1, 2. Kwo pa Lujudaya ma i Jerucalem onongo tye nining i kare ma Jekaria oneno ginanyuta me abirone?

I KARE ma Jekaria otyeko neno ginanyuta me abirone, en obedo ki jami mapol ma myero otam iye. Ngene kene ni cikke pa Jehovah me pwodo jo ma pe gigenne ocuko cwinye adada. Ento alokaloka mo obedo pe. Jo mapol onongo pud gitye ka timo jami maraco kun bene gikwalo kwo dok onongo pud peya kityeko roco ot pa Jehovah ma i Jerucalem. Pingo Lujudaya guweko tic ma Jehovah ominigi-ni oyotoyot adada? Tika onongo gudok cen i Jerucalem me yenyo yo me kwogi keken?

² Jekaria onongo ngeyo ni Lujudaya ma gudok i Jerucalem onongo giworo Jehovah. Gin aye jo “ma Lubanga otugo cwinygi” me weko gangigi ki biacaragi i Babilon. (Ejira 1:2, 3, 5) Gin guweko kabedo ma onongo gungi kwede me dak i lobo ma onongo polgi peya guneno. Roco  ot pa Jehovah onongo pire tek bot Lujudaya adada ma oweko onongo gitye atera me keto kwogi ka mading kun giwoto wot me mairo 1,000 i dye tim.

3, 4. Ariya ango ma Lujudaya gukemme kwede?

³ Go kong wot me a ki i Babilon me cito i Jerucalem. Jo magi onongo gitye ki kare malac me tam ki dok me lok i kom ganggi manyen-ni. Jo muteggi onongo gutito botgi kit ma Jerucalem kacel ki ot pa Lubanga onongo mwonya kwede. (Ejira 3:12) Ka onongo itye i kin jo magi, onongo ibiwinyo nining ka ineno Jerucalem pi tyen me acel? Tika onongo cwinyi bicwer me neno wi obur ma opong ki lum ma celle omuk atata ka ma dog cel onongo tye iye ki bur malac ka ma wi lubele onongo kicibogi iye? Romo bedo ni onongo ibiporo cel meno ma omuk-ki ki cel matek me Babilon. Ento cwiny Lujudaya pe otur. Pingo? Pien Jehovah okonyogi dok ogwokogi i kare ma gitye ka wot me cito i Jerucalem. Cutcut ma guo i Jerucalem, gucano keno tyer ka ma ot pa Lubanga onongo tye iye con ci gucako tyero gitum bot Jehovah nino ducu. (Ejira 3:1, 2) Onongo gitye ki arima dok gitye atera me tic. Onongo nen calo gin mo keken pe twero turo cwinygi.

⁴ Medo i kom roco ot pa Lubanga, onongo mitte ni Lujudaya bene guroc bomagi kacel ki odigi. Onongo mitte ni gupur potigi wek gupit jo me odigi. (Ejira 2:70) Tic me atima onongo nen calo pol adada. Pe otero kare malac, lumonegi gubino ci gucako gengogi ki ticgi. Gubedo ka yelo Lujudaya pi mwaki 15 kulu, ci motmot cwiny Lujudaya ocako tur woko. (Ejira 4:1-4) Gukemme dok ki ariya mukene i 522, i kare ma kabaka me Percia omiyo rukca ni myero kigik tic me gedo ducu ma onongo tye ka timme i Jerucalem. Onongo nen calo pe kibiroco boma meno.​—Ejira 4:21-24.

5. Jehovah okonyo jone nining?

⁵ Jehovah onongo ngeyo ni jone gimito cuko cwiny kacel teko. En oweko Jekaria oneno ginanyuta me agikki-ni wek ocuk cwiny jone ni emarogi dok cwinye yom pi tutegi me tic pire. En ocikke me gwokogi ka gudok cen ka timo tic ma emiyo botgi. Jehovah oloko i kom tic me roco ode ni: Tic “man bitimme ka ce wubiketo cwinywu ka woro dog Rwot [Jehovah] Lubangawu.”​—Jekaria 6:15.

