2 Matsɛmɛ 18:1-37

  • Hezekia ba pee Yuda matsɛ (1-8)

  • Bɔ nɛ Israel nɔ yemi ɔ ba nyagbe ha (9-12)

  • Senakerib ba tua Yuda (13-18)

  • Rabshake tu munyu kɛ si Yehowa (19-37)

18  Ngɛ Israel Matsɛ Hoshea, Ela binyumu ɔ nɔ yemi jeha etɛne ɔ mi ɔ, Hezekia nɛ ji Yuda Matsɛ Ahaz binyumu ɔ bɔni matsɛ yemi.  E ye jeha 25 benɛ e bɔni matsɛ yemi ɔ, nɛ e ye nɔ jeha 29 ngɛ Yerusalem. E nyɛ biɛ ji Abi,* Zakaria biyo ɔ.  E ya nɔ nɛ e pee nɔ́ nɛ da ngɛ Yehowa hɛ mi kaa bɔ nɛ e nɛnɛ David pee ɔ.  Lɛ nɛ e je hehi nɛ ya hiɔwe* ɔ, nɛ e ywia wɔ titima amɛ, nɛ e po wɔ tso* ɔ kɛ fɔ si ɔ nɛ. Jehanɛ hu ɔ, e ywia akɔblee sinɔ ɔ nɛ Mose pee ɔ; ejakaa kɛ ba si jamɛ a be ɔ mi ɔ, Israelbi ɔmɛ haa nɛ afɔle sami lasuku jeɔ kɛ haa akɔblee sinɔ ɔ, nɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, a tsɛɛ lɛ ke akɔblee sinɔ wɔ.*  E kɛ e hɛ fɔ Yehowa, Israel Mawu ɔ nɔ; Yuda matsɛmɛ nɛ a ba ngɛ e se, kɛ ni nɛmɛ nɛ a sɛ e hlami ɔ tsuo ɔ, a ti nɔ ko be nɛ ngɛ kaa lɛ.  E pɛtɛ Yehowa he wawɛɛ. E jɔɔ we e se nyɛɛmi; e ya nɔ nɛ e ye kita amɛ nɛ Yehowa kɛ ha Mose ɔ nɔ.  Nɛ Yehowa kɛ lɛ ngɛ. He fɛɛ he nɛ e maa ya a, e peeɔ e ní ngɛ nile mi. E tsɔ Asiria matsɛ ɔ hɛ mi atuã, nɛ e kua lɛ sɔmɔmi.  Jehanɛ hu ɔ, e ye Filistibi ɔmɛ a nɔ kunimi hluu kɛ ya si Gaza kɛ e zugba kpɔ ɔmɛ a mi, kɛ je hwɔɔmi mɔ ɔ nɔ kɛ ya si ma nɛ a fia gbogbo wo he ɔ mi.*  Ngɛ Matsɛ Hezekia nɔ yemi jeha eywiɛne ɔ mi, nɛ ji Israel Matsɛ Hoshea, Ela binyumu ɔ nɔ yemi jeha kpaagone ɔ mi ɔ, Asiria Matsɛ Shalmaneser kuɔ kɛ ba tua Samaria, nɛ e bɔni ma a yi sami. 10  Jeha etɛ nyagbe ɔ, a ngɔ ma a; ngɛ Hezekia nɔ yemi jeha ekpane ɔ mi, nɛ ji Israel Matsɛ Hoshea nɔ yemi jeha nɛɛne ɔ mi ɔ, a ngɔ Samaria ma a. 11  Nɛ Asiria matsɛ ɔ nuu Israel nyɔguɛ kɛ ho Asiria ya, nɛ e ha nɛ a ya hi Hala, kɛ Habor ngɛ Gozan pa a he, kɛ Mediabi ɔmɛ a ma amɛ a mi. 12  Nɔ́ he je ji kaa a bui Yehowa, a Mawu ɔ gbi tue, mohu ɔ, a ya nɔ nɛ a tɔ̃ e somi ɔ, nɛ ji níhi tsuo nɛ Yehowa sɔmɔlɔ Mose wo mɛ he mlaa a nɔ. A bui tue, nɛ a yi nɔ hulɔ. 13  Ngɛ Matsɛ Hezekia nɔ yemi jeha nɛ ji 14 ɔ mi ɔ, Asiria Matsɛ Senakerib kuɔ kɛ ba tua Yuda mahi tsuo nɛ a fia gbogbo wo a he ɔ, nɛ e ngɔ ma amɛ. 14  Lɔ ɔ he ɔ, Yuda Matsɛ Hezekia tsɔ nɛ a kɛ sɛ gbi ya ha Asiria matsɛ ɔ ngɛ Lakish ke: “I tɔ̃. Moo je ye he, nɛ ma ha mo nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ o ma bi ngɛ ye dɛ ɔ.” Asiria matsɛ ɔ bi konɛ Yuda Matsɛ Hezekia nɛ wo sika hiɔ talɛnt* 300, kɛ sika tsu talɛnt 30. 