1. Lapeny mene ma watwero pennye kwede kekenwa?

TIKA i cawa mukene ibedo ki par ka itamo pi jami ma bitimme cokcok-ki i anyim—calo jwero dini goba, lweny pa Gog me Magog, ki lweny me Armagedon? Tika i kare mukene ipennye kekeni ni, ‘An mono abimedde ki bedo lagen ka jami magi ma kelo lworo-ni tye ka timme?’ Ka dong itamo kit meno, ci nyamo lok ma Yecu owaco i ginacoya ma pwony man jenge iye bikonyi adada. Yecu owaco bot lupwonnyene ni: “Cwinywu owek ngabbe angaba. Wubed ki niye.” (Jon 14:1, NWT ) Niye matek kit meno bikonyowa me kanyo kadi bed gin ango otimme i anyim.

2. Watwero jingo niyewa nining, dok ngo ma wabinyamo i pwony man?

² Ka watamo i kom gin ma watye ka timone i kare-ni ka wakato ki i jami ma temo niyewa, wabingeyo gin ma omyero watim me jingo niyewa. Ka watamo i kom meno, ci wabiniang kabedo mogo i kwowa ma mitte ni wajing niyewa iye. Atematema mo keken ma wakanyo weko niyewa jing doko matek. Man bikonyowa me kanyo atematema ma bibino i anyim. I pwony man, wabinyamo atematema angwen ma lupwonnye pa Yecu gukato ki iye ma onyuto ni onongo myero gumed niyegi. I nge meno wabinyamo kit ma waromo kanyo kwede pekki macal ki magi i kare-ni ki kit ma man twero konyowa me yubbe pi jami ma bitimme i anyim.

3. Kit ma kicoyo kwede i Matayo 6:30, 33, lok ada mene madok i kom niye ma Yecu otito ka maleng?

³ Obedo gin ma myero pi laco me bedo ki miti me miyo cam, ginaruka, ki kabedo pi dakone ki lutinone. Man pe  gin ma timone yot i kare man ma kwo tye matek-ki. Omegiwa ki lumegiwa mogo gurwenyo ticgi woko, dok kadi bed gutemme ki tekogi ducu, pe otwere me nongo tic mukene. Utmegiwa mukene gukwero tic ma pe opore pi Lukricitayo. Ka jami ma kit meno otimme, myero wabed ki niye matek ni Jehovah bineno ni watye ki jami ma mitte pi jo me odiwa. Yecu otito man ka maleng bot lupwonnyene i Pwonye me Wi Got. (Kwan Matayo 6:30, 33.) Ka watye labongo akalakala mo keken ni Jehovah pe biwekowa, man bikonyowa me medde ki keto cwinywa i kom tic pi Jehovah. Dok ka waneno kit ma Jehovah tye ka konyowa kwede ki jami me kom ma mitte, wabinyikke cok ki Jehovah dok niyewa bijing matek.

4-5. Ngo ma okonyo jo me ot mo acel i kare ma onongo gitye ki par i kom kit me nongo jami ma mitte pi kwo?

⁴ Nen kong kit ma jo me ot mo i lobo Venezuela guneno kwede kony pa Jehovah i kare ma onongo gitye ki par i kom kit me nongo jami ma mitte pi kwo. I kare mukato, jo gang pa omego Castro onongo ginongo cente muromo ki i tic i poti ma i ngomgi. Lacen, gurup pa lutim aranyi ma gitye ki muduku gumayo ngomgi dok guryemo jo me ot man woko. Won gang, Miguel Castro, owaco ni: “I kare-ni dong wapuro ngom mo matidi ma walego alega ki bot ngat mo. Acako nino ducu ki penyo Jehovah me miniwa jami ma mitte pi nino meno.” Kwo tek adada pi jo me ot man, ento pien gitye ki niye matek i kom teko pa Wonwa me polo me minigi jami ma mitte pi kwo, jo me ot pa Omego Castro gibedo tye i cokke dok ginywako i tito kwena kare ducu. Ticgi pi Jehovah aye obedo gin ma pire tek loyo i kwogi, dok Jehovah minigi jami ma gimito.

⁵ I kare man ma piny rac-ci, omego Miguel kacel ki dakone, Yurai guketo tamgi i kom kit ma Jehovah ogwokogi kwede. I kine mukene, Jehovah otiyo ki omege ki lumege me minigi jami mogo ma gimito nyo me konyo Miguel me nongo tic. Dok i kare mukene, Jehovah otiyo ki jang gang kal me lobo meno me minigi jami mogo ma onongo gimito. Jehovah pe owekogi matwal. Macalo adwogine, guneno ka niyegi odongo matek. I nge miyo labol mo ma nyuto kit ma Jehovah okonyogi kwede, nyargi madit loyo, ma nyinge Yoselin, owaco ni: “Cuko cwinywa adada me neno kit ma Jehovah okonyowa kwede. En obedo larema dok atye ki gen ni en bikonya kare ducu.” En omedo ni: “Pekki ma wakato ki iye macalo jo me ot, oyubowa pi pekki madongo makato ma tye i anyim.”

