1. Gin ango ma kiromo penyowa i gang ticwa nyo i gang kwan?

 IWINYO nining ka latic lawoti nyo latin kwan lawoti mo openyi lapeny madok i kom niyeni? Tika lworo maki? Pol pa wan wabedo ki lworo manok. Ento lapeny ma kit meno twero konyowa me niang tam nyo niye pa ngat meno, dok miniwa kare me nywako kwede kwena maber. Ento i kare mukene, ngat mo twero penyi lapeny ki miti me pyem nyo laro lok kwedi. Meno pe myero owek wabed ki ur, pien jo mogo nongo guwinyo lok ma pe tye kakare madok i kom niyewa. (Tic 28:22) Medo i kom meno, watye ka kwo i “kare me agikki,” ma pol pa dano ‘pe gilubo cikkegi’ dok gubedo “jo ma ger.”​—2 Tem. 3:​1, 3.

2. Pingo pire tek ni wanyut mwolo?

² Itwero pennye kekeni ni, ‘I yo ma nining ma atwero dok iye ki kica kacel ki woro ka ngat mo mito laro lok kweda i kom niyena?’ Ngo ma bikonyi me timo meno? Mwolo aye bikonyi. Ngat mamwol kiniga pe mako oyot dok twero jukke kene ka okemme ki laro lok malyet. (Car. 16:32) Ngene kene ni, pol kare pe yot me bedo mwol. Ento itwero pwonnye nining me bedo mwol? I yo ma nining ma itwero dok iye ki mwolo ka ngat mo openyi lapeny madok i kom niyeni? Dok ka itye lanyodo, itwero konyo lutinoni nining me pwonyo kit ma gitwero cung kwede matek pi niyegi kun bene ginyuto mwolo? Kong dong wanenu.

3. Pingo kitwero waco ni mwolo obedo teko ento pe goro? (2 Temceo 2:​24, 25)

³ Mwolo obedo teko ento pe goro. Teko mitte me bedo ma komwa opye mot ka wakemme ki gin mo ma twero tugo kinigawa. Mwolo tye i kin “nyig ma nyak pi cwiny maleng.” (Gal. 5:​22, 23) Nyig lok me leb Grik ma kigonyo ni “mwolo” onongo kare mukene kitiyo kwede me lok i kom aguragura me tim ma kipwonyo. Go kong kit ma aguragura me tim twero doko mwol kwede. Kadi bed aguragura man odoko mwol, nongo pud kome tek adada. Wan kono, watwero dongo mwolo kun ki tungcel wabedo matek nining? Pe watwero timo man ki tekowa kenwa. Mitte ni waleg pi cwiny pa Lubanga, kun wapenye ni okonywa me dongo kit mamwonya man. Tye jo mapol ma gupwonnye me bedo mwol. Me labolle, omege ki lumege mapol gudok iye ki mwolo i kare ma dano gutemo laro lok kwedgi. Dok man okonyo jo mukene me loko tamgi i kom Lucaden. (Kwan 2 Temceo 2:​24, 25.) Dong itwero weko mwolo doko tekoni nining?

4. Pwony mene ma wanongo ki bot Icaka ka odok i kom nyuto mwolo?

⁴ Baibul tye ki labol pa jo mapol ma konyowa me niang kit ma nyuto mwolo pire tek kwede. Nen kong labol pa Icaka. I kare ma en okobo me bedo i Gerar ma tye i lobo pa Lupiliciti, jiranine ma lunyeko adada-ni guculo wang it ma lutic pa wonne aye yam gukwinyo. Me ka lweny me gwoko wang pii magi, Icaka ki jo me ode gukobo woko dok gukwinyo wang pii mukene. (Acak. 26:​12-18) Ento jo Piliciti dok gucako laro wang pii man bene. Kadi bed kit meno, Icaka otute me kelo kuc. (Acak. 26:​19-25) Gin ango ma okonye me medde ki nyuto mwolo kadi bed jo mukene gubedo ka daa kwede? Nen calo en onongo oneno labol pa lunywalle, dok onongo pwony mapol ki i kit ma wonne Abraim otute kwede me kelo kuc kacel ki ‘cwiny me mwolo’ pa minne Cara.​—1 Pet. 3:​4-6; Acak. 21:​22-34.

