1. Tit kong mot mogo ma wanongo pi bedo i dul pa Jehovah.

 WATYE ki mot madit me bedo i dul pa Jehovah i kare man me agikki ma kwo tek-ki. Kwo i lobo man tye ka doko tek medde ameda, ento Jehovah ominiwa omege ki lumege ma gikonyowa. (Jab. 133:1) En konyowa me bedo ki yomcwiny i paciwa. (Ep. 5:33–6:1) Dok en miniwa ryeko ma wamito me lweny ki par wek wabed ki yomcwiny.

2. Gin ango ma omyero watim, dok pingo?

² Ento omyero watute matek me medde ki tic pi Jehovah ki gen. Pingo? Pien i kare mogo jami ma dano giwaco nyo gitimo cwero cwinywa. Cwinywa bene twero tur ka watimo bal, tutwalle ka wabedo ka nwoyo bal acel-li teretere. Mitte ni wadi cwinywa i tic pi Jehovah (1) ka omego nyo lamego mo ocwero cwinywa, (2) ka ngat ma wanyomme kwede oturo cwinywa, ki (3) ka cwinywa otur pi bal ma watimo. I pwony man, wabineno jami adek magi. Wabineno bene gin ma watwero pwonyo ki i labol pa dano adek ma i Baibul.

PE IIL CINGI KA LAYE LAWOTI OCWERO CWINYI

3. Ariya ango ma jo pa Jehovah gikemme kwede?

³ Ariya ma tye. Omege ki lumege mogo gitye ki kitgi mogo ma cwero cwinywa. Mukene gitwero timo gin ma turo cwinywa nyo pe giterowa ki kica. Luelda bene giromo timo bal. Ariya magi twero weko jo mukene gibedo ki akalakala kace ada man dul pa Jehovah. Me ka medde ki tic pi Lubanga “ki cwiny acel” kacel ki omegigi ki lumegigi, gitwero kwero lok ki jo ma gucwero cwinygi nyo gijuko cito i cokke bene. (Jep. 3:9) Tika meno nyuto ryeko? Nen kong  gin ma watwero pwonyo ki bot ngat mo ma Baibul oloko i kome ma okato ki i ariya meno.

4. Ariya mapatpat ango ma lakwena Paulo okemme kwede?

⁴ Labol me Baibul. Lakwena Paulo onongo ngeyo ni omegine ki lumegine gitye ki roc. Me labolle, jo mogo ma i kacokke me Jerucalem pe guye ni en odoko lapwonnye pa Yecu i kare ma gurwatte kwede. (Tic 9:26) Lacen, jo mogo guwaco jami maraco me balo nyinge. (2 Kor. 10:10) Paulo oneno laelda mo ma omoko tam marac ma onongo twero keto ariya i nyim jo mukene. (Gal. 2:​11, 12) Dok Marako, ma obedo larem Paulo macok, otimo gin ma oturo cwiny Paulo. (Tic 15:​37, 38) Paulo onongo twero weko ariya magi genge woko ki ribbe ki jo ma guturo cwinye-ni. Ento, en omedde ki maro omegine ki lumegine kacel ki tic pi Jehovah ki gen. Gin ango ma okonyo Paulo pe me ilo cinge woko?

5. Gin ango ma okonyo Paulo pe me ilo cinge i kom omegine ki lumegine? (Jo Kolocai 3:​13, 14) (Nen bene cal.)

⁵ Paulo onongo maro omegine ki lumegine. Mar pi jo mukene okonyo Paulo pe me keto cwinye i kom rocgi, ento i kom kitgi mabeco. Mar bene okonyo Paulo me timo kica ki jo mukene, kit ma en owacciwa ni watim kwede i Jo Kolocai 3:​13, 14. (Kwan.) Nen kong kit ma Paulo otero kwede Marako. Kadi bed Marako oweko Paulogi woko i wotgi mukwongo macalo lumiconari, ento Paulo pe omako akemo i cwinye. Lacen, i kare ma Paulo ocoyo waraga bot kacokke me Kolocai, en opako Marako ni obedo latic lawote ma pire tek ma ‘okweyo cwinye tutwal.’ (Kol. 4:​10, 11) I kare ma kitweyo Paulo i buc i Roma, en ociko Temceo ni myero obin kacel ki Marako wek okonye. (2 Tem. 4:11) Onen ka maleng ni, Paulo otimo kica ki utmegine dok omedde ki bedo cok kwedgi. Pwony ango ma wanongo ki bot Paulo?

