1, 2. (a) Lunyodo mukene giwinyo nining ka lutinogi mito nongo batija? (b) Pingo kipenyo jo ma gimito nongo batija ka gudyero kwogi bot Jehovah? (Nen cal ma tye i pot karatac man.)

LUNYODO pa Maria gubedo ka neno latingi i kare ma en ocung kacel ki jo mukene ma gimito nongo batija. Lami pwony openyogi lapeny aryo. Maria ogamo lapeny meno ki dwan malongo. I nge meno, en onongo batija.

² Lunyodo pa Maria gubedo ki awaka adada ni nyargi odyero kwone bot Jehovah dok onyuto ki nongo batija. Ento ma meno peya otimme, min Maria onongo obedo ki par manok. En obedo ka tamone ni: ‘Maria mono pe dok tidi tutwal me nongo batija? Tika en dong oniang kit ma pire tek kwede me dyero kwone bot Jehovah? Tika omyero en kong okur manok?’ Lunyodo mapol ma gimaro lutinogi bene gipenye ki lapeny macalo meno ka lutinogi gimito nongo batija. (Latitlok 5:5) Ki lok ada, tam ma pire tek  loyo ma ngat moni twero mokone aye me dyero kwone bot Jehovah ki dong nyutone ki nongo batija.​—Nen bok ma wiye tye ni “ In Tika Dong Idyero Kwoni Bot Jehovah?”

3, 4. (a) Lakwena Petero onyutiwa nining ni batija pire tek adada? (b) Pingo Petero oporo batija ki tic me yubo yeya ma Nua oyubo-ni?

³ Lakwena Petero oporo batija ki yubo yeya ma Nua obedo ka yubone-ni. En owaco ni: “Gin ma rom ki man ma koni larowu en aye batija.” (Kwan 1 Petero 3:20, 21.) Yeya meno obedo lanyut bot jo mukene ni Nua onongo mito timo miti pa Lubanga ki cwinye ducu. Nua oketo cwinye ducu i timo tic ma Jehovah omiye. Pi niye pa Nua, Jehovah olaro Nua kacel ki jo gange ki i Pii Aluka. Gin ango ma Petero onongo tye ka pwonyone?

⁴ I kare ma dano guneno yeya, gubedo labongo akalakala ni Nua tye ki niye i kom Lubanga. Ka dano gineno ka ngat moni nongo batija, pe gibedo ki akalakala ni en dong otyeko dyero kwone bot Lubanga pi niyene i kom cer pa Kricito. Calo Nua, jo ma ginongo batija nongo gitye luwiny bot Lubanga dok gitimo tic ma Lubanga mito ni gutim. Dok kit ma Jehovah olaro Nua ki i Pii Aluka, en bene bilaro luticce ma lugen ma gunongo batija ka en bijwero lobo man marac-ci. (Marako 13:10; Niyabo 7:9, 10) Dong nen ka maleng ni pire tek adada me dyero kwowa bot Jehovah kun wanyuto ki nongo batija. Ki lok ada, ka ngat moni galle nyo diro nongo batija adira, ci en twero keng mot me nongo kwo ma pe tum.

5. Gin ango ma wabinyamo i pwony man?

 ⁵ Kit ma dong waniang ni batija pire tek tutwal-li, mitte ni dong wanong lagam pi lapeny adek magi: Baibul kono loko ningo i kom batija? Gin ango ma ngat moni myero otim ma peya onongo batija? Pingo wiwa myero opo kare ducu kit ma batija pire tek kwede ka watye ka pwonyo lutinowa nyo lutino kwanwa me Baibul?

6, 7. (a) Batija ma Jon obedo ka timone onongo tyen lokke ngo? (b) Batija pa anga ma dok obedo pat ki pa jo mukene-ni, dok pingo?

⁶ Wakwano ki i Baibul ni Jon Labatija aye ngat me acel ma obedo ka miyo batija bot jo mukene. (Matayo 3:1-6) Pingo dano gubedo ka cito bote ni obatijagi? Gutimo meno me nyutone ni dong gityeko ngut i kom balgi, nyo ni giye ni gituro Cik pa Moses ki dok ni cwinygi cwer pi balgi adada. Ento batija ma pire tek loyo ma Jon otimo onongo dok tyene pat adada. Jon obedo ki mot madit me batija Yecu, Wod pa Lubanga ma pe ki roc mo. (Matayo 3:13-17) Yecu onongo pe otimo bal mo. Dok onongo pe mitte ni en ongut pi gin mo keken. (1 Petero 2:22) Ci dong, pingo Yecu onongo batija? Me nyutone ni etye atera me timo miti pa Lubanga.​—Jo Ibru 10:7.

⁷ I ngeye ma Yecu ocako tito kwena, lupwonnyene bene gucako batija jo mukene. (Jon 3:22; 4:1, 2) Jo meno bene gunongo batija pien ni gungut i kom balgi pi turu Cik pa Moses. Ento i nge to ki cer pa Yecu, onongo mitte ni gibatija jo ma gimito doko lupwonnyene pi tyen lok mapat.