5. Labol mene ma nyuto ni lunywal ma Lukricitayo gitwero pwonyo lutinogi me bedo jo mamwol?

⁵ Wun lunyodo ma Lukricitayo, myero wunge ni wutwero pwonyo lutinowu pingo pire tek me bedo jo mamwol. Nen kong labol pa Omego Mark b, ma tye ki mwaka 17. Onongo mitte ni en okemme ki jo ma gitye ki kiniga i cukul ki dok i tic me pwony. Lunyodone gukonye me doko ngat mamwol. Lunyodone guwaco ni, “I kare-ni dong, Mark oniang ni yot ki ngat ma goro me dok ki gero ento ngat matek bedo ma kome opye mot.” Ki yomcwiny madit, Mark dong otyeko pwonnye me bedo mwol.

6. Lega twero konyowa nining me dongo kerowa me nyuto mwolo?

⁶ Ngo ma omyero watim ka jo mukene gucwero cwinywa, me labolle ka ngat mo owaco gin marac i kom Jehovah nyo ocayo lok me Baibul? Myero waleg pi cwiny maleng pa Jehovah kacel ki ryeko me dok i lok meno ki mwolo. Ento ka waniang lacen ni pe wadok i lok meno ki mwolo kit ma onongo omyero wadok iye kono? Pud watwero lega bot Jehovah pi lok meno kun wabedo ka tam i kom kit ma watwero nyuto kwede mwolo i nino mukene. Ka watimo meno, ci Jehovah biminiwa cwiny mere maleng wek okonywa me juko kinigawa kun wabedo mwol.

7. Mako wang Ginacoya mogo i wiwa twero konyowa nining me gwokke ki lok ma waloko kacel ki jami ma watimo? (Carolok 15:​1, 18)

⁷ Tye wang Ginacoya mapol ma twero konyowa me lok ki mwolo ka wanongo ni tek. Cwiny maleng pa Lubanga twero konyowa me bedo ka po i kom tyeng magi. (Jon 14:26) Me  labolle, cik ma igi lac ma wanongo i buk me Carolok twero konyowa me bedo jo mamwol. (Kwan Carolok 15:​1, 18.) Buk me Baibul meno bene nyuto botwa kit ma pire tek kwede me bedo ma komwa opye mot ka daa otugge.​—Car. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

8. Pingo pire tek botwa me tam i kom tyen lok mumiyo ngat moni openyowa lapeny i kom niyewa?

⁸ Niang matut bene twero konyowa. (Car. 19:11) Ngat ma tye ki niang matut jukke kene ka jo mukene guloko marac i kom niyene. Tam ma tye i cwiny dano, tye calo pii matut. Ngat mo twero penyowa ki lapeny, ento pol kare pe wangeyo tyen lok ango kikome ma oweko en openyo lapeny meno. Dong ma peya wamiyo lagam, bedo ber ka wiwa opo ni pe wangeyo tyen lok ma oweko ngat meno openyo lapeny meno.​—Car. 16:23.

9. Gideon onyuto niang matut kacel ki mwolo nining i kare ma co me Epraim gupenye ki gero?

⁹ Tam kong i kom kit ma Gideon odok kwede iye i kare ma jo Epraim gupenye ki gero. Co magi gupenyo Gideon pingo en pe olwongogi wek giribbe kacel me lweny i kom lumone pa Luicrael. Ento tyen lok ango kikome ma oweko co magi onongo kiniga omakogi? Gwok nyo cwiny me awaka? Kadi bed kit meno, Gideon  onyuto niang matut. En otute matek me niang pingo co magi onongo gukeco adada, dok man oweko en odok i lapenygi ki mwolo. Baibul wacciwa ni, “Ka oloko kit meno, ci kinigagi ocako dok cen i kome.”​—Lungol. 8:​1-3.

