1. Tika kit ma watero kwede jo mukene i ticwa me pwony pire tek? Mi lapor. (Nen cal ma tye i pot karatac man.)

 MWAKI manok mukato angec, luot mo acel ma gin Lukricitayo ma gia ki i lobo Fiji onongo gitye ka lwongo dano me bino i kwer me Nipo me to pa Kricito. Kot ocako cwer i kare ma gitye ka lok ki dako mo i nge gange. Omego-ni omiyo bot dako-ni ambrelane kun gitiyo ki megi gin ki dakone. Luot-ti gubedo ki yomcwiny me neno dako man i kwer me Nipo. En owaco ni wiye pe po i kom jami mapol ma Lucaden-ni gunyamo kwede i kare ma gulimme. Ento gin ma ogudo cwinye aye kit ma gutere kwede mumiyo ebino i kwer me Nipo. Ngo ma oweko en oloko maber kuman? Luot man gulubo tira ma Yecu omiyo i kom kit ma myero water kwede jo mukene.

2. Tira ango ma Yecu omiyo, dok watwero lubone nining?

² Tira mene ma Yecu omiyo? En owacci: “Kit gin ducu ma wumito ni dano gutim botwu, wun bene wutim botgi kit meno.” (Mat. 7:12) Watwero lubo tira man nining? Man twere ka watimo jami aryo. Mukwongo, omyero wapenye kekenwa ni, ‘Ka onongo an ngat meno, onongo abimito ni kitera nining?’ Me aryo, ter ngat meno kit ma onongo imito ni kiteri kwede.​—1 Kor. 10:24.

3, 4. (a) Tit kong gin mumiyo tira ma Yecu omiyo-ni pe kwako kit ma myero water kwede luye luwotwa keken. (b) Ngo ma wabinyamo i pwony man?

 ³ Pol kare watero luye luwotwa i yo ma wamito ni guterwa kwede. Ento Yecu pe owaco ni water luye luwotwa keken i yo me kica. I kare ma en omiyo tira man, en onongo tye ka lok i kom kit ma myero water kwede jo ducu, kadi wa lukworwa. (Kwan Luka 6:27, 28, 31, 35.) Ka omyero water lukworwa kit ma wamito ni kiterwa kwede, ci pire tek adada me lubo cik ma Yecu omiyo-ni ka watye ka pwonyo dano pien polgi gitwero jolo kwena maber ma minigi kare me nongo “kwo ma pe tum.”​—Tic 13:48.

⁴ Kombeddi-ni wabinyamo lapeny angwen ma myero obed i wiwa ka nongo watye i ticwa me pwony: Angagi ma atye ka lok kwedgi? Atye ka lok kwedgi kikwene? Cawa mene maber loyo me lok ki dano? Omyero alok kwedgi nining? Kit ma wabineno kwede i pwony man, lapeny magi giromo konyowa me niang kit ma jo ma watito kwena botgi giwinyo kwede ki i cwinygi ki dok kit ma waromo loko kit ma waterogi kwede.​—1 Kor. 9:19-23.

5. Lapeny mene ma waromo penye kwede?

⁵ I ticwa me pwony, pol kare waloko ki dano acel acel. Ngat acel acel tye ki kwo ma en owok ki iye kacel ki pekkine. (2 Tekwaro 6:29) Ka watye ka nywako kwena maber-ri ki ngat mo, omyero wapenye kekenwa ni: ‘Ka an aye onongo abed ngat meno, onongo abimito ni en otera nining? Tika cwinya bibedo yom ka en tera calo dano mo ata? Nyo kece amito ni ongeya macalo dano adana?’ Bedo ka tamo i kom lapeny magi romo poyo wiwa me tero rwod ot acel acel calo ngat ma pire tek.

6, 7. Ngo ma myero watim ka ce warwatte ki ngat mo mager i ticwa me pwony?

