‘Cwiny Maleng Omiyo Guloko Lok Mua Ki Bot Lubanga’
‘Cwiny Maleng Omiyo Guloko Lok Mua Ki Bot Lubanga’
“Pe tye lok pa lanebi mo ma yam obino pi mit pa dano, ento cwiny maleng aye mumiyo dano guloko lok ma oa ki bot Lubanga.”—2 PET. 1:21.
LOK ME ALWODA
I yo ango ma cwiny maleng okubo kwede lok pa Lubanga bot jo mucoyo Baibul?
Gin ango ma ginyuto ni Baibul obedo lok ma oa ki bot Lubanga?
Gin ango ma itwero timone jwi jwi me dongo pwocci pi Lok pa Lubanga?
1. Pingo wamito Lok pa Lubanga?
WAN wa a kikwene? Pingo watye kany? Watye ka cito kwene? Pingo wi lobo tye kit ma tye kwede-ni? Gin ango ma timme i komwa ka wato? Dano i twok lobo-ni lung gipenye ki lapeny magi. Onongo wabingeyo lagam pi lapeny magi ki mukene ma pigi tego nining ka onongo wape ki Lok pa Lubanga? Labongo Ginacoya, jami mutimme i komwa aye pwonyowa kit ma myero wakwo kwede. Ka ni jami mutimme i komwa aye myero opwonyowa, tika onongo wabiwinyo ki i cwinywa kit ma laco Jabuli owinyo ki i cwinye pi “cik pa Rwot [Jehovah]”?—Kwan Jabuli 19:7.
2. Gin ango ma bikonyowa me bedo ki pwoc pi Baibul macalo mot mua ki bot Lubanga?
2 Tye me cwercwiny ni jo mogo guweko mar mukwongo ma gubedo kwede pi lok ada me Baibul okwe woko. (Por ki Niyabo 2:4.) Dong yo me kwogi pe yomo cwiny Jehovah. (Ic. 30:21) Meno pe myero otimme botwa. Wan watwero dok bene myero wati matek me medde ki bedo ki pwoc pi Baibul kacel ki pwony ma tye iye. Baibul obedo mot mo ma pire tek mua ki bot Lacwecwa ma lamar. (Yak. 1:17) Ngo ma twero konyowa me bedo ki pwoc madit pi “lok pa Lubanga”? Gin ma pire tek aye me tamo i kom kit ma jo mucoyo Baibul gunongo kwede kony me coyone. Man te lokke ni wiwa myero opo i kom gin mumiyo wamoko ni Baibul obedo lok pa Lubanga. Timo meno myero otug cwinywa me kwano Lok pa Lubanga nino ducu kun waketo tirane i tic.—Ibru 4:12.
‘CWINY MALENG OMIYO GULOKO LOK MUA KI BOT LUBANGA’—NINING?
3. I yo ango ma lunebi ki jo mucoyo Baibul “cwiny maleng aye mumiyo guloko lok ma oa ki bot Lubanga”?
3 Pi kare ma romo mwaki 1,610 kulu—cakke i mwaka 1513 K.M.P. nio i mwaka 98 K.M.—co mapat pat ma romo 40 kulu aye gucoyo Baibul. Mogo i kingi gubedo lunebi ma “cwiny maleng aye mumiyo guloko lok ma oa ki bot Lubanga.” (Kwan 2 Petero 1:20, 21.) Ka wakwano ni lunebi ki jo mucoyo Baibul “cwiny maleng aye mumiyo guloko lok ma oa ki bot Lubanga,” man te lokke ni Lubanga oloko kwedgi, odoro tamgi, dok otirogi kun tiyo ki cwiny maleng. Pi meno, pe gucoyo tamgi ento tam pa Lubanga. I kine mukene, lunebi magi kacel ki lucoc-ci bene pe guniang gin ma gucoyo. (Dan. 12:8, 9) Ada, “Ginacoya ducu ma yam gicoyo, gicoyo pi teko pa cwiny pa Lubanga” dok pe wanongo tam pa dano iye.—2 Tem. 3:16.
