1. Mɛni he je nɛ Yehowa bɔ níhi nɛ wami ngɛ mi?

BENƐ Yehowa bɔɛ nɔ́ ko nɔ́ ko ɔ, lɛ pɛ nɛ e ngɛ, se e hɛ ja we. Nɛ e hia we nɔ ko nɛ ma ha nɛ e bua nɛ jɔ. Se kɛ̃ ɔ, Mawu suɔ nɛ ni kpahi nɛ a ba si himi mi nɛ a ná bua jɔmi. Enɛ ɔ he ɔ, suɔmi nɛ Yehowa ngɛ ɔ ha nɛ e bɔni níhi bɔmi.​—La 36:9; 1 Yoh. 4:19.

2. Kɛ Yesu kɛ bɔfo ɔmɛ pee a ní ngɛ níhi nɛ Yehowa bɔ ɔ he ha kɛɛ?

² Kekleekle ɔ, Yehowa bɔ e Bi Yesu. Lɔ ɔ se ɔ, e gu Yesu nɔ “kɛ bɔ ní kpahi tsuo” nɛ bɔfohi kɛ adesahi ayɔhi abɔ hu piɛɛ he ɔ. (Kol. 1:16) Yesu bua jɔ kaa e kɛ e Tsɛ ɔ tsu ní. (Abɛ 8:30) Nɛ bɔfo ɔmɛ hu a bua jɔ benɛ a na nɛ Yehowa kɛ e Ga Ní Tsulɔ Kpanaa nɛ ji Yesu pee kake kɛ bɔ hiɔwe kɛ zugba a. Mɛni a pee kɛ tsɔɔ kaa a bua jɔ? Mɛ tsuo a “hwɔ lele” benɛ a bɔ zugba a, nɛ a ya nɔ nɛ a je Yehowa yi benɛ a na nɛ e bɔ ní kpahi tsuo nɛ adesahi hu piɛɛ he ɔ. (Hiob 38:7; Abɛ 8:31) Níhi tsuo nɛ Yehowa bɔ ɔ tsɔɔ kaa e ngɛ suɔmi kɛ nile.​—La 104:24; Rom. 1:20.

3. Kaa bɔ nɛ 1 Korinto Bi 15:21, 22 ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni nɛ Yesu kpɔmi afɔle sami ɔ ma ha nɛ wa ná?

³ Yehowa yi mi tomi ji kaa adesahi nɛ a ná bua jɔmi ngɛ si himi mi kɛ ya neneene ngɛ zugba nɛ nɔ ngɛ fɛu ɔ nɔ. Se benɛ Adam kɛ Hawa tsɔ atua kɛ si a Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi ɔ, yayami kɛ gbenɔ ngɔ a kɛ a bimɛ tsuo nyɔguɛ. (Rom. 5:12) Kɛ Yehowa pee e ní ha kɛɛ? Amlɔ nɔuu nɛ e to blɔ nya konɛ e kɛ kpɔ̃ adesahi. (1 Mose 3:15) Yehowa to kpɔmi nɔ́ ɔ he blɔ nya konɛ e kɛ ha nɛ Adam kɛ Hawa a bimɛ nɛ a ma fɔ ɔ nɛ a ye a he ngɛ yayami kɛ gbenɔ he. Nɛ e to blɔ nya konɛ adesahi nɛ a hla kaa a ma sɔmɔ lɛ ɔ nɛ a ná neneene wami. ​—Yoh. 3:16; Rom. 6:23; kane 1 Korinto Bi 15:21, 22.

4. Mɛni sane bimihi a he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

⁴ Si nɛ Yehowa wo kaa e ma tle nihi nɛ a gbo ɔ si kɛ ba wami mi ɔ tleɔ sane bimi babauu si. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, kɛ gbogboehi a si tlemi ɔ maa ya nɔ ha kɛɛ? Anɛ ke a tle wa suɔli nɛ a gbo ɔ si ɔ, wa maa le mɛ lo? Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ gbogboehi a si tlemi ɔ ma ha nɛ wa bua nɛ jɔ? Nɛ mɛni nɛ gbogboehi a si tlemi ɔ tsɔɔ wɔ ngɛ Yehowa suɔmi, nile kɛ e tsui si tomi ɔ he? Nyɛ ha nɛ wa susu sane bimi nɛ ɔmɛ a he.

5. Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ ma he ye kaa a be nihi si tlee kɛ ba wami mi si kake ɔ?

