Cit atir i jami ma tye

Cit atir ka ma nyuto lok ma tye iye

Tika Ineno Goro pa Dano Kit ma Jehovah Neno Kwede?

Tika Ineno Goro pa Dano Kit ma Jehovah Neno Kwede?

“Dul kom . . . ma gitamo ni goro[-ni] mitte twatwal.”​—1 KOR. 12:22.

1, 2. Pingo Paulo onongo paro pi jo ma goro?

 WAN ducu i kine mukene wawinyo ni wagoro. Abwuru nyo gin mo ma deg komwa romo miyo wadoko goro ma weko wanongo tek tutwal me timo ticwa kit me nino ducu. Go kong ni ibedo ka winyo ni igoro, pe pi cabit acel nyo aryo mo keken, ento pi dwe mapol. Tika cwinyi pe bibedo yom ka jo mukene gunyuto ni giparo piri?

2 Lakwena Paulo i kine mukene owinyo ni egoro pien owok ki i lyeto ma a ki i lobo kacel ki kacokke. Tyen mapol, en onongo tamo ni pekone okato um okuro woko. (2 Kor. 1:8; 7:5) I kare ma otamo i kom kwone ki pekki mapol ma eciro macalo Lakricitayo ma lagen, Paulo openyo ni: “Tye ngat mo ma goro ma kun an pe agoro?” (2 Kor. 11:29) Ma lubbe ki lumemba mapat pat me kacokke, ma giporogi ki dul kom-mi, Paulo owaco ni jo ma ‘gitamo ni gigoro-ni gimitte tutwal’ (1 Kor. 12:22) Ngo ma onongo en tye ka wacone? Pingo mitte ni myero wanen jo ma gigoro kit ma Jehovah nenogi kwede? Adwogi maber ango ma wanongo?

KIT MA JEHOVAH NENO KWEDE GORO PA DANO

3. Gin ango ma twero gudo kit ma waneno kwede jo ma i kacokke ma gimito kony?

3 Watye ka kwo i lobo ma opong ki cwiny me pyem dok dano gitamo ni wek kwoni obed maber, omyero ibed bulu ma tye ki kero. Dano mapol gitimo gin mo keken me nongo gin ma gimito, pol kare nongo gidiyo jo ma gigoro. Kadi bed ni wan pe wacwako kodi tim meno, ento watwero cako neno jo ma gimito kony kare ki kare i yo marac, kadi wa jo ma gitye i kacokke. Ento waromo bedo ki neno mupore calo pa Jehovah.

4, 5. (a) Lapor ma tye i 1 Jo Korint 12:21-23 konyowa nining me niang kit ma Jehovah neno kwede goro pa dano? (b) Adwogi maber ango ma wanongo ki i konyo jo ma gigoro?

4 Lapor mo acel ma lakwena Paulo otiyo kwede i waragane mukwongo bot jo Korint romo konyowa me niang kit ma Lubanga neno kwede goro pa dano. I cura me 12, Paulo opoyo wiwa ni dul kom ducu ticgi tye, kadi wa ma nen calo konye pe nyo nen goro adada. (Kwan 1 Jo Korint 12:12, 18, 21-23.) Jo mogo ma giye ni kwo ocakke pire kene-ni giwacci dul kom mogo pe gimitte. Kadi bed kumeno, kwed ma kitimo nyuto ni dul kom dano ma onongo kare ca kitamo ni konygi pe-ni, en aye dok gitiyo tic ma pigi tego adada. * Me lapore, jo mukene gitamo ni nyig tyen matidi-ni pe mitte, ento dong kityeko niang ni pire tek adada pien weko dano cung atir ma pe lenge.

5 Lapor pa Paulo-ni nyuto ni jo ducu ma i kacokke pigi tek. Catan mito ni watam ni konywa pe, ento Jehovah neno ni luticce ducu ‘gimitte tutwal’, kadi wa jo ma kitamo ni gigoro. (Yubu 4:18, 19) Man myero okony wan ducu ki acel acel me bedo ma cwinywa yom pi tic ma watiyo i kacokkewa ki dong bedo i kin jo pa Lubanga ma i twok lobo lung. Me lapore, tam kong i kom kare mo ma ikonyo ngat muteggi. Oromo bedo ni onongo mitte ni myero idi cwinyi ka itye ka konye. Tika pe inongo yomcwiny ki i miyo kony man? Ada, ka wakonyo jo mukene, wanongo yomcwiny ma bino ki iye dok wadoko jo ma diyo cwinygi adada, wadongo marwa, ki dong wateggi i yo me cwiny. (Ep. 4:15, 16) Wonwa ma lamar-ri ngeyo ni kacokke ma tero lumembane ducu calo jo ma pigi tek, kadi bed ni gitye ki goro, nyuto neno mupore kacel ki mar.

