Gen Latelawa—Kricito
“Wutye ki latelwu acel, ma en aye Kricito.”—MATAYO 23:10.
1, 2. Tic matek mene ma Yocwa obedo kwede i nge to pa Moses?
JEHOVAH owaco ki Yocwa ni: “Laticca Moses dong oto woko; pienno in aye dong ia malo, icingol loka Jordan man, in ki lwak jo-ni ducu, wucit wa i lobo ma abemiyo botgi-ni.” (Yocwa 1:1, 2) Man obedo alokaloka madit bot Yocwa, ma onongo kong obedo ka konyo Moses pi cokcok mwaki 40!
2 Moses onongo otelo Luicarel pi mwaki mapol, ento onongo dong Yocwa aye bitelogi. Pi meno en nen calo obedo ka pennye kekene ka lwak bijole calo latelagi. (Nwoyo Cik 34:8, 10-12) Buk acel mo oloko i kom Yocwa 1:1, 2 kun tito ni kare matek dok rac adada pi lobo mo keken, i kare mukato angec nyo i kare-ni, bedo ka loc pud olokke aloka.
3, 4. Lubanga ogoyo laane i kom Yocwa nining pi bedo ki gen i kome dok lapeny ango ma watwero penyo?
Yocwa 1:9-11) Lubanga ogoyo laane i kom Yocwa pi bedo ki gen i kome dok otiyo ki lamalaika me telo Yocwa kacel ki jo Icrael. Lamalaika man nen calo obedo Lok, ma en aye Latin kayo pa Lubanga.—Nia 23:20-23; Jon 1:1.
3 Yocwa onongo tye ki tyen lok ma atir me bedo ki par. Ento en ogeno Jehovah dok pe ogalle ki lubo tirane. (4 Jehovah okonyo rok me Icrael me jolo alokaloka ma obino i kare ma Yocwa odoko latelagi manyen. I karewa-ni bene alokaloka madongo tye ka timme. Waromo penye kekenwa ni, ‘Ka dul pa Lubanga medde ki dongo, tika watye ki tyen lok ma atir me geno Yecu, Latelawa ma kicimo?’ (Kwan Matayo 23:10.) Wek wagam lapeny man, wabineno kit ma Jehovah otelo kwede jone i kare me alokaloka ma okato angec.
EN OTELO JO PA LUBANGA ME DONYO I LOBO MA KICIKO PIRE-NI
5. Gin me ur ango ma otimme i kom Yocwa ma cok ki boma me Jeriko? (Nen cal ma tye i pot karatac 16.)
5 I nge kare ma jo Icrael gungolo kulu Jordan, Yocwa oneno gin mo me ur. Cok i nget boma me Jeriko, en orwatte ki laco mo ma omako pala lucwan. Yocwa openye ni: “In itye tung botwa nyo tung bot lumerokwa?” Yocwa obedo ki ur adada i kare ma laco-ni owacce ni en aye “lawimony pa [Jehovah],” lamalaika ma onongo tye atera me gwoko jo pa Lubanga. (Kwan Yocwa 5:13-15) Kadi bed ni cura man wacciwa ni Jehovah aye ma obedo ka lok ki Yocwa, nen calo Lubanga otiyo ki lamalaika me lok pire, kit ma en onongo timo i kare mukato angec.—Nia 3:2-4; Yocwa 4:1, 15; 5:2, 9; Tic pa Lukwena 7:38; Jo Galatia 3:19.
6-8. (a) Pingo tam mogo ma lamalaika-ni omiyo onongo nen calo pe tam me ryeko? (b) Wangeyo nining ni tam magi obedo me ryeko dok kimiyo i kare ma mitte kikome? (Nen bene lok ma tye i tere piny.)
6 Lamalaika-ni owaco bot Yocwa gin ma mitte kikome ma myero gutim wek gutur boma me Jeriko. I acakkine, tamme mogo onongo nen calo pat adada. Me labolle, lamalaika-ni owaco ki Yocwa ni omyero olir lumony ducu. Man onongo biweko pe gibitwero lweny pi kare mo manok. Tika man onongo obedo kare maber me liro lumony?—Acakki 34:24, 25; Yocwa 5:2, 8.
