Cit atir i jami ma tye

Cit atir ka ma nyuto lok ma tye iye

Tika Onongo Ingeyo?

Tika Onongo Ingeyo?

Tika Mordekai okwo ada?

LAJUDAYA mo ma nyinge Mordekai otiyo tic ma pire tek ma lubbe ki jami mutimme i buk pa Esta ma nonge i Baibul. En onongo tye i kin Lujudaya ma kiterogi i opii dok onongo tiyo i gang kal me Ker me Percia. Jami magi otimme i nge mwaka 500 K.M.P. “i kare pa [Kabaka] Akacwero.” (I kare-ni, pol pa dano giye ni Kabaka meno obedo Xerxes I.) Mordekai ojuko pulan ma onongo kiketo me neko kabaka. Ki pwoc madit, kabaka oketo yub me miyo deyo ki Mordekai i nyim lwak. Lacen, i nge to pa Aman, ma onongo obedo lamone pa Mordekai kacel ki Lujudaya mukene ducu, kabaka oketo Mordekai me tic macalo lalub kore. Macalo lalub kor kabaka, Mordekai onongo tye ki twero me moko cik ma olaro Lujudaya ma i te Ker me Percia ki i nek lumuku ma onongo kiyubo pigi.—Esta 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

Luco lok me tekwaro mogo onongo giwaco ni buk pa Esta obedo buk me ododo dok ni Mordekai pe obedo dano ma okwo ada. Ento, i mwaka 1941, jo ma gigolo jami ki i te ngom gunongo gin ma twero moko lok me Baibul madok i kom Mordekai. Gin ango ma gunongo?

Lugol piny gunongo lobo agulu ma tye apada ma kigoro i kome nying laco mo ni Marduka (I leb Acholi Mordekai). En onongo tiyo macalo laloc, ma nen calo neno lok i kom lim, i boma me Cuca. I kare ma kinongo lobo agulu meno, Arthur Ungnad, ma obedo ngat ma okwano lok me tekwaro meno matut, ocoyo ni meno aye tyen me acel ma kiloko i kom Mordekai i coc mo ma pe obedo Baibul.

Cakke i kare ma Ungnad ocoyo ripot ma mege, lukwan mukene dong gugonyo lobo agulu mapol ma kinongogi i wi obwur ma i te Ker me Percia. I kingi tye iye lobo agulu ma kinongo i wi obwur me boma me Persepolis. Kinongogi i kabedo ma yam Kagwoko Lim, macok ki cel me boma meno. Lobo agulu magi gurii nicakke i kare me loc pa Kabaka Xerxes I. Gitye i leb pa jo Elam dok gupong ki nying mapol ma nonge i buk pa Esta. a

Nying Mordekai (Marduka) kit ma kicoyo kwede i lobo agulu ma apada me Percia

Lobo agulu mapol ma kinongogi i Persepolis giloko i kom laco ma nyinge Marduka, ma onongo tiyo macalo karan pa kabaka i gang kal ma i Cuca i kare me loc pa Xerxes I. Lobo agulu acel otito ni Marduka onongo obedo lagony leb. Lok meno rwatte ki gin ma Baibul tito i kom Mordekai. En onongo obedo latic pa Kabaka Akacwero (Xerxes I) dok onongo loko leb aryo nyo makato. Mordekai onongo nino ducu bedo i dog cel me gang kal pa kabaka i Cuca. (Esta 2:19, 21; 3:3) Dog cel man onongo obedo gedo madit ka ma lutic me gang kal gitiyo iye.

Tye jami mapol macal acala i kin Marduka ma kiloko i kome i lobo agulu ca ki Mordekai ma kiloko i kome i Baibul. Gukwo i kare marom dok i kabedo marom, dok gutiyo macalo ludito i gang tic acel. Lok magi twero weko wawaco ni Marduka aye nen calo obedo Mordekai ma kiloko i kome i buk pa Esta.

a I mwaka 1992, Profesa Edwin M. Yamauchi ocoyo pwony mo ma tye ki nying apar ma kikwanyo ki i lobo agulu ma kinongo i boma me Persepolis, dok nying magi nonge bene i buk pa Esta.