Yweyo Pa Lubanga—Obedo Gin Ango?
Yweyo Pa Lubanga—Obedo Gin Ango?
“Yweyo me cabit [cabat] pud tye pi jo pa Lubanga.”—IBRU 4:9.
1, 2. Ngo ma watwero mokone ki i Acakki 2:3, dok lapeny ango ma gitwero bino?
I CURA mukwongo me Acakki, wapwonyo ni Lubanga ocweyo lobo pi nino abicel wek dano gubed iye. Kiloko i agikki me kare magi ducu ki acel acel ni: “Piny oyuto dok piny oru.” (Acak. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Ento, pe kiloko pi yuto ki ruu pa piny i kom nino me abiro ka wakwano ki diro.—Acak. 2:1-3.
2 Kit ma pe kiloko kit meno i kom nino me abiro ca nyuto ni nino meno ma obedo “nino” me yweyo pa Lubanga—onongo pud tye ka medde wa i mwaka 1513 K.M.P. ma Moses coyo buk me Acakki. Mono nino me yweyo pa Lubanga pud tye ka medde? Ka tye kumeno, tika watwero donyo iye i kare-ni? Lagam me lapeny magi pigi tek botwa mada.
Jehovah Mono Pud Tye ka “Yweyo”?
3. Lok pa Yecu ma kicoyo i Jon 5:16, 17 nyutu nining ni nino me abiro-ni onongo pud tye ka medde i cencwari me acel?
3 Tye jami aryo ma giweko wamoko tamwa ni nino me abiro-ni onongo pud tye ka medde i cencwari me acel. Mukwongo kong inen lok ma Yecu owaco bot jo ma guloko marac i kome pi cango dano i nino me Cabat, ma gin gutero ni meno rom ki tic. Rwot owaco botgi ni: “Wora tye ka tic nio koni, an bene atye ka tic.” (Jon 5:16, 17) En onongo tye ka waco gin ango? Onongo ki tye ka doto Yecu pi tic i nino me Cabat. Lagam ma en omiyo ni: “Wora tye ka tic” ogamo adot meno. Dong Yecu onongo tye ka waco bot jo ma gikwero en ni: ‘Wora kacel kweda watye ka tiyo tic acel-lu. Kit macalo Wora obedo ka tic i nino me Cabat mere ma orii mwaki alip mapol-li, miyo kiye it an me bedo ka tic, kadi wa i Cabat.’ Pi meno, Yecu onongo tye ka waco ni ma lubbe ki lobo, nino me Cabat madit me yweyo pa Lubanga, nino me abiro-ni, onongo peya otum i karegi-ni. *
4. Gin ango ma Paulo omiyo me cwako ni nino me abiro-ni onongo pud tye ka medde i karene-ni?
4 Lakwena Paulo omiyo tyen lok me aryone. I kare ma en tye ka nwoyo lok ma tye i Acakki 2:2 ma lubbe ki yweyo pa Lubanga, Paulo ocoyo ki teko pa cwiny maleng ni: “Wan jo ma waye aye wabidonyo i yweyo meno.” (Ibru 4:3, 4, 6, 9) Man nyutu ni nino me abiro-ni onongo pud tye ka medde i kare pa Paulo. Nino meno me yweyo-ni onongo myero omedde pi kare marom mene?
5. Nino me abiro-ni giketo pingo, dok tyen lok me yub meno bicobbe ducu awene?
5 Wek wagam lapeny meno, omyero kong wiwa opo i kom tyen lok mumiyo giketo nino me abiro. Acakki 2:3 tito tyene ni: “Lubanga omiyo [mot] i kom nino me abiro, olonyo obedo maleng.” Nino meno “kilonyo obedo maleng,” nyo Jehovah oketo ni obed pat—pi cobo yub ma mege. Yub meno tye ni lobo myero opong ki co ki mon ma luwiny ma gibigwoko lobo kacel ki gin ducu ma kwo ma tye iye. (Acak. 1:28) Gin ma omiyo Lubanga Jehovah gin ki Yecu Kricito, ma tye “Rwot me [cabat] cabit,” gubedo “ka tic nio koni” obedo pi cobo yub meno. (Mat. 12:8) Nino me yweyo pa Lubanga bimedde nio wang ma yub ma mege ma lubbe ki nino meno ocobbe i agikki me Loc me Mwaka Alip acel pa Kricito.