8. (a) Cik mene ma Yecu omiyo i nge cere? (b) Pingo mitte ni Lukricitayo gunong batija?

⁸ I mwaka 33, cutcut i nge cer pa Yecu, en oloko ki jo makato 500, ma i kine tye iye co, mon, ki gwok wa lutino bene. Meno aye nen calo obedo kare ma Yecu owaco ni: “Pi meno dong wuciti wucilok jo me rok ducu gudok jo ma luba, kun wubatijagi i nying Won ki Wod ki cwiny maleng, wupwonygi me gwoko gin ducu ma dong atyeko cikowu kwede.” (Matayo 28:19, 20; 1 Jo Korint 15:6) Yecu ociko lulub kore ni gulok jo mukene wek gudok lupwonnyene. Ngat mo keken ma mito bedo lapwonnyene, nyo ma mito tingo ‘yatte’ myero kong onong batija. (Matayo 11:29, 30) Me tic pi Jehovah i yo ma yomo cwinye, ngat moni myero oye ni Lubanga tiyo ki Yecu me cobo Mitine. Ci dong ngat meno twero nongo batija ma Lubanga cwako. Baibul tito jami mapol ma moko ni lupwonnye pa Yecu onongo bene gingeyo kit ma batija pire tek kwede. Onongo pe gitamo ni myero kong gikur ci ginong batija lacen.​—Tic pa Lukwena 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33.

9, 10. Gin ango ma wapwonyo ki i labol pa Laetiopia gin ki Caulo madok i kom batija?

⁹ Kwan Tic pa Lukwena 8:35, 36. Laetiopia mo ma ojolo niye pa Lujudaya onongo oa ka woro Lubanga i Jerucalem. Lamalaika pa Jehovah ooro Pilipo me tito kwena bote, ci Pilipo opwonye ki “lok me kwena maber i kom Yecu.” Laetiopia-ni odok iye nining? En oniang kit ma pire tek kwede me ye Yecu macalo Rwot, dok onongo mito timo miti pa  Jehovah. Pi meno, en onongo batija labongo galle.

¹⁰ Labol mukene aye pa Lajudaya mo ma nyinge Caulo. Lujudaya onongo gitye rok ma gudyere bot Lubanga, ento Jehovah okwerogi woko pien ni pe gulubo cikke. Caulo onongo tamo ni Lujudaya pud gitye ka woro Lubanga i yo matir, dong en onongo unu Lukricitayo adada. En onongo pe ngeyo ni Yecu ocer. Ento i nino mo acel, Yecu oloko kwede ki i polo. Gin ango ma Caulo otimo? En oye kony pa Lakricitayo mo ma nyinge Anania. Baibul waco ni: “Ka oa ci gibatija en.” (Tic pa Lukwena 9:17, 18; Jo Galatia 1:14) Lacen, kicako lwonge ni lakwena Paulo. Nge ni cutcut ma Caulo oniang ni Lubanga tye ka tic ki Yecu me cobo Mitine, en onongo batija labongo galle.​—Kwan Tic pa Lukwena 22:12-16.

11. (a) Gin ango ma weko lutino kwan me Baibul gimoko tamgi me nongo batija? (b) Wawinyo nining ka ngat moni onongo batija?

¹¹ I kare-ni, timme kit meno bene bot lutino kwan me Baibul kadi bed gitino nyo guteggi. Gibedo ki miti madit me dyero kwogi bot Jehovah kun ginyuto ki nongo batija pien nongo gimaro dok gigeno gin ma Baibul waco. Ki lok ada, pwony me batija ma kimiyo i gure me adwol ki gure madito yomo cwinywa adada. Lucaden pa Jehovah cwinygi bedo yom adada ka lutino kwangi me Baibul guye lok ada dok gumoko tamgi me nongo batija. Lunyodo bene cwinygi bedo yom adada ka lutinogi gutimo meno. I mwaka me ticwa me 2017, dano ma romo 284,000 kulu gunongo batija me nyuto ni dong gityeko dyero kwogi bot Jehovah. (Tic pa Lukwena 13:48) Labongo akalakala, nongo guniang ni mitte ni Lukricitayo myero gunong batija. Ento gin ango ma myero kong gutim ma peya gunongo batija?

12. Gin ango ma latin kwan me Baibul myero kong otim ma peya onongo batija?

¹² Ma peya lutino kwan me Baibul gunongo batija, myero kong gupwony lok ada madok i kom Lubanga, yubbe pi dano ki lobo, ki dong gin ma en otimo me laro dano. (1 Temceo 2:3-6) Dok mitte ni gudong niye matek, ma bikonyogi me lubo cik pa Lubanga ki me juko timo jami maraco. (Tic pa Lukwena 3:19) Man pire tek adada, pien Jehovah pe biye dyere pa ngat mo keken ma pud medde ki timo jami maraco. (1 Jo Korint 6:9, 10) Ento jami mukene pud mitte. Jo ma gimito dyero kwogi bot Jehovah myero kare ducu gubed ka wot i cokke ki dok ka tito lok me kwena maber ki pwonyo jo mukene. Man gin ma ngat mo keken ma mito lubo kor Kricito myero otim. (Tic pa Lukwena 1:8) Latin kwan me Baibul myero kong otim jami magi ducu. Ka lacen en twero dyero kwone bot Jehovah i lega pire kene ka dong nyuto dyerene bot jo mukene ki nongo batija.

