1, 2. (a) Ngo ma okonyi me moko tammi me tic pi Lubanga? (b) Lapeny macalo mene ma waromo penye kwede ma lubbe ki ginaleyawa i yo me cwiny?

 WAN dano milion mapol ata wamoko tam me ryeko me tic pi Lubanga Jehovah ki bene me lubo kor Yecu Kricito. (Mat. 16:24; 1 Pet. 2:21) Pe watero dyerewa bot Lubanga calo gin me tuku. Pe wayero me tic pi Jehovah pienni wanongo ngec manok nok i kom ginacoya mogo, ento pienni wakwano Lok pa Lubanga kore ki kore dok ki diro. Macalo adwogine, wapwonyo jami mapol i kom ginaleya ma Jehovah oyubo piwa dok man jingo niye pa jo ma ‘gingeyo Lubanga acel me ada, ki Yecu Kricito ma yam en ooro.’​—Jon 17:3; Rom. 12:2.

² Wek wagwok watwa ki Jehovah, omyero wamok tam me ryeko ma yomo cwiny Wonwa me polo. Pwony man bigamo lapeny ma pigi tego calo: Ginaleyawa obedo gin ango? Omyero water nining? Gin ango ma myero watim wek wanong ginaleyawa? Gin ango ma bikonyowa me moko tam me ryeko?

3. Ginaleya ango ma tye ka kuro (a) jo ma kiwirogi ki dong (b) ‘romi mukene-ni’?

³ Lukricitayo manok keken aye gitye ki mot me nongo “ginaleya ma pe top, ma cilo pe ogudo, ma pe balle”​—mot ma pire tek me loc kacel ki Kricito i polo. (1 Pet. 1:3, 4) Wek gunong ginaleya man, jo magi myero kong ‘kinywalgi tyen me aryo.’ (Jon 3:1-3) “Romi mukene” pa Yecu ma welgi romo milion mapol ata, ma giribbe ki jo ma kiwirogi i tito kwena  maber me Ker pa Lubanga-ni kono? (Jon 10:16) Gin gibinongo ginaleya ma Adam ki Kawa gukeng pi bal ma gutimo-ni​—kwo ma pe tum i paradic i lobo kany labongo deno can, too nyo kumo. (Yabo 21:1-4) Man aye gin mumiyo Yecu ocikke bot labal ma kineke kacel kwede ni: “Ada awaco boti tin ni, in ibibedo kweda i Paradic.”​—Luka 23:43, NW.

4. Mot macalo mene ma watye kwede i kare-ni?

⁴ I kare-ni bene, watye ka nongo mot mogo ma ginaleyawa-ni keliwa. Pien watye ki niye i kom ‘ginkok ma Kricito Yecu oculo,’ man weko wabedo ki kuc kacel ki wat macok ki Lubanga. (Rom. 3:23-25) Watye ki ngec matir i kom cikke ma pigi tego ma tye i Lok pa Lubanga. Medo i kom meno, bedo i kin utmege ma lumar ma gitye i twok lobo ducu keliwa yomcwiny madit adada. Pud dong tye twon mot madit adada me bedo ngat acel i kin Lucaden pa Jehovah. Man aye gin mumiyo watero ginaleyawa calo gin ma pire tek!

5. Ngo ma Catan otemme me timone i kom jo pa Lubanga, dok gin ango ma romo konyowa wek wacung matek ki i rorone?

⁵ Wek pe warweny ginaleyawa mamwonya tutwal-li, wangwa myero obed twolo me neno diro ma Catan tiyo kwede. Pi kare malac dong, Catan obedo ka temme me bwolo jo pa Lubanga wek gumok tam ma miyo gikeng ginaleyagi. (Wel 25:1-3, 9) Pien Catan ngeyo ni agikkine dong cok, en oilo malo kerone me bwolowa. (Kwan Niyabo 12:12, 17.) Wek ‘wacung kun wagengnge kekenwa ki i roro pa Larac-ci,’ omyero wamedde ki tero ginaleyawa calo gin ma pire tek adada. (Ep. 6:11) Pi meno, wanongo pwony ma pigi tek ki i lanen ma Ecau, wod pa Icaka oweko.

6, 7. Ecau obedo anga, dok ginaleya mene ma onongo tye pire?

