“Pe Ibed Ka Jengnge I Kom Niang Ma Itye Kwede”

“Gen Rwot [Jehovah] ki cwinyi ducu, pe ibed ka jengnge i kom niang ma itye kwede.”​—CAR. 3:5.

1, 2. (a) Kit pekki ango ma watwero kato ki iye? (b) Anga ma myero wajengnge i kome i kare me peko, moko tam, nyo lweny ki atematema, ki dok pingo?

 LADIT tic pa CYNTHIA * onongo dong oloro dog tic mogo i kampuni ma mege dok bene ojuko lutic mukene woko. Cynthia otamo ni nen calo kibijuke kit ma kijuko kwede lutic mukene-ni. En bitimo gin ango ka ce orwenyo dog ticce? En biculo pi jami ma en mito nining? Lamego mo ma Lakricitayo ma nyinge Pamela onongo mito cito ka ma can lutit kwena me Ker-ri tye iye, tika myero en ocit kunnu? Awobi mo ma nyinge Camuel onongo tye ki miti mapat. I kare me tinone, Camuel obedo ka neno cal ki coc ma tugo miti me buto. Kombeddi Camuel tye mwaka 20 ki wiye, dok en tye i atematema madit me neno jami magi. En twero lweny ki atematema man nining?

² Anga ma i jengnge i kome ka itye i peko, ka moko tam ma pigi tego, nyo ka lweny ki atematema? Tika i jengnge i komi kekeni, nyo tika i ‘kelo pekoni ducu bot Rwot [Jehovah]’? (Jab. 55:22) Baibul waco ni “Rwot [Jehovah] neno jo ma kitgi atir, dok ciko ite winyo koko ma gikok bote pi kony.” (Jab. 34:15) Pire tek tutwal ni myero wagen Jehovah ki cwinywa ducu dok pe wajengnge i niang ma watye kwede!​—Car. 3:5.

3. (a) Geno Jehovah kwako timo gin ango? (b) Pingo jo mukene gitwero cako jengnge i kom niang ma gitye kwede?

³ Geno Jehovah ki cwinywa ducu kwako timo jami i yone, ma lubbe ki mitine. Wek watim meno, pire tek ni myero walege pi tirane kun wapenye ki cwinywa ducu. Ento, dano mapol ginongo jengnge i kom Jehovah kare ducu tek. Me labolle, lamego mo ma Lakricitayo ma nyinge Lynn oye ni, “Pwonnye me geno Jehovah ki cwinya ducu obedo twon tute madit atika ki bota.” Pingo? En owacci “babana pe mara, dok mamana pe paro apara pi kit ma awinyo kwede dok pe miya jami ma mitte me kom. Man oweko apwonyo kit me gwokke kena con ma pud atidi.” Kit kwo ma Lynn okato ki iye ni oweko tek tutwal bote me geno ngat mo keken ki cwinye ducu. Kero ma ngat mo-ni tye kwede ki dong jami ma en ocobogi twero weko en jengnge i kome kene. Laelda twero cako timo jami ma kwako kacokke labongo kong cako ki lega bot Jehovah, kun jengnge i ngecce.

4. Gin ango ma gibinyamo i pwony man?

⁴ Jehovah mito ni watute ki kerowa ducu me kwo ma lubbe ki legawa kun watimo jami ma lubbe ki mitine. Watwero miyo en ngeyo pekowa kun watute me cobone i yo mupore nining? Ka odok i lok me moko tam, gin ango ma myero wagwokke ki iye? Pingo lega pire tek tutwal ka watye ka lweny ki atematema? Wabinyamo lapeny magi kun wangiyo labol mogo me Ginacoya.

 Ka Itye i Peko

5, 6. Kejekia odok i bura pa kabaka me Aciria nining?

⁵ Kun loko i kom Kabaka Kejekia me Juda, Baibul wacci: en “Omoko i kom Rwot matek; pe obwoto lubo kor Rwot, ento obedo ka lubo cik ducu ma yam Rwot ociko ki Moses.” Ada, “en obedo ka geno Rwot, Lubanga me Icrael.” (2 Luker 18:5, 6) Ngo ma Kejekia otimo i kare ma Kabaka Cenakerib me Aciria ocwalo luwange​—ma bene tye iye Larabcake​—i Jerucalem ki lumony mapol? Lumony matego me Aciria-ni onongo dong gugamo gangi ducu me Juda ma girumogi ki cel gogo, wang Cenakerib onongo dong okemo Jerucalem. Kejekia ocito i ot pa Lubanga ci ocako lega ni: “Ai Rwot [Jehovah], abako doga boti, ilarwa ki i cinge, wek ker ma wi lobo ducu onge ni in, ai Rwot, in Lubanga in keni.”​—2 Luker 19:14-19.