6. (a) Ginanyuta me aboro ma Jekaria oneno ocakke nining? (Nen cal ma tye i pot karatac 21.) (b) Pingo aguragura magi onongo kalagi patpat?

⁶ Ginanyuta me aboro ma bene obedo me agikki ma Jekaria oneno nen calo ocuko cwinygi loyo. (Kwan Jekaria 6:1-3.) Tem kong goyo i wi gin ma Jekaria oneno: Aguragura ma onongo gitye ka ngwec ki gadigadi lweny angwen “gua ki i kin godi aryo” ma kiyubogi ki mola. Aguragura magi onongo kalagi patpat, ma onongo weko poko kingi bedo yot. Jekaria openyo ni: “Magi gin ango?” (Jekaria 6:4) Wan bene wamito ngeyone, pien ginanyuta man gudo wan bene.

7, 8. (a) Godi aryo ma waloko i komgi-ni kicung pi gin ango? (b) Pingo kiyubo godi magi ki mola?

 ⁷ Ki i Baibul, kitwero tic ki godi me cung pi ker nyo gamente. Godi ma Jekaria onenogi-ni bene cal ki ma wakwano i lok ma lanebi Daniel ocoyo. Got acel ki i kin godi aryo magi cung pi twero me loc pa Jehovah ma pe gik, ki acel cung pi Ker pa Meciya ma Lalocce aye Yecu. (Daniel 2:35, 45) Nicakke i 1914, i kare ma Yecu ocako loc macalo Kabaka, godi aryo magi ducu gucung malo dok gucako tic matek me cobo yub pa Lubanga pi lobo.

⁸ Pingo kiyubo godi magi ki mola? Mola obedo nyonyo ma rweny dok pire tek adada. Dok Jehovah owaco ki Luicrael ni guti ki mola me yubo keno tyer ki ot pa Lubanga i Jerucalem. (Nia 27:1-3; 1 Luker 7:13-16) Kit ma godi magi kiyubogi ki mola-ni nyuto kit ma Jehovah gin ki Meciya gibiloc kwede i yo maber kun dano gibedo agonya dok ginongo mot mapol.

9. Angagi ma gubedo lungwec ki gadigadi, dok kiminigi tic ango?

⁹ Gadigadi lweny kacel ki jo ma gingweco kwedgi-ni kono gicung pi gin ango? Lungwec ki gadigadi magi gubedo lumalaika ma gitye i gurup mapat pat. (Kwan Jekaria 6:5-8.) Gin gua ki i “nyim Rwot me lobo ducu” ki tic mo ma kite dok pat. Kicwalo lumalaika magi i kabedo mapat pat me gwoko jo pa Lubanga, tutwalle ma gitye i Babilon, “lobo ma tye [tung kumalo, NW].” Jehovah otiyo ki ginanyuta man wek jone gunge ni pe dong gibibedo opii i Babilon. Go kong kit ma man ocuko kwede cwiny jo ma gubedo ka gedo ot pa Lubanga i kare pa Jekaria! Onongo gingeyo ni lumonegi pe gitwero jukogi ki tic meno.

10. Ginanyuta ma Jekaria oneno madok i kom gadigadi-ni konyowa nining i kare-ni?

¹⁰ I kare-ni, Jehovah pud tiyo ki lumalaika me gwoko ki jingo cwiny jone. (Malaki 3:6; Jo Ibru 1:7, 14) Nicakke 1919, i kare ma kigonyo jo pa Jehovah ki i opii pa Babilon Madit ma cung pi dini goba, lumonegi gutemme matek wek dano pe gujol woro me ada. (Niyabo 18:4) Ento tutegi pe onyako nyigge. Lumalaika gitye ka gwoko dul pa Jehovah, pi meno myero pe wabed ki lworo ni jo pa Jehovah dok gibibedo opii pa dini goba. (Jabuli 34:7) Ma ka meno, wabimedde ki bedo ki yomcwiny kun walungo wiwa i woro Jehovah. Ginanyuta ma Jekaria oneno-ni konyowa me niang ni godi aryo-ni gitye ka gwokowa.

