Wucung Matek Kun Wugwokke Ki I Owic Pa Catan!

“Wucung [matek] kun wugengnge kekenwu i roro [bita] pa Catan.”​—EP. 6:11.

IN IROMO GAMONE NINGO?

Latic pa Jehovah twero gwokke ki i owic me yenyo lonyo nining?

Gin ango ma twero konyo Lakricitayo munyomme me gwokke ki i tim me abor?

Pingo itamo ni pire tek me cung matek wek pe imok i owic me yenyo lonyo ki dong tim tarwang?

1, 2. (a) Pingo Catan pe ki mar pi jo ma kiwirogi ki dong “romi mukene[-ni]”? (b) Owic mukene ango pa Catan ma wabinyamogi i pwony man?

 CATAN pe ki kica pi dano, tutwalle lutic pa Jehovah. I ada, Catan tye ka lweny ki romi manok ma kiwirogi. (Yabo. 12:17) Jo magi ma kiwirogi ma gin lugen-ni, gitye ka telo yo i tito kwena me Ker-ri dok gunyuto ka maleng ni Catan aye tye laloc me lobo-ni. Larac-ci bene pe ki mar pi “romi mukene[-ni]” ma gitye ki gen me nongo kwo ma pe tum i lobo kany dok bene gikonyo kor jo magi ma kiwirogi-ni. (Jon 10:16) Catan pe ki gen me kwo ma pe tum. Man pud dong oweko en tye ki akemo madit ya! Kono watye ki gen me kwo i polo nyo i lobo, Catan pe paro piwa. Mitine madit tye me mwodowa.​—1 Pet. 5:8.

² Me cobo mitine, Catan ociko owic nyo kwak mapol. Kit macalo en oumo tam pa jo ma pe ki niye-ni, gin pe giye lok me kwena maber-ri dok pe gineno owic magi. Ento kadi kumeno, Larac-ci pud bene bito wa jo muye kwena me Ker-ri. (2 Kor. 4:3, 4) Pwony mukato-ni onyutiwa owic adek ma Catan tiyo kwede: (1) lok labongo juko leb, (2) lworo ki lyeto ma a ki bot luwotwa, ki dong (3) poto cwiny mukato kare pi bal ma watimo con. Kong dong wanyamu kit ma watwero gwokke kwede ki i owic aryo mukene pa catan​—yenyo lonyo ki dong abor.

YENYO LONYO—OWIC MA DEYO DANO

3, 4. Paro lok me lobo-ni twero terowa i yenyo lonyo nining?

³ I lapor mo acel ma Yecu omiyo, en oloko i kom kodi ma kicoyo i kin okuto. En otito ni dano  romo winyo lok, “ento paro lok me lobo man, ki maro lonyo, diyo lok woko, ci miyo pe nyak.” (Mat. 13:22) Ada, yenyo lonyo obedo owic acel ma lamonewa Catan tiyo kwede.

⁴ Tye jami aryo ma gitwero “diyo lok woko.” Me acel obedo “paro lok me lobo man.” I kare man me ‘agikki, ma piny bibedo marac-ci,’ tye jami mapol ma gitwero weko ibedo ki par. (2 Tem. 3:1) Itwero nongo kwo tek ma pe wacce pien wel jami oyito malo dok bene nongo dog tic tek adada. Itwero bene bedo ka paro pi jami ma tye anyim, ci ipenye kekeni ni, ‘Tika abibedo ki lim muromo i nge weko dog tic?’ Pi par macalo man, dano mapol gitye ka tute matek me yenyo lonyo ki tam ni lim twero gwokogi.

5. I yo mene ma “maro lonyo” twero doko owic?

⁵ Yecu bene oloko i kom gin mukene​—“maro lonyo.” Ka imedo ki paro lok me lobo man, ci jami magi gitwero diyo lok woko. Baibul yeni ‘lim gwoko ngat ma tye kwede.’ (Latit. 7:12) Ento, yenyo lonyo pe obedo tam me ryeko. Jo mapol gunongo ni ka gitute matek me yenyo lonyo, lonyo dok miyo gimoko i owic pa Catan aye.​—Mat. 6:24.

6, 7. (a) Miti me yenyo lonyo twero doko owic bot ngat ma tiyo nining? (b) Ngo ma Lukricitayo myero gutam iye ka odok i lok me tic wa i nge cawa me tic?

