BENƐ i ye jeha 12 ɔ, i yɔse kaa nɔ́ kpakpa ko ngɛ nɛ ma nyɛ ma pee kɛ ha nihi. Benɛ wa ya kpɔ mi kpe ko ɔ, nyɛminyumu ko bi mi ke ji ma suɔ kaa ma fiɛɛ kɛ tsɔɔ nihi. E ngɛ mi kaa i fiɛɛ we gblee lɛɛ, se i ha lɛ heto ke, “ee.” Wa ho zugba kpɔ ɔ mi ya, nɛ e ha mi womiyohi nɛ kɔɔ Mawu Matsɛ Yemi ɔ he. E de mi ke: “Yaa fiɛɛ kɛ tsɔɔ nihi nɛ a ngɛ gbɛjegbɛ ɔ se ɔ, konɛ imi hu ma fiɛɛ kɛ tsɔɔ nihi nɛ a ngɛ hiɛ ɔ.” Sawale nu mi lɛɛ, se i bɔni fiɛɛmi ngɛ wehi a mi. Nyakpɛ sane ji kaa e kɛ we nɛ i ha womiyohi nɛ i hɛɛ ɔ tsuo. I na kaa nihi a bua jɔ munyu nɛ i fiɛɛ kɛ ha mɛ ɔ he.

A fɔ mi ngɛ jeha 1923 ɔ mi, ngɛ Chatham ngɛ Kent nɛ ngɛ England. Ngɛ jamɛ a jeha a mi ɔ, nihi fuu susu kaa ke a hwu kekleekle je mi ta a ta a, a si himi maa pee kpakpa. Se níhi ya bɛ mi jã, enɛ ɔ he ɔ, nihi fuu a kɔni mi jɔ̃. Ye fɔli ɔmɛ hu a kɔni mi jɔ̃, ejakaa Baptist osɔfo ɔmɛ foɔ mɛ pɛ a nɔ́ mi. Benɛ i ye jeha nɛɛ ɔ, ye yayo yaa kpehi nɛ Baiblo kaseli komɛ nɛ a tsɛɛ mɛ ke, International Bible Students Association, nɛ mwɔnɛ ɔ, a le mɛ kaa Yehowa Odasefohi ɔ peeɔ ɔ. Nyɛmiyi ɔmɛ a kpɛti nɔ kake kɛ wɔ kase Baiblo ɔ kɛ Baiblo ɔ mi sanehi nɛ ngɛ womi nɛ ji The Harp of God ɔ mi. Ye bua jɔ níhi nɛ i kase ɔ he.

Niheyo ji mi, nɛ ye bua jɔ kaa i kɛ Mawu Munyu ɔ maa wo nihi a bua. E ngɛ mi kaa imi pɛ nɛ i pɔɔ fiɛɛmi ngɛ wehi a mi mohu lɛɛ, se be komɛ ɔ, ke i kɛ nihi ya fiɛɛmi ɔ, i kaseɔ ní kɛ jeɔ a ngɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ligbi ko nɛ i kɛ nyɛminyumu ko nɛ e wa a ngɛ fiɛɛe kɛ baisikle ngɛ zugba kpɔ ɔ mi ɔ, wa be osɔfo ko he, nɛ i de ke: “Apletsi lɛ yaa nɛ.” Nyɛminyumu ɔ ha nɛ wa wa, nɛ e ha nɛ wa hi si ngɛ tso ko nɔ. E de ke: “Mɛnɔ ha mo he blɔ kaa o kojo nɔ ko kaa apletsi ji lɛ? Ha nɛ waa kɛ bua jɔmi nɛ fiɛɛ sane kpakpa a kɛ tsɔɔ nihi, nɛ wa si kojomi ɔ kɛ ha Yehowa.” Nɔ́ hami ha nɛ ye bua jɔ wawɛɛ, nɛ i kase níhi fuu ngɛ mi ngɛ jamɛ a be ɔ mi.​—Mat. 25:31-33; Níts. 20:35.