4-6. I yo ango ma lok pa Lubanga oo kwede bot jo mucoyo Baibul? Mi lapore.
4 I yo ango kono ma lok pa Lubanga oo kwede bot jo mucoyo Baibul? Tika kiminigi lok ducu kore ki kore nyo kece wiye wiye ci guco ma lubbe ki tamgi? Tam kong kit ma latim biacara mo romo coyo kwede waragane. Ka ce mitte ni myero kico lok ducu kore ki kore, ci en coyo en kikome nyo waco nyig lokke kore ki kore bot karanne. Karanne-ni coyo waraga meno ento latim biacara-ni aye keto cinge iye. I kine mukene, en twero waco jami ma pigi tego ma myero kicogi, ci karan coyo waraga meno kun yero nyig lok ma mege. Lacen, latim biacara-ni kwano me neno ka tye maber dok miyo yubo ka mogo ma mito ayuba. I agikkine, latim biacara-ni keto cinge i waraga meno dok bene kineno ni waraga meno oa ki bote.
5 I yo acel-lu, ka mukene i Baibul bene “Lubanga ocoyo ki cinge.” (Nia 31:18) Jehovah owaco nyig lok ma onongo jo ma gucoyo Baibul myero guco. Me labolle, i Nia 34:27 wakwano ni: ‘Rwot [Jehovah] owaco bot Moses ni; Co lok magi; pien dong acikke kwedwu, in ki jo Icrael, ki gicikke ma lubo lok magi ducu.’ I yo acel-lu bene, Jehovah owaco bot lanebi Jeremia ni: ‘Co lok ducu ma abedo ka loko boti-ni i buk.’—Jer. 30:2.
6 Ento i pol pa coc me Baibul, Lubanga ocwalo lok ma mege i cwiny jo mucoyo Baibul kun tiyo ki cwiny maleng, ci oyenigi me coyone kun gitiyo ki nyig lok ma meggi. Latitlok 12:10 waco ni, “Latit-lok otemo nongo lok ma kweyo cwiny dano, ci en ocoyo lok me ada ki cwiny ma tye atir.” Luka ma ocoyo Jiri-ni ‘ongiyo gin ducu nia i acakki, en bene otamo ni bedo ber ka ecoyo pire, kun eryeyo kore kikore.’ (Luka 1:3) Cwiny pa Lubanga okonyo me neno ni roc ma dano gitye kwede pe obalo kwenane.
7. Ryeko pa Lubanga onen ka maleng i tic ki dano me coyo Baibul nining?
7 Ryeko madit adada ma Lubanga tye kwede onen ka maleng pien en otiyo ki dano me coyo Baibul. Nyig lok ma kicoyo pe miniwa ngec keken ento gigudo kit ma dano giwinyo kwede ki i cwinygi. Ka onongo Lubanga oti ki lumalaika me coyo Baibul kono? Tika onongo gitwero coyo i yo ma gudo cwiny dano jami calo lworo, cwercwiny ki dong tur cwinygi-gu ma gubedo but kwo pa dano-ni? Pien en oye ni dano guyer nyig lokgi me coyo lokke pi teko pa cwiny maleng, Lok pa Lubanga gudo cwiny dano!
