1. Yecu oweko lanen maber nining ma lubbe ki cwiny me jalle-ken?

 I KARE ma Yecu tye i lobo, en oweko lanen maber adada me jalle-ken. En oketo miti pa Lubanga macalo gin ma pire tek loyo timo mitine. (Jon 5:30) Pien obedo lawiny nio wa i to i kom yat, en onyuto ni cwiny me jalle-ken ma etye kwede-ni pe ki wang cor.​—Pil. 2:8.

2. Wan watwero nyuto cwiny me jalle-ken nining, dok pingo omyero wanyuti?

² Macalo lulub kor Yecu, wan bene myero wanyut cwiny me jalle-ken. Te lokke ngo me bedo ki cwiny me jalle-ken? Me ketone i yo macek, te lokke ni ngat moni tye atera me weko mitine wek ekony jo mukene. Watwero wacone ni olungtukene obedo tamo piri keken. (Mat. 16:24.) Bedo ki cwiny me jalle-ken weko waketo kit ma jo mukene giwinyo kwede ki i cwinygi ki dong gin ma gimito bedo mukwongo. (Pil. 2:3, 4) Ada, Yecu opwonyo ni nyuto cwiny me jalle-ken obedo gin ma pire tek i worowa. Nining? Mar, ma en aye weko Lukricitayo gibedo ki cwiny me jalle ken-ni, tye gin ma nyuto lupwonnye pa Yecu. (Jon 13:34, 35) Tam bene i kom mot mapol ma watye kwede pienni waribbe ki utmegiwa i twok lobo lung i nyuto cwiny me jalle-ken!

3. Gin ango ma twero weko pe wanyuto cwiny me jalle-ken?

³ Kadi bed kit meno, watye ki lamonewa ma twero bwolowa  i yo me diro wek pe wabed ki cwiny me jalle-ken. Lamone meno obedo cwiny me tamo piwa keken. Po i kom kit ma Adam gin ki Kawa gunyuto kwede cwiny man. Kawa onongo mito bedo calo Lubanga pi cwiny me woro ma en onongo tye kwede. Adam bene onyuto kodi cwiny man pien en obedo ki miti me yomo cwiny Kawa makato Lubanga. (Acak. 3:5, 6) I nge wiro wi Adam gin ki Kawa ki i woro me ada, Larac-ci omedde ki bwolo dano wek gutam pigi keken. En otemo tic ki diro meno i kare ma tye ka bito Yecu. (Mat. 4:1-9) I karewa-ni, Catan dong obwolo dano mapol ma oweko gitamo pigi keken i yo mapat pat. Pire tek ni omyero waket cwinywa i lok man pien kodi cwiny man twero gudo wan bene.​—Ep. 2:2.

4. (a) Tika waromo jwayo cwiny me tamo piwa keken i kareni? Tit kong. (b) Lapeny mene ma wabinyamogi?

⁴ Waromo poro tamo piwa keken ki nyal ma mako nyonyo. Pii ki yamo aye giweko nyal mako nyonyo. Ka waneno nyal ci wacayo woko, man twero miyo nya adada ma twero kelo bal madit nyo weko gin moni pe tiyo maber. I yo acel-li, kadi bed ni pe watwero jwayo rocwa kacel ki cwiny me tamo piwa keken i kareni, omyero wabed ma wangwa twolo i kom goro magi ki dok wamedde ki lweny i komgi. (1 Kor. 9:26, 27) Wan watwero ngeyone nining ni watamo piwa keken? Dok watwero ilo malo cwiny me jalle-ken ma watye kwede nining?

5. (a) Baibul tye calo kiyo nining? (Nen cal ma tye i pot karatac 7.) (b) Ngo ma myero wagwokke ki iye ka watye ka ngine me neno ka watye ki cwiny me tamo piwa keken?

⁵ Kit macalo waromo tic ki kiyo me ngine-ni, wan bene watwero tic ki Baibul me ngiyo kitwa wek wayub goro mo keken ma watye kwede. (Kwan Yakobo 1:22-25.) Kadi bed kumeno, kiyo twero konyowa me yubo kit ma wanen kwede ka ce watiyo kwede maber. Me lapore, ka wanenne kekenwa i kiyo oyotoyot, ci pe wabitwero neno bal mo matitidi i komwa kun nongo rac adada. Onyo ka pe waneno kiyo atir, ci waromo neno cal pa ngat mukene. I yo acel-lu, omyero wati ki Baibul me neno peko mogo calo cwiny me tamo piwa keken, dok pe myero wakwan oyotoyot nyo wati kwede me neno goro pa ngat mukene.