7 Oromo bedo ni lumony gubedo ka pennye kekengi ni, ‘Wabigwoko jo me odiwa nining ka lumonewa gubino ka lweny i komwa?’ Ento gin ma onongo pe gubyeko aye dok otimme! Me ka monyo jo Icrael, jo me Jeriko gubedo ki lworo i komgi. Wakwano ni: “I kare meno onongo Jeriko gicego woko matek twatwal pi lworo jo Icrael; dano mo pe kato woko, ki dano mo pe donyo i iye.” (Yocwa 6:1) Gin mutimme-ni twero bedo ni okonyo jo Icrael me geno tela pa Jehovah makato!
8 Lamalaika-ni owaco bot Yocwa ni jo Icrael myero pe gulweny i kom Jeriko. Me ka meno, omyero gudore kun gilworo boma man kicel nino ki nino pi nino abicel, ka dong i nino me abirone omyero gudore tyen abiro. Lumony onongo guromo tamo ni, ‘Man balo Yocwa 6:2-5; Jo Ibru 11:30. * (Nen lok ma tye i tere piny.)
cawa ki kero keken!’ Ento Jehovah, Latela pa Luicrael onongo ngeyo gin ma en tye ka timone! Lubo tirane ojingo niye pa jo Icrael, dok onongo pe mitte ni gulweny i kom lumony me Jeriko.—9. Pingo omyero walub tira mo keken ma wanongo ki i dul pa Lubanga? Mi labol.
9 Ngo ma wapwonyo ki i gin mutimme man? Dul pa Jehovah i kine mukene timo jami i yo manyen, dok i kare mukene pe watwero niang pingo tye kit meno. Me labolle, twero bedo ni pe watamo ni opore me tic ki tabulet, kompiuta nyo cim cing ka watye ka kwan piwa kenwa, ka watye ka tito kwena, nyo bene i kacokke. Ento i kare-ni dong watye ka neno adwogi maber me tic ki jami magi. Macalo adwogine, man miyo niyewa dongo dok weko wabedo ma wanote kacel ki omege ki lumege.
KRICITO OTELO LUKRICITAYO ME CENCWARI ME ACEL NINING?
10. Anga kikome ma oyubo cokke ma pire tek pa lukiko madit ma obedo i Jerucalem i kom lok me lirre?
10 I nge mwaki 13 ma Kornelio, Larok ma pe kiliro odoko Lakricitayo, omege mogo ma Lujudaya onongo pud gitye ka wacci lirre pire tek. (Tic pa Lukwena 15:1, 2) I boma me Antiokia, omege gubedo ka laro lok man. Pi meno, luelda guketo yub pi Paulo me cito ka penyo lukiko madit i Jerucalem i kom lok meno. Ento anga kikome ma oyubo ni Paulo ociti? Paulo otito ni, ‘Gin mumiyo acito kunnu aye pien Kricito onyuto ni myero aciti.’ Dong onen ka maleng ni Kricito odoro jami wek lukiko madit ogam lapeny meno.—Jo Galatia 2:1-3.
11. (a) Tam ango ma Lujudaya mogo ma Lukricitayo onongo gitye kwede i kom lirre? (b) Paulo onyuto nining ni ecwako luelda ma onongo gitye i Jerucalem? (Nen bene lok ma tye i tere piny.)