Nyɛminyumu kpa ko nɛ e wa a, tsɔɔ mi kaa loko wa ma ná bua jɔmi ngɛ nɔ́ hami mi ɔ, be komɛ ɔ, e sa nɛ waa to wa tsui si. E yo ɔ sume Yehowa Odasefohi a sane. Ligbi ko ɔ, e tsɛ mi kɛ ya e we ɔ mi konɛ e to ye nya he nyu bɔɔ. E yo ɔ mi mi fu kaa e huno ɔ ngɛ fiɛɛe, nɛ e bɔni wɔ tea ba nɛ ngɛ daka mi fiaami. E kã we e yo ɔ hɛ mi, mohu ɔ, e kɛ bua jɔmi ngɔ tea ba daka a kɛ fɔ e to he. Jeha komɛ a se ɔ, nɔ́ kpakpa ko je e tsui si tomi ɔ mi kɛ ba. E yo ɔ ba pee Yehowa Odasefo no nɛ a baptisi lɛ.

 Suɔmi nɛ i ngɛ kaa ma ye bua nihi konɛ a ná hwɔɔ se he hɛ nɔ kami ɔ ya nɔ nɛ e mi wa. A baptisi i kɛ ye yayo ngɛ Dover ngɛ March 1940 ɔ mi. Ngɛ September 1939 ɔ mi ɔ, Britain bi kɛ Germany bi bɔni ta hwumi. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, i ye jeha 16. Ngɛ June 1940 ɔ mi ɔ, i daa si ngɛ wa sinya nya nɛ i na ta buli akpehi abɔ nɛ a ngɛ lɔlehi a mi kɛ bee. Jamɛatsɛmɛ ɔmɛ ji nihi nɛ a yi ná wami ngɛ ta nɛ a hwu ngɛ Dunkirk ɔ mi. I na kaa a be hɛ nɔ kami ko, lɔ ɔ he ɔ, i suɔ nɛ ma de mɛ nɔ́ ko ngɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ he. Pee se ngɛ jamɛ a jeha a mi nɔuu ɔ, Germany bi bɔni Britain bi oplɛmi fiaami. Daa gbɔkuɛ ɔ, i naa kaa Germany bi nɛ a ngɛ oplɛmi ɔ fiae ɔ ba beɔ kɛ kɔɔhiɔ mi lɛ ngɛ wa kpɔ ɔ mi. Wa nuɔ nɛ oplɛmihi ngɛ pɛe nɛ a ngɛ si nɔe, nɛ lɔ ɔ haa nɛ wa tsui poɔ wawɛɛ. Ke je na nɛ wa je kpo ɔ, wa naa wehi fuu nɛ a puɛ. E ha nɛ hɛ nɔ kami nɛ i ngɛ kaa Matsɛ Yemi ɔ pɛ ji nɔ́ nɛ ma ha nɛ wa ma ná tue mi jɔmi hwɔɔ se ɔ mi wa wawɛɛ.

Ngɛ jeha 1941 ɔ mi ɔ, i je ní tsumi nɛ e haa nɛ ye bua jɔɔ ɔ sisi. I kase mele peemi kɛ e dlami ngɛ Royal Dockyard nɛ ngɛ Chatham ɔ. E ji ní tsumi nɛ nihi fuu a bua jɔ he, nɛ i náa sika fuu ngɛ mi. Kɛ je blema tɔɔ nɛ Yehowa we bi le kaa e sɛ nɛ Kristofohi nɛ a hwu ta kɛ ha ma ko, aloo a kɛ a he nɛ hwu ta. Benɛ jeha 1941 ke e suu ɔ, wa ba nu sisi kaa e sɛ nɛ wa tsu ní ngɛ he nɛ a peeɔ tu ngɛ. (Yoh. 18:36) Wa peeɔ ta hwumi melehi nɛ a nyɛɛɔ nyu sisi, enɛ ɔ he ɔ, i ma ye juɛmi nya si kaa ma kpa ní tsumi nɛ ɔ, konɛ ma tsu be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ. He nɛ i ya kekleekle ji Cirencester nɛ ngɛ Cotswolds ɔ. Lejɛ ɔ ngɛ fɛu wawɛɛ.