13. Ka watye ka pwonyo jo mukene, pingo mitte ni wiwa opo ni myero kong gunong batija ka wek dong gudok Lukricitayo me ada?

¹³ Ka watye ka konyo lutinowa kacel ki lutino kwanwa me Baibul me timo jami ducu ma mitte, myero wiwa opo ni ngat ma mito lubo kor Kricito myero onong batija. Ka wiwa opo i kom lok meno, ci pe wabibedo ki lworo me waco botgi i kare mupore kit ma dyere kacel ki nongo batija pire tek kwede. Wamito ni lutinowa kacel ki lutino kwanwa me Baibul gumedde ki dongo i yo me cwiny ki dok gunong batija!

14. Pingo pe myero wadi ngat mo keken me nongo batija?

¹⁴ Ngene kene ni ngat mo pe myero odi latinne nyo latin kwanne me Baibul me nongo batija. Jehovah pe diyo ngat mo keken me tic pire. (1 Jon 4:8) Ka watye ka pwonyo jo mukene, myero wakonygi me niang kit ma pire tek kwede botgi me dongo wat macok ki Jehovah pigi kengi. Ka watimo meno, ci latin kwan me Baibul ma tye ki pwoc pi lok ada ma en opwonyo i kom Lubanga dok ma mito timo jami ducu ma Lukricitayo me ada myero gutim, bibedo ki miti me nongo batija.​—2 Jo Korint 5:14, 15.

15, 16. (a) Tika mitte ni ngat moni kong oo mwaka moni ka wek en onong batija? Tit kong. (b) Pingo latin kwan me Baibul myero onong batija me doko Lacaden pa Jehovah kadi bed ni en kong onongo batija i dini mukene con?

¹⁵ Pe mitte ni ngat moni kong oo mwaka moni ka wek dong onong batija. Dano ducu pe girom, lutino kwan mogo gidongo oyot loyo mukene. Jo mapol ginongo batija ma pud gitino, dok gimedde ki gwoko gennegi bot Jehovah  ka giwoto ki dongo. Jo mukene gipwonyo lok ada me Baibul dok ginongo batija ma dong gidongo. Dok bene jo mogo nongo dong gitye ki mwaka 100 ki wiye!

¹⁶ Lamego mo ma okwano Baibul onongo kong onongo batija tyen mapol i dini mapatpat. Meno aye tyen lok muweko en openyo lapwonye me Baibul ka dok mitte ni enong batija odoco. Lapwonye onyutte wang ginacoya mogo ma gamo lapennye. I kare ma lamego man oniang gin ma Baibul mito, cutcut en onongo batija, kadi bed ni onongo dong cok o mwaka 80. Gin ango ma wapwonyo ki i labol man? Wek Jehovah onen ni wapore me dyero kwowa, myero wange lok ada madok i kom mitine. Pi meno, kadi bed ni onongo dong wanongo batija i dini mukene con, pud dok mitte ni wanong batija ka wamito doko Lucaden pa Jehovah.​—Kwan Tic pa Lukwena 19:3-5.

17. Gin ango ma ngat moni myero otam iye i nino me batijane?

¹⁷ Nino ma ngat moni nongo batija iye obedo nino me yomcwiny adada. Obedo bene nino me tam matut i kom gin ma dyere ki batija kwako. Mito tute matek wek ngat moni otim jami ducu ma mitte ni Lakricitayo me ada myero otim. Lupwonnye pa Yecu myero “pe gumedde ki bedo kwo pigi kengi, ento gubed ki kwo pi ngat ma yam oto ka ocer pigi ca.”​—2 Jo Korint 5:15; Matayo 16:24.

18. Gin ango ma wabinyamo i pwony ma lubo?

¹⁸ Kit ma dong waniang kwede i pwony man, moko tam me doko Lakricitayo me ada pire tek adada. Meno aye tyen lok muweko min Maria obedo ka penyo wiye ki lapeny ma waloko iye i acakki me pwony man. Ka in lanyodo, romo bedo ni ipenye ki lapeny magi: ‘Tika ada latinna tye atera me nongo batija? Tika latinna ngeyo lok i kom Jehovah maber ma rome dyero kwone bot Jehovah? Tika myero latinna kong okwan i rwom ma lamal ki dok onong tic maber ma pud peya onongo batija? Ka latinna otimo bal madit ma dong onongo batija kono?’ Wabinyamo lapeny magi i pwony ma lubo man, dok bene wabipwonyo kit ma lunyodo ma Lukricitayo gitwero bedo ki neno matir i kom batija.