6. Medo i kom “neno cik maber,” gin ango ma myero watim?

⁶ Me lapore, watwero kwano Lok pa Lubanga kare ki kare, nyo bene nino ducu, ento pud pe wabineno ni watye ka dongo cwiny me tamo piwa keken. Man twere nining? Tam i kom lok man: I lapor ma Yakobo omiyo madok i kom kiyo, laconi ongine maber ento en onongo pud tye ki peko. Yakobo ocoyo ni laco meno “ngine kekene.” Kakany, Yakobo otiyo ki nyig lok me leb Grik ma te lokke gonye ni nene kekeni ki diro adada. Peko ango ma laconi onongo tye kwede? Yakobo omedde ni: “Cito woko, wiye wil woko oyotoyot i calle ma en obedo ka nenone twatwal-li.” Ada, en ocito woko labongo yubo bal ma en oneno. Ento, ngat ma keto lok ma en owinyo i tic pe “neno cik maber” keken ento bene ‘ri iye.’ Ma ka weko cik maber ma tye i Lok pa Lubanga, en medde ki lubo pwonye kare ducu. Yecu bene otito gin ma rom ki meno i kare ma owaco ni: “Ka wumoko i lokka, ci wun lupwonnyena adada.”​—Jon 8:31.

7. Waromo tic ki Baibul nining me ngiyo ka watye ki cwiny me tamo piwa keken?

⁷ Pi meno, me lweny ki cwiny me tamo piri keken, omyero ikwan Lok pa Lubanga ki diro adada. Meno bikonyi me niang ka ma myero itim iye alokaloka. Ento omyero bene itim gin mukene. Omyero ikwed lok i yo matut. Ka dong  iniang gin moni ma Baibul tye ka lok iye-ni, go i wi ni itye i cawa ma gin meno tye ka timme kun ipenye ni: ‘Gin ango ma onongo abitimo? Tika onongo abitimo gin matir?’ Ma dong pire tek loyo, i nge lwodo lok i kom gin ma ikwano-ni, omyero inen ni iketo i tic. (Mat. 7:24, 25) Kong wanenu kit ma labol pa Kabaka Caulo gin ki Petero giromo konyowa kwede me medde ki bedo ki cwiny me jalle-ken.

8. Cwiny ango ma Caulo obedo kwede i kare ma ocako loc, dok en onyuto nining?

⁸ Kabaka Caulo me Icrael tye lanen me cikowa ma lubbe ki kit ma cwiny me tamo piwa keken romo neko cwiny me jalle-ken ma watye kwede. I kare ma en ocako loc, Caulo onongo tye dano ma bwone kekene dok bene mwol (1 Cam. 9:21) En okwero pwodo Luicrael ma onongo giloko marac i kom locce, kadi bed ni onongo gitye ka jemo i kom twero ma Lubanga omiye. (1 Cam. 10:27) Kabaka Caulo oye ni cwiny pa Lubanga otele i kare ma otelo wi Luicrael me loyo lweny i kom jo Ammon. Lacen, ki cwiny me mwolo, en omiyo pwoc bot Jehovah pi loc man labongo tamo pire keken.​—1 Cam. 11:6, 11-13.

9. Caulo ocako dongo cwiny me tamo pire keken nining?

⁹ Lacen, Caulo oweko awaka kacel ki cwiny me tamo pire keken odongo i cwinye motmot calo nyal. I kare ma en oloyo lweny i kom jo Amalek, en oketo mitine macalo gin ma pire tek loyo winyo dog Jehovah. Ki cwiny me woro, Caulo otero jami ma en oyakogi ma ka jwerogi woko kit ma Lubanga ocikke kwede. Ki tek wiye doki, Caulo ogero gin mo me po pire. (1 Cam. 15:3, 9, 12) I kare ma lanebi Camuel owacce ni Jehovah cwinye pe yom, Caulo otemme me gengo ngeye kun loko i kom but cik mogo pa Lubanga ma en olubo dok okok i kom jo mukene pi balle. (1 Cam. 15:16-21) Medo i kom meno, cwiny me awaka oweko Caulo oketo tamme ducu i kom kit ma jo mukene binene kwede ma ka yomo cwiny Lubanga. (1 Cam. 15:30) Wan watwero tic ki lanen pa Caulo-ni macalo kiyo nining me konyowa wek wamedde ki bedo ki cwiny me jalle-ken?