Benɛ i ye jeha 18 ɔ, a wo mi tsu, ejakaa i kua ke i be ye he ngɔe kɛ wo ta buli a ní tsumi mi. Benɛ a nga si nya a kɛ wo imi nɔ kake too ye yi ɔ, gbeye nu mi wawɛɛ. Lɔ ɔ se nɔuu ɔ, buli ɔmɛ kɛ nihi nɛ a wo mɛ tsu ɔ ba bi mi nɔ́ he je nɛ a wo mi tsu ɔ, nɛ i kɛ bua jɔmi de mɛ ke, ye hemi kɛ yemi ɔ he je nɛ a wo mi tsu ngɛ.

Benɛ a je mi ngɛ tsu ɔ mi ɔ, i ya piɛɛ Leonard Smith * he nɛ wa fiɛɛ ngɛ mahi fuu nɛ a ngɛ Kent ɔ a mi. Jamɛ a ma a mi lɛ wa je. Ngɛ jeha 1944 ɔ mi ɔ, kɔɔhiɔ mi lɛhi nɛ a ji oplɛmihi nɛ kɔɔhiɔ mi lɛ kudɔlɔ ko be a mi ɔ ba nɔɔ si ngɛ Kent ma a mi. Ke Nazi kɔɔhiɔ mi lɛhi yaa fia oplɛmi ngɛ London ma a mi ɔ, a teɔ kɛ beɔ ngɛ Kent ma a yi nɔ tutuutu. A tsɛɛ jamɛ a oplɛmi ɔmɛ ke doodlebugs.E ji ta ko nɛ wo wa he gbeye wawɛɛ, ejakaa ke o nu kɔɔhiɔ mi lɛ ɔ he pɛ, o le kaa ngɛ tsuifia bɔɔ ko mi ɔ, kɔɔhiɔ mi lɛ ɔ ma ba nɔ si nɛ oplɛmi ɔ ma pɛ. Waa kɛ weku ko nɛ e mi bimɛ ɔmɛ a yibɔ ji enuɔ kase Baiblo ɔ. Be komɛ ɔ, wa kaseɔ ní ɔ ngɛ okplɔɔ ko nɛ a kɛ dade lɛ  pee sisi, konɛ ke oplɛmi ko ba puɛ a we ɔ, wa ko plaa. Nyagbenyagbe ɔ, a weku mi bi ɔmɛ tsuo ha nɛ a baptisi mɛ.

Benɛ ta a ba nyagbe ɔ, i kɛ jeha enyɔ tsu blɔ gbami ní tsumi ɔ ngɛ Ireland woyi je. Wa li kaa bɔ nɛ níhi ngɛ ha ngɛ Ireland ɔ je ekpa kulaa ngɛ England he. Wa yaa nihi a ngɔ ngɛ a sinyahi a nya, nɛ wa ya deɔ mɛ ke wa ji ma se sane kpakpa fiɛɛli, nɛ wa ngɛ tsu hlae. Wa haa nihi wa womi tɛtlɛɛ ɔmɛ eko ngɛ gbɛjegbɛ ɔmɛ a he. Nihi fuu susu kaa wa biɛɛ, ejakaa a le kaa jamɛ a ma a ji Katoliki bi a ma, nɛ nihi be wɔ tue bue! Benɛ nyumu ko wo wa he gbeye kaa e maa ye wɔ awi ɔ, i ya de polisi ko, se e bi mi ke, “Mɛni nyɛ ngɛ blɔ hyɛe kaa a maa pee nyɛ?” Wa li kaa osɔfo ɔmɛ ngɛ he wami wawɛɛ jã. Ke wa ha nihi womi nɛ a ngɔ ɔ, osɔfo ɔmɛ ma nyɛ ma ha nɛ a fie mɛ kɛ je a ní tsumihi a mi. A fie wɔ kɛ je he nɛ wa ngɛ ɔ.