⁶ Pe tye ngat mo ma mito ni kinene calo ngat ma kite rac. Me lapore: Macalo Lukricitayo, watute matek me lubo tira me Baibul ni ‘lok ma waloko myero obed lok mamit ma kado oromo maber.’ (Kol. 4:6) Ento, pi roc ma watye kwede, i kine mukene wawaco jami mogo ma weko wakoko ange. (Yak. 3:2) Ka ce waloko marac ki ngat moni​—gwok nyo pien ni nino meno pe owoto maber ki tung botwa​—pe wamito ni en owacci “wager” nyo “pe waparo” pi jo mukene. Ma ka meno, wamito ni ngat meno onyut niango. Wan bene omyero wanyut niango acel-li bot jo mukene.

⁷ Ka ce irwatte ki ngat mo mager i ticwa me pwony, tika itwero temme me niang pingo en ger? Tika romo bedo ni en tye ka wok ki i lyeto i gang ticce nyo i cukul? Tika en tye ka lweny ki two mo marac? Pol kare, wegi odi mapol ma nongo kong cwinygi pe yom gijolo kwena maber-ri ka Lucaden pa Jehovah guterogi i yo me mwolo dok ki woro.​—Car. 15:1; 1 Pet. 3:15.

8. Pingo omyero wanywak kwena me Ker-ri ki ‘jo ducu’?

⁸ I ticwa me pwony, watito kwena bot dano ma gikwo kwo mapat pat. Me lapore, i mwaki mogo manok angec, kicoyo lok kom dano makato 60 kulu i Wi Lubele, i pwony ma wiye tye ni, “Baibul Loko Kwo pa Dano.” Jo mogo ma kicoyo lok komgi i pwony magi onongo kong con gubedo lukwo, lumero, lutim aranyi, nyo opii pa yadi calo jayigi-gu. Mogo gubedo lucungo i wibye, lutela dini, nyo gulungo wigi i dog ticgi. Mukene bene gubedo ka kwo kwo me carocaro. Ento, inongo ni gin ducu guwinyo kwena maber-ri, guye ni kikwan Baibul kwedgi, gutimo alokaloka i kwogi, ci gubino i ada. Pi meno,  omyero pe dong watam ni jo mukene pe gitwero winyo kwena maber me Ker-ri. (Kwan 1 Jo Korint 6:9-11.) Ma ka meno, omyero wange ni ‘jo ducu’ gitwero jolo kwena maber-ri.​—1 Kor. 9:22.

9. Pingo omyero wabed ki woro i kom gangi pa dano?

⁹ Waloko ki dano ki kakwene i ticwa me pwony-nyi? Pol kare ki i gangigi. (Mat. 10:11-13) Cwinywa yom ka jo mukene ginyuto ni giworo gangiwa kacel ki jamiwa. Ki lok ada, gangwa pire tek botwa. Wamito ni obed ka ma wawinyo ni watye agonya ki dok watye ki gwok muromo.Omyero wanyut bot jo mukene woro acel-li. Pi meno, ka watye i ticwa me pwony i ot ki ot, bedo ber ka waworo gangigi.​—Tic 5:42.

10. Watwero gwokke ki cwero cwiny jo mukene nining?

¹⁰ I lobo man ma opong ki tim bwami-ni, wegi odi mapol pe gigeno wele ma pe gingeyo. (2 Tem. 3:1-5) Omyero pe watim jami ma weko kibedo ki gung cwiny i komwa. Me labolle, ka ot moni tye ki cel ma orumo woko, tika waromo yabo mere dogcel ayaba ci wadonyo iye? Onyo, ket kong ni wacito i ot moni ci wadwongo doggola. Ka ngat mo pe oyabo, waromo cako neno ki i wang ot nyo doggola kun wangiyo ka rwod ot tye. Ka ma ibedo iye, tika meno romo cwero cwiny rwod ot? Ngo ma jiranine giromo tamone? Ada, wamito ni watit kwena “kikore” ka watye i ticwa me tito kwena. (Tic 10:42, NW) Watye ki mit kom me tito kwena dok ki cwiny matir. (Rom. 1:14, 15) Ento, kadi bed kumeno, pe myero watim jami ma weko cwiny dano ma i wang ticwa cwer. Lakwena Paulo ocoyo ni: “Wan pe wamito waket ariya mo i yo pa ngat mo, wek dano pe guwac ni ticwa rac.” (2 Kor. 6:3) Ka waworo pacci kacel ki jami pa jo ma i wang ticwa, ci kitwa romo weko jo mukene gibino i ada.​—Kwan 1 Petero 2:12.