15  Lɔ ɔ he ɔ, Hezekia ngɔ sika hiɔ tsuo nɛ ngɛ Yehowa we ɔ kɛ matsɛ we ɔ juetli to he ɔmɛ ɔ kɛ ha lɛ. 16  Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Hezekia hia* Yehowa we ɔ sinya amɛ, kɛ sinya tso ɔmɛ nɛ́ lɛ Yuda Matsɛ Hezekia nitsɛ ngɔ sika tsu kɛ ha he ɔ, nɛ e kɛ ha Asiria matsɛ ɔ. 17  Lɔ ɔ se ɔ, Asiria matsɛ ɔ tsɔ Tartan*, Rabsaris*, kɛ Rabshake* kɛ tabo babauu kɛ je Lakish kɛ ya Matsɛ Hezekia ngɔ ngɛ Yerusalem. A kuɔ kɛ ya Yerusalem, nɛ a ya da si ngɛ yiti je taku ɔ nyu dɔ ɔ he. Nyu dɔ nɛ ɔ ngɛ blɔ ngua a nɛ yaa níhi a he fɔli a zugba a nɔ ɔ nɔ. 18  Benɛ a tsɛ matsɛ ɔ kaa e je kpo kɛ ba a, Eliakim, Hilkia binyumu ɔ nɛ hyɛɛ we* ɔ nɔ ɔ, Shebna, nɛ ji womi ngmalɔ ɔ, kɛ Yoa, Asaf binyumu ɔ nɛ ji sane ngmalɔ ɔ je kpo kɛ ba a ngɔ. 19  Lɔ ɔ he ɔ, Rabshake de mɛ ke: “I kpa nyɛ pɛɛ, nyɛ ya de Hezekia ke, ‘Nɔ́ nɛ matsɛ ngua a, nɛ ji Asiria matsɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “Mɛni nɔ lɛ o ngɔ o hɛ kɛ fɔ ɔ? 20  O ngɛ dee ke, ‘I le ga, nɛ i ngɛ he wami nɛ ma kɛ hwu ta,’ se munyu nɛ ɔmɛ ji nya puu munyuhi. Mɛnɔ nɔ o ngɔ o hɛ kɛ fɔ loko o ngɛ ye hɛ mi atuã tsɔe ɔ? 21  Hyɛ! O kɛ o hɛ fɔ Egipt nɛ ji glã nɛ ku ta nɛ ɔ nɔ kaa e maa ye bua mo, glã nɛ ke nɔ ko kɛ pee dɛma tso ɔ, e maa gbɔ e dɛ mi ɔ. Jã nɛ Farao, Egipt matsɛ ɔ ngɛ kɛ ha nihi tsuo nɛ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ e nɔ ɔ. 22  Nɛ ke nyɛ de ke, ‘Waa kɛ wa hɛ fɔ Yehowa, wa Mawu ɔ nɔ’ ɔ, anɛ pi e hehi nɛ ya hiɔwe, kɛ e we afɔle sami latɛhi nɛ Hezekia je, nɛ e de Yuda kɛ Yerusalem ke, ‘Nyɛ kplã si ngɛ afɔle sami latɛ nɛ ɔ hɛ mi ngɛ Yerusalem’ ɔ lo?”’ 23  Jehanɛ ɔ, i kpa mo pɛɛ nɛ o kɛ ye nyɔmtsɛ ɔ, nɛ ji Asiria matsɛ ɔ nɛ po nga:* Ma ha mo okpɔngɔhi 2,000 kaa o ma ná okpɔngɔ nɔ hili kɛ ha mɛ tsuo lo. 24  Mo nɛ o ngɔ o hɛ kɛ fɔ Egipt nɔ kaa e ha mo ta zugba lɛhi kɛ okpɔngɔ nɔ hili ɔ, anɛ o ma nyɛ maa ye amlaalo kake nɛ lɛ ji nɔ nyafii pe kulaa ngɛ ye nyɔmtsɛ ɔ sɔmɔli ɔmɛ a kpɛti ɔ nɔ kunimi lo? 25  Anɛ pi Yehowa fami nya nɛ i kuɔ kɛ ba tua zugba nɛ ɔ nɛ ma kpata hɛ mi lo? Yehowa nitsɛ lɛ de mi ke, ‘Kuɔɔ kɛ ya tua zugba nɛ ɔ nɛ o kpata hɛ mi.’” 26  Kɛkɛ nɛ Eliakim, nɛ ji Hilkia binyumu ɔ, kɛ Shebna, kɛ Yoa de Rabshake ke: “Wa kpa mo pɛɛ nɛ o kɛ o sɔmɔli ɔmɛ nɛ tu munyu ngɛ Aram gbi mi, ejakaa wa maa nu sisi; o kɛ wɔ nɛ ko tu munyu ngɛ Yudabi ɔmɛ a gbi mi nɛ́ ni ɔmɛ nɛ a ngɛ gbogbo ɔ yi mi ɔ nɛ a ba nu.” 27  Se Rabshake de mɛ ke: “Nyɛ bu kaa nyɛɛ kɛ nyɛ nyɔmtsɛ ɔ nyɛ ngɔ pɛ lɛ ye nyɔmtsɛ ɔ tsɔ mi kɛ munyu nɛ ɔmɛ lo? Anɛ nyumuhi nɛ a hii si ngɛ gbogbo ɔ yi mi ɔ hu piɛɛ we he lo? A maa ye mɛ nitsɛmɛ a fĩ, nɛ a maa nu mɛ nitsɛmɛ a zami kaa nyɛ nɔuu.” 28  Kɛkɛ nɛ Rabshake te da si, nɛ e kpa ngmlaa wawɛɛ ngɛ Yudabi ɔmɛ a gbi ɔ mi, nɛ e de ke: “Nyɛɛ bu nɔ́ nɛ matsɛ ngua a, nɛ ji Asiria matsɛ ɔ ngɛ dee ɔ tue. 29  Nɔ́ nɛ matsɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ, ‘Nyɛ ko ha nɛ Hezekia nɛ sisi nyɛ, ejakaa e be nyɛe ma kpɔ̃ nyɛ ngɛ ye dɛ mi. 30  Nɛ nyɛ ko ha nɛ Hezekia nɛ ha nɛ nyɛɛ ngɔ nyɛ hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kɛ munyu nɛ ɔ ke: “Bɔ fɛɛ bɔ nɛ ji ɔ, Yehowa ma kpɔ̃ wɔ, nɛ a be ma nɛ ɔ ngɔe kɛ wo Asiria matsɛ ɔ dɛ mi.” 31  Nyɛ ko bu Hezekia tue, ejakaa nɔ́ nɛ Asiria matsɛ ɔ ngɛ dee ji nɛ ɔ nɛ: “Nyɛɛ kɛ mi nɛ ba kpata, nɛ́ nyɛ ba nu ye nane,* nɛ nyɛ ti nɔ fɛɛ nɔ maa ye lɛ nitsɛ e wai kɛ e fig tso nɔ ní, nɛ e maa nu lɛ nitsɛ e muɔ nɛ e toɔ nyu ngɛ mi ɔ mi nyu, 32  kɛ yaa si be nɛ ma ba nɛ ma ba ngɔ nyɛ kɛ ho zugba nɛ ngɛ kaa nyɛ nitsɛmɛ nyɛ zugba, nɛ ji zugba nɛ ngma* kɛ wai ehe ngɛ nɔ, zugba nɛ niye ní kɛ wai ngmɔhi ngɛ nɔ, zugba nɛ oliv tsohi kɛ hwo ngɛ nɔ ɔ nɔ ya. Kɛkɛ ɔ, nyɛ maa hi si nɛ nyɛ be gboe. Nyɛ ko bu Hezekia tue, ejakaa demi nɛ e ngɛ nyɛ dee ke, ‘Yehowa ma kpɔ̃ wɔ’ ɔ, sisimi lɛ e ngɛ nyɛ sisie ɔ nɛ. 33  Anɛ je ma amɛ a mawu ɔmɛ eko nyɛ nɛ e kpɔ̃ e zugba ngɛ Asiria matsɛ ɔ dɛ mi hyɛ lo? 34  Jije Hamat kɛ Arpad mawu ɔmɛ ngɛ? Jije Sefarvaim, Hena, kɛ Iva a mawu ɔmɛ ngɛ? Anɛ a kpɔ̃ Samaria ngɛ ye dɛ mi lo? 35  Zugba amɛ a nɔ mawu ɔmɛ tsuo a kpɛti te nɛɛ lɛ e nyɛ kpɔ̃ e zugba ngɛ ye dɛ, loko Yehowa lɛɛ, e ma kpɔ̃ Yerusalem ngɛ ye dɛ ɔ?”’” 36  Se ni ɔmɛ pee kɔ̃, nɛ a ha we lɛ heto, ejakaa matsɛ ɔ fã mɛ ke, “Nyɛ ko ha lɛ heto.” 37  Se Eliakim, nɛ ji Hilkia binyumu ɔ nɛ hyɛɛ we* ɔ nɔ ɔ, kɛ Shebna, nɛ ji womi ngmalɔ ɔ, kɛ Yoa, Asaf binyumu ɔ nɛ ji sane ngmalɔ ɔ gba a tade ɔmɛ nɛ a ba Hezekia ngɔ, nɛ a ba de lɛ níhi nɛ Rabshake de ɔ.