⁶ Kejekia otimo gin ma lubbe ki legane. Ma peya en ocito ka lega i ot pa Lubanga, en ociko jone pe me gamo dog Larabcake. Kejekia bene ocwalo luwange me penyo tam pa lanebi Icaya. (2 Luker. 18:36; 19:1, 2) Kejekia otimo jami ma onongo tamo ni biyomocwiny Jehovah. En pe otemme me timo gin ma pe rwatte ki miti pa Jehovah kun penyo pi kony ki bot jo Ejipt nyo rok murumo ka ngetgi. Ma ka jengnge i niangone, Kejekia ogeno Jehovah. I kare ma lamalaika pa Jehovah oneko lumony pa Cenakerib gin 185,000, Cenakerib “ocako a ocito” ci odok i gange i Nineve.​—2 Luker 19:35, 36.

7. Kwe cwiny ango ma wanongo ki i lega pa Anna gin ki Yona?

⁷ Anna, dako pa Lalevi Elkana, ojengnge bene i kom Jehovah i kare ma en tye ki par pienni onongo pe nywal. (1 Cam. 1:9-11, 18) Kilaro Lanebi Yona ki i rec madit i kare ma en olego ni: “Ceng akok bot Rwot i canna, ci en ogamo doga; ceng akok ki i i lyel, ci iwinyo dwana.” (Yon. 2:1, 2, 10) Tye me kwe cwiny adada me ngeyo ni kadi bed watye i peko marom mene, Jehovah bilarowa ka ‘wabako dogwa bote’!​—Kwan Jabuli 55:1, 16.

8, 9. Lega pa Kejekia, Anna, ki Yona nyuto gin ango dok ngo ma wapwonyo ki iye?

⁸ Labol pa Kejekia, Anna, ki Yona bene miniwa pwony ma pire tek adada i kom gin ma wiwa myero pe owil me lega pire ka watye i lyeto. Jo adek-ki gubedo ki arem i cwinygi i kare ma peko obwoyogi woko. Legagi onyutu ni pe giparo pigi kekengi nyo pi pekogi. Gin ma onongo pire tek tutwal botgi aye nying Lubanga, miyo deyo bote ki dong tiyo mitine. Cwiny Kejekia ocwer pi jami maraco ma kibedo ka timone i nying Jehovah. Anna okwonge me miyo latinne ma emaro me tiyo tic pa Jehovah i kema i Cilo. Yona bene owacci “gin ma dong atyeko kwongo pire bene abicobo.”​—Yon. 2:9.

⁹ Ka watye ka lega pi kony ki i peko moni, bedo me ryeko ka wangiyo ka ma mitiwa tye iye. Tika mitiwa tye me bwot ki i peko ma watye iye-ni keken, nyo waketo Jehovah kacel ki mitine bedo mukwongo i tamwa? Peko ma wan ki acel acel wakato ki iye i cawa mukene twero weko wiwa wil woko ki i jami me cwiny. Ka watye ka lega bot Jehovah pi kony, wiwa myero opo me weko nying Lubanga obed maleng ki dok locce madit ongene. Timo meno biweko wabedo ki neno mupore kadi bed gin ma wamito-ni pe cobbe. Lagam me legawa twero bedo ni myero kong wacir peko ma watye iye-ni ki kony pa Lubanga.​—Kwan Icaya 40:29; Jo Pilipi 4:6, 7.

Ka Itye ka Moko Tam

10, 11. Ngo ma Yekocapat otimo i kare ma en okemme ki peko ma onongo en pe ngeyo kit me cobone?

¹⁰ Watwero moko tam ma pigi tego  nining? Tika kong i moko tammi ka dok lacen i lego ni Jehovah omi ocobbe kakare? Tam kong gin ma Yekocapat, kabaka me Juda otimo i kare ma jo Moab ki Ammon guribbe me lweny i kome. Juda onongo pe romo lweny i komgi. Gin ango ma Yekocapat otimo?