E kɛ we nɛ wa ná le kaa, ke wa ya su ma ehe ko nɔ ɔ, e sa nɛ wa ya fiɛɛ ngɛ hehi nɛ osɔfohi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ li wɔ. Enɛ ɔ he ɔ, wa ya fiɛɛɔ ngɛ hehi nɛ a kɛ he nɛ wa ngɛ ɔ kɛ. Benɛ wa ya Kilkenny ɔ, waa kɛ niheyo ko ya kaseɔ ní si etɛ ngɛ otsi ɔ mi, e ngɛ mi kaa nihi nɛ a peeɔ basabasa a wo wa he gbeye kaa a maa gbe wɔ. Akɛnɛ ye bua jɔ kaa ma tsɔɔ nihi Baiblo ɔ mi anɔkualehi he je ɔ, i ngma womi nɔ ní kaa ma ya Watchtower Gilead Baiblo Sukuu ɔ konɛ a tsɔse mi kaa ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ.

Benɛ waa kɛ nyɔhiɔ enuɔ kase ní ɔ ta ngɛ New York ɔ, a wo wa ti nihi eywiɛ blɔ konɛ wa ya fiɛɛ ngɛ Caribbean Wo Kpɔ nyafinyafi ɔmɛ a nɔ. Ngɛ November 1948 ɔ mi ɔ, waa kɛ abalaa lɛ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Sibia nɛ e kami ji nanewɛɛ 59 ɔ je New York City. I hí abalaa lɛ mi hyɛ, lɔ ɔ he ɔ, ye bua jɔ wawɛɛ. Gust Maki nɛ e piɛɛ nihi nɛ waa kɛ mɛ ya sukuu ɔ he ɔ, tsu ní ngɛ mele mi hyɛ kaa nɔkɔtɔma. E tsɔɔ wɔ bɔ nɛ a woɔ abalaa nɔ nɛ a baa lɛ si ha, bɔ nɛ a kɛ kɔmpas tsuɔ ní ha, kɛ bɔ nɛ ke kɔɔhiɔ ngua ko ma a, a ma plɛ abalaa a ha. Nyɛminyumu Gust bɔ mɔde nɛ e kudɔ mele ɔ ligbi 30 sɔuu kɛ ya si be nɛ wa su Bahamas. Kɔɔhiɔ ngua gba wa nya hluu kɛ ya si be nɛ wa ya su lejɛ ɔ.

Benɛ wa fiɛɛ nyɔhiɔ bɔɔ ko ngɛ Bahamas wo kpɔ nyafinyafi ɔmɛ a nɔ ɔ, wa je lejɛ ɔ kɛ ho Leeward Wo Kpɔ ɔmɛ kɛ Windward Wo Kpɔ ɔmɛ a nɔ ya. Wo Kpɔ nɛ ɔmɛ je sisi ngɛ Virgin Wo Kpɔ nɛ ngɛ Puerto Rico kasa mi ɔ, kɛ ya su Trinidad. A mi kami ji si tomi 500. Waa kɛ jeha enuɔ fiɛɛ ngɛ wo kpɔhi nɛ a tsɔ a he nɛ Odasefo no ko be lejɛ ɔ a mi. Be komɛ ɔ, otsi komɛ beɔ nɛ wa nyɛ we nɛ waa mane sɛ gbi ko aloo wa nine nɛ su sɛ gbi ko nɔ ngɛ he nɛ wa ngɛ ɔ. Se wa bua jɔ wawɛɛ kaa wa fiɛɛ Yehowa munyu ɔ ngɛ wo kpɔ ɔmɛ a nɔ!​—Yer. 31:10.