⁶ Maro lonyo twero cakke motmot. Me lapore, tam kong i kom gin man. Ladit tic-ci obino boti ci owaco ni: “Atye ki kwena mamit! Kamponiwa oloyo kontrak madit adada. Ma man te lokke ni omyero iti wa i nge cawa me tic pi dwe mogo ma bino-ni. Ento culle bibedo mabup ka i jalo kare-ni.” Ibidok i lokke-ni nining? Ngene kene ni myero imi jami ma mitte pi jo me odi, ento man pe obedo tic acel keken ma myero itim. (1 Tem. 5:8) Tye jami mapol ma myero itimgi. Ibitiyo wa i nge cawa me tic pi kare ma rom mene? Tika dog ticci pe bibalo yub mukene me cwiny calo bedo tye i cokke, ki dong otyeno me Woro pi Jo me Ot?

⁷ Ka itye ka moko tammi, gin ango ma pire tek loyo​—kit ma tic wa i nge cawa me tic bimedo cente-ni nyo kit ma twero gudo kwede watti ki Jehovah? Tika miti me yenyo cente mabup biweko pe iketo pi Ker-ri bedo mukwongo i kwo-ni? Tika itwero neno kit ma yenyo lonyo bigudi kwede ka pe iparo pi watti ki Jehovah kacel ki pa jo  me odi? Ka man tye ka timme i kwo-ni, ci itwero cung matek kun igwokke nining ki i owic me yenyo lonyo?​—Kwan 1 Temceo 6:9, 10.

8. Lanen mene ma gitye i Ginacoya ma gikonyowa me ngiyo kit me kwowa?

⁸ Wek yenyo lonyo pe odewa, omyero kare ki kare wangi kit ma wakwo kwede. Omyero pe wabed calo Ecau ma ocayo cikke pa Lubanga-ni! (Acak. 25:34; Ibru 12:16) Dok bene omyero pe wabed calo lalonyo ma Yecu wacci ocat jamine ci omi centene bot lucan ka dong olub kore-ni. Ma ka timo gin ma kiwacce, lalonyo-ni “ocako cito woko kun cwinye cwer twatwal; pien onongo yam tye ki lim madwong.” (Mat. 19:21, 22) Pien omoko i owic me lonyo, laco-ni okeng mot mo madit adada​—mot me lubo kor dano mo ma pud dong oywek loyo! Omyero wagwokke wek pe wakeng mot me bedo lupwonnye pa Yecu Kricito.

9, 10. Ginacoya neno yenyo jami me kom nining?

⁹ Wek pe wabed ki abar wic ma bino pi yenyo jami me kom, omyero walub lok pa Yecu, ma owaco ni: “Pi meno pe wubed ki par mapol kun wuwacci, ‘Wabicamo ango?’ nyo ni, ‘Wabimato ango?’ nyo ni, ‘Wabiruko ango?’ Pien Lurok gitye ka yenyo jami magi ducu; Wonwu ma tye i polo ngeyo bene ni wumito jami magi ducu.”​—Mat. 6:31, 32; Luka 21:34, 35.

¹⁰ Ka pe imito ni owic me maro lonyo omaki, omyero watam calo Agur, ma bene ocoyo Baibul, dok owaco ni: “Pe amito imiya abed lacan nyo lalonyo; ento amito imiya cam ma romo pita.” (Car. 30:8) Ada, Agur oniang kit ma cente gwoko kwede ngat moni kacel ki rac pa maro lonyo. Omyero wange ni paro lok me lobo man kacel ki maro lonyo miyo wato i yo me cwiny. Par mukato kare me yenyo jami me kom balo cawawa, kwanyo kerowa, dok rwenyo mitiwa nyo miyo wabedo ki miti manok me tic pi Lubanga. Pi meno, mok tammi pe me moko i owic me yenyo lonyo ma Catan ciko!​—Kwan Jo Ibru 13:5.

ABOR​—BUR MA KIUMO WIYE

11, 12. Lakricitayo moni romo donyo i tim me abor nining ki i gang ticce?

