“TYE gin moni ma amito ni otimme.” Man obedo lok pa Martin Luther King, Jr., ma oloko mwaki pyerabic mukato angec, i lokke muywek pud dong loyo i Agucito 28 1963. King oloko i kom genne ni nino mo dano gibibedo ki yomcwiny labongo apokapoka me rangi del. Kadi bed ni lokke-ni onongo tye pi jo me Amerika, ento dano me rok mapol bene dong gutyeko jolone.

I nge dwe adek ma King oloko ki lwak-ki, lobbe makato 100 kulu gujolo United Nations Declaration on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination (Lok ma United Nations Okatti Kwede me Jwayo Apokapoka Ducu me Rangi Del Kom), i Novemba 20, 1963. I nge mwaki mapol ma lubo meno, lobbe ducu gujolo tute mukene ma ki kati kwede me jwayo cwiny me apokapoka. Tute magi ducu pud kelo lapeny ma pire tek ni, Adwogine obedo ningo?

I Marci 21, 2012, Ban Ki-moon, Karan Madit me U.N owacci: “Wabedo ki winye ki keto cing ma pigi tego mapol kacel ki yub mabeco ma kwako lobbe ducu, me gengo ki juko matwal adage ki apokapoka me rangi del kom. Ento apokapoka me rangi del kom pud tye ka medde ameda ki kelo peko i kom dano milion mapol ata i twok lobo lung.”

Kadi wa i lobbe ma olo to kicobo lweny i kom adage ki apokapoka me rangi del kom, lapeny pud tye ni: Tika alokaloka ma tye-ni ojwayo cwiny me apokapoka ma dong orwako lwite i cwiny dano-ni, nyo kece okonyo dano pe me nyuto apokapoka? Jo mukene gitamo ni alokaloka ma kit meno konyo me gengo nyuto apokapoka, ento pe twero juko adage. Pingo? Pien apokapoka obedo tim ma nen ka maleng dok cik aye twero gengo, ento adage kwako cwiny ki kit ma ngat moni tamo kwede, mumiyo cik pe twero gengone.

Pi meno, tute mo keken me juko adage pe myero ojwa tim me apokapoka keken, ento myero bene olok tam kacel ki cwiny ngat moni i kom jo mukene. Man tika ada romo timme? Ka twere, ci nining? Kong wanenu jami mutimme i kwo pa dano mapat pat, ma romo konyowa me niang ni dano gire gitwero timo alokaloka i kwogi, ki dok ni tye gin mo ma twero konyogi me timone.

Linda: Kinywala i South Africa. Onongo aneno anywali me South Africa ducu ma pe gubedo muno calo jo ma rwomgi lapiny, pe gukwano, pe gigenne, ki dong jo ma myero guti pi muni. Labongo ngeyone, onongo kara amoko i owic me adage. Ento, kodi cwiny ma kit meno ocako lokke i kare ma acako kwano Baibul. Aniang ni “Lubanga pe poko kin dano” ki dok ni cwiny obedo gin ma pire tek kato rangi del komwa nyo leb ma waloko. (Tic pa Lukwena 10:34, 35; 1 Tekwaro 28:9) Jo Pilipi 2:3 okonya me niang ni ka atero dano mukene-ni ducu calo pigi tek loya, ci abicobo lweny i kom adage. Kwo kun alubo cik me Baibul okonya me dongo miti i kom dano labongo paro pi rangi del komgi. Dong awinyo ni abwot ki i owic me adage.

 Michael: Adongo i kabedo ka ma pol pa danone gubedo muni me Australia, ci adongo cwiny me adage matek i kom jo me Asia tutwalle ma gia ki i China. Ka atye ka dwoyo mutoka, ci aneno ngat mo ma cal ki jo Asia, onongo ayabo wang dirica mutokana ci adange ni, “In la Asia-ni dok gangwu!” Lacen, ma acako kwano Baibul, acako niang kit ma Lubanga tero kwede dano. En maro dano me rok ducu labongo paro pi lobogi nyo kit ma ginen kwede. Mar man oguda mada, ci adage ma atye kwede-ni olokke odoko mar. Timo alokaloka ma kit meno obedo me ur adada. Kombeddi dong atye ki yomcwiny me ribbe kacel ki jo ma gia ki i lobbe kacel ki tekwaro mapat pat. Man oyabo wanga i kit ma myero ater kwede jo mukene dok man okela yomcwiny madit.