Ke wa ya sa si ngɛ he ko ɔ, nihi nɛ a ngɛ ma a mi ɔ buɔ ba hyɛɔ wɔ. A ti ni komɛ nɛ mele kɛ blɛfo no hyɛ. Nihi nɛ a ngɛ wo kpɔ nɛ ɔmɛ a nɔ ɔ suɔ nubwɔ peemi, nɛ a le Baiblo ɔ mi saminya. A ha wɔ lo mumu, kɛ paya, kɛ gigɛ. E ngɛ mi kaa lɛ ɔ mi klee we tsɔ mohu lɛɛ, se wa nyɛɔ nɛ wa hooɔ ní, wa náa he ko nɛ wa hwɔɔ, nɛ wa fɔɔ níhi a he.

Wa jeɔ kpo nɛ wa ya fiɛɛɔ ha nihi ngɛ ligbi ɔ mi tsuo. Wa deɔ mɛ kaa wa maa tu munyu ko kɛ je Baiblo ɔ mi kɛ tsɔɔ mɛ. Ke du bu ɔ, wa fiaa mele ɔ mi ngmlɛ ɔ. Ke o na ma mi bi ɔmɛ nɛ a ma a, e ngɛ fɛu kɛkɛ. Ke a hɛɛ a kane ɔmɛ kɛ ma, nɛ o ngɛ mɛ hyɛe jee ɔ, kane ɔmɛ a la a peeɔ kaa dodoehi nɛ a ngɛ kpɛe nɛ a ngɛ kplee kɛ ma. Be komɛ ɔ, nihi maa pee lafa lɛ a baa, nɛ ke a bu munyu ɔ tue ta a, a bi ɔ sanehi hluu kɛ ya siɔ nyɔ ɔ mi tsuo. A bua jɔ la he,  enɛ ɔ he ɔ, wa fiaa Matsɛ Yemi la amɛ a mi munyu ɔmɛ kɛ woɔ womi nɔ nɛ wa gbaa kɛ haa mɛ. Wɔ ni eywiɛ ɔmɛ wa bɔɔ mɔde wawɛɛ nɛ wa jeɔ la a sisi, kɛkɛ ɔ, ma bi ɔmɛ hu kɛ a gbi ngɔngɔɛ ɔmɛ hu piɛɛ wa he kɛ la. Enɛ ɔ haa nɛ la a ngɔɔ wawɛɛ. Wa bua jɔɔ saminya!

Be ngɛ nɛ ke waa kɛ ni komɛ kase ní ta a, a kɛ wɔ nyɛɛɔ kɛ yaa weku kpa nɛ wa yaa slaa mɛ ɔ a ngɔ, konɛ a piɛɛ a he kɛ kase ní ɔ ekohu. Ke wa ye otsi komɛ ngɛ he ko nɛ be su kaa wa maa je ɔ, wa deɔ nihi nɛ a ngɛ munyu ɔ he bua jɔmi wawɛɛ ɔ kaa a kɛ ni kpa amɛ nɛ tsa ní kasemi ɔ nɔ kɛ ya si be nɛ wa maa kpale kɛ ba. Ke wa na bɔ nɛ a ti ni komɛ kɛ hɛdɔ tsuɔ ní tsumi nɛ waa kɛ wo a dɛ ɔ he ní ha a, wa bua jɔɔ wawɛɛ.

Mwɔnɛ ɔ, nihi fuu ya slaa si ngɛ wo kpɔ nɛ ɔmɛ a nɔ, se be ko nɛ be ɔ, e be jã. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, ke o ya lejɛ ɔ, takuhi nɛ a hɛ mi ngɛ bluu, wo nya zia, kɛ tãhi nɛ a pɔ he ngɛ lejɛ ɔ. Behi fuu ɔ, ke wa maa je wo kpɔ kake nɔ kɛ ya ekpa nɔ ɔ, wa peeɔ jã nyɔ mi. Ke wa ngɛ wo ɔ nɔ kɛ yaa a, wo mi bosohi slee kɛ nyɛɛɔ wa lɛ ɔ kasa mi. Wo ɔ nɔ jɔɔ dii, nɛ nɔ́ pɛ nɛ o tue maa nu ji bɔ nɛ lɛ ɔ ngɛ nyu ɔ gbae ha a. Ke nyɔhiɔ ɔ ngɛ tsɛe ngɛ wo ɔ nɔ ɔ, e ngɛ fɛu kɛkɛ. E ngɛ kaa blɔ ko nɛ a ka sika hiɔ ngɛ nɔ.