6. Paulo i kine mukene otiyo ki nyig lok ni “goro” ki “agoro” nining?

6 Ki lok ada, i kare ma Paulo ocoyo waraga bot jo Korint, en otiyo ki nyig lok ni “goro” ki “agoro” me tito kit ma jo ma pe luye onongo gineno kwede Lukricitayo me cencwari me acel ki kit ma ewinyo kwede ki i cwinye. (1 Kor. 1:26, 27; 2:3) I kare ma Paulo oloko i kom “jo matek,” en onongo pe mito ni Lukricitayo mogo gutam ni pigi tek loyo luwotgi. (Rom. 15:1) Ma ka meno, en onongo tye ka wacci Lukricitayo ma gitye ki ngec muromo gudi cwinygi i kom jo ma peya gurwako lwitgi odonyo matut i lok me ada.

TIKA MITTE NI WALOK NENOWA?

7. Ngo ma romo weko pe wakonyo jo ma gitye i kwo matek?

7 Ka wakonyo “lucan,” ci nongo pe watye ka poro Jehovah keken ento bene wanongo cwakke. (Jab. 41:1; Ep. 5:1) Kadi bed kumeno, ka waneno jo ma gimito kony i yo marac, man weko i kine mukene pe wakonyogi. Onyo, i cawa mukene lewic makowa ci waweyo ngat ma tye i kwo matek pien pe wangeyo gin ma myero wawaci. Laminwa mo ma nyinge Cynthia, * ma cware oweke woko owaco ni: “Ka omege giweyi aweya nyo pe gimito bedo cok kwedi kit ma itamo ni lurem myero gubed kwede, man twero cwero cwinyi adada. Ka itye ka wok ki i atematema, pol kare nongo imito ni dano gubed cok kwedi.” Daudi owinyo kit ma lit kwede ka dano giweyi aweya.​—Jab. 31:12.

8. Gin ango ma bikonyowa me nyuto cwiny me kica?

8 Watwero nyuto cwiny me kica ka wiwa opo ni omegiwa ki lumegiwa mogo gigoro pi pekki ma gitye ka wok ki iye calo two, lyeto ma a ki bot lupacogi ma pe luye, nyo turcwiny. Gin ma kit man bene romo timme i komwa nino mo. Ma peya Luicrael gudonyo i Lobo ma Kiciko Pire-ni, onongo gilucan dok gigoro i lobo Ejipt, ma oweko kipoyo wigi ni ‘cwinygi pe obed tek’ i kom omegigi ma lucan. Jehovah onongo mito ni guter lucan macalo jo ma gupore me nongo kony.​—Nwo. 15:7, 11; Levi 25:35-38.

9. Gin ango ma pire myero obed tek ka watye ka konyo jo ma gitye i kwo matek? Mi lapor.

9 Ma ka ngolo kop nyo bedo ki akalakala, omyero wami kony i yo me cwiny bot jo ma gitye i kwo matek. (Yubu 33:6, 7; Mat. 7:1) Me lapore: Ka won pikipiki mo orette ci owane, ci kitero i ot yat, tika ludaktari kong gitemme me niang ka en aye oweko peko man otimme? Pe, gin girune ka miye kony ma mitte. I yo acelu-lu bene, ka laye lawotwa mo odoko goro pi peko ma en tye kwede, gin ma pire tek ma myero wakwong timone aye me miye kony i yo me cwiny.​—Kwan 1 Jo Tecalonika 5:14.