⁵ Yehowa maa gu e Bi ɔ nɔ kɛ tle nihi babauu si, se wa ma nyɛ ma de kaa a be mɛ tsuo si tlee kɛ ba wami mi si kake. Mɛni he je? Ejakaa ke tlukaa nɛ nihi babauu hyi zugba a nɔ ɔ, níhi maa pee basaa. Se Yehowa ji Mawu nɛ e peeɔ e ní ngɛ blɔ nya tomi nya. E le kaa loko tue mi jɔmi maa ba a, jã a to níhi a he blɔ nya saminya. (1 Kor. 14:33) Yehowa Mawu ngɔ nile kɛ tsui si tomi kɛ dla zugba a nɔ loko e bɔ adesahi. Yesu piɛɛ e he kɛ tsu ní tsumi nɛ ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, Yesu hu ma je su nɛ ɔmɛ kpo ngɛ Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ mi. E kɛ nihi nɛ a maa po Harmagedon ɔ maa pee kake kɛ dla zugba a nɔ konɛ a kɛ nya nihi nɛ a ma tle mɛ si ɔ a he.

6. Ngɛ Ní Tsumi 24:15 ɔ nya a, mɛnɔmɛ nɛ a maa piɛɛ nihi nɛ Yehowa ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ a he?

⁶ Nɔ́ nɛ pe kulaa a, e ma bi nɛ nihi nɛ a maa po Harmagedon ɔ nɛ a tsɔɔ nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ Mawu Matsɛ Yemi ɔ kɛ Yehowa mlaa amɛ a he ní. Mɛni he je? Ejakaa nihi babauu nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ  a kpɛti ni komɛ ji nihi nɛ a “dɛ.” (Kane Ní Tsumi 24:15.) E ma bi nɛ nimli nɛ ɔmɛ nɛ a pee tsakemihi bɔ nɛ pee nɛ a ná Kristo kpɔmi afɔle sami ɔ he se. Nihi ayɔhi abɔ nɛ a li Yehowa he nɔ́ ko nɛ a maa tsɔɔ mɛ anɔkuale nɛ kɔɔ Mawu he ɔ ji ní tsumi ngua. Anɛ a maa tsɔɔ nihi nɛ a ma tle mɛ si ɔ a kpɛti nɔ fɛɛ nɔ ní kaa bɔ nɛ waa kɛ nihi kaseɔ Baiblo ɔ mwɔnɛ ɔ lo? Anɛ a ma ha mɛ asafo, nɛ a ma tsɔse mɛ konɛ mɛ hu a tsɔɔ nihi nɛ a ma tle mɛ si ngɛ a se ɔ ní lo? Waa mlɛ kɛ ya si jamɛ a be ɔ nɛ waa hyɛ. Nɔ́ nɛ wa le ji kaa ngɛ Kristo Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ nyagbe ɔ, ‘zugba a tsuo maa le Yehowa.’ (Yes. 11:9) Waa kɛ bua jɔmi ma tsu ní wawɛɛ ngɛ Jeha Akpe ɔ mi!

7. Mɛni he je nɛ Mawu we bi maa nu he kɛ ha nihi nɛ a ma tle mɛ si ɔ ke a ngɛ mɛ ní tsɔɔe?

⁷ Ngɛ Kristo Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ mi ɔ, e sa nɛ Yehowa we bi tsuo nɛ a ya nɔ nɛ a pee tsakemi ngɛ a si himi mi bɔ nɛ pee nɛ a sa e hɛ mi. E sa nɛ mɛ tsuo a nu he kɛ ha nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ, nɛ a ye bua mɛ konɛ a nyɛ nɛ a ye susumi yayahi a nɔ, nɛ a pee Yehowa suɔmi nya ní. (1 Pet. 3:8) Nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ maa na kaa Yehowa we bi baa a he si nɛ a ngɛ mɛ “nitsɛmɛ [a] yi wami hemi ɔ he ní tsue,” nɛ a kɛ mɛ maa pee kake kɛ sɔmɔ lɛ.​—Filip. 2:12.

8. Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ maa hyɛ blɔ kaa wa maa le wa weku li kɛ wa huɛmɛ nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ a mi tso ɔ?

⁸ Ngɛ yi mi tomi komɛ a he je ɔ, wa ma nyɛ ma de kaa wa maa le wa suɔli nɛ a gbo nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ a mi tso. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ gbogboehi a si tlemi nɛ ya nɔ blema a nya a, wa ma nyɛ maa hyɛ blɔ kaa ke Yehowa tle nihi nɛ a gbo ɔ si kɛ ba wami mi ɔ, a maa tu munyu kaa bɔ nɛ a tuɔ munyu, a ma susu níhi a he kaa bɔ nɛ a peeɔ loko a gbo ɔ, nɛ wa ma nyɛ ma yo mɛ. Mo kai kaa Yesu ngɔ gbenɔ kɛ to mahe he, nɛ e ngɔ bɔ nɛ a tsɛ̃ɛɔ nɔ ko ngɛ mahe mi ha a kɛ to gbogboehi a si tlemi ɔ he. (Mat. 9:18, 24; Yoh. 11:11-13) Ke a tsɛ̃ɛ nɔ ko ngɛ mahe mi ɔ, e tsakee we, e peeɔ níhi kaa bɔ nɛ e ngɛ loko e kɛ hwɔ mahe ɔ, nɛ e kaiɔ níhi nɛ e pee loko e hwɔ mahe ɔ. Mo susu Lazaro sane ɔ he nɛ o hyɛ. E gbo ligbi eywiɛ sɔuu, nɛ e nɔmlɔ tso ɔ bɔni puɛmi. Se kɛ̃ ɔ, benɛ Yesu tle lɛ si pɛ ɔ, e nyɛmiyi ɔmɛ le e mi tso amlɔ nɔuu, nɛ Lazaro hu kai mɛ.​—Yoh. 11:38-44; 12:1, 2.