11. Pingo yomo cwinywa ka jo mukene pe gibalo cawawa?

¹¹ Pol pa wan macalo Lukricitayo, watye ki tic mapol me atiya. Wek wacob tic man, waketo pi jami mogo bedo mukwongo dok wagoyo pulan ki diro. (Ep. 5:16; Pil. 1:10) Ka gin mo obalo yubwa, man twero cwero cwinywa. Pi meno, yomo cwinywa ka jo mukene pe gibalo cawawa, kun ginyuto niango dok gingeyo ni pe myero giter cawa mapol ka giloko kwedwa. Ma lubbe ki cik ma Yecu omiyo i kom kit ma myero water kwede jo mukene, waromo nyutone nining ni waworo jo ma watito kwena botgi?

12. Waromo ngeyo nining cawa maber loyo me lok ki dano i wang ticwa?

¹² Omyero wange cawa mene maber loyo me lok ki rwod ot. I wang ticwa, cawa mene ma nongo dano gitye paco? Awene ma nongo giromo jolo lokwa? Omyero wayeny yo mapat pat me loko yubwa wek orwatte ki pa jo ma i wang ticwa. I but lobo mogo, ticwa me pwony i ot ki ot nyako nyige i otyeno abwora ma ceng cok poto. Ka tye kumeno i wang ticwu, tika iromo nywako i pwonyo dano i ot ki ot i cawa meno? (Kwan 1 Korint 10:24.) Waromo bedo labongo akalakala ni Jehovah bigoyo laa i komwa ka ce wajalle me nywako i ticwa me pwony-nyi i cawa maber pi jo ma i wang ticwa.

13. Wan watwero nyuto woro bot rwod ot nining?

¹³ Wan watwero nyuto woro bot ngat moni nining? Ka ce walimo ngat mo ma tye ki miti, omyero wami caden mucwiny ento bene wange ni kalwok pe  doko ka two. Oromo bedo ni rwod ot oyubo cawa meno me timo gin mo ma en neno ni pire tek. Ka owacci ticce dwong, waromo wacce ni wabiloko macek, pe wabirii​—dok myero walub lokwa. (Mat. 5:37) Ka watye ka giko lokwa, ber me penyo ngat meno awene ma en tamo ni opore dok me rwatte kwede. Lutit kwena mogo gunongo ni tiyo adada me lok kuman: “Cwinya bibedo yom me rwatte kwedi i nino mukene. Tika pore ki tung boti ka agoni cim nyo acwalo lok macek cek ki i cim ma peya abino?” Ka ce waloko yubwa wek obed ma rwatte ki pa jo ma i wang ticwa, ci nongo watye ka lubo lanen pa Paulo, ma ‘pe olaro pi gin ma konyo en kene, ento olaro pi gin ma konyo jo mapol, wek gularre.’​—1 Kor. 10:33.

14-16. (a) Pingo omyero watit ka maleng gin mumiyo watye ka limo rwod ot? Mi lapor. (b) Laneno mo acel ma woto awota onongo ni cako lok i yo ma kit mene ma nyako nyige?

¹⁴ Ket kong ni nino mo acel ngat mo ma pe ingeyo dwane ogoni cim. Man obedo dano mo ata ma pe ingeyo, ento openyi dek mene ma in imaro camone. Wabipenye kekenwa nga ma ngat meno obedo ki dok ngo ma en tye ka mitone. Me nyuto niango, waromo lok ki ngat meno macek cek, ento nongo wamito ni wagik lokwa woko. Ki tungcel, ket kong ni ngat meno otitti nyinge kun wacci ni ticce obedo me konyo dano wek gucam cam ma pito kom, dok bene owaco ni etye ki ngec ma pire tek ma emito titti. Ka pe gin mo, wabibedo ki miti me winyo  lokke. Ki lok ada, yomo cwinywa ka dano gititiwa lok atir ento i yo me kica. Wan bene watwero tero jo mukene i yo acel-li nining ka watye i ticwa me pwony?

