1, 2. (a) Catan tiyo ki “Diro” ango? (b) Ngo ma obikonyowa me nyikke cok bot Lubanga?

 LUBANGA JEHOVAH ocweyo dano ni gubed ki mitti me nyikke cok bote. Ento, Catan mito ni watam kit ma en tamo kwede​—ni pe wamito Jehovah. Meno lok goba ma Catan dong obedo ka titone nicakke i kare ma en obwolo Kawa ki lok man i poto me Eden. (Acak. 3:4-6) Pi kare malac nio wa kombeddi, dano mapol gunwoyo en bal-li.

² Tye me yomcwiny ni, waromo bedo ma pe wapoto i owic pa Catan. “Wan pe wakwiya tamme [dirone].” (2 Kor. 2:11) Catan temme me nyikowa mabor ki Jehovah ki bitowa me yero jami maraco. Ento, kit ma dong waneno i pwony ma okato angec, watwero yero jami mabeco i lok madok i kom gin ma watimo pi kwowa, galowang, ki lok madok i kom kwo me otwa. Pwony man obinyuto kit ma bedo ki neno mupore i kom diro me tet, yot kom, cente, ki cwiny me wakke konyowa kwede me ‘nyikke cok bot Lubanga.’​—Yak. 4:8.

3. Mi lapor kit ma kiromo tic ki diro me tet pi ber-re nyo rac-ce.

³ I wi lobo lung, diro me tet irwom ma lamal dong onya pol ata. Ka kitiyo kwedgi maber, diro me tet magi twero konyowa. Ka kitiyo kwedgi marac, ci gitwero poko kin wan ki wonwa ma i polo. Kong wanenu kompiuta. Magajin ma i tye ka kwanone-ni kicoyo dok kigoyo kun ki tiyo ki kony pa kompiuta. Kompiuta gitwero tic kwede me kwedo lok, me kubbe, ki i kine mukene kitiyo kwede me galowang. Tye kono ni, waromo maro kompiuta madok okato kare woko. Lucat wil gitiyo ki ryeko me bito dano ni omyero gubed ki kompiuta ma tet-te nyen loyo. Awobi mo onongo tye ki twon miti madit i kom kodi kompiuta matino me cing adada ma omiyo ocato olang-nge nyo angalurane i wi mung me wilone. Pud dong ojalo twon gin madit lato wang ya!

4. Lakricitayo mo olwenyo ki mitine madit me tic ki kompiuta nining?

 ⁴ Rac dong makato me jalo watti ki Jehovah pi tic ki diro me tet i yo ma okato kare woko. Lakricitayo mo ma mwakane tye pyeraryo ki wiye ma nyinge Jon owacci, * “angeyo ni Baibul waco ni omyero ‘watii ki kare ma watye kwede maber’ pi woro Lubanga,” ci omedo ni, “ento ka odok i kom kompiuta, ci adoko lamonena kekena ma loyo.” Jon onongo pol kare bedo wa i cwiny dyewor i tic ki intanet. “Ka aol adada en aye dong doko tek loyo bota me weko boko lok nyo neno vidio macego cego i kompiuta​—dok polle pe mabecone.” Pi konnye me weko tim man marac ma omoko i kwone-ni, Jon oyubo kompiutane me lore kene ka cawane oromo me cito ka buto.​—Kwan Jo Epeco 5:15, 16.

5, 6. (a) Tic ango ma tye i wii lunywal i lok madok i kom lutinogi? (b) Ngo ma lunywal gitwero timone wek lutinogi gubed ki lurem mabeco?

⁵ Lunywal, omyero pe wudor kwo ducu pa lutinowu, ento omyero wunen ni wangwu obedo i kom ticgi ki kompiuta. Pe wuwekgi niyak i lok kom tic me tarwang me intanet, tuku me gero, tim tyet tyet, kacel ki bedo ki lurem maraco pien ni wumito ni gubed ka timo gin mo wek pe guyelwu. Ka wuwekogi ata kumeno ci giromo tamo ni, ‘Kit ma baba ki mama pe giparo-ni, nyuto ni ginne kara pe rac.’ Macalo lanywal, obedo ticci me gwoko lutinoni​—man tye iye lutino me mwaka apar wiye​—ki i timo gin mo ma miyo gibedo mabor ki Jehovah. Kadi wa lee bene gwoko lutinogi ki i jami ma twero wanogi. Go kong gin ma min nguu twero timone ka ngat mo oburro lutinone!​—Por ki Kocea 13:8.