10. I yo ma nining ma jo ma ginen goro gitwero bedo “lulonyo i niye”?

10 Ka watero kare me tamo matut i kom kwo pa omegiwa ki lumegiwa, ci twero bedo ni wabineno gorogi i yo mapat. Tam i kom lumege ma dong gubedo ka ciro aunauna ma a ki bot lupacogi pi mwaki mapol. Mogo ginen calo gimwol dok gigoro, ento gin mono pe ginyuto niye matek kacel ki tekcwiny? Ka ineno lamego mo ma cung pire kene ma kelo latinne nyo lutinone i cokke, tika niyene pe cuko cwinyi? Nyo tam i kom lutino ma mwakagi tye apar ki wiye ma gicung matek i ada kadi bed luwotgi diyogi me timo jami maraco i cukul. Ka wamwol, ci wabiniang ni jo magi ma ginen goro-ni gitye “lulonyo i niye” i kin jo ma pe gigoro.​—Yak. 2:5.

LOK NENONI WEK ORWATTE KI PA JEHOVAH

11, 12. (a) Gin ango ma bikonyowa me loko nenowa ma lubbe ki goro pa jo mukene? (b) Pwony ango ma wanongo ki i kit ma Jehovah otero kwede Aron?

11 Gin ma romo konyowa me loko nenowa i kom goro pa jo mukene wek obed ma rwatte ki pa Jehovah aye ka watamo i kom kit ma en otero kwede luticce mogo. (Kwan Jabuli 130:3.) Me lapore, ket kong ni itye kacel ki Moses i kare ma Aron ocweyo cal wod twon, onongo ibiwinyo nining ma lubbe ki kit ma Aron otemo gengo kwede ngeye? (Nia 32:21-24) Onyo, onongo ibitamo nining i kom Aron i kare ma laminne, Miriam, ocuko cwinye me loko lok marac i kom Moses pien onyomo dako ma larok? (Wel 12:1, 2) Ngo ma onongo ibitimo i kare ma Aron ki Moses pe guketo deyo i kom Jehovah, i kare ma En ominigi pii i Meriba?​—Wel 20:10-13.

12 Pi bal magi ducu mutimme-ni, Jehovah onongo romo pwodo Aron cutcut i cawa meno. Ento En oniang ni Aron pe dano marac nyo ni otimo bal madit adada. Aron nen calo oweko yo matir pi dic ma jo mukene gudiye kwede. Ento, i kare ma oniang balle, en oye ni ebalo dok ojolo kop ma Jehovah ongolo. (Nia 32:26; Wel 12:11; 20:23-27) Jehovah oketo cwinye me neno niye pa Aron ki cwiny me ngut ma en onyuto. Lacen, i nge mwaki mapol, wic pe owil i kom Aron ki likwayone ni gubedo jo ma lworo Jehovah.​—Jab. 115:10-12; 135:19, 20.

13. Ngo ma romo konyowa me loko kit ma waneno kwede goro pa jo mukene?

13 Wek nenowa obed ma rwatte ki pa Jehovah, omyero kong wangi kit ma watamo kwede i kom jo ma ginen calo gigoro. (1 Cam. 16:7) Me lapore, iwinyo nining ka latin me mwaka apar ki wiye moko tam marac ma lubbe ki galowang? Ma ka kok i kome, pingo pe itam i kom kit ma iromo konye kwede me doko Lakricitayo muteggi i yo me cwiny? Ka wakwanyo kare me konyo ngat mo ma tye i peko, ci nongo watye ka nyuto niango dok marwa bidongo.

14, 15. (a) Jehovah owinyo nining i kare ma cwiny Elia otur? (b) Pwony ango ma wanongo ki i gin mutimme i kom Elia-ni?

14 Gin mukene ma romo konyowa me bedo ki neno mupore i kom jo mukene aye ka waporo kit ma watamo kwede ki kit ma Jehovah otero kwede luticce ma onongo cwinygi otur. Elia onongo tye ngat acel i kingi. Kadi bed ni en opyem ki lunebi 450 pa jok Baal, Elia ongweco woko ki bot daker Jejebel i kare ma en oniang ni Jejebel mito neke. En owoto pi mairo 95 (kilo mita 150) me o i Beer-ceba, ci en odonyo wa i dye tim. Pien ool woko i nge wot i wi ceng malyet, lanebi-ni obedo piny i te yat ci “olego Rwot [Jehovah] ni . . . dong ikwany kwona woko.”​—1 Luker 18:19; 19:1-4.