⁶ Cokcok mwaki 4,000 mukato angec, Icaka gin ki Labeka gunywalo lutino rudi, Ecau gin ki Yakobo. I kare ma rudi magi gitye ka dongo, kitgi kacel ki jami ma onongo gimaro timone onongo patpat. “Ecau obedo oken makwiri, ladwar i tim. Yakobo obedo lamwolo, kun bedo mere i kema mot.” (Acak. 25:27) Yakobo onongo kilwonge ni dano ma lamwolo pien en onongo lagen dok pe timo bal.

⁷ I kare ma Ecau ki Yakobo guo mwaka 15, kwarogi Abraim oto woko, ento Jehovah wiye pe owil i kom cikke ma ecikke kwede bot Abraim. Lacen, Jehovah dok onwoyo cikkene man bot Icaka, kun wacce ni rok ma i lobo ducu gibinongo mot ki i kom lakwar Abraim. (Kwan Acakki 26:3-5.) Cikke meno onyuto ni Meciya, ma en aye ‘lakwaro’ ma lagen ma kiloko pire i Acakki 3:15 ni, bia ki i kom likwayo pa Abraim. Pien Ecau aye obedo latin kayo pa Icaka, lakwaro man onongo myero oa ki i doggolane. Ginaleya mamwonya adada onongo tye pi Ecau. Tika en onyuto pwoc pi ginaleya man?

8, 9. (a) Tam ango ma Ecau omoko ma lubbe ki ginaleyane? (b) I nge mwaki mapol, ngo ma Ecau oniang iye madok i kom tam ma emoko, dok en odok iye nining?

⁸ I nino mo acel, i kare ma Ecau odwogo ki i tim, en oneno Yakobo “tye ka tedo dek ngor.” Ecau owacci, ‘Lara oyotoyot, miya dek ngor mubok-ki acam, kec obwoya woko dok bene aol woko.’ Yakobo odok iye bot Ecau ni: “Kong icatta dit me anywalli-ni.” Tam ango ma Ecau omoko? Tye me ur ni en owacci: “Dit me anywalli kono konnye tye kwene?” Ada, Ecau oyero dek ngor ma ka yero ditte  me anywalli! Me mokone ka ce ada Ecau mito cato ditte me anywalli, Yakobo owacce ni: “Kong icak ki kwonga kwong.” Labongo tamone kiryo, Ecau ocato ditte me anywalli. I ngeye, “Yakobo omine kwon ki dek ngor, ka ocamo, omato pii i wiye, ci oa malo, ocako wot ocito woko. Ecau ocayo dit me anywalline kit meno.”​—Acak. 25:29-34.

⁹ I nge mwaki mapol, ma dong Icaka onongo tamo ni ecok to woko, Labeka oyelle wek Yakobo onong dit me anywalli ma Ecau ocato-ni. I kare ma Ecau opo lacen ni emoko tam me mingo, en ocako bako doge bot Icaka ni: “Lamma gum bene do, aya abana! . . . In nene pe igwoko gum pira ce?” Ma Icaka owacce ni pe dong eromo loko gum ma emiyo bot Yakobo-ni, “Ecau otingo wiye malo ka koko.”​—Acak. 27:30-38.

10. Jehovah oneno Ecau gin ki Yakobo nining, dok pingo?

¹⁰ Ma lubbe ki cwiny ma Ecau onyuto, pwony ango ma wanongo ki i gin man mutimme-ni? En onyuto ni cobo mitine me kom obedo gin ma pire tek bote loyo mot mapol ma ginaleyane bikelo bote i anyim. Ecau pe otero dit me anywalline calo gin ma pire tek dok bene onongo pe maro Lubanga. Medo i kom meno, Ecau ocayo adwogi ma tamme-ni bikelo i kom likwayone. Ento Yakobo onongo dok pat, en otero ginaleyane calo gin ma pire tek. Me lapore, Yakobo olubo tam pa lunyodone i kare ma mito nyomo dako. (Acak. 27:46–28:3) Pien Yakobo omoko tam man ma onongo mito diyo cwiny kacel ki jalle ken-ni, en odoko kwaro pa Meciya. Lubanga oneno Ecau gin ki Yakobo nining? Kun tiyo ki lanebi Malaki, Jehovah owacci: “Yam amaro Yakobo, akwero Ecau.”​—Mal. 1:2, 3.

