1, 2. Paco ma wadongo iye kacel ki ka ma wabedo iye gudowa nining?

 WAN ducu pol kare watimo jami ma lubbe ki paco ma wadongo iye ki ka ma wabedo iye. Man aye gin mumiyo warukke i yo moni, wamaro kodi cam moni, ki bene kitwa tye lakite moni.

² Ento, tye jami mogo ma pigi tek kato cam nyo cital me ruk ma wamaro. Me labolle, ka wawoto ki dongo, kipwonyowa me ye jami ma gitye atir ki dok me kwero jami maraco. Ento, dano mapol gitye ki neno mapat pat ma lubbe ki gin matir ki marac. Cwiny ma ngoliwa kop pol kare doro tam ma wamoko. Baibul waco ni “lurok ma gipe ki cik gitiyo gin ma cik mito pi kitgi ma ginywalogi kwede.” (Rom. 2:14) Ento man mono te lokke ni ka Lubanga pe omiyo cik moni atir atir, ci watwero timo jami i yo ma lubbe ki kit ma wadongo kwede nyo i yo ma jo mapol gitimo i kabedowa?

3. Pi tyen lok aryo mene mumiyo Lukricitayo pe gitimo jami i yo ma jo mapol gitimo kwede?

³ Tye olo to tyen lok aryo mumiyo Lakricitayo pe timo kumeno. Me acel, Baibul poyo wiwa ni: “Tye gin ma dano tamo ni en aye yo ma atir, kun nongo yo ma kit enu tero en i to.” (Car. 16:25) Pien watye ki roc, wan dano wape ki kero me moko tam maber piwa kenwa wek otir yo me kwowa. (Car. 28:26; Jer. 10:23) Me aryo, Baibul nyuto ka maleng ni Catan aye “lubanga me lobo man,” ma doro kit ma dano gitamo kwede i kom gin matir ki marac. (2 Kor. 4:4; 1 Jon 5:19) Pi meno, ka wamito nongo mot kacel ki cwak pa Jehovah, omyero walub cikke ma nonge i Jo Roma 12:2.​—Kwan.

4. Gin ango ma wabineno i pwony man?

⁴ Tye jami adek ma pigi tego ma kicoyogi i Jo Roma 12:2 ma myero waket iye cwinywa. (1) Pingo omyero ‘walokke’? (2) Alokaloka man kwako  gin ango? ki dong (3) I yo ango ma watwero lokke kwede? Kong dong wanenu lapeny magi.

5. Lok ma Paulo ocoyo i Jo Roma 12:2 tutwalle onongo tye pi angagi?

⁵ Waraga ma lakwena Paulo ocoyo bot jo Roma-ni pe ocoyo bot jo ma pe luye nyo dano ducu ento bot Lukricitayo ma kiwirogi. (Rom. 1:7) En ocuko cwinygi ni gutim alokaloka i kwogi ki dok ni ‘pe gulub tam me lobo man.’ Ki tung bot Lukricitayo me Roma i kare meno, i kine ka mwaka 56 K.M., “lobo man” onongo kwako tekwaro, kit me kwo, ki dong kit me ruk. Kit ma Paulo otiyo ki lok ni “pe wulub[-bi]” nyuto ni jo mogo onongo pud gitimo jami i yo ma lubbe ki kwo me lobo Roma. Lobo meno ogudo kwo pa omege ki lumege me kare meno nining?

6, 7. I kare pa Paulo, kit me kwo kacel ki dini pa Luroma onongo twero bedo ariya bot Lukricitayo nining?

⁶ I kare-ni, lulim piny pol kare ka gucito i Roma gineno ot lega, boro me yik, cal acweya, bar nyo lek tuko, ka tuko goga ki dong jami mukene ma dano onongo tiyo kwedgi i kare-ca. Jami mogo macalo magi kigerogi i cencwari me acel. Kodi jami magi ma pud gudong-ngi gikonyo dano me niang kit ma dini ki kwo pa Luroma onongo tye kwede. Waromo kwanone bene ki i bukke mogo me tekwaro ma loko i kom pyem lweny ma dano ginekke iye ki nek alany, pyem ngwec ki aguragura, tuko kacel ki wer ma loko i kom jami mapat pat ma mukene tye me lewic adada. Roma onongo tye boma mulony me timo biacara, pi meno dano onongo gitiyo iye cente oduk.​—Rom. 6:21; 1 Pet. 4:3, 4.

⁷ Kadi bed ni onongo gitye ki odi legagi mapol kacel ki gurup pa lubange, Luroma onongo pe gingene pi bedo ki wat macok ki lubange magi ma giworo-ni. Ki tung botgi, lok me dini onongo kwako timo jami mogo me tekwaro ma lubbe ki nywal, nyom, ki dong yik. Go kong kit ma jami magi onongo gitwero bedo kwede ariya bot Lukricitayo me Roma. Pol pa Lukricitayo ma kunnu onongo gubedo ka timo jami magi, pi meno onongo mitte ni gutim alokaloka i kwogi wek gubed Lukricitayo me ada, dok alokaloka man pe myero ogik ka dong gunongo batija.

8. Lobo i kareni tye twon ariya bot Lukricitayo nining?

⁸ Calo lobo Roma, lobo i kareni bene tye twon ariya madit bot Lukricitayo ma gudyere bot Jehovah. Pingo? Pien cwiny me lobo man nyutte i yo mapol mapat pat. (Kwan Jo Epeco 2:2, 3; 1 Jon 2:16.) Lobo-ni temme me doro mitiwa, tamwa kacel ki kit me kwowa, man weko cawa weng nongo watye ka lweny wek pe wadony i kodi jami magi. Pi  meno, watye ki tyen lok mapol me lubo tira ni “pe wulub tam me lobo man” ki dok ni ‘wulokke.’ Omyero watim gin ango?

9. Alokaloka macalo mene ma jo mapol gutimo wek gubed mupore me nongo batija?

⁹ Ka ngat moni kwano lok ada me Baibul dok keto i tic, en cako dongo i yo me cwiny. Me nyuto dongo man, en timo alokaloka i kwone ma lubbe ki gin ma en opwonyo. En weko dini goba kacel ki kwone macon ci cako dongo kit pa Kricito. (Ep. 4:22-24) Cwinywa yom ni dano alip ki alip gitye ka timo alokaloka man mwaka ki mwaka, ma weko gibedo mupore me nongo batija me nyuto dyeregi bot Lubanga Jehovah. Labongo akalakala, man yomo cwiny Jehovah. (Car. 27:11) Ento, omyero wapenye ni: Magi keken aye mono alokaloka ma myero kitim?

10. I yo ango ma timo alokaloka i kwowa pat ki weko jami maraco ma onongo watimogi?

¹⁰ Ki lok ada, timo alokaloka i kwowa pe kwako weko jami maraco ma onongo watimogi keken. Ka kitye ka cato gin moni, kiromo mwono karatac i kore nyo ki wero pire i kwena me cato wil ni “rwomme lamal loyo macon,” kun i adane nongo rom aroma ki macone-ni. Oromo bedo ni nongo kimedo gin mo acel manyen iye ci dong kiyubo pok ngeye me ywayo tam pa dano. Ma lubbe ki lok man ni ‘wulokke-ni,’ Vine’s Expository Dictionary tito ni man kwako roco nyo loko tamwa ki kony pa cwiny maleng. Pi meno, alokaloka ma Lakricitayo myero otim-mi pe kwako weko tim maraco, lok macilo, ki dong tim tarwang keken. Jo mogo ma gipe ki ngec me Baibul gitute pe me timo jami magi. Ci dong, alokaloka ma Lakricitayo myero otimmi kwako gin ango?

