Cit atir i jami ma tye

Cit atir ka ma nyuto lok ma tye iye

Man aye Ginaleyawa I Yo Me Cwiny

Man aye Ginaleyawa I Yo Me Cwiny

“Man aye ginaleya pa lutic pa Jehovah.”​—IC. 54:17, NW.

1. Ngo ma Jehovah ogwoko wek dano gunong adwogi maber ki iye?

 JEHOVAH, Lubanga ma “tye ki kwo ma ri nakanaka,” ogwoko lokke wek okonywa wabed kwo. Pe tye gin mo ma bibalone, pien “lok pa Rwot [Jehovah] ma en oloko bedo matwal.” (1 Pet. 1:23-25) Pud dong cwinywa yom ni Jehovah omiyo kigwoko Lokke ma tye kicoyo i Baibul!

2. Ngo ma Lubanga mito ni wange madok i kome?

2 I Lokke, Lubanga ogwoko nyinge ma en oyero wek jone gutii kwede. I Ginacoya kicako tic ki nying man i kare ma “Lubanga Jehovah otiyo iye polo ki lobo.” (Acak. 2:4, NW) Lubanga ocoyo nyinge i yo me tango tyen mapol i kom kidi apada aryo ma onongo tye ki Cik Apar-ri. Me labolle, cik mukwongo cakke ni: “An a Jehovah Lubangani.” (Nia 20:1-17, NW) Nying Lubanga pud kingeyo pien Jehovah Won Twer Ducu, ogwoko Lokke ki dong nyinge kadi bed Catan otemme matek me jwayogi.​—Jab. 73:28.

3. Kadi bed lok goba me dini pud tye onya, ngo ma Lubanga ogwoko piwa?

3 I Lokke, Jehovah bene ogwoko lok me ada. Kadi bed lok goba me dini onya i wi lobo lung, pud dong watye ki pwoc adada ni Lubanga ominiwa dero me cwiny ki lok me ada! (Kwan Jabuli 43:3, 4.) Jo mapol gitye ka wot i col piny ento wan watye ka medde ki nongo yomcwiny me wot i dero ma Lubanga miyo i yo me cwiny.​—1 Jon 1:6, 7.

WATYE KI GINALEYA MA PIGI TEGO ADADA

4, 5. Mot madit ango ma watye kwede nicakke i 1931?

4 Wan macalo Lukricitayo watye ki ginaleya ma pigi tego adada. Ginaleya obedo gin mo ma yalwak moni kobo bot yalwak ma lubo. Ginaleyawa i yo me cwiny kwako mic macalo bedo ki ngec matir i kom Baibul ki niango matut ma lubbe ki lok ada madok i kom Lubanga kacel ki yubbe. Dok man bene kwako mot mo ma pire tek adada.

Cwinywa obedo yom me jolo nying ni Lucaden pa Jehovah-ni i gurewa madit i mwaka 1931

5 Mot meno odoko but ginaleyawa i yo me cwiny i gurewa madit ma otimme i Columbus, Ohio, i lobo Amerika, i 1931. Nukuta me “JW” onongo tye i yub me gure. Lamego mo acel owacci: “Omege ki lumege gubedo ka byeko gin ma JW cung pire.” Onongo con kilwongwa ni Lutino Kwan me Baibul ento wacako tic ki nying ni Lucaden pa Jehovah (Jehovah’s Witnesses i leb Muno) i nge mokone i Ceng Cabit me Julai 26, 1931. Tic ki nying man ma kikwanyo ki i Ginacoya-ni pud dong okelo yomcwiny ya! (Kwan Icaya 43:12.) Omego mo acel owacci, “Wiya pe biwil i kom wor kacel ki dongo cing ma obedo tye i ka gure madit-ti.” Pe tye ngat mo keken i lobo ma onongo mito nying man, ento Lubanga oye ni wati kwede dong pi mwaki makato 80 kulu. Pud dong tye twon mot madit atika me bedo Lucaden pa Jehovah!

6. Ginaleyawa i yo me cwiny bene kwako ngec mene matir?

6 Ginaleyawa i yo me cwiny bene kwako ngec matir ma pigi tego ma lubbe ki jami mutimme con. Me lapore, nen kong Abraim, Icaka, ki dong Yakobo. Co magi kacel ki jo me odigi nen calo gunyamo kit ma myero giyom kwede cwiny Jehovah. Man oweko pe wabedo ki ur ni Yucepu ma kite atir-ri, okwero tim me tar wang wek pe ‘ebal i nyim Lubanga.’ (Acak. 39:7-9) Cik pa Lukricitayo onongo kipwonyo ki dano kun i kine mukene kitiyo ki lanen. I kin cik magi onongo tye cik ma lubbe ki Cam me Otyeno pa Rwot ma lakwena Paulo opwonyo ki kacokke pa Lukricitayo. (1 Kor. 11:2, 23) I kare ni, ngec matut i kit ma myero wawor kwede Lubanga “i cwiny ki ada” tye kicoyo i Lokke. (Kwan Jon 4:23, 24.) Baibul tye me pwonyo dano ducu, ento wan lutic pa Jehovah aye tutwalle watye ki pwoc pi Baibul.