Pe ‘Wupot Woko pi Kwero Bedo ki Winy Calo Gin’
6. Lanen mene ma gitye me cikowa, dok watwero pwonyo gin ango ki i komgi?
6 Lubanga otito yubbe ka maleng bot Adam gin ki Kwa ento gin pe gukwo ma lubbe ki yub meno. Tye ni, Adam ki Kawa gubedo dano ma gukwongo yero yo me bedo labongo winy. Nicakke i kare meno dano milion mapol ata gulubo korgi. Kadi wa rok me Icrael, ma Lubanga oyerogi-ni, bene gulubo en yo acel-lu pe me bedo ki winy. Pi meno, Paulo opoyo wi Lukricitayo me cencwari me acel ni jo mukene i kingi bene gitwero poto i owic acel-lu calo Luicrael me kare macon. En ocoyo ni: “Myero wayelle me donyo i yweyo meno, wek omi ngat mo pe opot woko pi kwero bedo ki winy calo gin.” (Ibru 4:11) Nge ni Paulo onyutu ni kubbe tye i kin bedo ngat ma pe lawiny ki keng donyo i yweyo pa Lubanga. Man nyuto botwa ngo? Ka wajemo i kom yub pa Lubanga i yo mo keken, tika pe wamaro keng donyo i yweyo pa Lubanga? Ngene kene ni lagam me lapeny man pire tek botwa dok pud wabimedde ki lok iye. Kombeddi kong dok wanenu gin mukene ma watwero pwonyone ma lubbe ki donyo i yweyo pa Lubanga kun waneno ki i lanen marac pa Luicrael.
“Gin Pe Gibidonyo i Yweyo Bota”
7. Jehovah onongo tye ki tam ango i kare ma en laro Luicrael ki i opii i lobo Ejipt, dok ngo ma onongo mitte ki botgi?
7 I mwaka 1513 K.M.P., Jehovah onyutu yubbe ma lubbe ki jo Icrael bot laticce Moses. Lubanga owaco ni: “Ci dong alor piny ka larogi ki i cing jo Ejipt, ki kwanyogi woko ki i lobo meno [Ejipt], wek akelgi i lobo maber, malac, lobo ma mol cak ki moo kic.” (Nia 3:8) Yub pa Jehovah me laro jo Icrael “ki i cing jo Ejipt” onongo tye me ketogi me bedo jo mere kit ma en ocikke kwede bot Kwarogi Abraim. (Acak. 22:17) Lubanga omiyo botgi cik ma bikonyogi me nongo kuc ma a ki i bedo ki wat macok kwede. (Ic. 48:17, 18) En owaco bot jo Icrael ni: “Pienno, ka wubiworo doga, kun wumako gicikkena [kit ma kinyutu kwede i cik pa Moses], ci wubibedo jona kikome i kin rok ducu; pien lobo ducu mera.” (Nia 19:5, 6) Dong, pi Luicrael me bedo ki wat macok ki Lubanga onongo cung i kom winyo lokke.
8. Kodi kwo ango ma Luicrael kono gubedo kwede ka nene gubed luwiny bot Lubanga?
8 Tam kong kit ma kwo onongo kono obedo kwede ka Luicrael guwinyo lok pa Lubanga! Jehovah onongo bigoyo laa i kom potigi, poto olokogi, romigi ki dong dyangigi. Lumonegi onongo pe gitwero unogi nakanaka. (Kwan 1 Luker 10:23-27.) I kare ma Meciya bino-ni, onongo kono en nen calo onongo Icrael tye maber calo rok ma lone kene, ma pe tye i te loc pa Luroma. Icrael onongo kono obedo ker ma tye lanen maber bot rok ma gurumo ngete, kono onyuto ka maleng ni bedo ki winy bot Lubanga me ada kelo mot i yo me cwiny ki me kom.
9, 10. (a) Pingo miti pa Icrael me dok cen i Ejipt pe obedo lok tuko? (b) Dok cen i Ejipt onongo bigudo woro pa Icrael nining?
9 Icrael pud dong onongo kono gubedo ki mot madit me tic ma lubbe ki yub pa Jehovah, ma meno onongo kelo mot i komgi ka dong motmot bot jo ducu me wi lobo! (Acak. 22:18) Ento gin ducu, macalo yalwak ma lujemo gunyutu mitti manok me bedo ker ma tye lanen maber i te loc me tiokraci. Gupenyo me dok cen i Ejipt! (Kwan Wel 14:2-4.) Tam kong, dokgi cen i Ejipt onongo bikonyo cobbe pa yub pa Lubanga me weko Icrael doko ker ma tye lanen maber nining? Meno onongo pe twere. Ki lok ada, ka Luicrael onongo gudok i okol pa lukamfiri, pe onongo bitwere botgi me lubu Cik pa Moses ki dong nongo adwogi maber ma a ki i yub pa Lubanga me timo kica pi balgi. Onongo gitamo pi jami me kom keken—wanggi onongo pe neno ka mabor kulu! Omiyo Lubanga owaco lok i kom gin jo ma gujemo ni: “Cwinya owang i kom jo me kare meno, omiyo awaco ni, ‘Gin kare ducu gingak woko i tamgi, gin pe gingeyo yona wacel.’ Macalo yam akwonge ki kiniga, ‘Gin pe bidonyo i yweyo bota.’”—Ibru 3:10, 11; Jab. 95:10, 11.