⁶ Kony lutinoni me keto yub me mato yamo mupore kacel ki Lukricitayo mukene ma pud gitino ki ma dong guteggi. Dok wii opo ni lutinoni gimito ni in icwal kare kwedgi! Pi meno, jal cawa me nyero, tuko, tic, dok ‘nyikke cok bot Lubanga’ kacel kwedgi. *

7. Pingo wan ducu wamito ni wabed ma komwa yot?

⁷ “Iwinyo nining?” Lapeny ma kit man nyuto ni peko tye. Wan ducu komwa bedo lit pien lunywalwa mukwongo guweko Catan omiyogi gubedo mabor ki Jehovah. Two cobo yub pa Catan, pien ka komwa lit, ci bedo tek botwa me tic pi Jehovah. Dok ka wato, pe watwero tic pi Lubanga matwal. (Jab. 115:17) Pi meno, wamito ni wati gin ducu ma watwero me bedo ma komwa yot. * Omyero wabed ma waparo pi yotkom kacel ki ber bedo pa omegiwa.

8, 9. (a) Watwero gengo tero lok kom yotkom dok tutwal nining? (b) Bedo ki yomcwiny kelo adwogi ango?

⁸ Pire tek kono ni pe omyero wawek  man okat kare woko. Jo mukene gutyeko keto komgi i poko ngec i kom kodi cam mogo, nongo cang, nyo moc cam nyo jami mogo pi nongo yotkom​—madok kato wa tito kwena me Ker pa Lubanga ki mit kom. Giromo tamone ni ada gitye ka konyo jo mukene. Kadi bed kit meno, pe porre me poko ngec ma kit meno i nge cokke i Ot me Ker nyo i gure nyo gure madit. Pingo?

⁹ Wacokke kacel pi nyamo lok madok i kom Lubanga ki dong medo yomcwinywa, ma obedo but nyig ma nyak pi cwiny maleng pa Lubanga. (Gal. 5:22) I kare macalo man, poko ngec i kom yotkom nyo jami madok i kome, kadi bed kipenyo pire nyo pe, twero wiro tam pa dano ki i lok me cwiny ma okelogi kun rwenyo yomcwinygi woko. (Rom. 14:17) Kit ma ngat moni tero kwede lok me yotkom omyero obed tam ma en omoko pire kene. Medo i kom meno, pe tye ngat mo ma tye ki yat me cango two ducu. Kadi dokto ma dong ber loyo pud tii dok to. Dok bedo ki par tutwal i kom yotkomwa pe medo kare me kwowa. (Luka 12:25) Ki tungcel, “yomcwiny kelo yotkom.”​—Car. 17:22.

10. (a) Kodi kit ango maleng i wang Jehovah? (b) Wabinongo yomcwiny me bedo ki yotkom maber loyo nining?

¹⁰ I yo acel-lu, pore gire me tamo pi kit ma wanen kwede. Ento pe omyero watemme ki tekwa ducu me rwenyo jami ducu ma nyuto ni watye ka tii. Jami magi gubedo lanyut me teggi, wore ken, ki lengo ma pe nen ki woko. Me laporre, Baibul waco ni: “Lwar wic aye lalukana me deyo pa ludongo, ka ce obino pi kwo ma tye atir.” (Car. 16:31) Meno aye kit ma Jehovah nenowa kwede, dok omyero watemme me nenne kekenwa kit ma en nenowa kwede. (Kwan 1 Petero 3:3, 4.) Pi meno, tika bedo me ryeko me keto kwowa ka mading pi wok ki i ayango mogo matino tino nyo nongo kony me ot yat me wek wanen maleng? “Yomcwiny pa Rwot [Jehovah]” aye ka ma lengowa ma pe nen a iye, labongo paro pi mwaka nyo yotkomwa. (Nek. 8:10) Wabibedo ki yotkom kikome ma wanen maleng i lobo manyen keken. (Yubu 33:25; Ic. 33:24) Ka kare meno peya obino, nyuto ryeko ki niye bikonyowa me bedo macok ki Jehovah kun wabedo giwa ki kit ma watye kwede i kare-ni labongo par mo.​—1 Tem. 4:8.

