Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Johannes Rauthe nɛ e ngɛ fiɛɛe, eko ɔ, ngɛ jeha 1920 ɔ mi

A JE NGƐ WA YI NƆ SANE WOMIHI A MI

“I Ngɛ Ní Kpae Kɛ Ngɛ Yehowa Yi Jee”

“I Ngɛ Ní Kpae Kɛ Ngɛ Yehowa Yi Jee”

SEPTEMBER 1, 1915 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ tu kekleekle je mi ta a nɛ sã mahi maa pee 30 ɔ he munyu ke: ‘Ke a kɛ tahi tsuo nɛ a hwu kɛ be ɔ to ta nɛ je sisi ngɛ Yuropa a he ɔ, wa naa kaa tahi tsuo nɛ a hwu kɛ be ɔ sui he ko kulaa.’ Akɛnɛ ta a mi wa wawɛɛ he je ɔ, Hwɔɔmi Mɔ ɔ bɔ amaniɛ ke: ‘A tsi Matsɛ Yemi ní tsumi ɔ nya kɛ ya si be ko, titli ɔ, ngɛ Germany kɛ France.’

Mahi nɛ a ngɛ je ɔ mi ɔ tsuo ngɔ a he kɛ wo ta hwumi ɔ mi, enɛ ɔ he ɔ, Baiblo Kaseli ɔmɛ ye gbeye. Jehanɛ ɔ hu ɔ, a nui Kristofohi a sisi tomi mlaa nɛ tsɔɔ kaa a ko ngɔ a he kɛ wo ma he suɔmi sanehi a mi ɔ sisi saminya. Se kɛ̃ ɔ, a fia a pɛɛ si kaa a maa fiɛɛ sane kpakpa a. Akɛnɛ Wilhelm Hildebrandt suɔ kaa lɛ hu e ma tsu Matsɛ Yemi sɔmɔmi ní tsumi ɔ eko he je ɔ, e sɛ womi nɛ ji The Bible Students Monthly nɛ a pee ngɛ French gbi mi ɔ fuu. Pi nɛ e ya ngɛ sɔmɔe kaa blɔ gbalɔ ngɛ France, mohu ɔ, e ya lejɛ ɔ kaa Germany bi a ta bulɔ. Nɔ ko nɛ e wo ta buli a tade, nɛ France bi ɔmɛ buɔ lɛ kaa e ji a he nyɛlɔ ɔ, o nɛ lɛ nɛ e daa si ngɛ gbɛjegbɛ he nɛ e ngɛ manye munyu fiɛɛe kɛ ngɛ France bi hae.

Sɛ womihi a mi munyu nɛ a ngma ngɛ Hwɔɔmi Mɔ ɔ mi ɔ tsɔɔ kaa Baiblo Kaseli nɛ a ji Germany ta buli ɔ susu kaa e he hia nɛ a fiɛɛ Matsɛ Yemi ɔ he sane kpakpa a kɛ tsɔɔ nihi be mi nɛ a je we ta buli a tade ɔ ngɛ a he. Nyɛminyumu Lemke nɛ tsu ní kaa lɛ mi ta bulɔ ɔ tsɔɔ kaa e na nihi enuɔ nɛ a ngɛ munyu ɔ he bua jɔmi ngɛ ta buli nɛ e kɛ mɛ tsuɔ ní ɔ a kpɛti. E ngma ke: “I ngɛ ní kpae kɛ ngɛ Yehowa yi jee.”

Georg Kayser je we mi kɛ ho ta nga nɔ ya kaa ta bulɔ, se e kpale kɛ ba we mi kaa anɔkuale Mawu ɔ sɔmɔlɔ. Kɛ e ba lɛ kɛɛ? E nine su Baiblo Kaseli ɔmɛ a womi nɔ, nɛ e bua jɔ Matsɛ Yemi ɔ he anɔkuale ɔ he, nɛ enɛ ɔ ha nɛ e ngmɛɛ e ta tu ɔmɛ a he pue si. Lɔ ɔ se ɔ, e kɛ e he wui ta hwumi ɔ mi hu. Benɛ ta a ba nyagbe ɔ, e kɛ kã sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ jehahi fuu.

E ngɛ mi kaa Baiblo Kaseli ɔmɛ nui a he nɛ e sa kaa a yu ngɛ ma he suɔmi sanehi a he ɔ sisi saminya mohu lɛɛ, se a ní peepee je kpa kulaa ngɛ nihi nɛ a bua jɔ ta a he ɔ a he. Be mi nɛ nihi nɛ a kɛ a he woɔ ma kudɔmi sanehi a mi kɛ jami nya dali woɔ a ma aflangaahi a nɔ ɔ, Baiblo Kaseli ɔmɛ lɛɛ, a fĩ “Ganɔ nɛ yi nɔ jɔ” ɔ se. (Yes. 9:6) E ngɛ mi kaa a ti ni komɛ nyɛ we nɛ a yu a he kulaa ngɛ ma he suɔmi sanehi a he mohu lɛɛ, se a he munyu nɛ Baiblo Kaselɔ Konrad Mörtter tu kɛ nyɛɛ se nɛ ɔ ye wawɛɛ. E de ke: “I na ngɛ Mawu Munyu ɔ mi heii kaa e sɛ nɛ Kristofo no nɛ gbe nɔmlɔ.”​—2 Mose 20:13. *

