi ducu cente goba. (Carolok 18:11) Jami me lobo-ni ducu bitum woko. Pi meno, ti ki lonyo ma itye kwede i kare-ni me mako lirem i polo. Gin mo keken ma watimo pi Jehovah ki Kerre bikeliwa yomcwiny me ada.

17, 18. Gin ango ma lurem Lubanga gitye ka kurone?

¹⁷ Ka Ker pa Lubanga oo, pe tye ngat mo keken ma bipango ot, nyo gamo lon. Cam bibedo me nono dok mabup, pe dong kibiculo ludaktari nyo wilo yat. Lurem Jehovah gibinongo mit pa jami ducu ma tye i lobo. Kibitic ki Jabu, ryal, ki dong kidi me wel, pien ginen ma mwonya ento pe me nongo lonyo. Gibitic ki jami mabeco calo yen, gweng, ki nyonyo me gedo odi mabeco, dok bibedo me nono. Luremwa gibikonyowa pien ni gimarowa, ento pe ni pien gimito cente. Wabinywako jami ducu ma tye i lobo ki luwotwa.

¹⁸ Magi gubedo mot mogo manok ma jo ma gumako lurem i polo gibinongo. Luwor Jehovah ma i lobo kany gibidange ki yomcwiny ka guwinyo ka Yecu waco ni: “Wubin, wun jo ma Wora omiyowu gum, wule ker ma yam giyubo piwu cakke wa i acakki keto lobo.”​—Matayo 25:34.