1, 2. Kwo ango ma Adam gin ki Kawa onongo gitye iye, dok man kelo lapeny macalo mene?

 I KARE ma kicweyo Adam gin ki Kawa, onongo gipe ki lakwor mo keken. Gin gukwo i paradic labongo roc. Onongo gitye ki wat macok ki Lacwecgi macalo lutinone. (Acak. 2:7-9; Luka 3:38) Lubanga ominigi tic ma pire tek me atiya. (Kwan Acakki 1:28.) Tic ma kiminigi ni ‘gupong ci gulo lobo-ni’ onongo gitwero cobone i nge kare mo. Ento wek gumedde ki ‘loyo gin ducu makwo ma giwoto i wi lobo,’ onongo mitte ni Adam gin ki Kawa gukwo pi naka.

² Pingo jami pe tye kit ma myero obed kwede con? Pingo watye ki lukwor mapol ma gibalo kucwa, kun marac loyone aye to? Gin ango ma Lubanga Jehovah bitimone me tyeko lukwor magi ku? Lagam pi lapeny magi kacel ki mukene ginonge i Baibul. Kong dong wanyamgi kombeddi.

3, 4. (a) Cik ango ma Lubanga omiyo bot Adam gin ki Kawa? (b) Pingo lubo cik meno onongo pire tek?

³ Kadi bed ni Adam gin ki Kawa onongo gitye ki gen me kwo pi naka, ento gin onongo pud gitwero to. Wek gumedde ki kwo, onongo mitte ni guywe, gumati, gunin, ki dong gucam. Ma dong pire tek loyo, kwogi onongo jenge i kom bedo ki wat maber ki Ngat ma Ominigi Kwo. (Nwo. 8:3) Onongo myero gulub tira pa Lubanga wek gubed ki yomcwiny kun gimedde ki kwo. Jehovah otito man ka maleng bot Adam ma peya kicweyo Kawa. En otito man nining? “Rwot Lubanga ociko dano ni, ‘Yadi ducu ma tye i poto, camgi macalo i mito; ento yat me ngeyo gin maber ki marac pe icam, pien i nino ma ibicamo iye, en aye ibito iye bene.’”​—Acak. 2:16, 17.

⁴ “Yat me ngeyo gin maber ki marac” onongo cung pi twero pa Lubanga me moko ni gin moni ber nyo rac. Ki lok ada, Adam onongo dong ngeyo gin maber ki marac; pien kicweye i cal pa Lubanga dok bene onongo tye ki cwiny ma ngole kop. Yat man onongo tye macalo lanyut bot Adam gin ki Kawa ni kare ducu gimito tira pa Jehovah. Camo yat man onongo binyuto ni gimito lone kengi, ma man onongo bikelo twon can madit i komgi kacel ki likwayogi. Pwod ma Lubanga ocikke me miyone onongo nyuto kit ma rac kwede me timo meno.

5. Kibwolo Adam gin ki Kawa nining?

⁵ I kare ma kicweyo Kawa, Adam otite cik ma Lubanga omiyo. En onongo ngeyo maber adada, dok bene onwoyo lokke kore ki kore kit ma Jehovah owaco kwede kikome. (Acak. 3:1-3) En onwoyo cik man bot ngat mo ma onyute bote macalo twol. Ngat meno aye Catan Larac-ci ma oweko miti marac me lone ken kacel ki bedo ki twero odongo i cwinye. (Por ki Yakobo 1:14, 15.) Wek mitine marac-ci ocobbe, Catan owaco ni Lubanga lagoba. En owaco bot Kawa atir ni ka gucako lone kengi ci pe gibito, ento gibibedo calo Lubanga. (Acak. 3:4, 5) Kawa bene oye lokke-ni, kun yero me camo nyig yat-ti, ka dok bene obito Adam me camone. (Acak. 3:6, 17) Larac-ci obwolo Kawa. (Kwan 1 Temceo 2:14.) Ento, Adam ‘owinyo dog dakone.’ Kadi bedi ni twol onongo nen calo larem maber, ento Catan Larac-ci onongo ngat ma cwinye col adada ma ngeyo adwogi marac ma tamme-ni bikelo i kom Kawa.

6, 7. Jehovah ongolo kop i wi Adam gin ki Kawa nining?

⁶ Adam gin ki Kawa gujemo i kom Ngat ma ominigi kwo kacel ki jami ducu. Ki lok ada, Jehovah onongo ngeyo ngo mutimme kikome. (1 Tekwaro 28:9; kwan Carolok 15:3.) En omiyo kare bot Adam, Kawa, ki dong Catan me nyuto cwiny ma gitye kwede i kome. Macalo wego, Jehovah cwinye ocwer adada. (Por ki Acakki 6:6.) Ento macalo langolkop, en ongolo kop i wi lubalo magi.