Benɛ waa kɛ jeha enuɔ fiɛɛ ngɛ wo kpɔ ɔmɛ a nɔ se ɔ, wa hia blɔ kɛ ho Puerto Rico ya, konɛ wa ya he lɛ nɛ moto ngɛ se. Be nɛ wa ya su lejɛ ɔ, i ya na nyɛmiyo ko nɛ e he ngɛ fɛu nɛ e ji ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ. A tsɛɛ lɛ ke Maxine Boyd. I ná suɔmi kɛ ha lɛ. Kɛ je e jokuɛ mi tɔɔ nɛ e kɛ kã fiɛɛɔ sane kpakpa a. Pee se ɔ, e ya sɔmɔ kaa ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ ngɛ Dominican Republic kɛ ya si jeha 1950, benɛ Katoliki nɔ yemi ɔ fie mɛ kɛ je ma a mi ɔ. Akɛnɛ i tsuɔ ní ngɛ mele mi he je ɔ, a ngmɛ mi blɔ kaa ma hi Puerto Rico ma a mi nyɔhiɔ kake pɛ. Lɔ ɔ se ɔ, ma hia blɔ kɛ ya wo kpɔ kpahi a nɔ, nɛ ma ya ye jehahi bɔɔ. Enɛ ɔ he ɔ, i de ye he ke, ‘Ronald koo biɛɛ, ke o bua jɔ yiheyo nɛ ɔ he ɔ, lɛɛ mo bi lɛ suɔmi amlɔ nɔuu.’ Otsi etɛ se ɔ, i ya bi lɛ suɔmi nɛ e kplɛɛ, nɛ ngɛ otsi ekpa mi ɔ, wa sɛ gba si himi mi. A ha nɛ i kɛ Maxine wa ya sɔmɔ kaa ma se sane kpakpa fiɛɛli ngɛ Puerto Rico. Enɛ ɔ he ɔ, i hí lɛ ehe nɛ wa ya he ɔ mi hyɛ.

Ngɛ jeha 1956 mi ɔ, a ha nɛ i bɔni sɔmɔmi kaa kpɔ mi nɔ hyɛlɔ, nɛ wa ya slaa asafohi. Nyɛmimɛ nɛ wa ya slaa mɛ ɔ a ti nihi fuu ji ohiatsɛmɛ, se ke wa ya slaa mɛ ɔ, wa bua jɔɔ wawɛɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ kɔpe ko nɛ a tsɛɛ ke Potala Pastillo ɔ, weku enyɔ komɛ ngɛ lejɛ ɔ, nɛ jokuɛwi hiɛ ngɛ a mi. I kpaa bɛ kɛ haa mɛ. I bi yiwi ɔmɛ a kpɛti nɔ kake nɛ a tsɛɛ lɛ ke Hilda ke ji e maa suɔ kaa e piɛɛ wa he kɛ ya fiɛɛmi. E ha heto ke: “I suɔ kaa ma pee jã, se i be nyɛe, ejakaa i be tokota nɛ ma wo.” Wa he eko ha lɛ, nɛ waa kɛ lɛ bɔni fiɛɛmi yami. Jeha komɛ a se, benɛ i kɛ Maxine ya slaa Brooklyn Betel ɔ ngɛ jeha 1972 ɔ mi ɔ, nyɛmiyo ko nɛ e gbe Gilead Sukuu ɔ nya pɛ ɔ su wa he. A ha lɛ he blɔ kaa e ya sɔmɔ ngɛ Ecuador, nɛ e piɛ bɔɔ nɛ e maa je. E bi wɔ ke: “Anɛ nyɛ kai mi lo? Imi ji jokuɛ yoyo ɔ nɛ je Pastillo nɛ e be tokota nɛ e kɛ maa ya fiɛɛmi ɔ nɛ.” Lɛ ji Hilda! Wa bua jɔ hluu kaa wa fo ya po!