¹¹ Baibul waco ni: “Lworo ocako mako Yekocapat, en kikome ocako yenyo kony ki bot Rwot [Jehovah] cut.” En ociko pi ri kec ki dok oweko dano ducu me Juda gucokke kacel pi “yenyo kony” ki bot Jehovah. Lacen en oa malo ocung i nyim jo me Juda ki me Jerucalem ma gucokke ci en olego. Ki mwolo en owacci: “Ai Lubangawa, in pe ibingologi kop? Pien wan pe watye ki tek me lweny i kom mony man madwong ma gubino ka lweny i kwowa-ni. Pe wangeyo gin ma watiyo, ento waketo wangwa i komi.” Lubanga me ada owinyo lega pa Yekocapat ci olarogi ki i cing lukworgi. (2 Tekwaro 20:3-12, 17) Ka watye ka moko tam, tutwalle ma gudu kwowa me cwiny, ber me jengnge i kom Jehovah makato niango ma watye kwede.

12, 13. Lanen ango ma Kabaka Daudi oweko ma lubbe ki moko tam?

¹² Ngo ma myero watim ka wakemme ki peko ma watamo ni cobone yot tutwal​—nyo gwok kit ma wakwo kwede i kare mukato angec miyo warune ki tam oyotoyot? Lwodo gin ma Kabaka Daudi otimo twero miyo waniang lok man. I kare ma jo Amalek gumonyo gang me Jiklag, guyako mon pa Daudi, lutino ki co madito bene. Daudi openyo dog Rwot Jehovah ni: “Aryem kor mony man?” Jehovah ogamo ni: “Ryem korgi, pien ibimakogi woko i yo ada, dok ibilaro jowu.” Daudi owinyo gin ma kiwacce, ci “oyako gin ducu ma jo Amalek onongo guyako.”​—1 Cam. 30:7-9, 18-20.

¹³ I nge yak pa jo Amalek, Lupiliciti dok gubino ka monyo jo Icrael. Daudi dok openyo dog Lubanga i kom gin ma myero etim. Jehovah ogamo ni: “Citi, pien abimiyo jo Piliciti i cingi ada.” (2 Cam. 5:18, 19) Ingeye cutcut, Lupiliciti dok aye gudwogo ka monyo jo pa Daudi. Gin ango ma en bitimone? En onongo twero tamo ni: ‘kong akemme ki kodi gin macal ki man tyen aryo kulu. Wek aciti alweny i kom lumone pa Lubanga, kit ma atimo kwede con-ni.’ Daudi mono obipenyo pi tira pa Jehovah? Daudi pe ojengnge i kom gin ma etimo con. En dok aye openyo dog Jehovah i lega. Pud dong cwinye obedo yom ya me timo meno! Pien lagam ma en onongo-ni pat ki macon. (2 Cam. 5:22, 23) Ka wakemme ki gin macal ki man nyo peko, pe myero wajengnge i kom niangowa.​—Kwan Jeremia 10:23.

14. Pwony ango ma wanongo ma lubbe ki kit ma Yocwa ki ludito me Icrael gutero kwede jo Gibeon?

¹⁴ Pi roc ma watye kwede, wan ducu​—kadi wa luelda​—myero wagwokke pe me weko wiwa wil me penyo Jehovah pi tira ka watye ka moko tam. Tam kong gin ma ludito me Icrael ki Yocwa ngat ma oleyo ka Moses, gutimo i kare ma luryeko me Gibeon gubino ma gurukke ki bongi muti kun gimine ni gia ki i lobo mabor atika. Labongo penyo dog Jehovah, Yocwa ki jo mukene-ni guyubo lok me kuc ki jo Gibeon, ci gukwongo kwong i kingi. Kadi bed ni Jehovah ocwako yub man kun bene onongo pe kipenyo tamme, En pud oweko kicoyo gin mutimme-ni i Ginacoya me pwonyowa.​—Yoc. 9:3-6, 14, 15.