7. Cikke ango ma tye but ginaleyawa?

7 Ginaleyawa i yo me cwiny bene kwako jami mutimme cokcok-ki, ma kicoyogi i bukkewa ma ginyuto ni ‘Jehovah tye kwedwa.’ (Jab. 118:7) Man weko wabedo agonya kadi bed pud giunowa. Cikke ma pud dong yomcwinywa loyo tye ene: “Pe tye jami lweny mo ma giteto pi lweny i komi ma bicobo ticce, ibiloyo lok me adot ducu ma gikelo i komi. Man aye gum ma lutic pa Rwot [Jehovah] binongo, loyo kopgi a ki bota, man lok pa Rwot [Jehovah] kikome.” (Ic. 54:17) Pe tye jami lweny mo keken ma tye i amura pa Catan ma romo wanowa pi naka.

8. Gin ango ma wabineno i pwony man ki ma lubo?

8 Catan otemme me jwayo Lok pa Lubanga, nying Lubanga ki dong diyo lok me ada. Ento man ducu pe olare pien tekone pe rom ki teko pa Jehovah. I pwony man ki ma lubo, wabineno (1) kit ma Lubanga ogwoko kwede Lokke; (2) kit ma Jehovah oweko pe kijwayo nyinge; ki dok (3) kit ma Wonwa me polo tye Wang It ki Lagwok lok me ada ma watye kwede-ni.

JEHOVAH OGWOKO LOKKE

9-11. Lapor mene ma nyuto ni Baibul obwot ki i cing jo maraco ma gimito rwenyone woko?

9 Jehovah ogwoko Lokke ki bot jo maraco ma gimito rwenyone woko. Enciclopedia Cattolica (Catholic Encyclopedia) owaco ni: “I mwaka 1229, Kancil me Toulouse ogengo lutedero pe me kwano Baibul ma kigonyo i lebgi dok kigeng man ki kati kwede me lweny i kom dul dini ma kilwongogi ni Albigenses ki Waldenses . . . Gure ma obedo i Taragona i lobo Spain, i mwaka 1234, ma James me I [kabaka me lobo England] aye odoro-ni okati bene ki kigeng acel-lu. . . . Roman See odonyo i lok man pi tyen mukwongo i mwaka 1559, i kare ma papa Paul IV ogengo goyo ki bedo ki Baibul i leb pa lutedero labongo twero ma a ki i Opic Maleng.”

10 Kadi bed ni kitemme tyen mapol me jwayo Baibul, ento pud kigwoko. I mwaka 1382, John Wycliffe ki luwote mogo gugonyo Baibul mukwongo i leb Muno. Ngat mukene ma ogonyo Baibul aye William Tyndale ma kineke i mwaka 1536. I kare ma kitweye i kom yat, kiwacci en okok ni “Rwot, yab wang Kabaka me England.” I ngeye, kideye ci kiwange woko.

11 Kadi bed kitemme matek ki gero me jwayo Baibul, ento pud tye. Me lapore, i mwaka 1535 kicwalo woko Baibul me leb Muno ma Miles Coverdale ogonyo. Coverdale otiyo ki “Cik Manyen” ma Tyndale aye ogonyo ki dong but “Cik macon” cakke ki i buk me Acakki nio i Tekwaro. En ogonyo bute mukene nia ki i leb Latin ki dok Baibul me leb German pa Martin Luther. I kare-ni, Baibul me New World Translation of the Holy Scriptures gipwoyo adada pien niang iye yot, tam ma iye pe opokke ki ma kigonyo ki iye, ki dok tic kwede i ticwa me pwony yot. Cwinywa yom ni teko pa jogi ki dano pe birwenyo Lok pa Jehovah.