11. Paulo onyuto ni ngo ma mitte wek ngat moni otim alokaloka i kwone?

¹¹ Paulo ocoyo ni “wuwek Lubanga olok tamwu odok nyen.” Kit ma kitiyo kwede i Baibul, ‘tam’ kwako jami ma wamaro lwodo lok i komgi, kit ma waneno kwede jami ki dong kerowa me lwodo lok i kom gin moni. I waragane bot jo Roma, Paulo oloko i kom jo ma onongo ginyuto ni ‘tamgi konye pe.’ Jo magi onongo kitenyogi woko i kwai “bal mapol ducu, tim maraco, woro me lim, raccwiny. Onongo bene gupong ki cwiny me nyeko, nek, daa, goba,” ki dong jami mukene macilo. (Rom. 1: 28-31) Watwero niang gin mumiyo Paulo ocuko cwiny lutic pa Lubanga ma gudongo i kabedo meno ni ‘gulokke’ ki dok guwek ‘tamgi odok nyen.’

12. Tam pa dano i kareni tye nining, dok man twero bedo twon ariya bot Lukricitayo nining?

¹² Tye me cwercwiny ni jo ma gitimo jami ma Paulo oloko i komgi-ni gurumowa woko. Gin gitamo ni pe dong  tiyo i kareni me bedo ka diyo dano ni gulub rwom me kwo matir nyo cik mogo. Lupwonye ki lunyodo mapol gidworo kor lutino dok giwaco ni gubed “agonya” me timo jami kit ma gimito. Jo macalo magi gitamo ni pe tye yo mo me poko kin gin matir ki marac. Kadi wa jo ma giwacci gibedo ludini gitamo ni gitye agonya me timo gin ma tye atir i wanggi labongo paro pi lubo cik pa Lubanga. (Jab. 14:1) Kodi cwiny man twero bedo twon ariya madit bot Lukricitayo me ada. Jo ma gibedo ma pe gigwokke giromo cako dongo kodi cwiny-nyi. Giromo cako kwero lubo tira ma dul pa Jehovah miyo ki bene ginguru i kom gin mo keken ma pe yomo cwinygi. Onyo gibedo ki akalakala i lubo tira ma Baibul miyo i kom galowang, tic ki Intanet, ki dong kwan i rwom mamalo.

13. Pingo omyero wangine kekenwa maber adada?

¹³ Ma nyutti, wek pe walub tam me lobo-ni, omyero wangi cwinywa kekenwa ma lubbe ki tamwa, yubwa ki dong gin ma pire tek i kwowa. Kodi jami magi twero kanne ki i wang dano mapol. Jo mukene gitwero pwoyowa ni watye ka timo maber. Ento, nongo wan aye wangeyo ki i cwinywa ka ada watye ka keto jami ma wapwonyo ki i Baibul i tic wek omedde ki loko kwowa.​—Kwan Yakobo 1:23-25.

14. Ngo ma twero konyowa me timo alokaloka ma mitte?

¹⁴ Alokaloka man kwako anga kikome ma wabedo ki i cwinywa, dok wek man otimme, mitte ni gin moni ogud cwinywa. Ngo ma twero konyowa? Pwonyo gin ma Jehovah mito ki botwa, ma lubbe ki yubbe kit ma kicoyo kwede i Baibul. Kit ma wajolo kwede gin ma wakwano nyuto gin ma tye i cwinywa ki dok alokaloka ma myero watim wek wati ‘gin ma Lubanga mito ma roc mo pe iye.’​—Rom. 12:2; Ibru 4:12.

15. Alokaloka ango ma watimo ka Jehovah ocweyowa calo lobo agulu?

¹⁵ Kwan Icaya 64:8. Lapor ma lanebi Icaya otiyo kwede-ni pwonyowa gin mo ma pire tek adada. I yo mene ma Jehovah cweyowa kwede calo lobo agulu? Ki lok ada, en pe loko kit ma wanen kwede wek wanen maleng. Jehovah pe loko kit ma wanen kwede ki woko ento loko cwinywa. Ka waye ni en ocwewa calo lobo agulu, ci alokaloka ma bitimme bibedo i yo me cwiny ma pe nen ki woko. Man aye gin ma wamito kikome wek walweny ki cwiny me loboni. I yo ango ma Jehovah cweyowa kwede calo lobo agulu?

16, 17. (a) Tit kong gin ma lacwe agulu timo ka mito cweyo agulu. (b) Baibul konyowa nining me timo alokaloka i kwowa wek wadok jo ma pigi tek i wang Jehovah?