GIN MUMIYO WAMOKO NI BAIBUL OA KI BOT LUBANGA
8. Pingo waromo wacci Baibul pe obedo calo bukke mogo me dini mukene-ni?
8 Jami ma ginyuto ni Baibul kicoyo pi teko pa cwiny pa Lubanga dwong ata. Pe tye buk mo keken me dini ma weko wangeyo lok kom Lubanga, maber adada mapat ki Baibul. Me laporre, bukke me dini Hindu tittiwa lok i kom kwer, ryeko, ododo, ki dong cik mogo ma kwako kit ma myero gin gukwo kwede i yo matir. Bukke me dini pa Budda tito cik ma padi kacel ki core myero gulubi. Bukke magi bene loko i kom niye kacel ki pwony pa Budda. Budda kikome pe owaco ni ebedo lubanga, dok bene pe oloko lok mapol i kom Lubanga. Bukke pa laco mo ma nyinge Confucius loko i kom jami mutimme angec, cik i kom kit me kwo i yo matir, tango, ki dong wer. Tye bene buk me dini pa Icilam ma pwonyo ni Lubanga tye acel, ngeyo gin ma tye anyim ento pe nyuto nying Lubanga, Jehovah, ma tye i Baibul tyen alip mapol-li.
9, 10. Gin ango ma watwero pwonyogi i kom Lubanga ki i Baibul?
9 Kadi bed pol pa bukke me dini gitito jami manok keken i kom Lubanga, Baibul miyo wangeyo jami mapol madok i kom Lubanga Jehovah kacel ki ticce. Konyowa me ngeyo kit mapat pat pa Lubanga. Baibul pe nyuto keken ni en tye Lubanga matek loyo ducu, ryek dok ngolo kop atir ento calo Lubanga ma marowa. (Kwan Jon 3:16; 1 Jon 4:19.) Medo i kom meno, Baibul wacciwa ni: “Lubanga pe poko kin dano, ento en jolo dano ma i rok ducu ma gilworo en ki ma gitiyo gin ma tye atir.” (Tic. 10:34, 35) Kit ma Baibul onya kwede moko lok ada man ka maleng. Ludiro ma gineno lok i kom leb ma dano giloko guwacci dano i kare-ni giloko leb ma romo 6,700 kulu, ento pacen 90 pa dano ma i lobo-ni ducu giloko leb 100 keken. Ento kadi bed kumeno, inongo ni Baibul dong kityeko gonyone ducu nyo bute keken i leb makato 2,400 kulu. Cokcok dano ducu ma i wi lobo gitwero kwano olo to but Baibul i lebgi.
10 Yecu owaco ni: “Wora tye ka tic nio koni, an bene atye ka tic.” (Jon 5:17) ‘Jehovah Lubanga ma bedo nakanaka.’ Pi meno, tam kong i kom jami ducu ma en otimogi! (Jab. 90:2) Baibul keken aye tittiwa jami ma Lubanga otimogi i kare macon, i kare-ni ki dong nyutiwa gin ma en bitimo i anyim. Ginacoya bene pwonyowa jami ma yomo cwinye ki ma cwero cwinye, nyutiwa bene kit ma watwero nyikke kwede cok bote. (Yak. 4:8) Pi meno, pe myero wawek yenyo jami me lobo-ni nyo gin mo keken onyikwa cen ki bote.
11. Tam me ryeko ango ma wanongo ki i Baibul?
11 Ryeko madit ma nonge i Baibul-li nyuto ni buk man oa ki i Wang It me ryeko madit ma loyo ryeko pa dano. Lakwena Paulo ocoyo ni: “Anga ma ngeyo tam pa Rwot [Jehovah]? Anga ma yam miye tam?” (1 Kor. 2:16) Wang Baibul meno tye ka nwoyo gin ma lanebi Icaya openyo ki jo me karene ca ni: “Anga ma yam kong obedo ka telo cwiny Rwot [Jehovah], nyo anga ma yam kong obedo ka miye tam macalo lapwony mere?” (Ic. 40:13) Lagamme kono gire tye ni pe tye ngat mo. Man aye gin mumiyo ka kitiyo ki tira me Ginacoya i nyom, gwoko lutino, galowang, yero lurem, tic matek, loko lok ada, ki dong rwom me kwo kelo adwogi maber ma lapore pe! Baibul pe miyo tam mo marac kadi ki acel. Wan dano pe watye ki ryeko muromo ma weko wamiyo tam ma tiyo maber kare ducu. (Jer. 10:23) Tam ma dano gimiyo pol kare gibedo ka lokone pien ginongo tam ma kimiyo con-ni dong karene okato woko. Baibul waco ni, “Rwot [Jehovah] ngeyo tam pa dano, ni gicalo alur dog dano me yweyo keken.”—Jab. 94:11.