6-7. Gin ango ma twero konyowa me medde ki maro omegiwa ki lumegiwa kadi bed gitye ki roc? (1 Jon 4:7)

⁶ Pwony ma wanongo. Jehovah mito ni wadi cwinywa i nyuto mar bot omegiwa ki lumegiwa. (Kwan 1 Jon 4:7.) Ka utmegiwa pe guterowa kit ma Lakricitayo omyero oterwa kwede, watwero bedo ki gen ni pe gutimo akaka. (Car. 12:18) Lubanga  maro luticce ma lugen kadi bed ni gitye ki roc. Kadi bed watimo bal, en pud medde ki bedo laremwa dok kinigane pe rii nakanaka. (Jab. 103:9) Pud dong pire tek ya ni walub lanen pa Jehovah kun watimo kica ki jo mukene!—Ep. 4:32–5:1.

⁷ Wi opo bene ni, ka wawoto ki nyikke cok ki agikki me lobo-ni, bimitte ni wabed cok ki omegiwa ki lumegiwa. Omyero wange ni aunauna bimedde amedde. Kitwero bene tweyowa i buc pi niyewa. Ka gin ma kit man otimme, wabimito kony pa omegiwa ki lumegiwa makato kare mo keken. (Car. 17:17) Nen kong gin ma otimme i kom laelda mo ma nyinge Josep, a ma bedo i lobo Spain. En kacel ki omege mukene kitweyogi i buc pi kwero donyo i mony. Josep owaco ni: “Ki i buc, onongo kitoro wan ducu kacel ma oweko onongo i kare mukene wacwero cwiny luwotwa. Onongo mitte ni wadi cwinywa i kom luwotwa dok watimigi kica. Man okonyowa me bedo ma wanote kacel. Dok onongo watwero gwokke ki i kom lumabuc mukene ma pe gubedo Lucaden pa Jehovah. I nino mo acel, aturo bada ci kipwuyo woko ma onongo pe atwero tic kwede. Ento omego acel obedo ka lwoko bongona kacel ki mina kony i yo mapatpat. Anongo mar me ada i kare ma onongo amito ma loyo.” Pud dong watye ki tyen lok maber ya me yubo wat i kinwa kombeddi!

PE IIL CINGI KA LUOTWU OTURO CWINYI

8. Ariya ango ma jo munyomme gikemme kwede?

⁸ Ariya ma tye. Nyom ducu wang ma obedo ki peko. Baibul otito ka maleng ni jo ma guyero me nyomme “gibinongo ayelayela me kwo me lobo man.” (1 Kor. 7:28) Pingo? Pien nyom ribo jo aryo ma gitye ki roc, dok ma kitgi ki mitigi patpat. Twero bedo ni jo aryo-ni gua ki i tekwaro kacel ki kwo mapatpat. I nge kare mo, giromo cako nyuto kit mogo ma onongo pe onen i kare me winyegi. Jami magi twero kelo yoko wic. Me ka ye ni gin ducu gunywako i kelo peko meno dok omyero guti kacel me cobone, ngat acel acel bedo ka cimo wang lawote. Gitwero cako tamo ni myero gipokke nyo giket kenygi woko. Ento tika cwinygi bibedo yom ka gupokke nyo guketo kenygi woko? b Kong dong wanong pwony ki bot dako mo ma obedo lagen bot Jehovah kadi bed cware onongo weko kwone bedo tek adada.

9. Ariya ango ma Abigail okemme kwede?

⁹ Labol me Baibul. Abigail onongo obedo dako pa Nabal, ma Baibul olwongo ni laco ma lakolo dok ger. (1 Cam. 25:3) Nen calo obedo tek adada pi Abigail me kwo ki laco ma kit meno. Tika Abigail obedo ki kare me giko nyomme woko? Eyo. Meno otimme i kare ma Daudi, ma onongo kiwire me doko kabaka, obino ka neko Nabal pien ni oyeto Daudi ki jone. (1 Cam. 25:​9-13) Abigail onongo twero ngwec woko, ci weko Daudi tyeko cobo yubbe. Ento en orune ka ngolo wi Daudi ci obako doge ni kiwek Nabal obedi. (1 Cam. 25:​23-27) Gin ango ma twero bedo ni otugo cwinye me timo meno?