¹¹ Ka ludwar gimito mako lee matek, gin giromo kwinyo bur matut i yo pa lee meno. Bur-re pol kare giumo wiye woko ki rido yen nyo ngom. Owic acel ma Catan maro tic kwede bene rom aroma ki bur. Bur meno aye abor nyo tim kwele. (Car. 22:14; 23:27) Lukricitayo mapol gupoto i bur man pienni nongo gurwako wigi ka mo mading ma weko turo cik me Baibul bedo yot adada. Lukricitayo mukene ma gutweyo lagit gudonyo i abor pienni gucako bedo ki miti i kom ngat mo mapat ma okayo wanggi.

¹² Kodi mar man ma pe opore-ni romo cakke i gang tic ka ma itiyo iye. I kom lok, kwan mo ma kitimo nyuto ni nucu pa mon kacel ki co 3 i kom 4 dong gudonyo i tim me abor ki lutic luwotgi. Tika dog ticci mini kare me tic kacel ki ngat ma pe obedo laco nyo dako calo in? Ka tye kumeno, ci wat ango ma tye i kin in ki ngat meno? Tika iketo wang cor ma weko wat ma kit meno pe dok lokke doko me mitte i kinwu? Me labolle, i nge bedo ka boko lok pi kare mo gin ki latic lawote ma laco, lamego ma Lakricitayo romo cako tito munge ducu bote, kadi wa peko  ma tye i otgi. Nyo bene, omego mo ma Lakricitayo romo mako larem ki lamego mo ma latic lawote, ci en cako tamone ni: “En maro tam ma amine dok keto cwinye ka atye ka lok kwede. En pwoya pi tic matek ma atiyo. Ka onongo dakona tera kuman ki paco, onongo pud dong bedo ber ma konye pe!” Nen kong kit ma dong doggola tye twolo kwede pi Lukricitayo magi me donyo i tim me abor.

13. Mar i yo ma pe opore romo cakke i kacokke nining?

¹³ Mar i yo ma pe opore bene romo cakke i kacokke. Nen kong gin man mutimme i kwo pa Daniel gin ki dakone Cara, * ma onongo gitiyo calo painia marii. Kit ma en owaco kwede, Daniel onongo tye “laelda ma pe kwero jami.” En onongo ye ki mit kom tic mo keken ma kimiye i kacokke. Daniel onongo kwano Baibul ki lutino awobe abic​—ma adek i kingi gunongo batija. Omege adek magi ma pud gunongo batija anonga-ni gimito kony adada. Pien Daniel nongo tye ki tic mapol me atima i kacokke, Cara pol kare konyogi. Ento man aye gin mutimme: Lutino kwan magi pa Daniel-li onongo gimito kwe cwiny, ci Cara ominigi. Cara bene kitungcel kara onongo mito kwe cwiny, ci en onongo ki bot lutino kwan magi pa Daniel-li. Lok me kweyo cwiny-nyi olokke odoko owic. Daniel owaco ni: “Pi dwe mapol dakona obedo ka konyo jo mukene mumiyo kero otum woko ki i kome, dok en onongo mito kony i yo me cwiny medo ki kwe cwiny ma a ki bota. Pi kare man ducu pe abedo ka paro pire, meno okelo bal madit adada. Dakona odonyo i tim me abor ki latin kwan acel i kin lutino kwan adek magi. Pien onongo aketo cwinya i tic me kacokke makato gin mo keken, dakona odoko goro i yo me cwiny ma pe bene angeyo.” In itwero gengo peko ma kit man nining?

14, 15. Jami macalo mene ma giromo konyo jo munyomme wek pe gutim abor?

¹⁴ Wek pe i tim abor, tam kong i kom kwong ma ikwonge i kare me nyommi. Yecu owaco ni: “Gin ma Lubanga oribo kacel, dano pe opok kingi.” (Mat. 19:6) Pe myero itam ni ticci me kacokke pire tek loyo dakoni. Ento, myero inge ni ka pe i cwalo cawa kacel wun ki dakoni, ci myero iniang maber ni peko tye i nyommi dok man twero keli atematema me timo abor.

¹⁵ Ka itye laelda, tika iparo pi romi me kacokke? Lakwena Petero ocoyo ni: “Wukwa romi pa Lubanga ma tye botwu, kun wunenogi maber, pe pi dic, ento pi mitiwu kenwu, i kit ma Lubanga mito, pe pi lim, ento pi mit me cwinywu.” (1 Pet. 5:2) Romi me kacokke bene myero pe iwekgi ata. Ento, myero pe iwek ticci macalo laco pienni itye ka tiyo tic me kacokke. Konye pe​—dok rac adada​—ka iketo cwinyi me konyo kacokke kun nongo dakoni tye ka “deno can” paco. Daniel owaco ni: “Ma ka keto cwinyi ducu itiyo tic me kacokke, omyero bene ipar pi jo me odi.”