11. (a) Pingo lanen pa Eacu-ni konyo Lukricitayo wa i kare-ni? (b) Pingo Paulo oporo tim abor ki gin ma Ecau otimo-ni?

¹¹ Tika gin ma Baibul waco i kom Ecau-ni konyo Lukricitayo i kare ni? Konyo adada. Lakwena Paulo ociko luye luwote me gwokke adada wek “ngat mo pe obed latim abor, nyo dano ma pe lworo Lubanga calo Ecau, ma yam ocato ditte me anywalli me bedo latin kayo pi cam me tyen acel keken.” (Ibru 12:16) Man bene tye pi Lukricitayo wa i kare-ni. Omyero wamedde ki nyuto pwoc pi jami me cwiny wek miti me komwa pe obwowa woko ma weko warwenyo ginaleyawa. Ento, pingo Paulo oporo gin ma Ecau otimo-ni ki tim me abor? Pien bedo ki miti me kom calo pa Ecau-ni weko ngat moni romo weko jami me cwiny ci donyo i yomcwiny me carocaro, calo tim abor.

12. (a) Catan tute nining me temowa? (b) Mi labol mogo ma gitye i Ginacoya ma giromo konyowa ka watye ka moko tam matek.

¹² Macalo lutic pa Jehovah, pe wayenyo yo me donyo i atematema ma twero miyo wadonyo i tim me tarwang. Ma ka meno, walego bot Lubanga Jehovah me konyowa wek wacung matek ka ngat mo otemo bitowa pe me lubo Lokke. (Mat. 6:13) Ento, Catan kare ducu tute me balo watwa ki Jehovah kadi bed ni watute me gwoko gennewa i lobo man ma opong ki tim maraco-ni. (Ep. 6:12) Pien en tye lubanga me lobo man, Larac-ci ngeyo kit me tic ki miti me kom, ma dano ducu gitye kwede-ni, me temowa. (1 Kor. 10:8, 13) Me lapore, ket kong ni itye i atematema mo ma mini kare me cobo miti moni i yo me carocaro. Tam ango ma ibimoko? Tika ibibedo calo Ecau ma owaco ni: ‘Lara oyotoyot, miya dek ngor mubok-ki acam!’ Nyo kece ibicung matek ci ingweco woko, kit ma Yucepu, wod pa Yakobo otimo kwede i kare ma dako pa Potipar otemme-ni?​—Kwan Acakki 39:10-12.

13. (a) I kare-ni, jo mapol gumoko tamgi calo Yucepu nining, ki dok mogo calo Ecau nining? (b) Gin ango ma myero watim wek pe wakwany yo pa Ecau-ni?

¹³ Omegiwa ki lumegiwa mapol gukato ki i atematema mapat pat ma mitte ni myero gumok tamgi me yero ka ce gibibedo calo Ecau nyo Yucepu. Polgi gumoko tam me ryeko dok guyomo cwiny Jehovah. (Car. 27:11) Ento, luye luwotwa mogo ka gitye i atematema, gin guyero me bedo calo Ecau kun pe gigwoko ginaleyagi. Ki lok ada, pol pa jo ma kingolo kop i wigi dok kiryemogi ki i kacokke mwaka ki mwaka-ni obedo macalo adwogi me tim tarwang. Pud dong pire tek ni wayub cwinywa kombeddi-ni​—ma peya warwatte ki gin mo keken ma weko pe wabedo lugen! (Jab. 78:8) Watwero timo olo to jami aryo ma romo yubowa pi atematema dok bene bikonyowa me moko tam me ryeko i anyim.