10. Gin ango ma nen calo okonyo Abigail me medde ki diyo cwinye kadi bed peko onongo tye i nyomgi?

 ¹⁰ Abigail onongo maro Jehovah dok woro cikke madok i kom nyom. Labongo akalakala mo, en onongo ngeyo gin ma Lubanga owaco i kare ma omiyo ki Adam dako. (Acak. 2:24) Abigail onongo ngeyo ni Jehovah neno nyom calo gin maleng. En onongo mito yomo cwiny Lubanga, dong meno nen calo otugo cwinye me timo gin mo me laro jo me pacone, kadi wa cware. En orune me juko Daudi wek pe onek Nabal. En bene obedo atera me kwayo kica pi bal ma en pe otimo. Ada, Jehovah onongo maro dako man ma cwinye tek dok paro pi jo mukene-ni. Gin ango ma co ki mon gitwero pwonyo ki bot Abigail?

11. (a) Gin ango ma Jehovah mito ki bot jo munyomme? (Jo Epeco 5:33) (b) Pwony ango ma inongo ki i kit ma Carmen otute kwede me gwoko nyomme? (Nen bene cal.)

¹¹ Pwony ma wanongo. Jehovah mito ni jo ma gunyomme gumedde ki bedo kacel kadi bed ngat acel i kingi bedo kwede tek adada. Nen calo Lubanga cwinye bedo yom adada ka oneno jo munyomme gitye ka tute matek me cobo pekkigi ki me nyuto mar ki woro i kingi. (Kwan Jo Epeco 5:33.) Nen kong labol pa dako mo ma nyinge Carmen. Mwaki abicel i nge nyomme, Carmen ocako kwano Baibul ki Lucaden pa Jehovah, ci lacen en onongo batija. Carmen owaco ni, “Cwara cwinye pe obedo yom pi tam ma amoko-ni. Kiniga onongo make pien onongo acito i cokke dok amoko tamma me tic pi Jehovah. En onongo yeta dok mina bwura ni ebikwera woko.” Kadi bed kit meno, Carmen omedde ki diyo cwinye i nyomme. Pi mwaki 50 kulu, en otiyo matek me nyuto mar ki woro bot cware. Carmen owaco ni, “Ka mwaka woto ki kato, apwonnye me niang kit ma cwara winyo kwede ki me lok kwede i yo me kica. Kit macalo angeyo ni nyom obedo gin maleng i wang Jehovah, atimo jami ducu ma atwero me gwoko nyomwa. Pe abedo ka yenyo yo me weko cwara pien amaro Jehovah.” c Ka peko tye i nyommi, itwero bedo ki gen ni Jehovah bikonyi me diyo cwinyi.

PE IIL CINGI KADI BED ITIMO BAL MADIT

12. Ariya ango ma watwero kemme kwede ka watimo bal madit?

¹² Ariya ma tye. Watwero winyo calo omyero wail cingwa woko ka watimo bal mo  madit. Baibul ye ni balwa twero weko wabedo ki ‘arem madwong i cwinywa.’ (Jab. 34:18) Omego mo acel ma nyinge Robert onongo otiyo matek pi mwaki mapol wek edok lakony kor tic. Ento, en otimo bal madit ci oniang ni eturo cwiny Jehovah. En owaco ni: “I kare ma aniang gin ma atimo, cwinya opida matek adada. Awinyo calo atye ka twoyo cola. Akok matek dok alego bot Jehovah. Atamo ni Lubanga pe dok biye winyo legana pien aturo cwinye.” Ka watimo bal madit, watwero winyo ni cwinywa otur adada dok wacako tamo ni Jehovah owekowa woko, dok pe watye ki tyen lok mo me tic pire. (Jab. 38:4) Ka ma naka yam dong iwinyo kit man, ci tam i kom latic pa Jehovah mo ma lagen ma omedde ki tic pire kadi bed onongo otimo bal madit.