⁷ Lubanga onongo owaco bot Adam ni “i nino ma ibicamo iye [yat me ngeyo gin maber ki marac], en aye  ibito iye bene.” Adam nen calo otamo ni ebito ma peya ceng opoto. Ento “i kare ma ceng okwe,” Jehovah oloko ki Adam kacel ki Kawa. (Acak. 3:8) Jehovah odoro kot kun moko lok ada ma lubbe ki lagam ma Adam gin ki Kawa gumiyo. (Acak. 3:9-13) I ngeye, en ongolo kop i wi lubal magi. (Acak. 3:14-19) Ka ni en onongo onekgi i cawa meno cutcut, ci yubbe pi Adam, Kawa kacel ki likwayogi onongo pe bicobbe. (Ic. 55:11) Kadi bed ni to ki adwogi maraco ma bal okelo ocakke cutcut, Jehovah oye ni Adam gin ki Kawa gunywal lutino ma gibinongo mot ki i yub mukene ma En etye kwede. Kitung bot Lubanga, Adam gin ki Kawa guto woko i nino ma gutimo iye balli, pien Jehovah neno mwaka 1000 calo nino “acel.”​—2 Pet. 3:8.

8, 9. Bal pa Adam ogudo likwayone nining? (Nen cal ma tye i pot karatac 22.)

⁸ Tika bal ma Adam ki Kawa gutimo-ni gudo lutinogi? Onongo gudo. Jo Roma 5:12 tito ni: “Bal yam obino i lobo kun wok ki i dano acel, ka dong to obino pi bal, kit meno bene to onya oromo kin dano ducu, pien dano ducu gubalo.” Ngat ma okwongo to aye Abel. (Acak. 4:8) Lacen, lutino mukene ma Adam onywalogi guti ci guto. Tika gin bene gulako bal kacel ki to? Lakwena Paulo ogamo ni: “Pi dano acel ma pe obedo ki winy omiyo dano mapol ata gudoko lubalo.” (Rom. 5:19) Bal ki to ma walako ki bot Adam-mi gitye lukwor ma cwinygi col adada dok pe waromo ngwec ki botgi. Watye ka neno adwogi ma bal ki to gukelo i kom likwayo pa Adam kadi bed pe wangeyo ki pete tere ducu kit ma gulako kwede.

⁹ Man rwatte pien Baibul poro bal kacel ki to calo “bongo ma kiumo ki rok ducu woko, ki latambara ma kiyaro i wi rok ducu-ni.” (Ic. 25:7, Baibol pa Katoli.) Pe tye ngat mo ma twero bwot ki i bal kacel ki to. Pi meno, lok ada tye ni “dano ducu to i Adam.” (1 Kor. 15:22) Lapeny ma dong watwero penye kwede aye ma Paulo ocoyo ni: “Anga ma bilara ki i kom man ma to woko-ni?” Tika ngat mo twero? *​—Rom. 7:24

10. (a) Tyeng mene me Baibul ma ginyuto ni Jehovah bityeko to woko? (b) Tyeng magi gipwonyowa gin ango i kom Jehovah gin ki Wode?

¹⁰ Ada, Jehovah onongo twero laro Paulo. I nge lok i kom “bongo ma kiumo ki rok ducu,” Icaya ocoyo ni: “Rwot Lubanga dong bimwonyo to woko matwal, dok en bidunyo pig wang dano woko ducu.” (Ic. 25:8) Calo wego ma kwanyo gin ma miyo litinone gideno can kun bene dunyo pig wanggi, Jehovah cwinye yom me tyeko to woko! En bitimo man gin ki Yecu. I 1 Jo Korint 15:22 wakwano ni: “Macalo dano ducu to i Adam, en i kit yo acel-lu jo ducu gibimiyogi kwo i Kricito.” Ki bene, i nge penyo ni “Anga ma bilara?” Paulo omedde ni: “Apwoyo Lubanga pi Yecu Kricito Rwotwa!” (Rom. 7:25) Mar ma oweko Jehovah ocweyo dano-ni pe okwe woko i kare ma Adam gin ki Kawa  gujemo. Ki bene, ngat ma otiyo kacel ki Jehovah i cweyo luot mukwongo pe orwenyo mar matut ma en tye kwede pi dano. (Car. 8:30, 31) Ento onongo kibilaro dano ki i bal kacel ki to nining?

11. Gin ango ma Jehovah otimo me konyo dano?

¹¹ I kare ma Adam otimo bal, Jehovah ongolo to i wiye. Macalo adwogine, dano ducu gulako roc kacel ki to. (Rom. 5:12, 16) Wakwano ni: “Bal pa ngat acel omiyo kop oloyo dano ducu.” (Rom. 5:18) Gin ango ma Jehovah onongo twero timone me kwanyo bal ki to ma en ongolo i wi dano labongo dwoko piny rwom me ngolo kop atir? Wanongo lagamme i lok pa Yecu ni: “Wod pa dano . . . obino . . . pi miyo kwone me koko jo mapol.” (Mat. 20:28) Macalo ngat ma pe ki roc, Yecu onongo twero miyo ginkok. Ginkok-ki onongo bikelo ngolo kop atir nining?​—1 Tem. 2:5, 6.