10, 11. (a) Ngo ma wapwonyo ki i lanen pa Caulo-ni ma lubbe ki bedo ki cwiny me jalle-ken? (b) Watwero gwokke wek pe walub lanen marac pa Caulo-ni nining?

¹⁰ Me acel, lanen pa Caulo pwonyowa ni pe myero wabed ki gen mukato kare i komwa, kun watamo ni ka i kare mukato angec wanyuto cwiny me jalle-ken, ci ngene kene ni wabimedde ki nyutone. (1 Tem. 4:10) Nge ni Caulo obedo ka timo jami mabeco dok oyomo cwiny Lubanga pi kare mo olo, ento i kare ma ocako bedo ki cwiny me tamo pire keken, en oweko obwoye woko. Lacen, Jehovah okwero Caulo pienni pe obedo lawiny.

¹¹ Me aryo, omyero wagwokke pe me keto cwinywa ducu i kom jami mabeco ma watye ka timogi kun pe waweko yubo ka ma gorowa tye iye. Man kiromo porone ki tic ki kiyo me neno kit ma warukke kwede maleng i bongo manyen kun nongo pe watye ka neno cilo ma i wangwa. Kadi bed ni pe waromo bedo ki cwiny me awaka calo Caulo, omyero wagwokke adada ki cwiny mo keken ma weko walubo lanenne marac-ci. Ka ce kiminiwa tira, pe myero wageng ngewa kun wacwalo balle calo gin ma pire pe tek, nyo wakok i kom jo mukene. Ma ka bedo calo Caulo, omyero wabedu atera me jolo tira ma kiminiwa.​—Kwan Carolok 25:12.

12. Cwiny me jalle-ken twero konyowa nining ka ce watimo bal madit?

¹² Ka watimo bal madit kono? Caulo onongo lworo ni jo mukene gibicako  caye, dok man ogenge ki nongo kony i yo me cwiny. Ento, cwiny me jalle-ken twero weko wanongo kony ma mitte kadi bed ni lewic makowa. (Car. 28:13; Yak. 5:14-16) Me labolle, omego mo acel ocako neno jami ma tugo miti me buto i kare ma pud tye ki mwaka 12, dok omedde ki nenone i mung pi mwaki makato 10 kulu. En owacci, “Obedo tek tutwal me tito bot dakona kacel ki luelda gin ma abedo ka timone. Ento man ma dong atyeko waccigi-ni, awinyo calo kitingo yec mapek ki i pal gwoka. Lurema mogo cwinygi otur i kare ma arwenyo mot me ticca macalo lakony kor tic. Ento, angeyo ni Jehovah cwinye yom i kom ticca i kareni makato kare ma onongo aneno jami ma tugo miti me buto, dok kit ma en nena kwede aye gin ma pire tek loyo.”

13, 14. Petero onyuto ni etye ki cwiny me tamo pire keken nining?

¹³ Lakwena Petero onyuto cwiny me jalle i kare ma Yecu tye ka pwonnye. (Luka 5:3-11) Ento, en olwenyo ki cwiny me tamo pire keken. Me lapore, en cwinye ocwer mada i kare ma lakwena Yakobo gin ki Jon gupenyo Yecu ni owek gibed ka ngete i Ker pa Lubanga. Oromo bedo ni Petero otamo ni kabedo acel omyero obed mege pien Yecu onongo dong owaco ni Petero bibedo ki tic matek me atima. (Mat. 16:18, 19) Yecu ociko Yakobo, Jon, Petero ki dong lukwena mukene-ni pe me bedo ki cwiny me tamo pigi keken kun ‘giloyo omegigi ki tek.’​—Mar. 10:35-45.

¹⁴ Kadi bed ni Yecu otemo tiro tam pa Petero, en pud omedde ki nyuto ni etamo pire keken. Ma Yecu owaco ni lukwenane gibitenye woko pi kare mo, Petero oweko lukwena mukene-ni gunen calo jo ma niyegi goro i kare ma owacci en keken aye pe ebitenyo Yecu. (Mat. 26:31-33) Gen mukato kare ma Petero oketo i kome-ni obedo gen ma tere otuc, pien i dyewor meno en pe onyuto cwiny me jalle-ken. Pien onongo tye ka temme me gwoko kwone, Petero okwero Yecu tyen adek kulu.​—Mat. 26:69-75.