13. Bal madit ango ma Petero otimo, dok bal matinotino ango ma okelo bal meno?

¹³ Labol me Baibul. I dyewor ma peya kineko Yecu, lakwena Petero otimo bal mapol. Mukwongo, Petero obedo ki gen mukato kare woko i kome kekene, ci owakke ni en ebibedo lagen kadi bed lukwena ducu guweko Yecu woko. (Mar. 14:​27-29) I nge meno, i kare ma gitye i poto me Gececemane, Petero obedo ka nino anina dok pe okiyo piny. (Mar. 14:​32, 37-41) Ci i kare ma lwak ma gitye ki pala lucwan ki odoo gubino ka mako Yecu, Petero oringo woko. (Mar. 14:50) I agikkine, Petero okwero Yecu tyen adek kulu, kun kwonge ma lamme kekene. (Mar. 14:​66-71) Petero odok iye nining i kare ma oniang ni etimo twon bal madit? En ocako koko matek, dok nen calo cwinye obedo ka pide matek. (Mar. 14:72) Go kong arem cwiny ma Petero obedo kwede lacen i nino meno i kare ma kineko lareme Yecu woko. Petero nen calo owinyo ni konnye pe!

14. Gin ango ma okonyo Petero me diyo cwinye i tic pi Jehovah? (Nen cal ma tye i .)

¹⁴ Petero odiyo cwinye i tic pi Jehovah pi tyen lok mapatpat. En pe okanne woko; ento ocito bot lupwonnye mukene-ni ci gin gukweyo cwinye. (Luka 24:33) Medo i kom meno, i nge cer pa Yecu, en onen bot Petero, nen calo me cuko cwinye. (Luka 24:34; 1 Kor. 15:5) Lacen, me ka poyo wi Petero pi bal ma en otimo con, Yecu otito ki Petero ni ebimine tic mukene. (Jon 21:​15-17) Petero onongo ngeyo ni etimo bal madit, ento en pe oilo cinge woko i kome kekene.  Pingo? Pien en onongo ngeyo ni Laditte, Yecu, pud mare. Dok utmege pa Petero gumedde ki mine cwak. Pwony ango ma watwero nongo ki bot Petero?

15. Jehovah mito ni wamok gin ango? (Jabuli 86:5; Jo Roma 8:​38, 39) (Nen bene cal.)

¹⁵ Pwony ma wanongo. Jehovah mito ni waye ni en marowa dok mito timiwa kica. (Kwan Jabuli 86:5; Jo Roma 8:​38, 39.) Ka watimo bal, cwinywa pidowa matek adada. Meno obedo gin ma timme dok rwatte. Ento, pe omyero watam ni Jehovah dong pe marowa nyo pe bitimiwa kica. Me ka meno, omyero wayeny kony cutcut. Robert, ma kiloko i kome con-ni, owaco ni: “Apoto i bal pien abedo ka jenge i kom tekona kekena me ciro atematema.” En oniang ni onongo mitte ni elok ki luelda. En owaco ni: “I kare ma aloko ki luelda, gukonya me niang ni Jehovah pud mara. Luelda bene pe guilo cinggi i koma. Gukonya me moko ni Jehovah pe oweka woko.” Wan bene watwero moko ni Jehovah marowa matek dok otimiwa kica ka wangut i kom balwa, dok wayenyo kony ma mitte, kun watute matek pe me nwoyo bal acel-li. (1 Jon 1:​8, 9) Ka wamoko ni Jehovah marowa dok mito timiwa kica, pe wabijuko tic pire kadi bed watimo bal.

16. Pingo imoko tammi me diyo cwinyi i tic pi Jehovah?

¹⁶ Jehovah pwoyo adada tutewa me tic pire i kare man me agikki ma kwo tek tutwal-li. Ki kony pa Jehovah, watwero diyo cwinywa kadi bed balwa nyo bal pa jo mukene oturo cwinywa. Watwero medde ki maro omegiwa ki lumegiwa kun watimigi kica kadi bed gucwero cwinywa. Waromo nyuto tut pa marwa pi Lubanga kacel ki woro pi yub me nyom ki timo jami ducu ma watwero me cobo pekki ma twero bino i nyomwa. Dok ka watimo bal madit, watwero yenyo kony ki bot Jehovah, wajolo mar ki kicane, dok wamedde ki tic pire. Watwero bedo ki gen ni Jehovah bigoyo laane i komwa ka pe “waol ka tiyo gin maber.”—Gal. 6:9.