Ka Itye ka Lweny ki Atematema

15. Tit kong gin mumiyo lega pire tek me lweny ki atematema.

¹⁵ Pien watye ki “cik me bal” i komwa,  mitte ni watute matek me lweny ki cwiny ma terowa i bal. (Rom. 7:21-25) Lweny-nyi watero loyone. Nining? Yecu owaco ki lulub kore ni lega konyowa me lweny ki atematema. (Kwan Luka 22:40.) Kadi bed miti nyo tam maraco bedo ka bino inge lega, ‘myero wamedde ki lega bot Lubanga,’ pi ryeko me lweny ki atematema. Baibul wacciwa ni en “miyo bot jo ducu ki yomcwiny, kun pe twono ngat mo.” (Yak. 1:5) Yakobo bene ocoyo ni: “Tye ngat mo i kinwu ma kom lit [i yo me cwiny]? Myero en olwong ludongo me lwak pa Lubanga, wek guleg Lubanga pire kun giwire ki moo i nying Rwot [Jehovah]. Lega ma niye tye iye bicango latwo.”​—Yak. 5:14, 15.

16, 17. Ka wamito kony me lweny ki atematema, cawa mene maber loyo me lega?

¹⁶ Lega pire tek me lweny ki atematema, ento myero wiwa opo me lega i cawa ma mitte kikome. Tam kong i kom latin awobi mo ma kiloko i kome i Carolok 7:6-23. Wi otyeno, ma piny anga kato-ni, en onongo tye ka wot dok tung ka ma dako mo ma lakwele bedo iye. Lok mamwonya makati ki i dog dako ma lakwele-ni obwoyo tamme, ci ocako lubo kore calo twon ma gipeyo gitero ka nekone. Pingo latin awobi ma laming-ngi owoto kunnu? Kit ma en onongo “laming atika,” nyo pe ki ngecci, en nen calo onongo tye ka lweny ki miti maraco. (Car.  7:7) I cawa mene ma onongo lega twero konyo en adada? Ngene kene ni ka onongo en oleg i cawa ma dako-ni tye ka bite, meno onongo bikonye. Ento cawa maber ma onongo myero en oleg iye aye obedo cawa ma cwinye ocako cwalo me lubo yo ma cito i ot pa dako-ni.

¹⁷ Oromo bedo ni i kare-ni, laco mo nongo tye ka lweny matek ki cwiny me neno cal ki coc ma tugo miti me buto. Ket kong ni en oyabo kabedo me Intanet ka ma en ngeyo ni cal ki coc wa vidio ma tugo miti man ginonge iye. I tamo ni pe kiromo poro laco-ni ki latin awobi ma kiloko i kome i Carolok cura 7 ni? Pud dong rac atika me timo gin ma kit man! Wek walweny ki atematema me neno cal ki coc ma tugo miti me buto, ngat acel acel myero openy pi kony ki bot Jehovah i lega, ma peya oyabo kabedo me Intanet.

18, 19. (a) Pingo lweny ki atematema twero bedo gin matek, dok itwero kato ki iye nining? (b) Dong imoko tammi me timo gin ango?

¹⁸ Pe yot me lweny ki atematema nyo kit maraco. Lakwena Paulo ocoyo ni: ‘Pien  miti me kit pa dano pyem ki miti pa cwiny maleng, dok miti pa cwiny maleng pyem ki miti me kit pa dano.’ Dok ‘meno aye gin ma gengowa tiyo gin ma wamito.’ (Gal. 5:17) Wek walweny ki miti man, omyero waleg matek adada ka tam maraco obino i wiwa dok bene myero watim gin ma mitte ma lubbe ki legawa. Jehovah bikonyowa me gwoko gennewa, pien ‘pe tye bita mo ma makowa ma pe mako dano ducu.’​—1 Kor. 10:13.

¹⁹ Kadi bed watye i peko, ka moko tam ma pire tek, nyo ka lweny ki atematema, Jehovah ominiwa mic mamwonya atika​—mic me lega. Man konyowa me nyutu ni wajengnge i kom Jehovah. Omyero bene wabed ka penyo Lubanga pi cwiny maleng, wek otelwa dok ojing cwinywa. (Luka 11: 9-13) Omyero wagen Jehovah i yo ducu ento pe wajengnge i kom niango ma watye kwede.

[Lok ma tye piny]

Wi Tika Po?

• Ma lubbe ki geno Jehovah, gin ango ma ipwonyo ki bot Kejekia, Anna, ki dong Yona?

• Lanen pa Daudi ki Yocwa nyuto nining ni myero wagwokke ka wamito moko tam?

• I cawa mene ma myero waleg pi kony me lweny ki atematema?

[Peny me Kwan]

[Cal ma tye i pot karatac 13]

I lweny ki atematema, kare mene ma ka i lego iye inongo ber pa legani atika?