1, 2. Baibul otito con medde i wel pa lutic pa Jehovah nining?

LUTIC ma lugen pa Jehovah ma gitye i lobo i kareni, gitye i dul ma dok kite pat adada. Ki lok ada, gin ducu gitye ki roc. Kadi bed ni gitye ki roc, cwiny pa Lubanga aye ma tye ka telo dulle man ma gitye i kacokke mapatpat i but loboni ducu wek gudong dok gunya. Nen kong jami mogo mamwonya ma Jehovah obedo ka timone pi jo ma gitye ka timo mitine kadi bedo ni gitye ki roc.

² I acakki me kare me agikki i 1914, wel lutic pa Lubanga ma gitye i lobo onongo nok adada. Ento Jehovah ogoyo laane i kom ticgi me tito kwena. Dok man oweko dano milion mapol gupwonyo lok ada ma i Baibul ci gudoko Lucaden pa Jehovah. Jehovah onongo dong otito con pi medde pa wel dano man, i kare ma owaco ni: “Doggola pa joni nok ento olo dong bidoko kaka, ngat matidi mada bidoko twon rok mo matek. An a Rwot [Jehovah]; abimiyo man timme oyot ka karene oromo.” (Ic. 60:22) Lok pa lanebi meno tye ka cobbe i kare me agikki-ni. Pi meno, wel lutic pa Lubanga dong dit kato wel dano ma gitye i lobe mapol ka kiribo.

3. Lutic pa Lubanga gunyuto mar nining?

 ³ I karewa-ni, Jehovah okonyo jone me dongo kite ma pire tek​—mar. (1 Jon 4:8) Yecu, ma bene olubo lanen pa Lubanga me mar, owaco ni: “Amiyowu cik manyen, ni, wumarre kekenwu; . . . Pi man dano ducu bingeyo ni wun lupwonnyena, ka mer tye i kinwu. (Jon 13:34, 35) Man onongo gin ma pire tek adada, tutwalle i mwaki manok mukato angec ma lobe mapol gurwako wigi i lweny ma oneko dano mapol adada. Me labolle, dano ma romo milion 55 guto i Lweny me II me Wi Lobo keken. Kadi bed kumeno, Lucaden pa Jehovah pe gurwako wigi i nek alany meno. (Kwan Mika 4:1, 3.) Man okonyogi me bedo labongo ‘alii me remo’ pa ngat mo keken i wigi.​—Tic 20:26.

4. Pingo tye me ur adada ni wel lutic pa Jehovah tye ka medde ameda?

⁴ Wel lutic pa Lubanga tye ka medde ameda i lobo man ma opong ki tim maraco-ni, Baibul owaco ni Catan aye “lubanga me lobo man.” (2 Kor. 4:4) En aye doro loc me wibye me lobo man kacel ki odi me poko lok angeya. Ento en pe twero juko ticwa me tito kwena maber. Kadi bed kumeno, Catan ngeyo ni karene dong odong manok adada, pi man, en temme me ywayo dano woko ki i woro me ada, dok en tiyo ki yo mapol mapatpat me timo meno.​—Yabo 12:12.

5. Pingo i cawa mogo jo mukene twero cwero cwinywa? (Nen cal ma tye i pot karatac 23.)

⁵ Kacokke pa Lukricitayo pwonyowa kare ki kare gin mumiyo pire tek me bedo ki mar pi Jehovah ki dong pi luwotwa. Yecu onyuto ni man aye gin ma bitimme. I kare ma tye ka dok i kom lapeny ma kipenye ma lubbe ki cik mene madit makato cik ducu, en ogamo ni: ‘Mar Jehovah Lubangani ki cwinyi ducu, ki kwoni ducu, ki tammi ducu. Man aye cik madit dok mukwongo. Ki me aryone ma rom kwede en ene ni, Mar lawoti macalo imarre keni.’ (Mat. 22:35-39) Kadi bed kumeno, Baibul tittiwa ka maleng ni macalo adwogi me bal pa Adam, wan ducu ginywalowa ki roc. (Kwan Jo Roma 5:12, 19.) Pi meno, i kare mogo ngat mo i kacokke twero waco nyo timo gin mo ma cwero cwinywa adada. Ka meno otimme, ci binyuto ka ada wamaro Jehovah kacel ki jone. Ngo ma wabitimo ka meno otimme? Kadiwa lutic ma lugen pa Lubanga i kare macon bene onongo giwaco nyo gitimo gin mo ma cwero cwiny luwotgi, dok watwero nongo pwony ki i kom ngo ma Baibul oloko iye.