11 Kricito otiro lukiko madit wek gumok tam ma nyuto ka maleng ni pe mitte ni kilir Lukricitayo ma pe Lujudaya. (Tic pa Lukwena 15:19, 20) Kadi bed kit meno, i nge mwaki mapol, Lukricitayo ma Lujudaya onongo pud giliro lutinogi. Ci luelda me Jerucalem guwinyo anii ni Paulo pe woro Cik pa Moses. Pi meno luelda magi gupenyo Paulo ni otim gin mo me nyuto ni en woro Cik. * (Nen lok ma tye i tere piny.) (Tic pa Lukwena 21:20-26) Guwacce ni oter co angwen ocit kwedgi i ot pa Lubanga wek jo ducu gunen ni Paulo kara gwoko Cik. Paulo onongo romo waco ni: ‘Man lok ma konye pe! Pingo wumito ni atim kuman? Lukricitayo ma Lujudaya ma pe giniang lok i kom lirre aye gitye ki peko.’ Ento Paulo oniang ni luelda magi gimito ni Lukricitayo ducu gubed ma guribbe, dong en olubo tiragi ki mwolo. Kadi bed kit meno, waromo pennye kekenwa pingo Yecu oweko lok i kom lirre obedo peko pi mwaki mapol, kadi bed ni Cik pa Moses ogiko tic i kare ma Yecu oto.—Jo Kolocai 2:13, 14.
12. Pingo twero bedo ni Kricito oye ni kare okati ma peya otyeko lok i kom lirre?
12 Twero tero kare me jolo niango manyen. Lukricitayo mogo ma Lujudaya onongo gimito kare wek guye ni dong pe gitye i te Cik pa Moses. (Jon 16:12) Onongo dong gungi woko ki tam ni lirre aye obedo gin ma nyuto ni itye ki wat maber ki Lubanga. (Acakki 17:9-12) Mukene onongo gitye ki lworo ni Lujudaya luwotgi biunogi ka gibedo pat. (Jo Galatia 6:12) Ento i nge kare mo, Kricito ominigi tira i waraga mapatpat ma lakwena Paulo ocoyo.—Jo Roma 2:28, 29; Jo Galatia 3:23-25.
KRICITO PUD TYE KA TELO WI KACOKKENE
13. Ngo ma twero konyowa me cwako yo ma Kricito telowa kwede i kare-ni?
13 Yecu aye Latel wi kacokke pa Lukricitayo i kare-ni. Dong ka dulwa okatti ki alokaloka mo ma pe iniang iye, tam i kom kit ma Yecu otelo kwede ki jo pa Lubanga i kare mukato angec. Kadi bed i kare pa Yocwa nyo i kare pa lukwena, Jo Ibru 13:8.
Kricito kare ducu omiyo tira me ryeko ma ogwoko jo pa Lubanga, ojingo niyegi, dok omiyo gubedo ma gunote kacel.—Tira ma lagwok ot ma lagen dok maryek miniwa i kare-ni nyutu ni Yecu paro piwa
14-16. I yo ma nining ma tira ma oa ki bot “lagwok ot ma lagen dok maryek” nyuto ni Kricito mito konyowa wek wabed ki niye matek?
14 I kare-ni, “lagwok ot ma lagen dok maryek” miniwa tira i kare ma mitte kikome. (Matayo 24:45) Tira man nyutu ni Yecu paro piwa. Omego Marc, ma tye ki lutino angwen owaco ni: “Catan tye ka lweny matek i kom jo me odi pien ngeyo ni meno miyo kacokke doko goro. Man ma dong gicuko cwinywa me bedo ki woro pi jo me ot cabit ducu, lokke tye ka maleng bot luwi odi ni—wugwok jo me odiwu!”
15 Ka waneno kit ma Yecu tye ka telowa kwede, ci wabiniang ni en tye ki miti me konyowa wek wabed ki niye matek. Me labolle, laelda mo ma nyinge Patrick owaco ni: “I acakkine, jo mukene gunongo ni cokke me cito ka pwony i gurup matinotino i tum cabit pe yomo cwinygi.” Ento en dok owaco ni alokaloka man onyutu kit ma Yecu paro kwede pi ngat acel acel me kacokke. Me labolle, omege ki lumege mukene ma onongo gilwor dok pe gimaro cito i tic me pwony teretere, i kare-ni giwinyo ni pigi tek. Man ojingo niyegi.