Jehovah oniang goro pa Elia ci ocwalo lamalaika bote me cuko cwinye (Nen paragraf me 14, 15)

15 Jehovah owinyo nining i kare ma oneno ki i polo ci onongo ni lanebine ma lagen-ni cwinye otur? En tika okwero laticce man woko pienni cwinye otur dok pe obedo ki tekcwiny pi kare mo manok? Pe wacel! Jehovah oniang goro pa Elia ci ocwalo lamalaika bote. Tyen kiryo kulu lamalaika man ocuko cwinye ni ocam. Man otimme wek wotte ma en bimedde kwede-ni pe obed “dit” tutwal bote. (Kwan 1 Luker 19:5-8.) Ada, kadi wa ma peya otitte gin ma myero en otim, Jehovah owinyo lok pa lanebine dok omiye kony ma mitte.

16, 17. Watwero lubo kit ma Jehovah oparo kwede pi Elia nining?

16 Watwero lubo lanen pa Lubanga ma paro piwa-ni nining? Pe myero warune ka miyo tam. (Car. 18:13) Bedo ber ka kong wakwanyo kare me nyuto ni waparo pi jo ma gitamo ni “deyogi pe” pien gitye i kwo matek. (1 Kor. 12:23) Man weko wabibedo ki kare me konyogi pien wangeyo gin ma gimito.

17 Me lapore, tam kong i kom Cynthia ma kiloko i kome malo-ni, ma cware oweke ki lutino anyirane aryo. Gin gudong kengi. Gin ango ma Lucaden luwotgi gutimo? En owaco ni: “I kare ma wagonigi cim ci watitigi gin mutimme, pe otero dakika 45 onongo dong gitye gangwa. Gin gubedo ka koko. Gin bene pe guwekowa kenwa pi nino aryo nyo adek kulu. Pien onongo pe wabedo ka cam maber pi cwercwiny, gin gugwokowa i pacogi pi nino mogo.” Man poyo wi i kom gin ma Yakobo ocoyo ni: “Ka ce omeru nyo lameru bongone pe, kun cam me nino ducu bene remo, ci ngat mo i kinwu waco ni, ‘Wucit ki kuc, komwu obed momor, wuyeng,’ kun pe wumiyo botgi gin mo ma mitte pi pito kom, ci meno konyo ango? Kit meno, niye kene ka pe giketo i tic, dong oto woko.” (Yak. 2:15-17) Kony ma omegiwa ki lumegiwa gumiyo i karene kikome bot Cynthia ki anyirane omiyo gubedo ki kero me tic macalo painia pi tutunu i nge dwe abicel ma gin meno otimme kwede.​—2 Kor. 12:10.

JO MAPOL GINONGO ADWOGI MABER

18, 19. (a) Watwero konyo jo ma gigoro nining? (b) Angagi ma ginongo adwogi maber ka wakonyo jo ma gigoro?

18 Ka icang ki i two mo ma otwenyi adada, ingeyo kit ma tero kare kwede wek ijing ibed ki kero. I yo acel-li bene, Lakricitayo ma odoko goro pi pekki nyo atematema matego adada mito kare wek onong kero i yo me cwiny. Ada, Lakricitayo meno myero ojing niyene kekene wek obed matek kun kwano pire kene, lego, dok bedo tye i cokke. Ento, tika waromo diyo cwinywa nio ka en ojing? Ki dok i kare ma en tye ka jing-ngi, tika wabinyuto mar bote? Tika wabitute me miyo kony bot jo ma gigoro wek gunge ni pigi tek dok ni Lukricitayo luwotgi marogi?​—2 Kor. 8:8.

19 Wi pe myero owil ni wanongo yomcwiny ma bino pi miyo kony bot utmegiwa. Wabedo lukica ki dok wadiyo cwinywa. Ento pe wan keken aye wabinongo adwogi maber. Jo ducu me kacokke bene gidongo cwiny me mar. Ma pire dong tek loyo aye ni walubo lanen pa Jehovah, ma dano ducu pigi tek i wange-ni. Ada, wan ducu watye ki tyen lok matir me keto i tic lok man me cuko cwiny ma wacci “wakony lugoro.”​—Tic 20:35.

^ para. 4 I bukke ma wi lokke tye ni The Descent of Man, [Kwaro pa Dano] Charles Darwin ocoyo ni dul kom mogo “konygi pe.” Ngat mukene ma cwako pwony ni kwo ocakke pire kene bene owacci tye dul kom mapol ma pe gimitte, calo appendix ki thymus.

^ para. 7 Nyinge kiloko.