Ngɛ jeha 1960 mi ɔ, a ha nɛ wa ya sɔmɔ ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ nɛ ngɛ Puerto Rico ɔ. E ngɛ mɔ siaudo enyɔ ko nɔ, ngɛ Santurce ngɛ San Juan. Sisi je ɔ, i kɛ Lennart Johnson lɛ tsuɔ ní tsumihi fuu. Lennart Johnson kɛ e yo ɔ ji kekleekle nihi nɛ a ba pee Yehowa Odasefohi ngɛ Dominican Republic, nɛ a ba Puerto Rico ngɛ jeha 1957 ɔ mi. Pee se ɔ, Maxine ji nɔ nɛ e sɛɛ womi tɛtlɛɛ ɔmɛ. E sɛɛ nɔ́ nɛ hiɛ pe akpe daa otsi. E bua jɔ e ní tsumi ɔ he, ejakaa e susuɔ nihi nɛ a nine suɔ jamɛ a mumi mi niye ní ɔ nɔ ɔ a he wawɛɛ.

Ye bua jɔ kaa i ngɛ sɔmɔe ngɛ Betel, ejakaa lɔ ɔ haa nɛ i kɛ ye he wami sɔmɔɔ Yehowa. Se sɔmɔmi ngɛ Betel ɔ be gbɔjɔɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, be nɛ a maa pee kekleekle mahi a kpɛti kpe ngɛ Puerto Rico ngɛ jeha 1967 ɔ mi ɔ, ní tsumi nɛ a kɛ wo ye dɛ ɔ, ha nɛ ye juɛmi gbɛ. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, Nathan Knorr ji nɔ nɛ da Yehowa Odasefohi a nya. E ba Puerto Rico. E ngɛ mi kaa i to lɔle he blɔ nya kɛ ha ma se sane kpakpa fiɛɛli nɛ a ba kpeɔ mohu lɛɛ, se Nathan Knorr li jã, enɛ ɔ he ɔ, e susu kaa i tsu we ní tsumi nɛ a kɛ wo ye dɛ ɔ. Pee se ɔ, e kã ye hɛ mi, nɛ e de mi kaa i li níhi a he blɔ nya tomi. Nɛ e tsɔɔ kaa i pue e hɛ mi si. I de we nɔ́ ko, se i susu kaa bɔ nɛ e kɛ mi ye ha a dɛ, lɔ ɔ he ɔ, ye mi mi fu bɔɔ. Se pee se nɛ i kɛ Maxine wa na Nyɛminyumu Knorr ɔ, e fɔ̃ wɔ nine kɛ ya e tsu mi nɛ e hoo ní nɛ wa ye.

 Wa je Puerto Rico kɛ ya slaa ye weku li ngɛ England si abɔ. Benɛ i kɛ ye yayo wa na anɔkuale ɔ, ye papaa lɛɛ e pɛtɛ we he. Se be fɛɛ be nɛ nihi maa je Betel ya tu munyu ngɛ lejɛ ɔ, ye yayo haa nɛ a ba toɔ wa we ɔ mi. Ye papaa to he hɛ kaa, asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a je Betel ɔ baa a he si, a be kaa osɔfo ɔmɛ nɛ a yu a he ngɛ e he jehahi nɛ be ɔ. Nyagbe ɔ, ngɛ jeha 1962 ɔ mi ɔ, e ha nɛ a baptisi lɛ kaa Yehowa Odasefo no.