6. Itwero jingo niyeni nining ka itye ka kato ki i peko me can lim?

⁶ Tika itye ka kato ki i peko me can lim? Ka tye kit meno, ci man obedo kare matek adada piri. Ento, pud itwero tic ki kare man me jingo niyeni. Leg bot Jehovah,  kwan lok pa Yecu ma kicoyo i Matayo 6:25-34 dok ilwodi. Tam i kom labol mogo me karewa-ni ma nyuto ni Jehovah miyo jami ma mitte pi jo ma gitiyo pire. (1 Kor. 15:58) Ka itimo meno, ibibedo ki niye matek ni Jehovah bikonyi kit ma en okonyo kwede jo mukene ma gitye ki peko macal ki megi. En ngeyo jami ma imito, dok ngeyo kit me miyone boti. Ka ineno kit ma Jehovah konyi kwede i kwoni, ci niyeni bidongo bedo matek wek ikany pekki madongo i kare me anyim.—Kab. 3:17, 18.

7. Ma lubbe ki Matayo 8:23-26, ‘pii me nam ma otwagge matek’ otemo niye pa lupwonnye pa Yecu nining?

⁷ I kare ma Yecu ki lupwonnyene onongo gitye ka wot ki yeya, pii me nam ocako twagge matek. Yecu otiyo ki gin ma otimme meno me konyogi me niang ni onongo gimito niye matek. (Kwan Matayo 8:23-26.) Kodo pa yamo ki twagge pa pii omedde matek ma oweko pii ocako pong i yeya, ento Yecu onongo onino mot. I kare ma lupwonnyene ma lworo ocirogi woko gucoye ci gupenye ni olargi, Rwot openyogi ni: “Pingo wubedo ki lworo, wun jo ma niyewu nok?” Lupwonnyene onongo myero guniang ni Jehovah tye ki teko me gwoko Yecu ki jo ma gitye kwede ki i awano. Pwony ango ma wanongo? Niye matek twero konyowa me kanyo yamo lapiru kikome nyo peko mo madit calo yamo lapiru.

8-9. Ngo ma otemo niye pa Anel, dok gin ango ma okonye me kanyone?

⁸ Tam kong i kom kit ma niye pa laminwa mo ma wiye nono ma bedo i lobo Puerto Rico, ma nyinge Anel, ojing kwede pien en okanyo peko madit. Atematema ma en okato ki iye obedo kodo pa yamo lapiru kikome. Peko pa Anel ocakke i mwaka 2017 i kare ma yamo lapiru ma kilwongo ni Hurricane Maria obalo pacone woko. Dok macalo adwogi me yamo meno, en orwenyo ticce woko. Anel owaco ni, “I kare meno ma onongo kwo tek-ki, abedo ki par, ento apwonnye me jenge i kom Jehovah i lega kun pe aweko par genga ki timo gin ma myero atim.”

⁹ Anel otito ni bedo lawiny bene okonye me kanyo pekone. En owaco ni: “Lubo tira ma dul pa Jehovah miyo okonya me medde ma wiya opye mot. Jehovah okonya kun tiyo ki omege ki lumege. Gin gucuko cwinya dok gumiya jami ma mitte me kwo.” En omedo ni: “Jehovah omina jami mapol makato ma onongo atwero penyo pire, dok man ojingo niyena matek.”

10. Gin ango ma itwero timo ka itye ka deno can pi peko madit calo yamo lapiru?

¹⁰ Tika itye ka kato ki i ‘yamo lapiru magwar’ i kwoni? Twero bedo ni itye ka deno can pi peko ma poto atura. Nyo twero bedo ni itye ki two malit ma oturo cwinyi dok oweko pe ingeyo gin ma myero itim.  Gwok nyo itye ki par i cawa mukene, ento pe iwek par ogengi ki keto genni i kom Jehovah. Nyikke cok kwede ki lega matek. Jing niyeni ki lwodo lok i kom kare mogo mukato angec ma Jehovah okonyi. (Jab. 77:11, 12) Itwero bedo ki tekcwiny ni en pe biweki—pe i kare-ni, pe matwal.

