1-2. Gin ango mutimme i kare ma lupwonnye pa Yecu aryo onongo gitye ka wot me cito i Emau?

 I NINO dwe 16 me Nican, mwaka 33 K.M., lupwonnye pa Yecu onongo gitye ka kumo matek dok lworo obwoyogi woko. Jo aryo i kingi gua ki i Jerucalem me cito i Emau, caro mo ma borre tye kilomita 11 (mairo 7) ki i Jerucalem. Co magi onongo cwinygi otur adada pien Yecu, ma gin gubedo ka lubo kore-ni, dong kineko woko. Onongo gubedo ki gen ni Meciya bitimo jami mabeco pi Lujudaya, ento dong kombeddi oto woko. Ento, gin mo me aura otimme.

² Laco mo ma pe gingeyo ocako nywako wot kwedgi. Lupwonnye aryo-ni gutitte jami maraco ma otimme i kom Yecu. Ci laco meno ocako lok kwedgi i kom jami ma onongo wigi pe biwil iye matwal. “Cakke wa i kom Moses, ki lunebi ducu,” en otito pingo onongo mitte ni Meciya oden can malit ci oto woko. I kare ma co adek magi guo i Emau, lupwonnye aryo-ni guniang ni man kara obedo Yecu, ma Lubanga ocero woko! Go kong kit ma cwiny lupwonnye magi obedo yom kwede me niang ni Meciya tye makwo!—Luka 24:​13-35.

3-4. (a) Yecu okonyo lupwonnyene nining, dok adwogine obedo ningo? (b) Gin ango ma wabinyamo i pwony man? (Tic pa Lukwena 1:​3, 4a)

³ I nge cerre, Yecu obedo i lobo pi nino 40 ma peya odok i polo, dok obedo ka nen bot lupwonnyene tyen mapol i nino 40 magi. a (Kwan Tic pa Lukwena 1:​3, 4a.) I kare meno,  Yecu obedo ka cuko cwiny lupwonnyene ma onongo cwinygi tye ka cwer dok lworo obwoyogi tutwal-li. Pi meno, cwinygi odoko yom dok gunongo tekcwiny me tito kwena ki pwonyo dano lok i kom Ker-ri.

⁴ Watwero nongo adwogi maber ki i kwano lok i kom jami ma Yecu otimo i kare meno. I pwony man, wabineno kit ma Yecu otiyo kwede ki kare meno me (1) cuko cwiny lupwonnyene, (2) konyogi niang Ginacoya i yo matut, ki me (3) pwonyogi pi tic ma gibibedo kwede i anyim. Wabineno kit ma watwero lubo kwede lanen pa Yecu i kabedo adek magi.

CUK CWINY JO MUKENE

5. Pingo onongo lupwonnye pa Yecu gimito cuko cwiny?

⁵ Lupwonnye pa Yecu onongo gimito cuko cwiny. Pingo? Jo mogo i kingi onongo guweko pacigi, lupacogi, ki biacaragi me lubo kor Yecu. (Mat. 19:27) Mukene onongo kiterogi marac adada pien gudoko lupwonnye pa Yecu. (Jon 9:22) Onongo gitye atera me timo alokaloka magi i kwogi kacel ki deno can pien onongo giye ni Yecu aye obedo Meciya ma kiciko pire-ni. (Mat. 16:16) Ento i kare ma kineko Yecu, gengi oduny woko calo apwa me ngom dok cwinygi otur matek.

6. Gin ango ma Yecu otimo i nge cerre?

⁶ Labongo akalakala mo, Yecu pe oneno turcwiny pa lupwonnyene macalo lanyut me goro i yo me cwiny, ento macalo gin ma timme bot dano ducu ma gitye ka kumo. Pi meno, i nino ma kicere iye kikome, en ocako cuko cwiny lureme. Me labolle, en onen bot Maliam Lamagdala i cawa ma Maliam tye ka kok i dog lyel pa Yecu. (Jon 20:​11, 16) En bene onen bot lupwonnyene aryo i kare ma gitye ka cito i Emau. Dok onen bene bot lakwena Petero. (Luka 24:34) Pwony ango ma wanongo ki i lanen pa Yecu? Kong wanenu gin mutimme i kare ma en onen bot Maliam Lamagdala.

7. Kit ma kitito kwede i Jon 20:​11-16, gin ango ma Yecu oneno Maliam ka timone i odiko me Nican 16, dok meno otugo cwinye me timo gin ango? (Nen bene cal.)