6. I yo ango ma Eli pe opwonyo kwede ki lutinone?

⁶ Me labolle, Eli, Lalamdog Madit onongo tye ki awobe aryo ma pe gilubo cik pa Jehovah. Wakwano ni: “Awobe pa Eli kitgi raco; pe giparo pi Rwot [Jehovah] wacel.” (1 Cam. 2:12) Kadi bed ni wegigi otiyo tic ma pire tek adada me ilo malo woro me ada, ento lutino awobe aryo-ni gutimo bal ma dongo adada. Eli onongo ngeyo bal ma lutinone gitye ka timone, dok onongo myero en ominigi tira, ento en pe otimo meno. Macalo adwogine, Lubanga ongolo kop i kom jo me ot pa Eli. (1 Cam. 3:10-14) Lacen, onongo pe gibiye ni likwayone gubed macalo lulamdog i ot pa Lubanga. Ka onongo itye i kare pa Eli kono, onongo ibitimo gin ango ma lubbe ki kit ma Eli obedo ka neno kwede bal pa lutino awobene anena? Tika onongo ibiye ni obed ariya ki tung boti ma dong weko pe itwero tic pi Lubanga?

7. Daudi otimo bal madit ango, dok gin ango ma Lubanga otimo?

⁷ Jehovah onongo maro Daudi adada,  dok onongo nene calo “dano ma bitimo gin ma cwinye mito.” (1 Cam. 13:13, 14; Tic 13:22) Ento lacen Daudi otimo abor gin ki Batceba, ci ogamo ic. Man otimme i kare ma cware, Uria onongo ocito i dog lweny. I kare ma Uria odwogo gang pi kare mo manok, Daudi otemme wek Uria obut ki dakone wek onen calo en aye won latin meno. Uria pe otimo kit ma Kabaka onongo mito, dok man oweko Daudi oyubo lok ni omyero kineke woko ki i dog lweny. Daudi onongo adwogi marac adada pi bal ma en otimo-ni​—peko malit adada opoto i kom en kacel ki jo me otte. (2 Cam. 12:9-12) Ento lacen, Lubanga otimo kica bot laco man ma obedo ka wot kacel kwede ki ‘leng ic dok ma cwinye atir-ri.’ (1 Luker 9:4) Ka onongo itye i kare meno kono, onongo ibidok iye nining? Tika bal pa Daudi onongo bibedo ariya ki tung boti?

8. (a) Petero pe ocobo cikkene nining? (b) I nge bal pa Petero, pingo Jehovah omedde ki tic kwede?

⁸ Labol mukene ma wanongo i Baibul aye pa lakwena Petero. Yecu onongo oyero en me bedo i kin lukwenane; kadi bed kumeno, Petero pud obedo ka waco nyo timo gin mogo ma lacen okok iye ange. Me labolle, i kare mo ma pinye onongo rac adada, lukwena ducu gungweco ci guweko Yecu woko. Petero onongo owaco con ni kadi bed ni jo mukene guwek Yecu, en pe ibiweke matwal. (Mar. 14:27-31, 50) Kadi bed kumeno, i kare ma ki mako Yecu, lukwenane ducu​—kadiwa Petero​—guringo guweke woko. Dok bene pi tyen mapol, Petero okwero woko ni pe engeyo Yecu. (Mar. 14:53, 54, 66-72) Kadi bed kumeno, Petero ongut pi balle, ci Jehovah omedde ki tic kwede. Ka onongo in itye i kin lupwonnye pa Yecu kono, tika onongo ibiweko tim pa Petero-ni turo genneni i kom Jehovah?