11. Lonyo twero doko abita nining?

¹¹ Cente pe obedo gin marac, dok pe rac me timo biacara labongo aram. (Latit. 7:12; Luka 19:12, 13) Ento, bedo ki cwiny me “maro lim” bimiyo wabedo mabor ki Jehovah. (1 Tem. 6:9, 10) “Paro lok me lobo man,” ma obedo bedo ki par ma okato kare i kom lok me yenyo kwo, twero diyowa woko i lok me cwiny. Kadi wa “maro lonyo,” ma obedo bedo ki tam goba ni lonyo kelo yomcwiny ki gwok kikome bene twero diyowa woko. (Mat. 13:22) Yecu owaco ka maleng ni “pe tye dano mo” ma twero tic pi Lubanga ki dok pi lonyo.​—Mat. 6:24.

12. Abita ango ma onya i kare-ni ma lubbe ki cente dok watwero gwokke ki iye nining?

¹² Bedo ki tam marac i kom cente twero tero dano i bal. (Car. 28:20) Bita me nongo cente oyotoyot labongo yelle, omiyo jo mogo guwilo tiket me kalulu nyo gudonyo i biacara ma nen calo kelo cente oyotoyot kun gibito jo mukene me kacokke me donyo iye bene wek gunong cente oyot. Jo mukene gupenyo cente ki bot omege pi timo biacara kun gicikke me dwokone ki magoba madit. Pe iwek woro me lim owek kicam centeni. Ti ki wii. Ka centene dok nen calo dit mukato kare, ci nge komi con.

13. Neno pa Jehovah i kom cente pat ki pa jo me lobo nining?

 ¹³ Ka waketo “Kerre, ki nongo kit ma atir,” bedo mukwongo, ci Jehovah goyo laane i kom yellewa me yenyo kit me kwo. (Mat. 6:33; Ep. 4:28) En pe mito ni wabed ka nino i cokke pi tic mukato kare nyo bedo i Ot me Ker ma nongo waparo lok kom cente. Ento jo mapol i lobo-ni gitamo ni waromo bedo ki anyim maber kacel ki kwo mayot keken ka waketo komwa i tiyo cente. Gicuku cwiny lutinogi me bedo ki en yub acel-li me bedo ki jami me kom mapol. Yecu onyuto ni kodi tam ma kit meno konye pe. (Kwan Luka 12:15-21.) Man twero poyo wiwa i kom Gikaji, ma otamo ni etwero bedo laworo me jami kun pud emedde ki bedo ki wat maber ki Jehovah.​—2 Luker. 5:20-27.

14, 15. Pingo omyero pe waket genwa i kom kom cente macalo kagwokkewa? Mi lapor.

¹⁴ Ocur mogo kiwaco ni gulwiny i nam pien nongo pe gimito weko rec ki i lwetgi ma nongo pek okato woko me tuk kwede. Gin ma kit man mono pe twero timme i kom Lakricitayo? Laelda mo ma nyinge Alex otito ni “An abedo ngat ma pe balo cente.” Ci omedo ni, “ka aonyo cabun ma pige okato manok, adwoko mukene woko cen i cupane.” Dong Alex omoko liking i tiyo biacara me lim ma kilwongo ni citok maket ki tam ni ebiweko oyotoyot ci edonyo i tic calo painia. En opwonyo kit me wilo ki cato citok kun tiyo ki centene ducu me wilo citok kit ma en twero. En bene odeno cente pi medo wilo citok kit ma kiwacce ni welle obidongo malo-ni. Ento welle opoto marac adada. Alex otito ni “Onongo amoko tamma ni wang ma adwoko wang centena cen.” Omedo ni, “atamo ni ka pe ailo cinga malo, wel citok dok obiito malo.”

¹⁵ Pi dwe mapol, Alex onongo pe twero tamo pi gin mukene. Onongo ni keto tamme i kom lok me woro Lubanga odoko tek, dok nino orweny woko ki i wange. Ento wel citok pe omedo ki dwogo malo matwal. Alex orwenyo centene ma en oketo i biacara-ni, ma omiyo ocato ode woko. En oye ni “Aketo twon arem madit mada i kom jo me oda.” Ento, en onongo twon pwony ma pire tek. “Dong angeyo kombeddi ni ngat ma keto genne i kom kit me kwo me lobo pa Catan-ni bikoko ange.” (Car. 11:28) Ki lok ada, keto genwa i kom lim ma wakano, jami ma watye kwede ma kelo lim, nyo teko me nongo cente i lobo-ni rom ki keto genwa i kom “lubanga me lobo man,” Catan. (2 Kor. 4:4; 1 Tem. 6:17) Alex dong odwoko kit me kwone piny “pi lok me kwena maber.” En owaco ni timo meno omiyo en ki luotte gitye ki yomcwiny dok onyikogi cok ki Jehovah.​—Kwan Marako 10:29, 30.