12. I yo ango ma Jehovah ogwoko kwede Baibul pi cencwari mapol?
12 Gin mukene ma nyuto ni Lubanga me ada aye Mucoyo Baibul obedo coc me tekwaro ma nyuto kit ma dano gutute kwede me gengo nya pa Baibul. I mwaka 168 K.M.P., Antiochus IV, Kabaka me Ciria, otemme ki tekke ducu me wango bukke me Cik ma kicoyogi pi teko pa Lubanga. Laloc me Roma, Diocletian, omiyo twero ni kimuk odi ducu ma Lukricitayo gicokke iye dok bene ni kiwang Ginacoyagi ducu i mwaka 303 K.M. Kibedo ka tic ki rukca man pi mwaka apar kulu. I nge cencwari me 11, papa mapol gubedo ka doro gengo yub me nya pa ngec me Baibul i kin dano, pe bene onongo giye ni kigony Ginacoya i leb ma lutedero giniang. Kadi bed Catan kacel ki luticce gutute matek adada, Baibul pud tye wa i kare-ni. Jehovah pe oye ni ngat mo keken orweny micce ma en emiyo bot dano-ni.
GIN MUMIYO JO MAPOL GUYE BAIBUL
13. Gin ango mukene ma nyuto ni kicoyo Baibul pi teko pa cwiny maleng?
13 Pud tye lanyut mukene ma ginyuto ni Baibul obedo lok pa Lubanga: lok ma tye iye girwatte litap, ka oloko i kom cayan loko lok ada, tye ki lok pa lunebi ma dong gucobbe kakare, nyuto jami mabeco ki maraco ducu ma ngat moni otimo, tye ki teko me loko kwo pa dano, lokke i kom tekwaro tye ada, dok bene miyo lagam ma giyengo dano pi lapeny ma gitye i paragraf me 1. Kong dong wanenu gin ma okonyo jo mukene me ye ni Baibul oa ki bot Lubanga.
14-16. (a) Gin ango ma oweko Laicilam, dano me dini Hindu, ki dong ngat ma onongo tye ki akalakala ka ada Lubanga tye-ni oye ni Baibul oa ki bot Lubanga? (b) Gin ango ma nyuto ni Baibul oa ki bot Lubanga ma in imito tic kwede i ticwa me pwony?
14 Anwar * odongo macalo Laicilam i lobo mo acel ma tye i Middle East. I kare ma en onongo bedo i Kumalo me lobo Amerika, Lucaden pa Jehovah gubino bote. Anwar owaco ni, “I kare meno onongo atye ki tam marac i kom Lukricitayo pi jami maraco ma kanica gubedo ka timone i kare mukato angec. Ento pi miti me ngeyo jami mapol, aye me cako kwano Baibul.” Ma pe otero kare malac, Anwar odok cen paco ci yone me kubbe ki Lucaden onongo dong pe. Lacen, i nge mwaki mapol en ocito i lobo Ulaya ka ma dok ocako kwano Baibul. Lacen en owacci: “Dong aye ni Baibul obedo lok ma oa ki bot Lubanga pi lok pa lunebi me Baibul ma dong gucobbe, kit ma jami ma tye i Ginacoya girwatte kwede, ki dong mar ma tye i kin Lucaden pa Jehovah oweko amoko tamma me ye ni Baibul obedo Lok pa Lubanga.” Anwar onongo batija i mwaka 1998.
