Cit atir i jami ma tye

Cit atir ka ma nyuto lok ma tye iye

Tika ‘Imaro Lawoti Macalo Imarre Keni’?

Tika ‘Imaro Lawoti Macalo Imarre Keni’?

“Mar lawoti macalo imarre keni.”​—MAT. 22:39.

WER: 73, 36

1, 2. Ginacoya nyuto nining ni mar pire tek?

 MAR obedo kit ma pire tek pa Lubanga Jehovah. (1 Jon 4:16) Ngat ma en okwongo cweyone aye Yecu, ma okwo kacel ki Lubanga pi mwaki bilion mapol i polo dok opwonyo yo mapat pat ma Lubanga nyuto kwede ki mar. (Kol. 1:15) I yo me kwone ducu, ma kwako kit ma en okwo kwede i lobo, Yecu onyuto i yo matut ni eniang ni Lubanga Jehovah lamar dok en oketo mar meno i tic. Pi meno, waromo bedo ki gen ni ka Jehovah gin ki Yecu gitye ka loc, ci gibiterowa i yo me mar pi naka.

2 I kare ma ngat mo openye ni Cik mene madit makato ducu, Yecu owaco ni: “‘Mar Rwot [Jehovah] Lubangani ki cwinyi ducu, ki tiponi [kwoni] ducu, ki tammi ducu. Man aye cik madit dok mukwongo. Ki me aryone ma rom kwede en ene ni, Mar lawoti macalo imarre keni.’”​—Mat. 22:37-39.

3. Anga ma ‘lawotwa’?

3 Yecu owaco ni maro luwotwa myero obed namba aryo ento mar pi Jehovah myero obed mukwongo. Man te lokke ni pire tek adada me nyuto mar i wat mo keken ma watye kwede ki jo mukene. Ento anga ma ‘lawotwa’? Ka ce itye ngat munyomme, lawoti macok kwedi aye dakoni nyo cwari. Ki bene, jo macok kwedwa aye Lukricitayo luwotwa, jo ma waworo kwedgi Lubanga acel me ada. Jo mukene ma gicok kwedwa aye jo mogo ma wanongogi i ticwa me pwony. Jo ma giworo Jehovah dok bene gilubo pwony pa Wode myero gunyut mar nining bot luwotgi?

MAR CWARI NYO DAKONI

4. Pingo nyom twero bedo maber kadi bed ni dano gitye ki roc?

4 Jehovah ocweyo Adam gin ki Kawa ci okelogi kacel macalo laco ki dako. Man aye obedo nyom me acel mukwongo timme. En onongo mito ni gubed ki yomcwiny, pe guket nyomgi dok gupong lobo ki lutinogi. (Acak. 1:27, 28) Ento, jemo i kom twero me loc pa Jehovah obalo nyom mukwongo dok okelo bal kacel ki to bot dano ducu. (Rom. 5:12) Kadi bed kumeno, Ginacoya tittiwa ni nyomwa pud romo bedo maber. Ginacoya tye ki tira maber loyo madok i kom nyom pien Jehovah aye Ocako te yub man.​—Kwan 2 Temceo 3:16, 17.

5. Pingo mar pire tek inyom?

5 Lok pa Lubanga nyuto ni mar en aye bedo ki wat macok ki jo mukene dok pire tek adada ka dano gimito ni gibed ki yomcwiny. Man tye lok ada ka odok i lok me nyom. I lokke ma ocoyo bot kacokke me Korint, lakwena Paulo owaco ni: “Mar diyo cwinye, dok lakica bene; mar pe lanyeko, pe wakke; pe nyatte, pe tiyo gin ma pe myero, pe yenyo gin mukemo en kene; pe bedo ki keccwiny, pe bedo kun keto cwinye i kom gin marac ma gitimo i kome; cwinye pe bedo yom i kom tim ma pe atir, ento cwinye bedo yom i lok ada. Mar diyo cwinye i kom jami ducu, ye lok ducu, dok bedo ki gen i kare ducu, keto tek bene me ciro jami ducu. Mar pe gik.” (1 Kor. 13:4-8) Ki lok ada, bedo ka tamo ki dok keto lok meno i tic bimedo yomcwiny ma tye i nyom.

Lok pa Lubanga nyuto kit ma iromo weko nyommi bedo maber (Nen paragraf me 6, 7)

6, 7. (a) Gin ango ma Baibul waco ma lubbe ki tela? (b) Laco ma Lakricitayo myero oter dakone nining?