16 Kricito bene konyowa me keto cwinywa i ticwa me pwony, ma obedo tic ma pire tek loyo ma kitye ka tiyone i wi lobo i kare-ni. (Kwan Marako 13:10.) André, ma tye laelda manyen, kare ducu temme me lubo tira ma katti ki i dul pa Jehovah. En owacci: “Dwoko piny wel dano ma gitiyo i jang gang kal mapatpat poyo wiya i kom kare ma watye ka kwo iye kacel ki kit ma pire tek kwede me keto cwinywa i kom tito kwena.”
WATWERO CWAKO TELA PA KRICITO NINING?
17, 18. Pingo omyero waket cwinywa i kom adwogi maber ma wanongo ka walubo alokaloka manyen ma katti?
17 Tira ma wanongo ki bot Kabakawa Yecu Kricito bikonyowa i kare-ni ki dong i anyim. Kong itam i kom adwogi mabeco ma inongo pien ilubo alokaloka mogo ma okatti cokcok-ki. I kare me worowu macalo jo me ot, wuromo nyamo kit ma alokaloka ma kiketo i yub me cokke nyo i tic me pwony okonyo kwede jo me ot-ti.
18 Ka wiwa opo ni lubo tira ma a ki bot dul pa Jehovah kelo adwogi mabeco mapol, ci bibedo yot piwa me lubo tira man ki yomcwiny. Me labolle, kit macalo pe wagoyo bukke mapol tutwal calo yam con, dulwa tye ka gwoko cente. Dok pien watiyo ki tet manyen, man weko twere botwa me o bot jo mapol ki kwena maber. Tika itwero tic ki bukkewa, jami awinya nyo vidio ma i cim nyo tabulet ma megi pol kare? Man obedo yo acel ma watwero nyuto kwede cwakwa bot Kricito, ma mito ni wati ki lim pa dulwa i yo me ryeko.
19. Pingo omyero wacwak tela pa Kricito?
19 Ka wacwako tela pa Kricito, wakonyo omegiwa ki lumegiwa me bedo ki niye matek dok ma gunote. André oloko kit man i kom alokaloka me dwoko piny wel Lubetel ma i but lobo ducu: “Cwiny maber ma Lubetel ma gujolo alokaloka magi gunyuto miyo abedo ki gen i kom tela pa Kricito kacel ki woro pi Lubetel magi. Gingweco kacel ki gadigadi pa Jehovah kun ginongo yomcwiny i tic mo keken ma kimiyogi.”
BED KI NIYE DOK KI GEN I KOM LATELAWA
20, 21. (a) Pingo watwero geno Kricito, Latelawa? (b) Lapeny ango ma wabinyamone i pwony ma lubo man?
20 Cokcok-ki, Latelawa Yecu Kricito bicito “kun loyo lweny” dok ‘bitimo jami me aura.’ (Niyabo 6:2; Jabuli 45:4) Ento i kare-ni bene, en tye ka yubowa pi kwo i lobo manyen ki pi tic ma wabitimogi kunnu, wek wapwony jo ma kibicerogi kun waloko lobo doko paradic.
21 Teke wageno Latelawa ki Kabakawa kadi bed gin ango otimme, en bitelowa me donyo i lobo manyen. (Kwan Jabuli 46:1-3.) I kare-ni, jolo alokaloka twero bedo tek adada, tutwalle ka gigudowa i yo ma pe wabyeko. Ka meno otimme, watwero medde ki bedo ki wic ma opye mot dok ki niye matek i kom Jehovah nining? Wabinyamo lapeny meno i pwony ma lubo man.
^ para. 8 I wi obwur me Jeriko, jo ma gigolo jami ki i te ngom gunongo cam madwong adada ma jone gukayo ento pe gucamo. Man cwako lok me Baibul ma waco ni rumo wi boma man pe orii dok Lubanga pe oye ni jo Icrael gucam cam ma iye. Kit macalo meno onongo obedo kare me kac, oweko opore adada pi Luicarel me mayo lobo-ni pien onongo cam tye muromo i poti.—Yocwa 5:10-12.
^ para. 11 Nen bok ma wiye tye ni “Paulo Oloyo Atematema ki Mwolo” [“Paul Humbly Meets a Test”] i Wi Lubele me Marci 15, 2003, pot karatac 24.