Ye yo kpakpa Maxine gbo ngɛ jeha 2011 ɔ mi. I ngɛ blɔ hyɛe kaa a ma tle lɛ si nɛ ma na lɛ ekohu. Susumi nɛ ɔ woɔ ye bua! I kɛ Maxine hi si jeha 58. Benɛ wa ya Puerto Rico ɔ, Yehowa we bi 650 nɛ a ngɛ lejɛ ɔ, se benɛ Maxine ma gbo ɔ, Odasefohi a yibɔ ngɛ lejɛ ɔ su 26,000! Lɔ ɔ se ɔ, ngɛ jeha 2013 ɔ mi ɔ, a ngɔ asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ Puerto Rico ɔ kɛ ya piɛɛ United States nɔ́ ɔ he, nɛ a ha nɛ i ya sɔmɔ ngɛ Wallkill ngɛ New York. I ye jeha 60 sɔuu ngɛ Puerto Rico wo kpɔ ɔ nɔ, nɛ i ba pee kaa ma a mi no. I ba pee kaa ma a mi no kaa bɔ nɛ Puerto Rico bi ɔmɛ a we ovɔnɔ ko nɛ a tsɛɛ ke coquí ɔ ngɛ ɔ. Ke e su nyɔ mi ɔ, jamɛ a ovɔnɔ ɔ pɛɛ ke ko-kee, ko-kee. Se amlɔ nɛ ɔ, e sa nɛ ma je kɛ ya he kpa.

Loloolo ɔ, ye bua jɔ kaa i ngɛ Mawu sɔmɔe ngɛ Betel. I ye jeha 90 kɛ se. Ye ní tsumi ji kaa ma ya slaa Betel weku ɔ mi bimɛ konɛ ma wo mɛ he wami. A ha nɛ i le kaa kɛ je be nɛ i ba Wallkill ɔ, i ya slaa nihi nɛ a hiɛ pe 600. Ni komɛ hu ngɔɔ mɛ nitsɛmɛ a nyagbahi aloo a weku mi nyagbahi kɛ baa ye ngɔ. Ni komɛ hu ba biɔ mi ga womi ngɛ bɔ nɛ a ma plɛ kɛ ná bua jɔmi ngɛ sɔmɔmi nɛ a ngɛ sɔmɔe ngɛ Betel ɔ he. Nihi nɛ a sɛ gba si himi mi kɛ we hu baa ye ngɔ nɛ a ba biɔ ga womi. Ni komɛ nɛ a ha nɛ a kpale ho we mi ya konɛ a ya sɔmɔ kaa blɔ gbali ɔ hu baa ye ngɔ ba biɔ ga womi. Ke nihi ngɔ a nyagbahi kɛ ba ngɛ ye hɛ mi pue ɔ, i buɔ mɛ tue, nɛ behi fuu ke i na kaa e maa hi ɔ, i deɔ mɛ ke: “‘Mawu suɔ nɔ nɛ haa nɔ́ kɛ tsui mi jɔmi.’ Enɛ ɔ he ɔ, o bua nɛ jɔ ní tsumi nɛ a kɛ wo o dɛ ɔ he. Yehowa nɛ o ngɛ tsue ha.”​—2 Kor. 9:7.

Ke o suɔ kaa o bua nɛ jɔ ngɛ Betel aloo he kpa ko ɔ, e sa nɛ o kɛ o juɛmi nɛ ma nɔ́ he je nɛ nɔ́ nɛ o ngɛ pee ɔ he hia a nɔ. Nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa tsu ɔ ngɛ Betel ɔ ji Mawu ní tsumi. Lɔ ɔ yeɔ bua “tsɔlɔ anɔkualetsɛ kɛ ní lelɔ” ɔ nɛ e nyɛɔ haa nyɛmimɛ nɛ a ngɛ je kɛ wɛ ɔ a mumi mi niye ní. (Mat. 24:45) He fɛɛ he ko nɛ wa ngɛ Yehowa sɔmɔe ngɛ ɔ, wa náa he blɔhi kɛ jeɔ e yi. Ke Mawu de wɔ ke waa pee nɔ́ ko ɔ, nyɛ ha nɛ wa bua nɛ jɔ he, ejakaa “Mawu suɔ nɔ nɛ haa nɔ́ kɛ tsui mi jɔmi.”