11. Pingo pe myero wabed ki lworo i kom lweny ma kibioto i kom jo pa Lubanga?

¹¹ Cokcok-ki, luloc me lobo pa Catan-ni gibicokke kacel wek gijwer jo pa Lubanga woko. (Ejekiel 38:2, 10-12; Daniel 11:40, 44, 45; Niyabo 19:19) I ginanyuta ma Ejekiel oneno-ni, jo  magi guumo wi lobo ducu calo pol. Gitye ka ngwec ki aguragura kun gibino ki akemo ka lweny i kom jo pa Lubanga. (Ejekiel 38:15, 16) * (Nen lok ma tye i tere piny.) Tika man myero owek wabed ki lworo? Pe! Mony pa Jehovah tye tung botwa. I kare me twon can madit atika-ni, lumalaika pa Jehovah bigwoko jone dok gibijwero lumone pa Jehovah ducu. (2 Jo Tecalonika 1:7, 8) Man bibedo nino me yomcwiny bot jo ma gicwako Jehovah! Ento anga ma bitelo wi lumony pa Jehovah?

12, 13. (a) Gin ango ma Jehovah owaco ki Jekaria ni otim i nge neno ginanyuta ducu? (b) Wangeyo nining ni laco ma kilwongo ni Jang Yat-ti obedo Yecu Kricito?

¹² Jekaria keken aye ma oneno ginanyuta aboro magi. Ento i nge neno ginanyuta magi ducu, en otimo gin mo ma jo ducu twero nenone, dok ma onongo bicuko cwiny jo ma onongo gitye ka roco ot pa Lubanga. (Kwan Jekaria 6:9-12.) I kare ma Keldai, Tobiya ki Jedaya gudwogo ki i Babilon, Jehovah owaco ki Jekaria ni ogam ryal ki jabu ki botgi ci oyub kwede “lalukana me  ker.” (Jekaria 6:11) Tika onongo kiyubo lalukana man pi laloc ma nyinge Jerubabel, ma onongo a ki i kaka pa jo Juda dok lakwar Daudi? Pe. Jehovah owaco ki Jekaria ni oruk i wi Yocwa, Lalamdog. Man nen calo ocungo wi jo ma onongo gitye ka nenone adada.

¹³ Tika lalukana man oweko Lalamdog Madit Yocwa odoko kabaka? Pe. Yocwa onongo pe opore me bedo Kabaka pien pe obedo lakwar Daudi. Rwako lalukana meno i wiye onongo tye ka nyuto gin ma bitimme i kom ngat mo ma kibilwongone ni Jang Yat, ma bibedo kabaka ki lalamdog i anyim. Baibul tito ni Jang Yat meno aye Yecu Kricito.​—Icaya 11:1; Matayo 2:23.

14. Tic ango ma Yecu timo macalo Kabaka ki Lalamdog Madit?

¹⁴ Yecu obedo Kabaka ki Lalamdog Madit. En aye telo wi mony pa Jehovah dok tiyo matek me gwoko jo pa Jehovah ki i lobo man ma opong ki tim gero-ni. (Jeremia 23:5, 6) Cokcok-ki, Kricito biloyo lweny i kom jo ma pe gicwako loc pa Lubanga kun gwoko jo pa Jehovah. (Niyabo 17:12-14; 19:11, 14, 15) Ento ma meno peya otimme, Yecu, nyo Jang Yat myero kong otim jami mapol.

15, 16. (a) Kitye ka roco ki lonyo jo pa Lubanga i kare-ni nining, ki dok angagi ma gitye ka timo man? (b) Lobo bibedo nining i agikki me Loc pa Kricito pi Mwaka Alip acel?

¹⁵ Medo i kom bedo Kabaka ki Lalamdog Madit, Yecu bene “bigero ot pa Rwot” Jehovah. (Kwan Jekaria 6:13.) I 1919, en ocako tic me gedo man kun gonyo jo pa Lubanga ki i te loc pa Babilon Madit, ma en aye dini goba. Yecu olonyo kacokke ki dok ocimo “lagwok ot ma lagen dok maryek.” Gurup man pa omege ma kiwirogi-ni gitelo wi tic ma pire tek ma kitye ka timone i ot pa Lubanga i lobo kany. (Matayo 24:45) Yecu bene obedo ka lonyo jo pa Lubanga, kun konyogi me woro Lubanga i yo matir.​—Malaki 3:1-3.