15 Asha tye ki mwaka apar wiye abicel dok a ki i paco ma danone gitye i dini Hindu. Anyaka-ni owaco ni, “An alego keken ka acito i ot lega nyo ka atye ka nongo kwo matek, ento ka kwo tye mayot, lok ni Lubanga Lubanga-ni pe bino i wiya matwal.” En omedde ni: “I kare ma Lucaden pa Jehovah gudwongo doggolana, kwona ocako lokke adada.” Asha okwano Baibul dok ongeyo Lubanga macalo Lareme. Gin ango ma okonye me moko ni Baibul obedo lok ma oa ki bot Lubanga? En otito ni: “Baibul omiya lagam me lapeny ducu ma apenyogi. Okonya me bedo ki niye kadi bed pe aneno kom Lubanga—kadi pe acit i ot legawa ka gungu piny i nyim cal apaya.”
16 Paula odongo i dini Katoli, ento i kare ma onongo pud en tye bulu, en onongo tye ki akalakala ka ada Lubanga tye. Ento gin mo otimme. En otitiwa ni, “Arwatte ki larema mo ma dong onongo pe aneno pi dwete mapol. Pien onongo watye ka kwo i kare ma bulu mapol giweko yer wigi lot maboco dok gitiyo ki yadi calo jayigi-gu. I kare ma aneno kit ma awobi man olokke kwede—kome leng dok olyelo wiye kun cwinye yom—apenye ni, ‘Gin ango ma otimme, dok ibedo kwene?’ En owaco ni ebedo ka kwano Baibul ki Lucaden pa Jehovah dok bene ocako miyo caden bota cutcut.” Pien en oneno kit ma lok ada me Ginacoya tye kwede ki teko ma kit meno, omiyo lamego ma onongo tye ki akalakala ka ada Lubanga tye-ni, oye ni Baibul obedo lok mua ki bot Lubanga.
“LOKKI CALO TARA MA MENYO KA TYENA”
17. Kwano Lok pa Lubanga jwi jwi kun ilwodo lok i kom gin ma ikwano keli adwogi ango?
17 Baibul tye mic mamwonya ma Jehovah ominiwa kun tiyo ki cwiny maleng. Bed ki yomcwiny me kwanone jwi jwi, ci mari i kom Baibul kacel ki ngat mumiyo-ni bidongo. (Jab. 1:1, 2) Ma peya icako kwanone, kong ileg pi cwiny maleng wek otir tammi. (Luka 11:13) Baibul tye ki tam pa Lubanga, pi meno, ka ilwodo lok i kom gin ma ikwano, itwero weko tam pa Lubanga doko meri.
18. Pingo imito ni imedde ameda ki nongo pwony ki i Baibul?
18 Ka iwoto ki dongo ngecci i kom lok me ada, bed ka kwo ma rwatte ki gin ma itye ka pwonyone-ni. (Kwan Jabuli 119:105.) Ngi i Ginacoya maber kit ma ingine kwede ki maraya-ni. Ka ce inongo ka mo ma myero itim iye alokaloka, tim woko cutcut. (Yak. 1:23-25) Ti ki Lok pa Lubanga macalo pala lucwan me gwoko niyeni ki dok me ngolo bolo woko cen pwony gobagoba ma tye i cwiny jo ma gimwol. (Ep. 6:17) Ka imedde ki timo meno, wi pe owil me bedo ki pwoc pienni lunebi kacel ki co ma gucoyo Baibul-li, “cwiny maleng aye mumiyo guloko lok ma oa ki bot Lubanga.”
[Lok ma tye piny]
^ Nying mukene kilokogi woko.
[Peny me Kwan]
[Boro buk i pot karatac 32]
Kwan Baibul jwi jwi, ci mari pi ngat mumiyo Kicoyo-ni bidongo
[Cal ma tye i pot karatac 29]
Waraga mo keken kingeyo ni oa ki bot ngat ma oketo cinge iye-ni