¹⁶ Lacwe agulu tiyo ki lobo mapwot me cweyo agulu maber. Ento, tye jami aryo ma myero otim. Mukwongo, en myero oyer yugi kacel ki gweng ma tye i lobo ma en owado ki i dog kulu. Ingeye, en yoro iye pii wek onywange maber.

¹⁷ Nge ni lobone myero obed ma dyak dyak wek kiyer yugi kacel ki gweng ma tye iye, ki bene pii mitte wek onywange maber ma kitwero tic kwede me cweyo agulu. Kit macalo pii konyo tutwal me cweyo agulu-ni, Baibul bene konyowa wek Jehovah ocwewa calo lobo agulu. Twero konyowa me jwayo tam mogo maraco ma onongo watye kwede i kare ma onongo peya wangeyo Lubanga ki dok me timo alokaloka  wek wabed jo ma pigi tek bote. (Ep. 5:26) Tam i kom kit ma kicuko kwede cwinywa tyen mapol ni myero wakwan Baibul nino ducu ki dok ni pe wakeng cokke. Pingo kicuko cwinywa ni watim jami magi? Pien nongo watye ka ye ni Jehovah ocwewa calo lobo agulu.​—Jab. 1:2; Tic 17:11; Ibru 10:24, 25.

18. (a) Pingo lwodo lok pire tek ka wamito ni Lok pa Lubanga okonywa me timo alokaloka i kwowa? (b) Lapeny macalo mene ma gitwero konyowa?

¹⁸ Wek Lok pa Lubanga okonywa me timo alokaloka ma mitte, pe myero wakwan akwana. Dano mapol gikwano Baibul kare ki kare mumiyo gingeyo maber lok ma tye iye. Gwok nyo dong irwatte ki jo ma kit meno i ticwa me pwony. Jo mukene bene gitwero waco wang Baibul mogo ki wigi. * Kadi bed kumeno, man pe miyo gitimo alokaloka madit i tamgi kacel ki kit me kwogi. Ngo ma nongo orem? Wek Lok pa Lubanga okony ngat mo me timo alokaloka i kwone, en myero oye ni odony matut i cwinye. Pi meno, omyero ocwal kare me lwodo lok i kom gin ma en opwonyo. Pire tek ni wapenye kekenwa ni: ‘An tika amoko ni man pe tye pwony mo ata me dini? Tika dong aniang ni man lok ada? Medo i kom meno, tika ayenyo yo me keto jami ma atye ka pwonyogi-ni i tic ma ka nenogi calo gin ma atwero pwonyo ki jo mukene? Tika aniang ni Jehovah tye ka lok kweda?’ Tamo ki lwodo lok i kom lapeny magi twero konyowa me nyikke cok bot Jehovah. Marwa pire bidongo. Ka gin ma wapwonyo-ni ogudo cwinywa, ci wabitimo alokaloka i kwowa.​—Car. 4:23; Luka 6:45.

19, 20. Tira mene me Baibul ma romo konyowa ka waketo i tic?

¹⁹ Ka wakwano Lok pa Lubanga dok walwodo lok iye, ci man cuko cwinywa me medde ki timo gin ma lakwena Paulo ocoyo ni: ‘wubwot kwowu macon ki ticce ducu, ci dong wuruk dano manyen ma Lacwec tye ka rocone i ngec manyen me dwoko i calle kikome.’ (Kol. 3:9, 10) Ada, ka waniang Baibul dok waketo gin ma wapwonyo i tic, ci wabinongo adwogi maber. Ruko kit manyen pa Lukricitayo bikonyowa wek pe wamok i owic pa Catan.

²⁰ Lakwena Petero opoyo wiwa ni, “Macalo litino ma luwiny, pe wumi kwowu orwatte ki mitiwu ma yam kong wubedo kwede ca,” ento “wubed jo maleng i kitwu ducu.” (1 Pet. 1:14, 15) Kit ma wabineno kwede i pwony ma lubo man, ka watute ki kerowa ducu me jwayo tam kacel ki cwiny ma wabedo kwede i kare mukato angec kun watimo alokaloka i kwowa ci wabinongo mot mapol.