11. Pingo omyero wamok tamwa me bedo luwiny bot jo ma kicimogi me dorowa?

¹¹ Gin ango mukene ma romo konyi me kanyo atematema? Kit ma Anel otito kwede-ni, bedo lawiny. Pwonnye me geno jo ma Jehovah kacel ki Yecu gigeno. I cawa mukene, jo ma kicimogi me telowa gitwero miyo tira ma ki tung botwa nen calo pe tye kakare. Ento, Jehovah goyo laane i kom jo ma gitye luwiny. Wangeyo ki i Lokke kacel ki gin mutimme i kom luticce ma lugen ni bedo lawiny laro kwo. (Nia 14:1-4; 2 Tekwaro 20:17) Lwod lok i kom labol ma kit meno. Lwodo lok ma kit meno bijingo mitini me lubo tira ma a ki bot dul pa Jehovah kombeddi ki i kare me anyim. (Ibru 13:17) Meno biweko pe ibibedo ki tyen lok me lworo twon can madit atika ma tye ka bino-ni.—Car. 3:25.

12. Ma lubbe ki Luka 18:1-8, kubbe ango ma tye i kin bedo ki niye matek ki kanyo tim maraco?

¹² Yecu onongo ngeyo ni tim maraco bitemo niye pa lupwonnyene. Me konyogi me kanyone, en obolo botgi carolok mo ma kicoyo i buk pa Luka. Yecu oloko i kom dato mo ma obedo ka bako doge bot langolkop mo ma kite pe atir ni ongol koppe i yo maber. En onongo tye ki tekcwiny ni langolkop-pi bikonye ka emedde ki bako doge bote. I agikkine, langolkop-pi owinyo lokke. Pwony ango ma wanongo? Jehovah pe ngolo kop alenga. Pi meno Yecu owaco ni: “Lubanga pe biculo kwor pa jo ma en oyero, ma gikok bote dyeceng ki dyewor?” (Kwan Luka 18:1-8.) I nge meno Yecu omedo ni: ‘Ka Wod pa dano bibino, tika en binongo niye man i lobo?’ Ka watye ka kanyo tim maraco, mitte ni wamedde ki diyo cwinywa kun pe wailo cingwa woko me nyuto ni watye ki niye matek calo pa dato-ni. Ka watye ki kodi niye meno, watwero bedo labongo akalakala mo ni Jehovah bikonyowa. Myero bene waye ni lega pire tek adada. I kine mukene, kiromo gamo legawa i yo ma nongo pe wabyeko kulu.

13. Lega okonyo jo me ot mo acel ma kiterogi marac nining?

¹³ Nen kong gin mutimme i kom laminwa mo ma nyinge Vero, ma bedo i lobo Congo. Vero, cware ma pe woro Jehovah, ki nyargi me mwaka 15 guringo woko ki i carogi i kare ma adui omonyo carogi. I kare ma gitye i yo, gurwatte ki kigeng ma kiketo i gudi ka ma adui ojukogi iye ci guminigi bwura ni kibinekogi woko. I cawa ma Vero ocako koko, nyare otemo kweyo cwinye kun lego ki dwan malongo dok lwongo nying Jehovah teretere.  I kare ma en otyeko lega, ladit ma loyo wi adui man openyo ni, “Latin anyaka, anga ma opwonyi kit me lega?” En ogamo ni, “Mamana aye opwonya, kun tiyo ki labol ma nonge i Matayo 6:9-13.” Ladit wi adui man owaco ni, “Latin anyaka, cit ki lunyodoni ki kuc, dok wek Jehovah Lubangawu ogwokwu!”

14. Gin ango ma romo temo niyewa, dok ngo ma bikonyowa me kanyone?

¹⁴ Gin mutimme i kwo ma kit meno pwonyowa ni wiwa myero pe owil i kom kit ma lega pire tek kwede. Ento ka pe kigamo legani oyotoyot nyo i yo me aura, man twero temo niyeni. Ka man aye gin ma otimme i komi, ngo ma bikonyi me kanyone? Calo dato ma i lapor pa Yecu-ni, medde ki lega, kun ibedo ki tekcwiny ni Lubangawa pe biweki dok i karene kikome nyo i yo mo, en bigamo legani. Medde ki bako dogi bot Jehovah pi cwiny mere maleng. (Pil. 4:13) Wi opo ni cokcok-ki Jehovah bigoyo laane i komi i yo ducu ma wi biwil woko i kom pekki ducu ma ikato ki iye. Ka itye ka kanyo atematema ki kony pa Jehovah, ibidoko tek dok ibibedo atera me kanyo atematema ma bibino i anyim.—1 Pet. 1:6, 7.