⁷ Kwan Jon 20:​11-16. I odiko me Nican 16, mon mogo gupuk kwarpiny ci gucito ka ma lyel pa Yecu onongo tye iye. (Luka 24:​1, 10) Dako acel i kingi onongo obedo Maliam Lamagdala. I kare ma Maliam oo i dog lyel, en onongo ni kom Yecu dong pe. Pi meno, en oringo ka tito lokke bot Petero ki Jon. Co aryo magi guringo ka ma onongo kiyiko iye Yecu dok Maliam obedo ka lubo korgi. I nge moko ni ada kom Yecu dong pe, co aryo-ni gudok cen paco. Ento Maliam  omedde ki bedo kunnu kun woto ki koko. Kadi bed en pe ongeyo, ento Yecu onongo tye ka nene. Yecu oneno pig wang dako ma lagen-ni dok obedo ki miti me kweyo cwinye. Pi meno, en onen bot Maliam ci otimo gin mo mayot me cuko cwinye. En otito ki Maliam ni ocit bot utmegine ci ominigi kwena ma pire tek. Onongo mitte ni en otittigi ni Yecu dong tye makwo.—Jon 20:​17, 18.

8. Watwero lubo lanen pa Yecu nining?

⁸ Watwero lubo lanen pa Yecu nining? Walubo lanen pa Yecu ka wacuko cwiny omegiwa ki lumegiwa me medde ki tic pi Jehovah. Calo Yecu, myero wabed ma wangwa twolo me neno pekki ma jo mukene gitye kwede, me tute me niang kit ma giwinyo kwede, ki me cuko cwinygi. Nen kong gin mutimme i kom laminwa mo ma nyinge Jocelyn, ma laminne matidi oto atura dok i yo malit adada. En owaco ni, “Pi dwe mapol, onongo abedo ma cwinya otur adada i cawa ducu.” Ento, omego mo gin ki dakone ma onongo gingeyo peko pa Jocelyn, gulwonge i ganggi, ci guweko en otito kit ma en winyo kwede. Gutero itgi me winyo lokke, gunyutte cwiny me kica, dok gutitte kit ma pi en tek kwede i wang Jehovah. Jocelyn owaco ni: “Onongo awinyo calo atye ka lwiny i nam ma tye ka twagge i dyewor macol licuc. Ento Jehovah otiyo ki omego man gin ki dakone me lara. Gukonya me bedo ki miti me tic pi Jehovah odoco.” Wan bene watwero cuko cwiny jo mukene ka watero itwa me winyo lokgi ka gitito kit ma giwinyo kwede. I yo meno, watwero kweyo cwinygi kun wakonyogi me medde ki tic pi Jehovah.—Rom. 12:15.

KONY JO MUKENE ME NIANG LOK PA LUBANGA

9. Ariya ango ma lupwonnye pa Yecu gukato ki iye, dok Yecu okonyogi nining?

⁹ Lupwonnye pa Yecu onongo giye Lok pa Lubanga dok gutute matek me ketone i tic i kwogi. (Jon 17:6) Kadi bed kit meno, to pa Yecu i kom yat macalo labalo onyweno wigi woko. Yecu onongo ngeyo ni lupwonnyene gitye ki niye dok gimaro Jehovah, ento en oniang ni mitte ni gubed ki niang matut i kom Ginacoya. (Luka 9:​44, 45; Jon 20:9) Pi meno, en okonyogi me niang gin ma gukwano ki i Ginacoya. Nen kong kit ma en otimo kwede meno i kare ma onen bot lupwonnye aryo ma onongo gitye ka cito i Emau.

10. Yecu okonyo lupwonnyene nining me niang ni en aye ada ebedo Meciya? (Luka 24:​18-27)

¹⁰ Kwan Luka 24:​18-27. Yecu pe otito ki co magi anga ma en ebedo cutcut. Me ka meno, en obedo ka penyogi lapeny. Pingo? Twero bedo ni en onongo mito ni gutitte kit ma giwinyo kwede. Dok gutimo meno. Guwacce ni onongo gitamo ni Yecu bidoko Kabaka i Icrael ci larogi ki i te loc aconya pa Luroma. Yecu oweko gubedo agonya me tito kit ma giwinyo kwede. I nge meno, en otiyo ki Ginacoya me konyo co magi me niang ni lok pa lunebi mapol madok i kom Meciya dong otyeko cobbe. b Lacen i otyeno meno, en orwatte ki lupwonnye mukene dok okwanyo kare me gonyo tyen lok pa lunebi magi botgi. (Luka 24:​33-48) Pwony ango ma wanongo ki i gin mutimme man?