10. Gin ango ma bikonyowa me ngeyo kit me dok i kom lapeny pa ngat ma openyowa lok i kom niyewa? (1 Petero 3:15)

¹⁰ Ket kong ni latic nyo latin kwan lawoti mo openyi pingo ikwo ma lubbe ki rwom ma atir me Baibul. Wabitute matek me tito botgi pingo waye ni kwo i yo ma Baibul cwako aye ber loyo. Ki tungcel bene, wabinyuto woro i kom tam pa ngat meno. (Kwan 1 Petero 3:15.) Pi meno, me ka tamo ni ngat meno mito laro lok kwedi, tam i kom kit ma lapenye twero konyi me pwonyo gin mo ma pire tek i kome. Labongo paro pi tyen lok ma omiyo ngat meno openyo lapeny, pire tek ni wami lagam i yo me mwolo dok ki kica. Lagamwa twero tugo cwinye me tam matut i kom niyene. Kadi bed en oloko i yo me gero nyo otiyo ki leb marac, kare ducu omyero wadok iye ki mwolo.​—Rom. 12:17.

11-12. (a) Ka ngat mo openyowa lapeny matek, gin ango ma omyero watam iye ma peya wagamo lapeny meno? (Nen bene cal.) (b) Mi labol ma nyuto kit ma timo meno twero weko wanyamo lok i yo me mwolo dok me lirem.

¹¹ Me labolle, ket kong ni latic lawoti mo openyi pingo pe wakwero nino nywal. Itwero cako ki tamo i kom lapeny magi: Tika twero bedo ni en tye ka tamo ni pe kiye ni wanong mit pa kwo? Nyo mono en tamo ni pien pe wakwero nino nywal, ci man bibalo lirem ma tye i kin lutic woko? I nge meno, iromo pwoyo latic lawoti-ni pi bedo ngat ma paro pi dano dok itwero titte ni wan bene wamito ni wat maber obed i kin lutic ducu. Gamo lok kit man twero yabbi yo me nyamo gin ma Baibul waco i kom nino nywal i yo me mwolo dok me lirem.

¹² Watwero tic ki yo acel-lu me gamo lok pa ngat ma openyowa lapeny matek. Latin kwan lawotwa twero waco ni Lucaden pa Jehovah omyero gulok nenogi woko i kom tim me tek gungu [buto i kin co ki co nyo mon ki mon]. Tika lokke meno nyuto ni en pe niang kit ma Lucaden pa Jehovah gineno kwede tim me tek gungu? Nyo mono en tye ki lareme mo nyo watte mo ma timo tim meno? Tika en tamo ni pe wamaro jo ma gikwo kit meno? Twero mitte ni watit ki ngat meno ni wanyuto mar bot dano ducu dok waworo twero pa ngat acel acel me moko tamme. c (1 Pet. 2:17) Timo meno biminiwa kare me tite gin ma Baibul waco ki kit ma lubone konyowa me bedo ki kwo maber.

13. I yo ma nining ma itwero konyo kwede ngat mo ma waco ni ye i kom Lubanga obedo lok me mingo?

¹³ Ka ngat mo okwero lokwa, pe omyero warune ka tamo ni wangeyo gin ma en ye iye. (Tito 3:2) Me labolle, ket kong ni latin kwan lawoti owaco ni ye i kom Lubanga obedo lok me mingo adada. Tika omyero itam ni en ye i kom pwony ni kwo ocakke pire kene, dok ni en tye ki ngec matut i kom lok meno? Ki lok ada, twero bedo ni en tye mere ka nwoyo jami ma en owinyo awinya. Me ka cako laro lok me cayan kwede, itwero nongo yo mo me mine ginakwanawa mo ma en twero kwanone lacen. Gwok nyo itwero nyutte pwony mapatpat ma loko i kom cwec ma tye nonge i jw.org. Ka wagamo lok ki woro, ci man twero konye me bedo ki miti me pwonyo jami mapol ma Baibul waco.

14. Nelson otiyo ki kabedowa me Intanet nining me konyo latin kwan lawote wek obed ki niang ma atir i kom Lucaden pa Jehovah?

¹⁴ Awobi mo me mwaka apar ki wiye ma nyinge Nelson otiyo ki kabedowa me Intanet  me nyuto ni gin ma jo mogo giwaco madok i kom Lucaden pa Jehovah pe tye kakare. En owaco ni, “Latin kwan lawota mo onongo maro wacca ni an pe aye i kom cayan pien aye i kom Baibul me ka ye i kom lok ada.” I kare ma latin kwan lawote-ni okwero ni en pe otit pi niyene, Nelson onyutte kabedowa me Intanet me jw.org i bute me “Cayan ki Baibul.” Lacen, Nelson oniang ni latin kwan lawote-ni nen calo okwano pwony magi dok onongo tye atera me nyamo lok i kom kit ma kwo ocakke kwede. In bene itwero nongo adwogi maber kit meno.