10 Yenyo yo me dok cen i Ejipt, onyuto ni rok meno ma wigi otang-ni gutero mot me cwiny calo gin atata, kun gitero kitunggulu maboco, kitunggulu matino ki kitunggulu matik nyo galik ma onongo tye i Ejipt aye calo gin ma pire tek. (Wel 11:5) Calo Ecau ma pe onyutu pwoc-ci, lujemo man onongo gitye atera me loko ginaleya mamwonya me cwiny-nyi ki cam mamit.—Acak. 25:30-32; Ibru 12:16.
11. Bedo labongo niye pa Luicrael i kare pa Moses ogudu yub pa Lubanga nining?
11 I kare ma en okanyo kwe bedo labongo niye pa yalwak me Icrael ma gua ki i Ejipt, Jehovah obedo “ka tic” motmot me cobo yub mere, kun keto cwinye i kom yalwak ma olubo meno. Yalwak meno manyen-ni onongo gin luwiny makato wegigi. Gin gudonyo i Lobo ma Kiciko Pire, ma lubbe ki cik pa Jehovah ci gucako mayone. Wakwano ki i Yocwa 24:31 ni: “Jo Icrael gutiyo bot Rwot [Jehovah] i kare pa Yocwa ducu ki i kare pa ludongo ducu ma yam gudong ka Yocwa dong oto, gin jo ma yam gungeyo tic ma yam Jehovah otiyo pi jo Icrael.”
12. Watwero ngeyone nining ni waromo donyo i yweyo pa Lubanga i kare-ni?
12 Ento ka kare woto ki kato, yalwak meno ma luwiny-nyi guto gutum woko kun lule korgi obedo yalwak “ma pe gingeyo Rwot [Jehovah], kadi tic ma yam en otiyo pi jo Icrael.” Adwogine obedo ni, “jo Icrael gucako timo gin ma nen rac i wang Rwot pi woro jogi ma nyingi Baal.” (Lungol. 2:10, 11) Lobo ma Kiciko Pire-ni dong pe odoko kabedo me “yweyo” kikome botgi. Pi kwero bedo luwiny, gin gukeng bedo ki kuc marii ki Lubanga. I ngeye lacen, Paulo ocoyo ni: “Ka kono yam Yocwa omiyogi [jo Icrael] yweyo, kono Lubanga pe oloko lacen pi nino mukene. Pi meno, yweyo me cabit [cabat] pud tye pi jo pa Lubanga.” (Ibru 4:8, 9) “Jo pa Lubanga” ma Paulo obedo kalok i komgi-ni onongo gubedo Lukricitayo. Man mono te lokke ni Lukricitayo gitwero donyo i yweyo pa Lubanga? Tye kumeno kikome— Lukricitayo ma gubedo Lujudaya ki ma pe gubedo Lujudaya!
Mukene Gukeng Donyo i Yweyo pa Lubanga
13, 14. Kubbe ango ma tye i kin lubu Cik pa Moses ki donyo i yweyo pa Lubanga (a) i kare pa Moses? (b) i cencwari mukwongo?
13 I kare ma Paulo coyo waragane bot Luibru ma Lukricitayo, en onongo tye ki par ni jo mukene i kingi pe gitye ka miyo cwak i kom yub pa Lubanga. (Kwan Jo Ibru 4:1.) I kit yo ango? I yo ma kwako lubu Cik pa Moses. Pi mwaka 1,500 kulu, onongo Laicrael mo keken ma mito kwo ma rwatte ki yub pa Lubanga nongo myero olub Cik meno. Ento i nge to pa Yecu, gikwanyo Cik-ki woko. Lukricitayo mogo pe gungeyo, ci gubedo ka rido ni but Cik-ki mukene myero kimedde ki lubogi. *
14 Paulo otito bot Lukricitayo ma mitigi tye me lubu Cik meno, ni lalamdog madit Yecu, gicikke manyen, ki dong ot pa Lubanga ma obedo me cwiny ber kato pa luwotgi ma gukwo wiati ki Lukricitayo. (Ibru 7: 26-28; 8:7-10; 9:11, 12) Paulo nen calo onongo tye ka tamo pi bedo ka lubu Cik me Cabat ma bedo i nge nino abiro abiro, ma omiyo en ocoyo pi mot me donyo i nino me yweyo pa Jehovah ni: “Yweyo me [cabat] pud tye pi jo pa Lubanga. Pien ngat ma dong odonyo i yweyo pa Lubanga nongo dong oywe woko ki i ticce, calo Lubanga ma yam oywe woko ki i ticce-ni.” (Ibru 4:8-10) Onongo mitte ni Luibru meno ma Lukricitayo myero gugik dong tamo ni gitwero nongo cwak pa Jehovah pi timo tic ma lubbe ki Cik pa Moses. Nicakke i Pentekote 33 K.M., cwak pa Lubanga dong tye i kom jo ma giketo niyegi i kom Yecu Kricito aye.