¹⁶ Yecu kacel ki jo 144,000 gibiloyo lobo macalo kabaka ki lulamdog pi mwaka alip acel. I kare meno, gibikonyo jo ma lugen me bedo labongo roc. Ka kabaka kacel ki lulamdog magi gutyeko ticgi, jo pa Jehovah keken aye ma gibibedo i lobo. I agikkine, gibiroco woro me ada wek orom lobo ducu!

17. Jehovah ocuko cwiny Lujudaya nining, dok lok ma en owaco-ni ogudogi nining?

¹⁷ Kwena ma Jekaria ocwalo bot Lujudaya ogudogi nining? Jehovah onongo ocikke me konyo ki gwoko jone wek gutyek tic me roco ot me wore. Cikke man oweko gubedo ki gen. Ento gwok nyo pud gubedo ka tamo i kom kit ma jo manok keken giromo tyeko kwede ki tic man madit-ti. Pi meno, Jekaria owaccigi gin mo ma nen calo okwanyo lworo ki akalakala mo keken ma onongo gitye kwede. Medo i kom jo mogo calo Keldai, Tobiya ki Jedaya ma gubino me miyo kony i tic man, Jehovah owaco ni jo mapol “gibibino, gibikonyo jo ma gigero ot” pa Jehovah. (Kwan Jekaria 6:15.) Lujudaya gubedo labongo akalakala mo ni Jehovah tye ka konyogi ki tic man. Gin gudok cen ki tekcwiny ka roco ot pa Lubanga, kadi bed ni kabaka me Percia omiyo rukca ni myero kigik tic meno woko. Kigeng man onongo obedo calo got madit adada i nyimgi, ento pe otero kare malac, Jehovah okwanyo woko. I mwaka 515 ma peya Yecu obino, kityeko tic me gedo ot pa Lubanga. (Ejira 6:22; Jekaria 4:6, 7) Ento, lok ma Jehovah owaco-ni bene nyuto gin mo madit ma tye ka timme i kare-ni.

18. Jekaria 6:15 tye ka cobbe nining i kare-ni?

¹⁸ I kare-ni, dano milion mapol gitye ka woro Jehovah. Gitye ki yomcwiny madit me mine ‘lonyogi ma gitye kwede ducu,’ calo cawagi, kerogi ki dong jamigi. Ka gitimo meno, nongo gitye ka cwako kor tic me gedo i yo me cwiny i kare-ni. (Carolok 3:9) Dok watwero bedo ki gen ni Jehovah cwinye yom i kom jami ma wajalogi. Wi myero opo ni Keldai, Tobiya ki Jedaya gukelo ryal ki jabu, ci Jekaria oyubo ki lalukana. Lalukana meno onongo tye “macalo gin me poyo wic” pi gin ma gutimo me tyelo kor woro me ada. (Jekaria 6:14) Wi Jehovah pe biwil i kom tic ma watiyo ki mar ma wanyuto pire.​—Jo Ibru 6:10.

19. Ginanyuta ma Jekaria onenogi-ni myero ogudwa nining?

¹⁹ I kare man me agikki-ni, jo pa Lubanga gubedo ki kare me timo tic mo ma pire tek adada. Man otimme pien Jehovah tye ka goyo laa i tutegi ki bene pien Kricito aye tye ka telogi. Watye ki yomcwiny me bedo i dul ma ocung matek dok ma bibedo matwal, kun wangeyo ni yub pa Jehovah pi woro me ada wang ma ocobbe kakare. Pi meno, bed ki pwoc pi mot ma itye kwede me bedo i kin jo pa Jehovah, dok ‘wor dog Jehovah Lubangani.’ Ka itimo meno, ci ibinongo gwok ki bot Kabaka ki Lalamdog Madit kacel ki lumalaika. Tim jami ducu ma itwero me cwako woro me ada. Jehovah bigwokki i kare-ni​—ki dok pi naka!