6 Mar pire tek tutwal pien Lubanga oketo i Baibul cik ma iye lac ma lubbe ki yo me tela. Paulo otito ni: “Amito wunge ni wi laco acel acel en aye Kricito, wi dako aye cware, ki wi Kricito aye Lubanga.” (1 Kor. 11:3) Ento, tela me ot pe myero obed i yo ma nongo kidiyo jo me ot adiya. Me labolle, Jehovah telo Kricito i yo me kica ki dok paro pire, ma oweko Yecu onongo jolo telane. Yecu obedo ki pwoc i kom kit ma Lubanga telo kwede ki telane i yo me mar, ma oweko en owaco ni: “An amaro Won.” (Jon 14:31) Yecu onongo pe biwinyo kumeno ka Jehovah obedo ka telo telane i yo me gero nyo obedo ka tero Wode ma en maro i yo me aconya.

7 Kadi bed ni laco tye lawi dakone, Baibul cikke ni en myero ‘omi deyo bot dakone.’ (1 Pet. 3:7) Yo acel ma co giketo kwede deyo i kom mongi aye kace gitamo i kom cobo pekkigi dok giweko tamgi bedo mukwongo i jami mogo. Ki lok ada, Lok pa Lubanga waco ni: “Wun co bene wumar monwu i kit macalo Kricito omaro kwede lwak muye en ci omiyo kwone pigi.” (Ep. 5:25) Ada, Yecu omiyo kwone kulu pi lulub kore. Ka laco telo telane i yo me mar calo Yecu, ci bedo yot bot dakone me marre ki worre kun nongo mine i te telane.​—Kwan Tito 2:3-5.

MAR OMEGE KI LUMEGE

8. Lacaden acel acel myero onen Lakricitayo lawote nining?

8 I twok lobo lung, tye dano milion mapol ma gitye ka woro Jehovah dok gitito pi nyinge kacel ki yubbe. Lacaden acel acel myero onen Lakricitayo lawote nining? Lok pa Lubanga gamo ni: “Myero watiyu gin maber bot dano ducu, makato ducu myero watiyu bot utmegiwa ma guye Kricito.” (Gal. 6:10; kwan Jo Roma 12:10.) Lakwena Petero ocoyo ni: “Dong wulonyo cwinywu woko odoko maleng pi lubo lok ada, wek wubed ki mar ma goba pe iye macalo utmego; pi meno myero wumarre kekenwu mada ki cwinywu ducu.” Petero bene owaco bot Lukricitayo luwote ni: “Makato ducu wumok matek i marre kekenwu.”​—1 Pet. 1:22; 4:8.

9, 10. Pingo jo pa Lubanga gitye ma gunote i kingi?

9 Pien watye ki mar matut pi Lukricitayo luwotwa ma gitiyo pi Jehovah, man weko i wi lobo lung wabedo pat ki dul mukene-ni. Medo i kom meno, pien wamaro Jehovah dok walubo cikke, en konyowa ki cwiny maleng, teko ma pud dong tek loyo i wi polo ki lobo. Man konyowa me nongo mit pa note macalo omege kacel ki lumege ma ginote i twok lobo-ni ducu.​—Kwan 1 Jon 4:20, 21.

10 Me nyuto kit ma mar pire tek kwede i kin Lukricitayo, Paulo ocoyo ni: “Pi meno myero dong wuruk cwiny ma miyo wuparo pi can pa luwotwu, wubed ki kica, mwolo, woro ki diyo cwiny. Wudi cwinywu kekenwu, ngat acel acel odi cwinye i kom lawote, kun wutimo kica ki luwotwu i kinwu kekenwu pi balwu. Ka ngat mo i kinwu tye ki lok mo i kom lawote, timo kica pi bal myero obed tye macalo Rwot bene ceng otimowu kica. Ento makato magi ducu, myero wubed kun wupong ki mar. Pien mar keken aye tweyo jami ducu, ribogi kacel ma cobo bene maber licwic.” (Kol. 3:12-14) Pud dong watye ki pwoc madit ya ni mar, ma “tweyo jami ducu, ribogi kacel ma cobo bene maber licwic[-ci],” konyowa kadi bed wa a ki kabedo nyo rok mukene!