JEHOVAH OGWOKO NYINGE WEK WANGEYE

Co mogo calo Tyndale gujalo kwogi pi Lok pa Lubanga

12. Tic ango ma pire tek ma Baibul me New World Translation tye ka timone i gwoko nying Lubanga?

12 Lubanga Jehovah oneno ni kigwoko nyinge i Lokke. Pi meno, Baibul me New World Translation aye pud dong tye ka tiyo gin ma pire tek. Ka ineno lok mukwongo, komitti ma gumine i tic me gonyo leb gucoyo ni: “Gin mukwongo ma pire tek i Baibul man aye ni kidwoko nying Lubanga kakare i leb Muno ka ma onongo tye iye con. Man kitimo kun kitiyo ki ‘Jehovah,’ leb Muno ma dano mapol giye. Dok kitiyo kwede tyen 6,973 i Ginacoya me leb Ibru ki tyen 237 i Ginacoya me leb Grik.” Baibul me New World Translation dong tye ma kigonyo ducu nyo bute keken i leb ma romo 116, dok wel ma dong kigoyo tye makato 178,545,862 kulu.

13. Pingo watwero wacone ni dano onongo gingeyo nying Lubanga nicakke i kare ma kicweyo dano?

13 Jo mapol onongo gingeyo nying Lubanga nicakke i kare ma kicweyo iye dano. Adam ki Kawa onongo bene gingeyo, dok bene onongo gingeyo lwongone. I kare ma Kam pe onyuto woro bot wonne i nge Pii Aluka, Nua owaco ni: “Gipwo Rwot Lubanga [Jehovah] pa Cem; wek Kanaan [wod pa Kam] obed opiine.” (Acak. 4:1; 9:26) Lubanga kikome owaco ni: “An nyinga Rwot [Jehovah], pe amiyo deyona bot ngat mo mukene.” Lubanga bene owacci: “An keken aye abedo Rwot [Jehovah], pe dok tye Rwot mo mukene, Lubanga mo mukene bene dong pe kono an keken.” (Ic. 42:8; 45:5) Jehovah oketo tek oweko kigwoko nyinge ki dok bene ni dano myero gunge i twok lobo lung. Pud dong watye ki mot madit me tic ki nying Jehovah kun watiyo macalo Lucadenne! Man rom aroma calo iwacci watye ka dange ki yomcwiny ni: ‘Wek wangab lanyutwa malo i nying Lubanga.’​—Jab. 20:5.

14. Mapat ki Baibul, kakwene ma nying Lubanga romo nonge iye?

14 Nying Lubanga pe tye i Baibul keken. Tam kong i kom Kidi me Moab, ma lugol piny gunongo i Dhiban (Dibon), ma tye mairo 13 i kunyango me Dead Sea. Kidi man loko i kom Kabaka Omri kun tito kit ma Kabaka Meca me Moab ojemo kwede i kom Icrael. (1 Luker 16:28; 2 Luker 1:1; 3:4, 5) Ento Kidi me Moab-ni pire tek botwa adada pien nying Lubanga kicoyo iye i nukuta angwen, ni YHWH nyo JHVH. Nukuta angwen man bene kicoyo tyen mapol i Waraga me Lachish, ma obedo lobo ma kiwango dok kinongo i Icrael.

15. Septuagint obedo gin ango ki dok pingo onongo mitte?

15 Jo ma gugonyo Baibul con olo to gutimo gin mo me gwoko nying Lubanga. Kitero Lujudaya i opii i Babilon i mwaka 607 K.M.P. nio kwede i 537 K.M.P. I ngeye, Lujudaya mapol pe gudok i Juda ki Icrael. I cencwari me adek K.M.P., Alexandria, Ejipt, onongo dong odoko paco pa Lujudaya mapol ma onongo gimito Ginacoya i leb Grik ma kigonyo ki i leb Ibru, pien onongo kiloko leb Grik i lobbe mapat pat. Ginacoya man me leb Grik-ki kilwongo ni Septuagint dok kityeko gonyone i cencwari me aryo K.M.P. Kopi mogo gitye ki nying Jehovah i nukuta me leb Ibru.

16. Mi labol ma nyuto ka ma kitiyo iye ki nying Lubanga i kopi mukwongo me buk ma kigoyo i 1640.

16 Nying Lubanga bene tye i Bay Psalm Book ma obedo buk ma kikwongo goyone i Amerika i kare ma onongo tye i te loc pa England. Kopi mukwongo me buk man ma (kigoyo i 1640) tye ki Jabuli, ma kigonyo ki i leb Ibru kidwoko i leb Muno me kare meno. Tye ki nying Lubanga i kabedo mogo calo i Jabuli 1:1, 2, ma wacci “dano ma tye ki gum” pe lubo tam pa jo maraco ento “en keto cwinye i lubo cik pa Iehovah.” Pi ngec mukene ma kwako nying Lubanga, nen brocuwa me The Divine Name That Will Endure Forever.

