1. Jehovah cuko cwinywa me timo gin ango?

MAR ma pe lokke pire tek adada bot Jehovah. (Koc. 6:6) En mito ni wan bene wanen mar ma pe lokke calo gin ma pire tek. Lubangawa cuko cwinywa ni omyero wamar nyuto mar ma pe lokke. Ento ma peya watimo meno, omyero kong wange gin ma mar ma pe lokke obedo.

2. Mar ma pe lokke obedo ngo?

² Mar ma pe lokke obedo ngo? Lok man ni “mar ma pe lokke” nonge tyen 230 i Baibulwa me New World Translation of the Holy Scriptures. Man obedo gin ango? Ka ngat moni tye ki mar ma pe lokke, nongo en maro ngat mukene matek adada mumiyo bimedde ki marre dok bigwoko gennene bote kare ducu. Pol kare kitiyo ki lok man me tito mar ma Lubanga tye kwede pi dano, ento dano bene ginyuto mar man i kingi. Jehovah aye obedo lanen maber loyo me nyuto kodi mar man. I pwony man, wabinyamo kit ma Jehovah nyuto kwede mar ma pe lokke bot dano. I pwony ma lubo man, wabinyamo kit ma wan macalo lutic pa Lubanga watwero lubo lanen pa Jehovah ki nyuto mar ma pe lokke bot dano luwotwa.

3. Jehovah owaco ki Moses gin ango madok i kome?

³ I nge kare manok ma Luicrael gua ki i Ejipt, Jehovah otito ki Moses lok madok i kom Nyinge kacel ki kite. En owaco ni: “Rwot, Rwot, Lubanga ma lakica dok maro dano, kiniga pe make oyot, marre ma pe lokke dwong, en lagen mada. En gwoko mar ma pe lokke pi jo alip ki alip, kun weko rocgi, ki tim aranyigi ki balgi.” (Nia 34:6, 7)  Ki lok magi mamwonya-ni, Jehovah otito ki Moses gin mo maber adada madok i kom marre ma pe lokke. Man obedo gin ango?

4-5. (a) Jehovah oloko i kome kekene nining? (b) Lapeny mene ma wabinyamogi kombeddi?

⁴ Jehovah pe otito ni etye ki mar ma pe lokke keken ento ni “marre ma pe lokke dwong.” Lok meno kinwoyo tyen abicel mukene i Baibul. (Wel 14:18; Nek. 9:17; Jab. 86:15; 103:8; Joel 2:13; Yona 4:2) I wang ginacoya magi ducu, lok meno kitiyo kwede i kom Jehovah keken, pe i kom dano. Pud dong ber adada ni Jehovah loko i kome kekene kit meno i Baibul. Labongo akalakala mo, watwero neno ni mar ma pe lokke pire tek bote. * Meno aye tyen lok ma oweko Kabaka Daudi owaco ni: “Ai Rwot [Jehovah], mar meri ma pe lokke o wa i polo, . . . Ai Rwot, ber me mar meri ma pe lokke dit rom mene! Jo ducu ringo gilaro ka kanne i te bwomi.” (Jab. 36:5, 7) Tika mar ma pe lokke pa Lubanga pire tek botwa, kit ma onongo pire tek kwede bot Daudi?

⁵ Wek waniang maber gin ma mar ma pe lokke obedo, kong wanyamu lapeny aryo: Angagi ma Jehovah nyutigi mar ma pe lokke? Watwero nongo adwogi maber nining ka Jehovah onyuto mar ma pe lokke botwa?

6. Jehovah nyuto mar ma pe lokke bot angagi?

⁶ Jehovah nyuto mar ma pe lokke bot angagi? Baibul waco ni watwero maro jami mapol, calo “pur,” “mato kongo vino ki camo cam ma obedo moo moo,” “pwony,” “ngec,” “ryeko”—ki mukene mapol. (2 Tekwaro 26:10; Car. 12:1; 21:17; 29:3) Ento mar ma pe lokke pe kinyuto bot jami; kinyuto bot dano keken. Jehovah pe nyuto mar ma pe lokke bot dano ducu. En nyuto bot jo ma gitye ki wat macok kwede keken. Lubangawa tye lagen bot lureme. En tye ki yub maber pigi, dok pe bijuko marogi.