11-12. (a) Pwony ango ma wanongo ki i kit ma Yecu opwonyo kwede lok ada ma tye i Baibul? (Nen bene cal.) (b) Lapwony pa Nortey okonye nining?

¹¹ Watwero lubo lanen pa Yecu nining? Mukwongo, ka itye ka pwonyo latin kwanni me Baibul, penye ki lapeny ma weko en tito gin ma tye i cwinye. (Car. 20:5) Ka dong ityeko niang kit ma en winyo kwede, nyutte kit me nongo Ginacoya ma twero konye ki peko ma en tye ka kato ki iye-ni kikome. Gwokke ki titte gin me atima. Me ka meno, penye ki lapeny madok i kom Ginacoya ma en okwano-ni. Cuk cwinye me tam matut i kom gin ma  okwano ki kit me ketone i tic i kwone. Nen kong gin mutimme i kom omego mo ma nyinge Nortey ma a ki i Ghana.

¹² I kare ma Nortey tye ki mwaka 16, en ocako kwano Baibul ki Lucaden pa Jehovah. Ento ma pe orii, jo ganggi gucako keto aunauna i kome. Gin ango ma okonye me medde ki kwano Baibul? Omego ma okwano Baibul kwede onongo con onyamo kwede Matayo cura 10 dok onyutte ni Lukricitayo me ada gibikato ki i aunauna. Nortey owaco ni, “I kare ma aunauna ocakke, onongo dong atyeko moko woko ni anongo ada.” Lapwonye bene onyutte Matayo 10:16 ma waco ni omyero wabed ryek. Ci guloko i kom kit ma tyeng man twero konyo kwede Nortey me tito niyene bot jo ganggi ki ryeko kacel ki woro. I nge nongo batija, Nortey onongo mito tic macalo painia, ento wonne onongo mito ni ocit ka kwan i univaciti. Lapwony pa Nortey pe otitte gin ma myero otim. Me ka meno, en otiyo ki lapeny ma twero weko Nortey tamo i kom wang Baibul mogo ma bikonye me moko tam ma atir. Adwogine obedo nining? Nortey omoko tamme me tic macalo painia. Wonne oryeme woko ki gang. Nortey winyo nining i kom gin mutimme meno? En owaco ni: “Angeyo ada ni amoko tam maber.” Ka wacuko cwiny jo mukene me lwodo Ginacoya, wabikonyogi me jingo niyegi ki me medde ki tic pi Jehovah.—Ep. 3:​16-19.

PWONY OMEGE ME DOKO “MOT MA GUBEDO DANO”

13. Gin ango ma Yecu otimo wek tic me tito kwena omedde anyim kadi wa i kare ma en odok cen i polo? (Jo Epeco 4:8)

¹³ I kare ma Yecu onongo tye i lobo, en ocobo tic ma Wonne omine me atiya. (Jon 17:4) Ento Yecu pe obedo ki kodi tam man ni, ‘Ka imito ni gin moni ocobbe maber, ci omyero itim in kikomi.’ Pi mwaka adek ki nucu ma en obedo ka tito kwena i wi lobo, en bene opwonyo jo mukene me tiyo tic man. Yecu onongo geno lupwonnyene. En ominigi tic me tito kwena ki pwonyo dano kacel ki gwoko romi pa Jehovah. Lupwonnyene mogo ma gudoro tic man onongo nen calo mwaka me ditgi peya oromo 30. Kit ma lakwena Paulo otito kwede, Yecu omiyo “mot ma gubedo dano.” (Ep 4:​8, NWT) Co magi onongo gutiyo kacel ki Yecu dok gubedo lugen bote. Ento ma peya en odok cen i polo, en ominigi pwonnye muromo wek gudok “mot ma gubedo dano.” En opwonyogi  nining?—Nen jami me akwana me nwtsty-E pi Jo Epeco 4:8.