11. Mar ki note ginyuto dul pa Jehovah nining?

11 Mar me ada ki note ginyuto ni lutic pa Jehovah aye gitye i dini me ada, pien Yecu owaco ni: “Pi man dano ducu bingeyo ni wun lupwonnyena, ka mer [mar] tye i kinwu.” (Jon 13:34, 35) Lakwena Jon bene ocoyo ni: “Man aye gin ma bimiyo gineno jo ma gin litino pa Lubanga ki jo ma gin litino pa Catan: ngat ma pe timo gin ma tye atir pe latin pa Lubanga, kadi wa ngat ma pe maro ominne bene. Pien man aye lok ma wuwinyo nia i acakki, ni myero wamarre kekenwa.” (1 Jon 3:10, 11) Mar ki note ginyuto ni Lucaden pa Jehovah gitye jo ma gilubo kor Kricito, jo ma gitye ka cobo miti pa Lubanga kun gitiyo matek i tic me tito kwena maber me Ker pa Lubanga bot dano ma i twok lobo-ni lung.​—Mat. 24:14.

COKO “LWAK DANO MAPOL ATA”

12, 13. Ngo ma “lwak dano mapol ata[-ni]” gitye ka timone kombeddi-ni, dok gin ango ma bitimme i kom lumembane cokcok-ki?

12 Pol pa jo ma gitiyo pi Jehovah i twok loboni lung gitye i kin “lwak dano mapol ata . . . ma gua ki i rok ducu, ki i kaka ducu, ki dano ducu me wi lobo, ki leb ducu.” Gin “gucung i nyim komker [pa Lubanga] ki i nyim Latin romo [Yecu Kricito].” Gin gubedo angagi? “Magi aye gin jo ma gua ki i can madit atika, gin bene dong gutyeko lwoko jorgi i remo pa Latin romo odoko matar adada,” pien giketo niyegi i kom ginkok pa Yecu. Lumemba ma gitye i kin “lwak dano mapol ata[-ni]” gimaro Jehovah kacel ki Wode dok “gitiyo bote [Lubanga] i ode dyeceng ki dyewor.”​—Yabo 7:9, 14, 15.

13 Cokcok-ki Lubanga bijwero jo maraco ducu ma i wi loboni lung i “twon can madit atika[-ni].” (Mat. 24:21; kwan Jeremia 25:32, 33.) Ento pien Jehovah maro luticce, en bigwokogi macalo gurup kun weko gidonyo i lobone manyen. Kit ma kitito kwede cokcok mwaki 2,000 mukato angec, Lubanga “bijwayo pig wanggi woko ducu. To bene dong bibedo pe, kadi kumo nyo koko, nyo arem.” Tika itye ki miti madit me kwo i Paradic ka “gin macon dong ducu gurwenyo woko matwal”?​—Yabo 21:4.

14. Lwak dano mapol ata-ni dong welgi odongo lakwene?

14 I kare ma kare me agikki ocakke kwede i 1914, onongo jo ma gitiyo pi Jehovah gitye dano ma romo 5,000 keken i wi lobo lung. Pi mar ma gitye kwede pi luwotgi kacel ki kony pa cwiny pa Lubanga, udong jo ma kiwirogi ki cwiny maleng gutute i tic me tito kwena me Ker-ri. Macalo adwogine, i kareni lwak dano mapol ata ma gitye ki gen me kwo i lobo kitye ka cokogi. Welwa dong kato 8,000,000 kulu dok wanonge i kacokke ma romo 115,400 i wi loboni lung, dok welwa bene pud tye ka medde ameda. Me labolle, dano makato 275,500 gunongo batija me doko Lucaden i 2014​—wel man nyuto ni dano 5,300 ginongo batija cabit ki cabit.

15. Tit kong kit ma tic me tito kwena me Ker-ri tye ka wot kwede i kareni.

15 Tic me tito kwena kitye ka titone i yo me aura adada. Bukkewa ma gijenge i Baibul kitye ka gonyogi i leb makato 700 kulu. Wi Lubele aye pud dong magajin ma kitye ka pokone loyo i wi lobo lung. Kigoyo kopi makato 52,000,000 kulu dwe ki dwe i leb ma romo 247 kulu. Buk me Baibul Mono Ada Pwonyo Gin Ango? ma kitiyo kwede me kwano Baibul ki dano-ni dong kigoyo ma romo kopi 200,000,000 i leb makato 250 kulu.

16. Pingo dul pa Jehovah tye ka dongo medde ameda?

16 Welwa ma tye ka medde-ni tye macalo adwogi me bedo ki niye matek i kom Lubanga ki dok wajolo lok me Baibul​—ma Jehovah oweko kicoyo pi teko pa cwiny maleng-ngi. (1 Tec. 2:13) Ma dong pire tek loyo aye lonyo ma jo pa Jehovah gitye kwede i yo me cwiny​—kadi bed ni gitye ka kato ki i adegadega kacel ki aunauna pa Catan, “lubanga me lobo man.”​—2 Kor. 4:4.