15. Kit ma kicoyo kwede i Matayo 17:19, 20, peko ango ma lupwonnye pa Yecu gubedo kwede?

¹⁵ Yecu opwonyo lupwonnyene ni niye bikonyogi me loyo ariya. (Kwan Matayo 17:19, 20.) I nino mo acel, ryemo cen oloyogi woko, kadi bed ni onongo kong con gutimo meno. Pekogi onongo tye kwene? Yecu otito ni onongo gimito niye matek. En otittigi ni ka onongo gitye ki niye muromo, onongo gibibedo ki kero me kanyo kadi wa pekki madongo calo godi! I kare-ni, wan bene waromo kato ki i pekki madongo ma weko nen calo pe twere me medde anyim.

16. Niye okonyo Geydi nining me kanyo i kare ma kineko cware?

¹⁶ Tam kong i kom labol pa Geydi, laminwa mo ma a ki i lobo Guatemala. Cware, ma nyinge Edi, kineko woko i kare ma onongo gitye ka dok gang i nge cokke. Niye pa Geydi okonye nining kadi bed en tye ki cwercwiny madit adada? En owaco ni: “Lega konya me tero pekona bot Jehovah, ma man weko abedo ki kuc. Aneno kit ma Jehovah gwoka kwede kun tiyo ki jo gangwa ki lurema ma i kacokke. Bedo ki jami mapol me atima i tic pa Jehovah kweyo arem ma i cwinya dok konya me medde nino ki nino labongo paro tutwal pi gin ma bitimme diki. I nge kato ki i peko man, apwonyo ni kadi bed peko ma nining obin i anyim, abibedo ki teko me kato ki iye ki kony pa Jehovah, Yecu, ki dul pa Jehovah.”

17. Ngo ma waromo timone ka watye ki peko madit ma nen calo got?

¹⁷ In mono itye ka kumo pi to pa ngat mo ma imaro? Kwany kare me jingo niyeni  i kom gen me nicer kun ikwano lok ma kicoyo i Baibul i kom jo ma kicerogi. Tika itye ka kumo pien kiryemo ngat mo me gangwu ki i kacokke? Kwany kare me kwan wek imok piri keni ni pwod pa Lubanga aye ber loyo kare ducu. Labongo paro pi peko ma itye ka kato ki iye, ti ki kare meno me dongo niyeni. Tit ki Jehovah kit ma iwinyo kwede kikome. Pe ikwer ribbe ki jo mukene, me ka meno bed cok ki omegini ki lumegini. (Car. 18:1) Nywak i tic mogo ma bikonyi me kanyo peko meno, kadi bed ni weko ikok ki pig wangi ka ipo kom gin mutimme i komi. (Jab. 126:5, 6) Medde ki cito i cokke, nywako i tic me tito kwena, ki kwano Baibul. Dok bed ka tamo i kom jami mabeco ma Jehovah ocikke me mini i kare me anyim. Ka ineno kit ma Jehovah tye ka konyi kwede kombeddi, niyeni i kome bimedde ki dongo doko matek.

18. Ka ineno goro mo i niyeni, ngo ma iromo timone?

¹⁸ Ka atematema ma ikato ki iye, i kare mukato nyo i kare-ni, onyuto ni niyeni pe tye matek, pe iwek cwinyi otur. Nen meno calo kare me jingo niyeni. Leg pi gin acel ma lukwena pa Yecu gulego pire, ni: “Med niyewa!” (Luka 17:5) Medo i kom meno, tam i kom labol mogo ma wanyamogi i pwony man. Calo Miguel ki Yurai, wi opo i kom kare ducu ma Jehovah omini kony. Calo nya pa Vero ki Anel, leg matek bot Jehovah, tutwalle ka itye ki peko madit. Dok calo Geydi, niang ni Jehovah twero miyo boti kony ma mitte kun tiyo ki jo gangwu nyo luremi. Ka iye ni Jehovah okonyi me kanyo peko ma itye ka kato ki iye i kare-ni, ibibedo ki tekcwiny ni en bikonyi me kanyo peko mo keken ma ibikato ki iye i anyim.

19. Gen ango ma onongo Yecu tye kwede, dok ngo ma in itwero bedo labongo akalakala mo iye?

¹⁹ Yecu okonyo lupwonnyene me neno ka ma onongo niyegi goro iye, ento en pe obedo ki akalakala mo ni ki kony pa Jehovah, gibikanyo pekki i kare me anyim. (Jon 14:1; 16:33) En bene onongo tye ki gen ni niye matek onongo bikonyo lwak dano mapol ata me kato ki i twon can madit atika-ni. (Yabo 7:9, 14) In mono ibibedo i kingi? Ki kony pa Jehovah, ibibedo i kingi ka itimo jami ma twere i kare-ni me jingo niyeni!—Ibru 10:39.