9. Pingo itye ki gen ni Jehovah timo gin matir kare ducu?

⁹ Man gubedo labol mogo manok pa jo ma gutimo jami ma ocwero cwiny jo mukene. Pud watwero nongo labol mogo mapol ma gutimo i kare mukato angec ki bene i kareni pa jo ma gutiyo pi Jehovah ento  gutimo jami maraco kun gicwero cwiny jo mukene. Lapeny ma pire tek tye ni, in ibidok iye nining? Tika ibiye ni balgi obed macalo ariya boti, ma weko ikwero Jehovah kacel ki jone woko, kadiwa jo ma i kacokkeni? Nyo tika ibineno ni Jehovah twero miyo kare bot lutim maraco me ngut pi balgi dok ni en biyubo jami maraco ma dano gitimo i yo mupore? Kitungcel, i kare mogo jo mukene ma gitimo bal madongo gikwero jolo kica pa Jehovah dok pe gingut pi balgi. Ka meno otimme, tika ibibedo ki gen ni Jehovah bingolo kop i kom lutim bal meno, nyo bene kwanyogi woko ki i kacokke?

10. Gin ango ma Yecu oniang ma lubbe ki bal pa Petero ki pa Juda Iskariote?

¹⁰ Baibul tito lok i kom lutic pa Lubanga mogo ma gubedo lugen bot Lubanga kacel ki luwotgi kadi bed ni jo ma orumo ngetgi onongo gitye ka timo bal madongo adada. Me labolle, i nge lega i dyewor lung bot Wonne, Yecu oyero lukwenane 12. Juda Iskariote obedo ngat acel i kingi. I kare ma Juda odote, Kricito pe oweko tim pa Juda-ni obalo wat i kin en ki Wonne, Jehovah; nyo bene ni kit ma Petero okwere kwede obal cwinye. (Luka 6:12-16; 22:2-6, 31, 32) Yecu onongo ngeyo ni jami magi ma gutimme-ni pe gubedo bal pa Jehovah nyo pe pa jone ducu. Yecu omedde ki timo ticce kadi bed ni lulub kore mogo guturo cwinye. Jehovah ocere woko ki i kin jo muto pi bedo lagen, dok man oyabo yo bote me bedo Kabaka me Ker me polo.​—Mat. 28:7, 18-20.

11. Gin ango ma Baibul otito i kom lutic pa Lubanga i kareni?

¹¹ Labol pa Yecu pwonyowa me bedo lugen bot Jehovah kacel ki jone. Ki lok ada, tye me ur adada ka waneno jami ma Jehovah tye ka cobone kun tiyo ki luticce i kare man me agikki-ni. Pe tye dul mo mapat ma gitye ka tito kwena maber i wi lobo lung, pien cwiny maleng pa Jehovah pe tye ka telo jo mukene mapat ki kacokke pa Lukricitayo i kareni. Icaya 65:14 tito kit ma jo pa Lubanga gitye ka kwo kwede i yo me cwiny ni: “Yomcwiny bimiyo luticca giwera [pi yomcwinygi].”

12. Omyero wabed ki neno ango i kom bal pa jo mukene?

¹² Lutic pa Jehovah gitye ki yomcwiny pi jami mabeco ma gitwero timo pien Jehovah tye ka telogi. Kitungcel, jo ma gitye i te tela pa Catan gitye ka kumo, pien pinye tye ka balle medde ameda. Dong pe bedo me ryeko me kok i kom Jehovah nyo dulle pi bal ma lutic mogo manok pa Lubanga gutimo. Omyero wagwok gennewa bot Jehovah kacel ki yubbe, dok wapwonye me neno ki dok i kom bal pa jo mukene i yo mupore.

13, 14. (a) Pingo myero wadi cwinywa i kom jo mukene? (b) Cikke mene ma myero wiwa opo iye?

¹³ Ci dong myero watim gin ango ka latic pa Lubanga owaco nyo otimo gin mo ma ocwero cwinywa? Tira mo me Baibul waco ni: “Pe myero iwek kiniga omaki oyotoyot; jo ma luming aye kano kiniga i cwinygi.” (Latit. 7:9) Wan ducu watye ki roc dok watimo gin ma pe tye atir i kare mogo. Jo ma gitye ki roc pe gitwero bedo labongo timo bal. Pi meno, pe ber me bedo ki tam mukato kare woko i kom luye luwotwa kun waweko ni bal ma gitimo ogengwa me nongo yomcwiny ma bino pi bedo i kin jo pa Lubanga i kare man me agikki-ni. Dok bene obedo gin marac adada ka waye ni bal pa jo mukene obed ariya botwa dok owek waa  woko ki i dul pa Jehovah. Ka meno otimme, pe wabirwenyo mot ma watye kwede me timo miti pa Lubanga keken, ento bene wa gen me nongo kwo ma pe tum i lobo manyen pa Lubanga.