POL KARE MAR JO MUKENE

17, 18. Kodi cwiny ango ma lutic pa Lubanga myero gubed kwede i kom jo ma gin pe luye?

17 Kodi cwiny ango ma lutic pa Jehovah myero gubed kwede i kom jo ma pe giworo Lubanga acel me ada? I ticwa me tito kwena, dano gijolo lokwa i yo mapat pat​—mogo i yo me mwolo ento mukene kigero. Ento labongo paro pi kit ma dano gijolo kwede lokwa, Lok pa Lubanga tye ki cik mogo ma myero lutic pa Lubanga myero gulubi. Baibul waco ni: “Lok ma wuloko myero obed lok mamit ma kado oromo maber, wek omi wunge kit ma myero wudok kwede i peny pa ngat acel acel.” (Kol. 4:6) Ka watuco tyen lok me niyewa bot dano ducu ma gipenyo pi gen ma watye kwede, omyero watim man ki “mwolo dok ki woro” pien mar pi luwotwa aye weko wawoto botgi.​—1 Pet. 3:15.

18 Wanyuto mar i kom luwotwa kadi bed ni rwod ot ma okeco okwero winyo lokwa kun nyuto cac i komwa. Wan walubo lanen pa Yecu pien, “I kare ma dano guyete en pe oyetogi. I kare ma en oneno can, pe oburo dano; ento omine kene bot ngat [Jehovah] ma ngolo kop atir.” (1 Pet. 2:23) Kadi bed watye kacel ki luye luwotwa nyo ki jo mukene, omyero wanyut cwiny me mwolo dok walub tira ma waco ni: “Pe wudwok tim marac pi tim marac, nyo yet ki yet.”​—1 Pet. 3:8, 9.

19. Cik mene ma Yecu omiyo madok i kom lukworwa?

19 Ka lutic pa Jehovah ginyuto cwiny me mwolo, ci nongo gitye ka lubo tira ma pire tek ma Yecu omiyo. I pwonye ma omiyo i Wi Got, en owaco ni: “Dok wuwinyo bene ka yam giwaco ni, ‘Mar lawoti ento ikwer lakworri.’ Ento an awaco botwu ni, Wumar lukworwu, dok bene wuleg Lubanga pi jo ma keto ayelayela i komwu, wek wudok litino pa Wonwu ma tye i polo. Pien en miyo cengnge tuc bot jo maraco ki jo mabeco bene, dok miyo kot cwer bot dano ma kitgi atir, ki bot jo ma pe kitgi atir bene.” (Mat. 5:43-45) Ki lok ada, macalo lutic pa Lubanga, omyero wapwonnye me ‘maro lukworwa’ kadi bed ni gitye ki cwiny marac i komwa.

20. Pingo mar pi Lubanga kacel ki luwotwa biromo lobo weng? (Nen cal ma tye i pot karatac 23.)

20 Lutic pa Jehovah myero gunyut i yo me kwogi ducu ni gimaro Jehovah ki luwotgi i jami ma gitimo. Me labolle, kadi bed ni jo mogo pe gijolo kwena me Ker ma watito-ni, omyero pud wamedde ki marogi ka gitye i peko. Lakwena Paulo ocoyo ni: “Pe wubed ki banya pa ngat mo i komwu. Ento wubed ki banya me marre kekenwu; pien jo ma maro luwotgi nongo dong gucobo cik. Pien cik mogo ma waco ni, ‘Pe itim abor, pe ineki, pe ikwal, cwinyi pe opukke i kom jami pa ngat mukene,’ ki kwa cik mogo mukene-gu gucokke kacel ki lok man ni, ‘Mar lawoti macalo imarre keni.’ Ngat ma maro dano, pe timo gin marac bot dano lawote; pi meno mar aye ma cobo cik.” (Rom. 13:8-10) Macalo Lucaden pa Jehovah, wan wanyuto mar me ada i lobo marac ma tye i te loc pa Catan, ma opong ki apokapoka kacel ki cwiny me gero-ni. (1 Jon 5:19) Ki lok ada, mar aye ma bidoro jami ducu ma bitimme i lobo manyen-ni ka nongo kijwero Catan, jogine ki dong jo ducu ma gin lujemo. Pud dong wabibedo ki mot madit ya ka dano ducu ma i lobo gimaro Lubanga kacel ki luwotgi!