14. Gin ango ma Yecu opwonyo ki lupwonnyene i nino 40 me agikki me kwone i lobo? (Nen bene cal.)

¹⁴ Yecu omiyo ki lupwonnyene tira ma onongo mitte ni guwiny, ento i yo me kica. Me labolle, Yecu oniang ni jo mogo i kingi onongo gitye ki akalakala ka ada en ocer, pi meno en okonyogi me ngeyo ada kun minigi tira. (Luka 24:​25-27; Jon 20:27) En bene otittigi ni pire tek me keto cwinygi i tic me kwayo romi pa Jehovah me ka keto cwinygi i kom biacaragi. (Jon 21:15) Dok en opoyo wigi pe me bedo ka poro mot me tic ma gitye kwede ki pa jo mukene. (Jon 21:​20-22) Dok en otiro tam mogo ma pe tye kakare ma onongo gitye kwede i kom Ker pa Lubanga dok okonyogi me keto cwinygi i kom tic me tito kwena maber-ri. (Tic 1:​6-8) Pwony ango ma luelda gitwero nongone ki bot Yecu?

15-16. (a) I yo ma nining ma luelda gitwero lubo kwede lanen pa Yecu? (b) Adwogi maber ango ma Patrick onongo ki i tira ma kimine?

¹⁵ Luelda gitwero lubo lanen pa Yecu nining? Myero gupwony omege, kadi wa omege ma pud gitino, wek gubed ki kare me timo tic mapol i kacokke. c Luelda giniang ni omege ma gitye ka pwonyogi-ni gitye ki goro. Dong giminigi tira i yo me mar, wek omege magi gupwonnye me bedo jo mamwol, ma gigene, dok gitye atera me konyo jo mukene.—1 Tem. 3:1; 2 Tem. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Nen kong kit ma omego mo ma nyinge Patrick onongo kwede adwogi maber ki i lubo tira. En onongo maro lok ki gero dok tero kadi wa lumege i yo marac. Laelda mo muteggi oneno goro pa Patrick, ci omine tira atyer ka maleng ento i yo me mar. Patrick owaco ni: “Cwinya yom ni laelda-ni onyutta ka ma myero atim alokaloka iye. Onongo yam cwinya tur ka aneno omege mukene gitye ka nongo mot me tic ma an amito. Ento tira pa laelda-ni okonya me neno ni omyero abed ngat mamwol dok anyut mar bot omege ki lumege me ka keto cwinya i kom nongo mot me tic i kacokke.”  Macalo adwogine, kicimo Patrick me tic macalo laelda i kare ma en tye ki mwaka 23 keken.—Car. 27:9.

17. Yecu onyuto nining ni etye ki gen i kom lupwonnyene?

¹⁷ Yecu omiyo ki lupwonnyene tic me tito kwena kacel ki pwonyo dano. (Nen “wupwonygi,” jami akwana me nwtsty-E i kom Matayo 28:20.) Oromo bedo ni lupwonnyene gubedo ki lworo ni pe gitwero cobo tic meno. Ento Yecu onongo ngeyo ni gitwero cobo tic man. En onongo tye ki gen matek i komgi mumiyo owaccigi ni: “Macalo Won ceng oora, an bene aorowu.”—Jon 20:21.

18. Luelda gitwero lubo lanen pa Yecu nining?

¹⁸ Luelda gitwero lubo lanen pa Yecu nining? Luelda ma giryek gipoko tic. (Pil. 2:​19-22) Me labolle, luelda gitwero penyo jo matino me konyo tic me gwoko lengo kacel ki roco Ot me Ker. I nge poko tic, omyero gunyut gengi i kom jo ma kiyerogi me tiyo tic meno, ci gupwonygi kit me cobone kakare. Laelda mo ma nyinge Matthew, ma pud kicime nyen, tye ki pwoc ni luelda ma gitye ki ngec gupwonye maber kit me cobo tic mapatpat i kacokke, dok gubedo ki gen ni etwero cobo tic magi maber. En owaco ni, “I kare mogo ma pe atimo jami maber, gukonya me nongo pwony ki iye wek pe anwo bal meno.” d

19. Gin ango ma omyero wamoku tamwa me timone?

¹⁹ Yecu otiyo ki nino 40 me agikki me kwone i wi lobo me cuko cwiny jo mukene, konyogi me niang Ginacoya, ki dong pwonyogi kit me cobo tic me kacokke. Dong omyero wamoku tamwa me lubo lanene macok. (1 Pet. 2:21) En bikonyowa me timo meno. Wangeyo man pien en ocikke ni: “Atye kwedwu kare ducu, nio i agikki piny.”—Mat. 28:20.