¹⁴ Me bedo ki yomcwiny kacel ki gen matek, omyero waket i wiwa lok man ma Lubanga owaco ma cuko cwinywa ni: “Nen, aketo polo manyen ki lobo manyen; pe dong gibipo pi jami macon, pe bene dano mo bitamo pigi.” (Ic. 65:17; 2 Pet. 3:13) Pe iwek bal pa jo mukene ogengi me nongo mot meno.

15. Ngo ma Yecu owacci myero watim ka ngat mo otimo gin marac i komwa?

¹⁵ Ento, kit macalo pud peya wao i lobo manyen, omyero waniang tam pa Lubanga i kom gin ma myero watim ka ngat mo owaco nyo otimo gin mo ma cwero cwinywa. Me labolle, tira ma myero waket i wiwa aye ma Yecu owaco ni: “Ka wutimo kica bot dano pi balgi, ci Wonwu ma tye i polo bene bitimowu kica; ento ka pe wutimo kica bot dano pi balgi, ci Wonwu ma tye i polo bene pe bitimowu kica pi balwu.” Wi opo ni, i kare ma Petero openyo Yecu ka myero watim kica “tyen abiro” kulu, Yecu odok iye ni: “Pe awacci ni ma romo tyen abiro, ento ma romo tyen pyerabiro tyen abiro.” Ki lok ada, Yecu onongo tye ka wacci, omyero wabed atera me timo kica kare ducu.​—Mat. 6:14, 15; 18:21, 22.

16. Lanen maber ango ma Yucepu onyuto?

¹⁶ Labol acel maber adada i kom kit ma myero wadok kwede i bal ma gitimo i komwa aye pa Yucepu, latin me acel i kin awobe pa Yakobo gin ki Lakeri. Lutino awobe pa nyek min Yucepu onongo gidag Yucepu adada pien wegigi onongo mare ma loyo gin ducu. Ci gucate woko macalo opii. I nge mwaki mapol, tic mabeco ma Yucepu obedo ka timone i Ejipt oweko en odoko ngat ma lubo kor Kabaka me Ejipt. I kare ma kec opoto i lobogi, omegi Yucepu gubino i Ejipt ka wilo cam ento pe guniang i kom Yucepu. Yucepu onongo twero tic ki kare meno me culo kwor pi gin marac ma omegine gitimo i kome. Maka meno, en otemogi me neno ka ce gin dong guloko kitgi marac-ci. I kare ma oneno ni omegine dong gulokke ada, Yucepu onyutte ka maleng botgi. En lacen owaccigi ni: “Pe wubed ki lworo mo; abipitowu ki litinowu ducu.” Baibul medde ni: “Kit meno ojingo cwinygi kun kweyo igi.”​—Acak. 50:21.

17. Gin ango ma myero watim ka jo mukene gubalo botwa?

¹⁷ Tye me ryeko bene ka wiwa po ni kit macalo dano ducu gitimo bal-li, gwok nyo wan bene wacwero cwiny jo mukene. Ka waniang ni watimo gin mo ma ocwero cwiny ngat mo, Baibul miniwa tira ni omyero wacit bot ngat ma wacwero cwinye-ni wek watem yubo wat kwede. (Kwan Matayo 5:23, 24.) Wabedo ki yomcwiny ka jo mukene pe gumako lok i komwa, pi meno, wan bene myero watim kit meno i komgi. Jo Kolocai 3:13 cuko cwinywa ni: “Wudi cwinywu kekenwu, ngat acel acel odi cwinye i kom lawote, kun wutimo kica ki luwotwu i kinwu kekenwu pi balwu. Ka ngat mo i kinwu tye ki lok mo i kom lawote, timo kica pi bal myero obed tye macalo Rwot bene ceng otimowu kica.” 1 Jo Korint 13:5 waco ni Lakricitayo ma tye ki mar “pe bedo kun keto cwinye i kom gin marac ma gitimo i kome.” Ka waloko odoko kitwa me timo kica bot jo mukene, Jehovah bene bitimiwa kica. Ada, ka odok i kom kit ma myero wadok kwede i bal pa jo mukene, Lakricitayo myero otute me lubo lanen me kica pa Wonwa ma lubbe ki kit ma en terowa kwede ka watimo bal.​—Kwan Jabuli 103:12-14.