15. Lunyodo gitwero konyo lutinogi nining me dok iye ki mwolo ka lutino kwan luwotgi openyogi lok madok i kom niyegi?

¹⁵ Lunyodo gitwero pwonyo lutinogi maber i kom kit me dok ki mwolo ka ngat mo openyogi lok madok i kom niyegi. (Yak. 3:13) Lunyodo mogo gitiyo ki cawa me woro pi jo me ot me yubo lutinogi pi lapeny ma kitwero penyogi kwede i gang kwan. Ginyamo pwony mogo ma kitwero penyo kwede lutinogi i cukul, ginyamo dok giporo kit ma lutinogi myero gugam kwede lapeny magi, dok gipwonyo lutinogi kit me lok i yo me mwolo dok ma gudo cwiny dano.​—Nen bene bok ma wiye tye ni “ Poro Gin ma Twero Timme Bikonyo Lutinoni.”

16-17. Poro gin ma twero timme romo konyo jo matino nining?

¹⁶ Poro gin ma twero timme romo konyo lutino me moko pigi kengi tyen lok me niyegi ki me titone bot jo mukene. Bute me “Bulu” ma tye i jw.org tye ki “Lapeny pa Jo Matino” ma katti kare ki kare. Ka wunyamo bute man macalo jo me ot, ci wun ducu wubipwonyo kit me gamo lapeny madok i kom niyewa ki mwolo dok i yo ma gudo cwiny dano.

 ¹⁷ Bulu mo ma nyinge Matthew otito kit ma poro gin ma twero timme okonye kwede. Macalo but worogi pi jo me ot, Matthew kacel ki lunywalle pol kare onongo gitimo kwed i kom pwony mogo ma kitwero nyamogi i ot kwan. En owaco ni: “Watamo i kom lapeny ma kitwero penyone, dok wabedo ka pwonyo kit me gamone ma lubbe ki kwed ma watimo. Ka angeyo maber tyen lok ma oweko aye i kom gin moni, abedo ki tekcwiny dok anongo ni yot me lok ki mwolo i nyim lutino kwan.”

18. Ngo ma pire tek ma omyero watim ma lubbe ki Jo Kolocai 4:6?

¹⁸ Kadi bed watit pwony moni maber dok i yo mayot, pe tye ni dano ducu gibibedo ki miti me niang lokwa. Ento lok i yo me mwolo dok ki diro twero konyowa. (Kwan Jo Kolocai 4:6.) Nywako lok i kom niyewa ki ngat mo kitwero porone ki tuko odilo. Watwero bolle odilo mot nyo watwero celle ki odilo. Ka wabolo odilo mot, ci ngat mukene ca bibedo ki kare me makone ci wamedde ki tuko. I yo acel-lu, ka watito tamwa i yo me mwolo dok ki diro, ci dano gibibedo agonya me medde ki winyo kacel ki nywako lok kwedwa. Ngene kene ni, ka ngat mo mito mere pyem, ci pe mitte ni wamedde ki lok kwede. (Car. 26:4) Ento pol pa dano pe gilaro lok ki cwiny ma kit meno. Ki lok ada, jo mapol giwinyo lokwa.

19. Gin ango ma omyero otug cwinywa me bedo mwol ka wakemme ki lapeny ma gudo niyewa?

¹⁹ Nen ka maleng ni, wanongo adwogi mabeco ka wapwonnye me bedo jo mamwol. Leg bot Jehovah wek omini kero ma imito wek imedde ki bedo mwol ka itye ka gamo lapeny mo matek nyo lok marac ma kiwaco i komwa. Wi opo ni, cwiny me mwolo ma itye kwede twero konyi wek nyamo lok i kinwu pe odok daa. Dok lagam ma imiyo i yo me mwolo dok ki woro twero tugo cwiny jo mogo ma gitye ka winyo lokki me loko nenogi i komwa kacel ki lok ada ma tye i Baibul. Dong, omyero ‘wayubbe kare ducu pi dok i lok ma dano bipenyowa kwede i kom genwa; ento omyero wadok iye ki mwolo dok ki woro.’ (1 Pet. 3:15) Ada, wek mwolo aye obed tekoni!