16. Awaka maber pat ki awaka marac nining?

¹⁶ Bedo ki awaka i kom jami matir twero bedo ber. Me laporre, omyero wabed ki awaka pi bedo Lucaden pa Jehovah. (Jer. 9:24) Bedo ma wawore kekenwa konyowa me moko tam maber kun pe wadoko piny rwom me kwo matir ma Lubanga cwako. Ento keto ni tamwa nyo rwomwa obed gin ma pire tek dok tutwal miyo wabedo mabor ki Jehovah.​—Jab. 138:6; Rom. 12:3.

17, 18. (a) Kong imi labol pa jo ma onongo gimwol ki ma onongo giwakke. (b) Omego mo acel pe oweko awaka omiye me bedo bor ki Jehovah nining?

¹⁷ Baibul tye ki lanen pa jo ma gubedo luwaka ki ma gubedo lumwolo. Kabaka David oketo wange i kom Jehovah pi nongo tira dok Jehovah ogoyo laa i kome. (Jab. 131:1-3) Ento Jehovah omiyo kabaka Nebukadnejar ki Belcajar ma onongo giwakke gudoko mwol. (Dan. 4:30-37; 5:22-30) I kare-ni bene, jami timme ma temo mwolowa. Rian, lakony kor tic, ma mwakane 32 okobo i kacokke mukene.  Rian owacci, “Onongo atamo ni cokcok-ki kibicima me bedo laelda.” En omedo ni, “Mwaka acel okato labongo meno ki timme.” Tika Rian obedo ki kiniga nyo kec cwiny kun winyo ni luelda pe gunyutte woro ma onongo myero gunyutte? Tika en ojuko cito i cokke kun weko awaka poke mabor ki Jehovah ki Jone? Ka onongo in, onongo ibitimo ngo?

¹⁸ Rian owaco ni: “akwano jami ducu ma onongo atwero nongone i bukkewa madok i kom gen ma watye kwede ma pe cobbe i kare ma wamito.” (Car. 13:12) “Acako niang ni omyero apwony diyo cwinya ki dok bedo mwol. Onongo mitte ni awek Jehovah opwonya.” Rian oloko tamme ki i kome ci oketo i kom tic pi jo mukene​—i kacokke ki i ticwa me pwony. Ma pe orii, en onongo dong tye ka pwonyo lutino kwan ma gitye ka dongo i yo me cwiny. En owacci, “I kare ma kicima macalo laelda i nge mwaka acel ki nucu, obino macalo ur bota.” En omedo ni, “Onongo dong agiko paro pire pien onongo atye ka nongo mit pa ticca me pwony mada.”​—Kwan Jab 37:3, 4.

19, 20. (a) Watwero timo ngo wek jami ma watimo jwi jwi pe omi wabed bor ki Jehovah? (b) Labol pa jo mene ma gubedo cok ki Jehovah ma watwero lubone?

¹⁹ Jami ducu ma kinyamo i pwony man ki ma okato-ni pigi tek i kwowa. Watye ki awaka me bedo lutic pa Jehovah. Bedo ki yomcwiny i kwo me ot ki dok bedo ki yotkom gitye i kin mic ma pud dong ber loyo ma Jehovah miyo. Waniang ni dog tic ki cente gitwero konyowa me nongo jami ma wamito. Wangeyo ni mato yamo twero gonyo komwa ki dok ni diro me tet twero konyowa. Ento yenyo jami magi i cawa marac, i rwom ma okato kare, nyo i yo ma gengo worowa twero miyo wabedo mabor ki Jehovah.

²⁰ Ngene kene ni Catan mito ni meno otimme. Kadi bed kumeno, itwero gengo peko man wek pe opot i komi ki luoti! (Car. 22:3) Nyikke cok bot Jehovah dok ibed cok kwede. Watye ki labol mapol i Baibul me pwonyowa kit me timo meno. Enoka ki Nua ‘gubedo ka wot kacel ki Lubanga.’ (Acak. 5:22; 6:9) Moses “ociro matek, macalo en neno Lubanga ma pe nen.” (Ibru 11:27) Yecu onongo tye ki cwak pa Lubanga kare ducu pien en onongo jwi timo gin ma wonne ma i polo mito. (Jon 8:29) Lub lanen magi. “Cwinywu obed yom kare ducu. Wuleg Lubanga ma pe wukeng. Wumi pwoc i kit gin ducu.” (1 Tec. 5:16-18) Dok pe iwek gin mo omi ibed bor ki Jehovah!