16, 17. (a) Gin ango ma jo munyomme giromo timone me nyuto ni pe gimito mar me mingo mingo? (b) Pwony macalo mene ma romo konyo Lukricitayo me gwokke ki i abor.

¹⁶ Tira mapol dok mabeco ma giromo konyo jo munyomme wek pe gumok i owic me abor tye ginonge i Watchtower kacel ki Awake! Me lapore, Watchtower me Sektemba 15, 2006, omiyo tam ni: “Ka itye i gang tic, gwokke ki jami mogo  ma weko icako bedo ki mar pi latic lawoti. Me lapore, tic kacel wa i nge cawa me tic wun ki ngat ma pe bedo laco nyo dako calo in romo kelo atematema. Calo laco nyo dako munyomme, omyero iwac nyo inyut atir i ticci ni in ibedo dano munyomme dok pe imito tim me mingo mingo. Calo dano ma woro Jehovah, omyero pe iye lok ore mogo macilo nyo rukke i yo ma ywayo tam pa dano i komi. . . . Keto cal pa dakoni nyo cwari ki pa lutinoni i wi meja ni i gang tic romo poyo wii kacel ki jo mukene ni jo me oti pigi tek boti. Pe iye ngat mo keken me cako nyuto mar i yo me pe opore.”

¹⁷ Pwony ma wi lokke tye ni “Bedo Lagen Inyom​—Te Lokke Ngo?” ma nonge i Awake! me April 2009, cikowa pe me bedo ki tam me buto ki ngat mo ma pe cwari nyo dakoni. Pwony man bene nyuto ni kodi tam ma kit man weko i timo abor ka ce pe igwokke. (Yak. 1:14, 15) Ka itye dano munyomme, bedo me ryeko ka wungiyo kacel ngec man kare ki kare macalo jo munyomme. Nyom obedo yub ma Lubanga aye ocako tere, dok tye gin maleng. Kwanyo cawa me lok ki dakoni nyo cwari i kom nyomwu nyuto ni wutero jami maleng calo gin ma pire tek.​—Acak. 2:21-24.

18, 19. (a) Adwogi ango ma bino pi tim me abor? (b) Bedo ma wugene i nyomwu kelo adwogi ango?

¹⁸ Ka inongo ni itye i atematema me donyo i mar ma pe opore, lwod lok i kom adwogi marac ma tim tarwang ki abor kelo. (Car. 7:22, 23; Gal. 6:7) Jo ma gidonyo i tim tarwang gicwero cwiny Jehovah kacel ki coggi nyo mongi, wa gin kekengi bene. (Kwan Malaki 2:13, 14.) Ma ka meno, tam i kom adwogi maber ma bino bot jo ma gikwo i yo ma Jehovah mito. Jo magi gitye ki gen me kwo i lobo pe pi naka keken ento bene kwo maber i kare-ni medo ki cwiny ma ngoligi kop.​—Kwan Carolok  3:1, 2.

¹⁹ Laco Jabuli owero ni: “Jo ma maro cikki [Lubanga] limo kuc madit; pe tye gin mo ma bimiyo giyokke atata.” (Jab. 119:165) Dong, wumar lok me ada dok “wugwokke maber i kwo ma wubedo kwede; pe wubed macalo jo ma kwiya piny, ento calo jo maryek” i lobo man pa Catan-ni. (Ep. 5:15, 16) I kare-ni, Catan ociko owic mapol adada me mako jo ma giworo Jehovah. Ento watye atera dok bene ma wayubbe. Jehovah ominiwa jami ducu ma wamito me ‘cung matek’ ki dok me “neko mac ki i kom atero ma Larac bayo.”​—Ep. 6:11, 16.

[Lok ma tye piny]

[Peny me Kwan]

[Cal ma tye i pot karatac 29]

Yenyo lonyo twero deyo ngat moni i yo me cwiny. Pe iwek meno otime i komi

[Cal ma tye i pot karatac 32]

Lok ore​—nyo gamone​—Twero weko i timo abor