7. Jehovah onyuto mar bot dano ducu nining?

⁷ Jehovah onyuto mar bot dano ducu. Yecu owaco bot laco mo ma nyinge Nikodemo ni: “Lubanga con omaro lobo [dano] kumeno, omiyo iye Wode acel keken, wek dano ducu ma ye en owek to, ento obed ki kwo ma pe tum.”—Jon 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

8-9. (a) Pingo Jehovah nyuto marre ma pe lokke bot luticce? (b) Gin ango ma wabinyamo kombeddi?

 ⁸ Kit ma kitito kwede con, Jehovah nyuto marre ma pe lokke bot luticce keken, jo ma gitye ki wat macok kwede. Watwero neno man ki i lok pa Kabaka Daudi kacel ki lanebi Daniel. Me labolle, Daudi owaco ni: ‘Med mar meri ma pe lokke bot jo ma gingeyi.’ ‘Mar pa Jehovah ma pe lokke bedo nakanaka pi jo ma lwore.’ Dok Daniel owaco ni: ‘Ai Jehovah, in Lubanga me ada dok igwoko gicikkeni ki mar meri ma pe lokke pi jo ma gimari dok ma gilubo cik meri.’ (Jab. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Ma lubbe ki ginacoya magi, Jehovah nyuto marre ma pe lokke bot luticce pien gingeye, gilwore, gimare, dok gilubo cikke. Jehovah nyuto marre ma pe lokke bot jo ma gitiyo pire i yo ma atir keken.

⁹ Ma peya wacako tic pi Jehovah onongo wanongo mar ma Lubanga nyuto bot dano ducu. (Jab. 104:14) Ento, macalo jo ma giwore, wanongo bene marre ma pe lokke. Ki lok ada, Jehovah cuko cwiny luticce ni: “Marra ma pe lokke pe bia ki i komi.” (Ic. 54:10) Ada, kit ma Daudi kikome oneno kwede, “Jehovah tero dano ma lagen calo danone kikome.” (Jab. 4:3, NWT) Lok man myero otug cwinywa me timo gin ango? Laco jabuli ocoyo ni: “Jo maryek myero gubed ka tamo pi jami magi matut ki i cwinygi, wek dano opar pi mar pa Rwot [Jehovah] ma pe lokke.” (Jab. 107:43) Tam maber meno a ki bot Jehovah. Pi meno dong wabinyamo yo adek mapatpat ma Jehovah nyuto kwede marre ma pe lokke ki adwogi maber ma wanongo ka en onyutiwa mar ma pe lokke.

10. Wanongo adwogi maber ango ka wangeyo ni mar pa Jehovah ma pe lokke bedo nakanaka? (Jabuli 31:7)

¹⁰ Mar ma pe lokke pa Lubanga bedo nakanaka. Lok ma kinwoyo tyen 26 i Jabuli 136. I tyeng mukwongo, wakwano ni: “Wumi pwoc bot Rwot [Jehovah], pien  en ber; mar mere ma pe lokke bedo nakanaka.” (Jab. 136:1) I tyeng ducu cakke i tyeng me 2 me o 26, wakwano lok man ni “pien mar mere ma pe lokke bedo nakanaka.” Ka wakwano jabuli man, wabedo ki ur adada i yo mapol ma Jehovah nyuto kwede marre ma pe lokke labongo jukone. Lok man ni “pien mar mere ma pe lokke bedo nakanaka” ma kinwoyo teretere-ni moko botwa ni mar pa Lubanga pi luticce pe lokke. Tye me cuko cwiny adada me ngeyo ni Jehovah pe juko maro jone oyotoyot! Me ka meno, ka en ocako nyuto mar bot ngat mo ma tiyo pire, en pe weko dano meno, tutwalle i kare me peko. Adwogi maber ma wanongo: Ngeyo ni Jehovah bibedo kwedwa kare ducu miniwa yomcwiny kacel ki teko ma wamito me kanyo pekkiwa mapatpat ki me medde ki tic pire.—Kwan Jabuli 31:7.