JEHOVAH OGWOKO LOK ME ADA

17, 18. (a) Tit kong gin ma ada obedo. (b) “Ada me lok me kwena maber” tye iye gin ango?

17 Cwinywa yom me tic pi “Jehovah Lubanga me ada.” (Jab. 31:5, NW) Collins Cobuild English Dictionary wacci, “Lok ada obedo tito jami ducu i kom gin moni kit ma onongo tye kwede, labongo medo kado mo keken iye.” I Baibul me leb Ibru nyig lok ma kigonyo ni ‘ada-ni’ kubbe ki gin ma tye kakare, genne, kiromo keto niye iye, nyo bwola pe iye. Ento nyig lok me leb Grik ma gonye ni ‘ada-ni’ te lokke ni gin ma tye atir dok opore.

18 Jehovah ogwoko lok me ada dok bene oweko medde ameda botwa. (2 Jon 1, 2) Niangowa i lok me ada tye ka medde ameda, pien “yo pa jo ma kitgi atir [tye] calo dero me rupiny, ma ryeny nio wang ma piny dong leng.” (Car.  4:18) Pi meno, waye ki cwinywa ducu lok pa Yecu ma owaco i lega bot Lubanga ni: “Lokki en ada.” (Jon 17:17) Lok pa Lubanga tye ki “ada me lok me kwena maber,” ma tye iye pwony ducu pa Lukricitayo. (Gal. 2:14) Pwony magi kwako lok ada i kom nying Jehovah, twero me loc pa Lubanga, ginkok pa Yecu, nicer, ki dong Ker-ri. Kong dong wanenu kit ma Lubanga ogwoko kwede lok me ada kadi bed Catan otute matek me diyone.

JEHOVAH OBALO YUB ME JWAYO LOK ME ADA

19, 20. Nimulodi obedo anga, dok pulanne mene ma pe ocobbe?

19 I nge Pii Aluka, onongo tye carolok mo ma wacci: ‘Calo Nimulodi ma ladwar oken i nyim Rwot [Jehovah].’ (Acak. 10:9) Kit ma en ojemo i kom Lubanga Jehovah-ni, Nimulodi rom aroma calo iwacci obedo ka woro Catan ki dok onongo tye calo lujemo ma Yecu owaco botgi ni: “Wun wua ki bot wonwu, Catan, wumito cobo gin ma wonwu mito. En . . . pe cung i ada.”​—Jon 8:44.

20 Ka ma Nimulodi onongo loyo kwako gang me Babel ki dok mukene ma tye i kin kulu me Taigric ki Euprate. (Acak. 10:10) Nen calo i te tela pa Nimulodi aye kicako gero iye ot me Babel ma wiye ocudo malo i kine ka mwaka 2269 K.M.P. Lugedo magi guwaco ni: “Wubin, wek wageru gangwa, ki ot ma wiye ocudo malo ogudo polo, wek wamiyu nyingwa oyweki, wek pe waket woko ata i wi lobo ducu.” Man onongo pe rwatte ki miti pa Jehovah ni guket gurom lobo ducu-ni. Ento pulan meno pe onyako nyige i kare ma Lubanga “orubo iye leb ducu ma i lobo” ci oketo lugedo magi woko. (Acak. 11:1-4, 8, 9) Ka pulan pa Catan onongo tye me cako dini acel ma dano ducu giwore, pulanne-ni pe otiyo. Nicakke con i tekwaro, dano gubedo ka woro Jehovah dok wel danone tye ka medde nino ki nino.

21, 22. (a) Pingo pe tye kare mo ma dini goba ojwayo iye lok me ada? (b) Gin ango ma wabinyamo i pwony ma lubo man?

21 Pe tye kare mo ma dini goba ojwayo iye lok me ada. Pingo? Pien Lubanga oneno ni kigwoko Lokke, nyinge ma oweko wangeyo, ki dok obedo Wang It me lok me ada. (Ic. 30:20, 21) Woro Lubanga i yo ma en mito miyo wabedo ki yomcwiny, ento timo meno mito ni wabed ma wangwa twolo i yo me cwiny, wajenge i kom Jehovah kun walubo tira pa cwiny maleng.

22 I pwony ma lubo man, wabinyamo kit ma pwony goba ocake kwede. Wabiniang bene kit ma Ginacoya nyuto ni pwony magi gubedo lok goba. Medo i kom meno, wabineno kit ma Jehovah ogoyo laa i komwa ki miniwa pwony me ada, ma watero calo but ginaleyawa ma pire tek i yo me cwiny.