¹⁵ I wang tic mapol, mitte ni omyero watit bot rwod ot gin mumiyo walimme. Ada, watye ki ngec ma pire tek ma rwod ot pe kwede, ento ket kong ni wacako lok kwede labongo kong tito nyingwa kun wapenye ni: “Ka onongo itye ki kero me kwanyo peko mo keken ma i lobo-ni, mene ma onongo ibikwongo kwanyone?” Wangeyo ni tyen lok me penyo lapeny meno aye me ngeyo tam pa rwod ot wek wanywak kwede lok ma tye i Baibul. Ento, rwod ot romo penye kekene ni: ‘Man anga ma pe angeyo-ni, dok pingo en tye ka penya? Ngo ma tye ka timme?’ Pi meno, omyero wawek rwod ot obed agonya. (Pil. 2:3, 4) Waromo timo meno nining?

¹⁶ Laneno mo acel ma woto awota onongo ni cako lok i yo ma kit man nyako nyige: I nge moto rwod ot, en miyo bote trak me In Imito Ngeyo Lok Ada? ci waco ni: “Tinni watye ka miyo trak man bot jo ducu ma i kabedo man. Trak-ki nyamo lapeny abicel ma dano mapol gipenye kwede. Man kopi ni.” Omego-ni owacci pol pa dano gibedo ma cwinygi opye ka ce guniang gin mumiyo walimogi. Man yabo yo me nyamo lok. I ngeye, laneno-ni penyo ngat meno ni: “Tika dong ipenye kekeni ki lapeny acel i kin ma gitye kany-nyi?” Ka rwod ot oyero lapeny acel, omego-ni yabo trak-ki ci nyamo gin ma Baibul waco i kom lapeny meno. Oonyo, en yero lapeny ci medde ki nyamo lok labongo lano rwod ot. Ki lok ada, tye yo mapol me cako lok ki dano. I kabedo mogo, rwod ot mito ni kong itim jami mogo calo mot ma peya itito gin mukeli. Gin ma pire tek aye ni omyero walok kit me cako lokwa wek dano ma i wang ticwa gubed ki miti me lok kwedwa.

17. Kit ma waneno kwede i pwony man, i yo mene ma waromo lubo kwede cik ma Yecu omiyo ma lubbe ki kit ma myero water kwede jo mukene?

¹⁷ Ka watye i ticwa me pwony, i yo mene ma watwero lubo kwede tira ma Yecu omiyo me tero jo mukene kit ma wamito ni guterwa kwede? Omyero water rwod ot acel acel macalo ngat ma pire tek. Omyero wawor gang pa ngat moni kacel ki jamine mukene. Omyero watute me nywako i ticwa me pwony i cawa ma nongo dano gitye gang dok gitye atera me jolo lokwa. Ki dong, omyero wacak lokwa i yo ma miyo dano ma i wang ticwa gibedo ki miti me lok kwedwa.

18. Adwogi mabeco ango ma wanongo ki i tero jo ma i wang ticwa kit ma wamito ni kiterwa kwede?

¹⁸ Wanongo adwogi maber ka watero jo ma i wang ticwa kit ma wamito ni kiterwa kwede. Ka watero jo mukene i yo me kica dok wanyuto ni waparo pigi, ci wabimenyo piny calo tara, wabinyuto kit ma pire tek kwede me lubo cik ma igi lac me Baibul, ki dong wabiketo deyo i kom Wonwa me polo. (Mat. 5:16) Dano mapol gibibedo ki miti me pwonyo lok ada ka ce waterogi i yo me woro. (1 Tem. 4:16) Kadi bed ni jo ma watito botgi kwena maber me Ker-ri gujolo lokwa nyo pe, wabibedo ki yomcwiny me ngeyo ni watye ka tute ki kerowa ducu me cobo ticwa me pwony. (2 Tem. 4:5) Walubu wunu lanen pa lakwena Paulo ma ocoyo ni: “Meno ducu atiyo pi lok me kwena maber, wek an bene anywak gum mo ma a iye kacel kwedgi.” (1 Kor. 9:23) Pi meno, ka watye i ticwa me pwony, omyero water jo mukene kit ma wamito ni kiterwa kwede.