11. Ma lubbe ki Jabuli 86:5, ngo ma tugo cwiny Jehovah me timo kica?

¹¹ Mar ma pe lokke pa Lubanga tugo cwinye me timo kica. Ka Jehovah oneno labalo ma ongut pi balle ki cwinye ducu dok okwero yone marac, mar ma pe lokke tugo cwinye me timme kica. Laco jabuli Daudi oloko kit man i kom Jehovah: “En pe timowa kun poro bal ma watimo, dok pe culo kwor i komwa kun poro kit roc ducu ma watimo.” (Jab. 103:8-11) Daudi onongo ngeyo kit ma lit kwede ka cwinyi tye ka pidi pi bal mo ma itimo. Ento en bene oniang ni Jehovah tye atera me ‘weko bal pa dano.’ Ngo ma tugo cwiny Jehovah me timo kica? Lagamme kicoyo i Jabuli 86:5. (Kwan.) Ada, kit ma Daudi otito kwede i lega, Jehovah timo kica pien en tye ki mar ma pe lokke pi jo ducu ma gilege ni otimigi kica.

12-13. Ka cwinywa pidowa mukato kare woko pi bal ma watimo i kare mukato angec, ngo ma bikonyowa?

¹² Ka watimo bal, ber dok opore ni cwinywa opidwa pi bal ma watimo. Man twero tugo cwinywa me lego Jehovah pi kica kun bene waloko kwowa. Ento lutic pa Lubanga mogo cwinygi pidogi mukato kare woko pi bal ma gutimo i kare  mukato angec. Gitamo ni Jehovah pe bitimogi kica matwal, kadi bed dong gulego kica ki bot Jehovah dok gujuko timo gin marac. Ka iwinyo kit meno, bibedo me kony adada boti ka iniang ni Jehovah ada mito nyuto marre ma pe lokke boti.

¹³ Adwogi maber ma wanongo: Kadi bed watye ki roc, pud watwero tic pi Jehovah ki yomcwiny ma nongo cwinywa pe pidowa. Man twere pien “remo pa Wode Yecu Kricito bene lwoko bal ducu woko ki i komwa.” (1 Jon 1:7) Ka cwinyi otur pi roc mo ma iyelle kwede, wi opo ni Jehovah tye ki miti madwong me timmi kica ka ingut i kom balli. Nen kong kit ma Daudi oloko kwede i kom kubbe ma tye i kin mar ma pe lokke ki timo kica. En ocoyo ni: “Kit macalo polo tye malo i wi lobo, mar mere ma pe lokke bene dit kit meno bot jo ma lwore. Kit macalo tung wokceng tye bor kwede ki tung potoceng-ngi, en kwanyo balwa woko ducu ki i komwa cwalo ka mabor kit meno.” (Jab. 103:11, 12) Ada, Jehovah tye atera me ‘weko balwa woko ducu.’—Ic. 55:7.

14. Daudi oloko nining i kom kit ma mar ma pe lokke pa Lubanga gwokowa kwede?

¹⁴ Mar ma pe lokke pa Lubanga miniwa gwok i yo me cwiny. I legane bot Jehovah, Daudi owaco ni: “In aye kakannena, igwoka ki i ayela; igura woko dyere ki larri. . . . Jo ma gigeno Rwot [Jehovah] en gwokogi ki mar mere ma pe lokke.” (Jab. 32:7, 10) I kare macon, cel ma orumo boma onongo gwoko jo ma iye ki bot lumonegi. Mar ma pe lokke pa Jehovah tye calo cel ma gwokowa ki i kom gin mo keken ma twero balo watwa kwede. Medo i kom meno, mar ma pe lokke pa Jehovah nyikowa cok bote.—Jer. 31:3.