Hans Hölterhoff nɛ e kɛ atsɛ̃se ko ngɛ womi nɛ ji The Golden Age ɔ he gɔgɔ fiae

Ngɛ Germany ɔ, mlaa ko be nɛ tsɔɔ kaa ke nɔ ko he nile ngmɛ́ lɛ blɔ kaa e ya ta a, e ma nyɛ ma kua ta buli a ní tsumi. Se ngɛ lejɛ ɔ po ɔ, Baiblo Kaseli nɛ a hiɛ pe 20 kua ta buli a ní tsumi. A bu a kpɛti ni komɛ kaa a yi ngɛ puɛe. Nihi nɛ a bu mɛ jã a kpɛti nɔ kake ji Gustav Kujath. A ngɔ lɛ kɛ ho godotsɛmɛ a hiɔ tsami he ya nɛ a ya ha lɛ tsopa. Hans Hölterhoff hu kua ta buli a ní tsumi, nɛ a wo lɛ tsu. Ngɛ tsu ɔ mi hu ɔ, e kua ní tsumihi tsuo nɛ e kɛ ta hwumi ngɛ tsakpa a. Nihi nɛ a hyɛɛ nihi nɛ a wo mɛ tsu ɔ a nɔ ɔ bɔ lɛ pã kɛ ya si be nɛ e nine kɛ e nane tsuo gbo. Benɛ nihi nɛ a ngɛ a nɔ hyɛe ɔ na kaa lɔ ɔ be hae nɛ e tsake e juɛmi ɔ, a wo e he gbeye kaa a maa gbe lɛ. Se Hans ya nɔ nɛ e fĩ si kɛ ya si benɛ ta a ba nyagbe.

Nyɛmimɛ nyumu kpahi nɛ a kɛ a he wo ta buli a ní tsumi mi ɔ kua ke a be ta hwumi níhi hɛɛe, nɛ a bi konɛ a ha mɛ ní tsumi nɛ e kɛ ta hwumi be tsakpa. * Johannes Rauthe hu pee jã nɛ a ha nɛ e ya tsu ní ngɛ tlee blɔhi a nɔ. A ha nɛ Konrad Mörtter ya tsu ní ngɛ hiɔ tsami he, nɛ Reinhold Weber hu tsu ní kaa nɛɛsi. August Krafzig bua jɔ kaa ní tsumi nɛ a ha lɛ ɔ ha we nɛ e ya ta nga nɔ. Baiblo Kaseli nɛ ɔmɛ kɛ Baiblo Kaseli kpahi fia a pɛɛ si kaa a maa da bɔ nɛ a nu suɔmi kɛ anɔkuale yemi sisi ha a nɔ kɛ sɔmɔ Yehowa.

Akɛnɛ Baiblo Kaseli ɔmɛ kɛ a he wui ta a hwumi mi he je ɔ, ma nikɔtɔmahi kpa mɛ si. Ngɛ jehahi nɛ nyɛɛ se ɔ a mi ɔ, a po sane akpehi abɔ kɛ fɔ Baiblo Kaseli nɛ a ngɛ Germany ɔ a nɔ ngɛ a fiɛɛmi ní tsumi ɔ he je, nɛ a kɛ mɛ ya kojomi he. Asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ nɛ ngɛ Germany ɔ hla nyɛmimɛ komɛ ngɛ Betel nɛ ngɛ Magdeburg ɔ nɛ a tsu mlaa sanehi a he ní, konɛ a kɛ ye bua nyɛmimɛ ɔmɛ.

Bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, Yehowa Odasefohi pee tsakemi ngɛ bɔ nɛ a nu Kristofohi a he nɛ e sɛ kaa a kɛ woɔ ma he suɔmi sanehi a mi ɔ sisi ha a he. Benɛ je mi ta enyɔne ɔ fɛ ɔ, a fĩ we ma ko ma ko se, nɛ a kɛ a he wui ta buli a ní tsumi mi hulɔ. Enɛ ɔ he ɔ, nihi na mɛ kaa a ji Germany ma a he nyɛli nɛ a wa mɛ yi mi wawɛɛ. Pee se ɔ, wa ma susu bɔ nɛ a wa mɛ yi mi ha a he ngɛ munyuyi nɛ ji, “A Je Ngɛ Wa Yi Nɔ Sane Womihi A Mi.”​—A je ngɛ wa yi nɔ sane womihi nɛ a ngɛ Central Europe ɔ mi.

^ kk. 7 Moo kane bɔ nɛ Baiblo Kaseli nɛ a je Britain ɔ pee a ní ngɛ kekleekle je mi ta a mi ha a ngɛ munyu nɛ ji, “From Our Archives​—They Stood Firm in an ‘Hour of Test’” (A Je Ngɛ Wa Yi Nɔ Sane Womihi A Mi​—A Fĩ Si Ngɛ Ka Be Ko Mi) nɛ je kpo ngɛ May 15, 2013 Blɛfo gbi Hwɔɔmi Mɔ ɔ mi.

^ kk. 9 A kɛ ga womi nɛ ɔ ha ngɛ womi nɛ ji Millennial Dawn (1904) Kpo 6 a mi, kɛ August 1906 German Hwɔɔmi Mɔ ɔ mi. September 1915 Hwɔɔmi Mɔ ɔ pee tsakemi ngɛ bɔ nɛ wa nu níhi a sisi ha a he, nɛ e tsɔɔ kaa e sɛ nɛ Baiblo Kaseli nɛ a tsu ta buli a ní tsumi. Se a munyu nɛ ɔ ji kpo ngɛ German Hwɔɔmi Mɔ ɔ mi.