14. Lapeny mene ma giromo konyowa me ‘kwero gin marac’ kun ‘wamoko matek i kom gin maber’?

¹⁴ Yo me acel aye ni omyero watam i kom adwogi ma balwa bikelone. Pwoc ma watye kwede pi ginaleyawa i yo me cwiny-nyi cung i kom marwa pi Jehovah, ngat ma Omiyo ginaleya meno. Ngene kene ni ka wamaro ngat moni, pe wacwero cwinye. Ma ka meno, wayelle me yomo cwinye. Pi meno, omyero wacwal kare me tam i kom adwogi ma balwa bikelo i komwa ki dong bot jo mukene ka ce waye cobo miti marac me kom-mi. Omyero wapenye kekenwa ni: ‘Tim man me carocaro-ni bigudo watta ki Jehovah nining? Bal man bigudo jo me pacona nining? Bal man bene bigudo omege ki lumege ma i kacokke nining? Tika abicwero cwiny jo mukene?’ (Pil. 1:10) Waromo bene penye kekenwa ni: ‘Tika yomcwiny ma tim carocaro bikela pi cawa manok keken-ni kiromo porone ki cwercwiny ma bibino pi tam ma amoko? Tika amito ni abed calo Ecau, kun akok ki cwercwiny i nge niang gin ma atimo?’ (Ibru 12:17) Tamo pi lapeny macalo magi bikonyowa me ‘kwero gin marac’ kun ‘wamoko matek i kom gin maber.’ (Rom. 12:9) Gin ma tutwalle romo konyowa wek wagwok ginaleyawa obedo mar pi Jehovah.​—Jab. 73:28.

15. Ngo ma bikonyowa wek wabed ma wayubbe me cung matek i kom jami mogo ma balo watwa ki Jehovah?

¹⁵ Yo me aryo kwako bedo ma wayubbe me cung matek i atematema. Jehovah ominiwa jami mapol ma konyowa wek  wabed ma wayubbe me cung matek i kom jami mogo ma i loboni ma gitwero balo watwa ki Jehovah. Mic magi kwako kwano Baibul piwa kenwa, cokke, ticwa me pwony, ki dong lega. (1 Kor. 15:58) Cawa ducu ma walego bot Jehovah ki bene ka wacwalo cawa malac i ticwa me pwony, ci nongo watye ka yubbe me cung matek i atematema. (Kwan 1 Temceo 6:12, 19.) Wek wacung matek i atematema, omyero wan kikomwa watute me timo jami magi ducu. (Gal. 6:7) Man kinyuto i cura me aryo i buk me Carolok.

16, 17. Gin ango ma bikonyowa wek wamok tam me ryeko?

¹⁶ Carolok cura 2 cuko cwinywa me nongo ryeko kacel ki kero me tam matut i kom gin moni. Mic aryo magi gikonyowa me yero i kin gin maber ki marac, ki dok i kin jukke ken ki cobo mitiwa i yo mukato kare woko. Ento waromo timo man ka ce watye atera me tute matek. Me nyuto kit ma man pire tek kwede, Baibul wacciwa ni: “Latinna, ka ce iketo lokka i cwinyi, ma igwoko bene cikka i tammi, kun itero iti ka winyo lok me ryeko, iketo cwinyi bene me niang, iyo, kok pi gin ma ineno ki i cwinyi, dok ikok ki dwan malongo pi niang. Ka ce iyenyo macalo iyenyo lim, kun iyenyo lonyo ma gikano; ka itimo meno, ci ibiniang i kit me lworo Rwot dok ibibedo ki ngec i kom Lubanga. Rwot [Jehovah] aye ma miyo ryeko; ngec ki niang bene gia bote.”​—Car. 2:1-6.

¹⁷ Ada, ka watimo jami ma kiryeyogi malo i buk me Carolok-ki, ci wabimoko tam me ryeko. Wabicung matek i atematema ka waye ni lok pa Jehovah olok cwinywa, ka wadiyo cwinywa i lega wek Lubanga otirwa, ki dong ka wamedde ki yenyo ngec pa Lubanga calo iwacci watye ka yenyo lonyo mukanne.

18. In imoko tammi me medde ki timo gin ango, ki dok pingo?

¹⁸ Jehovah miyo ngec, niang ki ryeko bot jo ma gitute me yenyo mic magi. Ka wayenyo dok watiyo kwedgi, ci wanyikke cok bot Jehovah, ngat ma Miyo mic magi. Macalo adwogine, wat macok ma watye kwede ki Jehovah-ni bigwokowa ka watye i atematema. Nyiko cok bot Jehovah ki dok bedo ma walwore bigwokowa pe me timo bal. (Jab. 25:14; Yak. 4:8) Wat maber ma tye i kinwa ki Jehovah kacel ki keto ryeko ma en miniwa i tic bikonyowa me moko tam me ryeko ma weko wayomo cwinye ki dok wagwoko ginaleyawa.