15. Pingo bedo luwiny mitte ka wamito donyo i yweyo pa Lubanga?
15 Ngo ma oweko Luicrael gukeng donyo i Lobo ma Kiciko Pire i kare pa Moses? Kwero bedo luwiny. Ngo ma ogengo Lukricitayo mukene i kare pa Paulo me donyo i yweyo pa Lubanga? En gin acel-lu—kwero bedo luwiny. Gin pe guniang ni Cik onongo dong ocobo gin ma omiyo kikete pire dok ni Lubanga dong tye ka telo wi jone i yo mapat.
Donyo i Yweyo pa Lubanga i Kare-ni
16, 17. (a) Donyo i yweyo pa Lubanga i kareni te lokke gonye ningo? (b) Kibinyamo lok ango i pwony ma lubu man?
16 Lukricitayo manok keken i kare-ni aye guromo rido lok me lubo but Cik mogo pa Moses pi nongo larre. Lok ma Paulo oloko pi teko pa cwiny maleng bot jo Epeco niange maber: “Pien pi kicane omiyo en olarowu pi niye. Man pe otimme pi tic mo ma wun wutiyo; meno obedo mot pa Lubanga gire. Pe otimme pi ticwu mo, mumiyo ngat mo owek wakke pire.” (Ep. 2:8, 9) Ci dong donyo pa Lukricitayo i yweyo pa Lubanga tere gonye ningo? Jehovah oketo nino me abiro pat—ninone me yweyo—pi tyen lok me cobo yubbe pi lobo i yo me deyo. Watwero donyo i yweyo pa Jehovah—nyo wanotte ki en i yweyone—man watimo ki timo tic ma lubbe ki yub mere kit ma kinyuto botwa kun wok ki i dul ma mere.
17 Ki tungcel ka wakwero tira ma a ki i Baibul, ma wanongo ki bot lagwok ot ma lagen dok maryek, kun wayero me lubo yo ma iwa mito, ci nongo pe wacwako yub ma tye ka cobbe pa Lubanga. Man twero balo wat ma tye i kinwa ki Jehovah. I pwony ma lubu man, wabineno jami mogo manok ma twero gudu jo pa Lubanga kun wanyamo kit ma tam ma wamokogi me winyo Lubanga nyo me lone kenwa, twero nyutu ka ada wan dong wadonyo i yweyo pa Lubanga.
[Lok ma tye piny]
^ para. 3 Lulamdog ki Lulevi onongo gitiyo i nino me Cabat i ot pa Lubanga ento ‘pe ki waco botgi ni gutimo bal.’ Macalo lalamdog madit me ot madit me cwiny pa Lubanga, Yecu onongo bene twero timmo ticce labongo lworo ni ebituro cik me nino me Cabat.—Mat. 12:5, 6.
^ para. 13 Pe onongo ngene ka Lujudaya ma Lukricitayo gibimedde ki cwako yub me Nino me Kwanyo Bal i nge Pentekote me 33 K.M. Timo gin ma kit meno onongo nyutu cac i kom gitum pa Yecu. Ento Lujudaya mogo ma Lukricitayo onongo gumoko mere i kit mogo me tekwaro ma kubbe ki Cik.—Gal. 4:9-11.
Lapeny me Alwoda
• Pi tyen lok ango mumiyo Lubanga oketo ninone me abiro me yweyo-ni?
• Watwero ngeyone nining ni nino me abirone-ni pud tye ka medde wa i kare-ni?
• Ngo ma ogengo Luicrael me kare pa Moses ki dong Lukricitayo mogo me cencwari me acel donyo i yweyo pa Lubanga?
• Donyo i yweyo pa Lubanga i kare-ni te lokke gonye ningo?
[Peny me Kwan]
[Boro buk i pot karatac 27]
Watwero donyo i nino me yweyo pa Jehovah ki i winyo dok tiyo ma lubbe ki yub mere ma tye ka medde ameda-ni kit ma kinyutiwa kun wok ki i dulle
[Cal ma tye i pot karatac 26, 27]
Ngo ma pud pire tek wa i kare-ni bot jo pa Lubanga me konyogi donyo i yweyone?