15. I yo ma nining ma mar ma pe lokke pa Jehovah tye calo kalarre ki cel gogo?

¹⁵ Daudi otiyo ki lapor mukene me nyuto kit ma Lubanga gwoko kwede jone. En ocoyo ni: “In i cel gogona, ai Lubanga, in Lubanga ma imara ki mar ma pe lokke.” Daudi oloko bene i kom Jehovah kit man ni: “En gotta ki cel gogona matek, en kakannena ki lalarra, en gwoka macalo kwot, aringo alaro bote.” (Jab. 59:17; 144:2) Pingo Daudi oporo mar ma pe lokke pa Jehovah ki kalarre kacel ki cel gogo? Labongo paro ka ma wakwo iye i lobo man, ka wan luticce, Jehovah biminiwa kony ducu ma wamito me gwoko watwa kwede. Cuko cwiny meno bene nonge i Jabuli 91 ma kwanne ni: ‘Abiwaco bot Jehovah ni, “In kalarrena ki cella.”’ (Jab. 91:1-3, 9, 14) Moses bene otiyo ki lapor macal ki meno i kom kalarre. (Jab. 90:1) Medo i kom meno, i kare ma Moses dong cok to, en dok omiyo lapor mukene mamwonya adada. En ocoyo ni: “Lubanga ma bedo nakanaka-ni en aye kabedowu, cinge tye ki tung piny ma tingowu kwede malo.” (Nwo. 33:27) Lok man ni “cinge tye ki tung piny ma tingowu kwede malo” tittiwa gin ango madok i kom Jehovah?

16. Jehovah konyowa nining? (Jabuli 136:23)

¹⁶ Ka wageno ni Jehovah bigwokowa, man twero kweyo cwinywa. Kadi bed kit meno, i kare mukene cwinywa twero tur dok nongo pe waromo juko winyo kit meno. I kare ma kit meno, Jehovah bitimo gin ango piwa? (Kwan Jabuli 136:23.) En bicwalo cinge piny ci tingowa malo, kun konyowa me a malo wek wajuk winyo marac. (Jab. 28:9; 94:18) Adwogi maber ma wanongo: Wangeyo ni kare ducu watwero geno Lubanga. Man  konyowa i yo aryo mapatpat. Mukwongo, labongo paro ka ma wabedo iye, wangeyo ni Jehovah kare ducu bigwokowa. Me aryo, Wonwa me polo me amara paro piwa adada.

17. Pi mar ma pe lokke pa Lubanga, gin ango ma watwero bedo ki gen iye? (Jab 33:18-22)

¹⁷ Kit ma waneno kwede, kare ducu ma watye ki peko, watwero bedo ki gen ni Jehovah bikonyowa me gwoko watwa maber kwede. (2 Kor. 4:7-9) Lanebi Jeremia owaco ni: “Mar pa Jehovah ma pe lokke oweko pe watum woko, pien kicane pe gik.” (Koko 3:22, NWT) Watwero bedo ki gen ni Jehovah bimedde ki nyuto mar ma pe lokke botwa pien Baibul wacciwa ni, “[Jehovah] neno jo ma giwore, gin jo ma gigeno mar mere ma pe lokke.”—Kwan Jabuli 33:18-22.

18-19. (a) Gin ango ma wamito ni wiwa opo iye? (b) Ngo ma wabinyamo i pwony ma lubo man?

¹⁸ Gin ango ma wamito ni wiwa pe owil iye? I kare ma onongo peya wacako tic pi Jehovah, onongo wanongo mar ma Lubanga nyuto bot dano ducu. Ento macalo jo ma giwore, wanongo adwogi maber ki i marre ma pe lokke bene. Mar pa Jehovah ma pe lokke weko en kwakowa i kore dok gwokowa. En kare ducu bigwokowa cok bote dok bigwoko cikkene botwa. En mito ni wabed lureme pi naka! (Jab. 46:1, 2, 7) Dong, kadi bed wakat ki i peko ma nining, Jehovah biminiwa teko ma wamito me gwoko gennewa bote.

¹⁹ Waneno kit ma Jehovah nyuto kwede mar ma pe lokke bot luticce ma lugen. I yo acel-lu, en mito ni wanyut mar ma pe lokke bot jo mukene. Watwero timo man nining? Pwony ma lubo man binyamo lok ma pire tek meno.