15. Pingo lanen pa Petero-ni cuko cwinywa adada?

 ¹⁵ Kadi bed ni Petero oyelle me timo gin matir ento pe olarre, lanenne pud cuko cwinywa adada. Pien otute dok bene cwiny pa Lubanga okonye, Petero olwenyo ki cwiny me tamo pire keken ci ocako nyuto cwiny me jukke ken ki me jalle. (Gal. 5:22, 23) En ociro atematema mapol ma nen calo onongo pe romo cirogi i kare mukato angec. En onyuto mwolo i kit ma ojolo kwede juk ma lakwena Paulo ojukke kwede atyer ka maleng i dye lwak-ki. (Gal. 2:11-14) I nge jukke, Petero pe omako lokke i cwinye kun tamo ni Paulo odwoko rwomme piny i kin dano. Petero pud omedde ki maro Paulo. (2 Pet. 3:15) Labol pa Petero-ni twero konyowa me dongo cwiny me jalle-ken.

16. Wan watwero nyuto cwiny me jalle-ken nining ka ce watye i kwo matek?

¹⁶ Go kong gin ma ibitimo ka ce itye i kwo matek. I kare ma Petero kacel ki lukwena mukene-ni gibologi i buc ka dok kiweko lut oromo komgi pien gubedo ka tito kwena, gin gubedo ki yomcwiny “pien Lubanga otamo ni gimyero pi dit man me nongo lewic pi nying Yecu.” (Tic 5:41) In bene itwero neno aunauna macalo yo me lubo lanen pa Petero gin ki Yecu kun inyuto cwiny me jalle-ken. (Kwan 1 Petero 2:20, 21.) Neno man twero konyi bene ka ce luelda gumini tira. Lub lanen pa Petero ma ka mako akemo i cwinyi.​—Latit. 7:9.

17, 18. (a) Lapeny macalo mene ma myero wapenye kwede ma lubbe ki yub me cwiny ma waketo? (b) Gin ango ma waromo timone ka waniang ni olo to watye ki cwiny me tamo piwa keken?

¹⁷ Itwero nongo adwogi maber bene ki i lanen pa Petero ka odok i kom yub me cwiny. Itwero tute me cobo yub magi i yo ma nyuto cwiny me jalle-ken. Ento, gwokke wek tute-ni pe olokke odok tute me nongo yweka. Pi meno, penye kekeni ni: ‘Pingo amito yubo nyo medo ticca pi Jehovah? Tika amito ni jo mukene gupaka nyo abed ki twero madit kit ma Yakobo gin ki Jon onongo gimito-ni?’

¹⁸ Ka iniang ni olo to itye ki cwiny me tamo piri keken, leg bot Jehovah wek okonyi me loko kit ma iwinyo kwede; ci dong tute matek me keto tammi i kom deyone ma ka megi. (Jab. 86:11) Itwero keto yub me cwiny ma pe keto deyo i komi. Me labolle, iromo dongo kit mogo ma ipe ka nyutogi maber tutwal ma gitye i kin nyig ma ginyak pi cwiny maleng. Nyo ka iketo cwinyi ducu i yubbe pi cokke ento cwinyi nok ka odok i lok me gwoko lengo me Ot me Ker, ket obed macalo yubbi me tic ki tira ma tye i Jo Roma 12:16.​—Kwan.

19. Ngo ma waromo timone wek cwinywa pe otur ka watiyo ki Lok pa Lubanga ma obedo calo kiyo-ni me ngine kekenwa?

¹⁹ Ka watiyo ki Lok pa Lubanga ma obedo calo kiyo-ni me ngine kekenwa ci waneno goro mo, nyo cwiny me tamo piwa keken, man twero turo cwinywa. Ka meno otimme i komi, tam i kom lapor ma Yakobo omiyo ma lubbe ki laco ma keto lok ma en owinyo i tic. Yakobo pe owaco kit ma laco-ni ocobo pekone oyotoyot kwede nyo ni ocobo pekone ducu; ma ka meno Yakobo owaco ni laco-ni ‘ori ka neno cik maber.’ (Yak. 1:25) En wiye opo i kom gin ma en oneno i kiyo ci obedo ka yelle me yubone. Ada, bed ki neno mupore i komi kekeni dok wi myero opo ni wan ducu watye ki roc. (Kwan Latitlok 7:20.) Medde ki ngiyo cik maber, dok tute matek me bedo ki cwiny me jalle-ken. Jehovah tye atera me konyi kit ma okonyo kwede utmege mapol, kadi bed ni gitye ki roc, pud gitwero tiyo miti pa Lubanga kun bene en minigi cwak kacel ki mot.