Sisi Ningmahi

Biɛ Abiya a kpiti pomi.
Aloo “a tsɛɛ lɛ ke Nehushtan.”
Nɛ ji, he fɛɛ he, nihi hiɛ ngɛ lejɛ ɔ jio, nihi pi ngɛ lejɛ ɔ jio.
Talɛnt kake peeɔ kilogram 34.2 (oz t 1,101). Hyɛ Mi Tsɔɔmi Munyu B14.
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “poo.”
Aloo “tabuli a nyatsɛ.”
Aloo “matsɛ we ɔ mi nikɔtɔma amɛ a hɛ mi nyɛɛlɔ.”
Aloo “da wolɔ nɔkɔtɔma.”
Aloo “matsɛ we.”
Aloo “i kpa mo pɛɛ, moo je ye nyɔmtsɛ ɔ, nɛ ji Asiria matsɛ ɔ atsinyɛ.”
Ngɛ Hebri gbi mi ɔ, “Nyɛɛ kɛ mi nɛ ba pee jɔɔmi, nɛ́ nyɛɛ je kpo kɛ ba ye ngɔ.”
Ngma nɛ a ngɛ tsɔɔe ngɛ hiɛ ɔ ji hwiit, blɛfo kɛ a henɔ ɔmɛ.
Aloo “matsɛ we.”