Sandra: Mamana onongo a ki i Boma me Umenede, i lobo Nigeria. Babana a ki i Boma me Edo dok en loko leb Esan. Pi apokapoka magi, mamana obedo ka nongo adage matek ki bot wadi pa babana nio wa i tone. Man omiyo amoko tamma pe me bedo cok ki ngat mo ma loko leb Esan nyo me nyomo ngat mo keken ma a ki i Boma me Edo. Ento i kare ma acako kwano Baibul, acako bedo ki neno mapat. Kit ma Baibul waco ni Lubanga pe poko kin dano dok ni en jolo ngat mo keken ma lworo en-ni, an mono anga ma myero abed ki adage i kom dano pi kakagi nyo lebgi? Aloko tamma ci ayubo wat i kin an ki wadi pa babana. Keto cik me Baibul i tic okonya me nongo yomcwiny ki dok atye ma wiya opye mot. Okonya bene me mako wat maber ki jo mukene labongo paro pi kakagi, rangi del komgi, lebgi nyo rokgi. Laco ma anyomme kwede a ki i Boma me Edo dok loko leb Esan!

Ngo muweko Baibul okonyo jo magi me jwayo cwiny me apokapoka ki adage ma onongo  orwako lwite matut tutwal i cwinygi-ni? Pien Baibul obedo Lok pa Lubanga. Tye ki teko me loko tam ki cwiny dano i kom jo mukene. Medo i kom meno bene, Baibul nyuto gin mukene ma mitte me jwayo cwiny ducu me apokapoka.

Kadi bed ni Baibul twero juko ki jwayo adage ma orwako lwite odonyo matut tutwal-li, tye jami aryo ma myero kong kikwany woko ma peya kikwanyo apokapoka matwal. Me acel, dano gitye ki bal kacel ki roc. Baibul owaco ka maleng ni: “Pe tye dano mo ma pe balo.” (1 Luker 8:46) Kadi bed watemme ningo, pud wakemme ki peko calo pa lakwena Paulo mucoyo ni: “Ka amito tiyo gin ma atir, ci gin marac nyiko cok kweda.” (Jo Roma 7:21) Pi man, cwiny me roc ma watye kwede-ni pol kare weko wabedo ki “tam maraco” ma kelo apokapoka.​—Marako 7:21.

Me aryo, bita pa Catan Larac-ci. Baibul lwonge ni “lanek” dok waco ni en “labwol dano ma i wi lobo ducu.” (Jon 8:44; Niyabo 12:9) Man aye gin mumiyo tek tutwal me jwayo apokapoka, nek lumuku, ki kit adage mogo calo me rangi del kom, dini, ki kwo mapat pat.

Pi meno, omyero kong kikwany bal, roc, ki dong bita pa Catan Larac-ci ma peya kijwayo tim me adage. Baibul nyuto ni Ker pa Lubanga bijwayo jami magi ducu.

Yecu Kricito opwonyo lulub kore me lega bot Lubanga ni: “Ker meri obin; giti gin ma imito i lobo kit ma gitiyo i polo.” (Matayo 6:10) Ker pa Lubanga aye bijwayo turo cik ducu matwal dok man kwako apokapoka ki adage.

Ka Ker pa Lubanga biloyo loboni, Catan ‘kibitweyone’ nyo jukke woko wek “pe dok omedde ki bwolo rok ducu.” (Niyabo 20:2, 3) I ngeye, wabibedo ki “lobo manyen” nyo dul pa dano ‘ma kitgi atir.’ *​—2 Petero 3:13.

Jo ma gibibedo i kin dul pa dano ma kitgi atir-ri kibikwanyo balgi woko dok gibibedo labongo roc. (Jo Roma 8:21) Macalo jo ma gimine i te loc me Ker pa Lubanga, pe gibitimo “tim mo marac me nek nyo me keto ret i kom dano.” Pingo? “Pien lobo ducu bipong ki ngec pa Rwot [Jehovah].” (Icaya 11:9) I kare meno, dano ducu gibipwonyo yo pa Lubanga Jehovah dok gibilubo lanen me marre. Man bibedo agikki pa tim me adage ki apokapoka, “pien Lubanga gire pe lengnge tung bot dano mo pi kit ma en tye kwede.”​—Jo Roma 2:11.