12. Ginkok ango ma rom aroma ma kimiyo?

¹² Macalo ngat ma pe ki roc, Yecu bene onongo tye ki gen me kwo pi naka calo Adam. Yub pa Jehovah onongo tye me pongo lobo ki likwayo pa Adam ma gipe ki roc. Pi meno, Yecu omiyo kwone macalo gityer pi mar matut ma onongo en tye kwede pi Wonne ki likwayo pa Adam. Ada, Yecu omiyo kwone ma pe ki roc ma rom aroma ki kwo ma Adam orwenyo-ni. Lacen, Jehovah ocero Wode macalo cwec me cwiny. (1 Pet. 3:18) Jehovah oye gityer pa Yecu ma pe ki roc-ci macalo ginkok, nyo wel ma kiculo me wilo likwayo pa Adam kun minigi gen me kwo ma Adam orwenyo-ni. Man te lokke ni Yecu oleyo ka wang Adam. Paulo otito ni: “Yam gicoyo ni, ‘Dano mukwongo, Adam, odoko gin makwo’; ento Adam me agikkine odoko cwiny ma miyo kwo.”​—1 Kor. 15:45.

13. “Adam me agikkine” bitimo gin ango pi jo ma dong guto?

¹³ Kare bibino ma “Adam me agikkine” bidoko cwec me “cwiny ma miyo kwo” bot dano ducu. Pol pa likwayo pa Adam gibicerogi. Pingo? Pien gin kong gukwo ci guto woko. Pi meno, mitte ni myero kicergi me kwo i lobo.​—Jon 5:28, 29.

14. Yub ango ma Jehovah oketo me kwanyo roc ma Adam okelo i kom likwayone?

¹⁴ Kibigonyo dano nining ki i roc ma gitye iye-ni? Jehovah oketo Kerre i polo ma lulocce tye iye “Adam me agikkine” kacel ki jo mukene ma kiyerogi ki i lobo kany. (Kwan Niyabo 5:9, 10.) Jo ma gibiloc kacel ki Yecu i polo nongo dong gingeyo kit ma rac kwede me bedo ki roc. Pi mwaka alip acel, Yecu kacel ki jo ma gibiloc kwede-ni gibikonyo jo ma kwo i lobo wek gulweny ki rocgi.​—Yabo 20:6.

15, 16. (a) ‘Lakwor me agikki-ni’ obedo gin ango, dok kibityekone awene? (b) Ma lubbe ki 1 Jo Korint 15:28, gin ango ma Yecu bitimone cokcok-ki?

¹⁵ I nge mwaka alip acel me loc pa Ker-ri, nongo dong kigonyo jo ma gin lugen ki i cing lukwor ducu ma Adam okelo macalo adwogi me jemone. Baibul waco ni: “Macalo dano ducu to i Adam, en i kit yo acel-lu jo ducu gibimiyogi kwo i Kricito. Ento ngat acel acel i kakare: mukwongo Kricito, me wi mwaka, ka lacenne jo pa Kricito [jo ma gibiloc kacel kwede] i kare me dwogone. Ka dong agikki piny bio,  ma Kricito bimiyo iye ker i cing Lubanga Won, ma nongo dong otyeko turo kit loc ki twero ki tek ducu me cwiny. Pien en myero obed ka loc, nio ka Lubanga biketo lukworre ducu piny i te tyene. Lakwor ma gibityeko woko me agikki en aye to.” (1 Kor. 15:22-26) Ada, to ma walako ki bot Adam kibityekone woko. “Bongo” ma oumo rok ducu-ni nongo dong kikwanyo matwal.​—Ic. 25:7, 8.

¹⁶ Lakwena Paulo odolo te lokke kun waco ni: ‘Ka dong gityeko keto jami ducu i te locce, en Wod kikome bene bimine i te loc pa Lubanga, wek Lubanga dong ocok jami ducu i te locce.’ (1 Kor. 15:28) I kare meno nongo dong Wod pa Lubanga ocobo ticce. Ki yomcwiny madit, en bidwoko twerone bot Jehovah kun bene miyo bote dano ma dong gipe ki roc.

17. Gin ango ma kibitimone i kom Catan?

¹⁷ Ngo ma kibitimone i kom Catan ma okelo can ma dano gitye ka denone-ni? Niyabo 20:7-15 miniwa lagamme. I nge mwaka 1,000, kibiweko Catan temo dano pi tyen me agikki. Larac-ci kacel ki jo ducu ma gilubbe kibityekogi matwal i “to me aryo.” (Yabo 21:8) To man pe kibityekone pien jo ma gibito iye-ni pe dong gibibedo kwo matwal. Ento “to me aryo[-ni]” pe obedo lakwor pa jo ma gimaro dok gitiyo pi Lacwecgi.

18. Tic ma Lubanga omiyo bot Adam-mi kibicobone nining?

¹⁸ Dano ma gipe ki roc gibicung i nyim Jehovah ma gupore me nongo kwo ma pe tum labongo lakwor mo keken. Tic ma kimiyo bot Adam-mi nongo dong kicobo labongo en. Lobo bipong ki likwayone ma gibibedo ki yomcwiny me gwoko lobo kacel ki lee mapat pat. Myero wabed ki pwoc pien Jehovah bityeko lakwor me agikki, ma en aye to!