9. Mɛni he je nɛ a be nihi nɛ a gbo ɔ si tlee kɛ ba wami mi kaa nihi nɛ a ye mluku ɔ?

⁹ Yehowa wo si kaa nihi tsuo nɛ a maa hi Kristo nɔ yemi ɔ sisi ɔ a ti nɔ ko be dee hu ke: “I be he wami.” (Yes. 33:24; Rom. 6:7) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa nihi nɛ Yehowa ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ ma ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa. Se a be mluku yee amlɔ nɔuu. Ke a ye mluku ɔ, eko ɔ, a huɛmɛ kɛ a weku li be a mi tso lee. Mluku nɛ adesahi maa ye ɔ maa ya nɔ bɔɔbɔɔbɔɔ ngɛ Kristo Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ mi. Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ se loko Yesu maa ngɔ Matsɛ Yemi ɔ kɛ ha e Tsɛ ɔ. Jamɛ a be ɔ, adesahi maa ye mluku, nɛ Matsɛ Yemi ɔ maa gbe e ní tsumi nya.​—1 Kor. 15:24-28; Kpoj. 20:1-3.

10. Kɛ gbogboehi a si tlemi ɔ ma ha nɛ o nu he ha kɛɛ?

¹⁰ Kɛ o maa nu he ha kɛɛ ke o kɛ o suɔli nɛ a gbo ɔ kpe ekohu nɛ o ngɛ mɛ ngae? Anɛ bua jɔmi nɛ o ma ná a ma ha nɛ o muɔ aloo o fo ya? Anɛ o kɛ bua jɔmi ma la kɛ je Yehowa yi lo? Wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa wa ma ná suɔmi nɛ mi wa kɛ ha wa Tsɛ nɛ susuɔ wa he, kɛ e Bi nɛ ngɛ suɔmi nɛ e kɛ lɛ  pee kake kɛ to gbogboehi a si tlemi ɔ he blɔ nya a.

11. Ngɛ nɔ́ nɛ Yesu de ngɛ Yohane 5:28, 29 ɔ nya a, mɛni nɛ nihi nɛ a kɛ Mawu je mi bami he mlaahi tsuɔ ní ɔ ma ná?

¹¹ Moo po bua jɔmi nɛ nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ ma ná benɛ a ngɛ mɔde bɔe kaa a kɛ Mawu mlaa amɛ ma tsu ní ɔ he foni nɛ o hyɛ. Nihi nɛ a maa pee tsakemi nɛ ɔ maa hi si kɛ ya neneene ngɛ Paradeiso ɔ mi. Se Mawu be nihi nɛ a maa te si kɛ wo lɛ ɔ blɔ ngmɛe nɛ a hi Paradeiso ɔ mi konɛ a ko puɛ tue mi jɔmi nɛ maa hi lejɛ ɔ.​—Yes. 65:20; kane Yohane 5:28, 29.

12. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Yehowa maa jɔɔ nihi tsuo nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ?

¹² Ngɛ Mawu Matsɛ Yemi ɔ mi ɔ, anɔkuale munyu nɛ ngɛ Abɛ 10:22 ɔ maa bami ngɛ Mawu we bi a blɔ fa mi. Lejɛ ɔ de ke: “Mawu gbaami lɛ peeɔ nɔ niatsɛ; [e kɛ] dengme gbomi kɛ nɔ́ ko nɔ́ ko piɛ we he ha nɔ.” Akɛnɛ Yehowa mumi ɔ ngɛ a nɔ he je ɔ, Mawu we bi maa wa ngɛ mumi mi, nɛ tsɔɔ kaa bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, a ma ba hi kaa bɔ nɛ Kristo ngɛ ɔ, nɛ a maa ye mluku. (Yoh. 13:15-17; Efe. 4:23, 24) Daa ligbi ɔ, nɔmlɔ tso mi he wami nɛ a ngɛ ɔ maa hii nɔ puee nɛ a maa pee nimli kpakpahi. E maa pee bua jɔmi wawɛɛ nitsɛ! (Hiob 33:25) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ gbogboehi a si tlemi ɔ nɛ wa ma pue wa yi mi tɛ ngɛ he ɔ maa ye bua wɔ?

13. Ngɛ La 139:1-4 ɔ nya a, kɛ gbogboehi a si tlemi ɔ tsɔɔ bɔ nɛ Yehowa le wɔ ha kɛɛ?

¹³ Kaa bɔ nɛ wa susu he kɛ sɛ hlami ɔ, ke Yehowa tle nihi nɛ a gbo ɔ si kɛ ba wami mi ɔ, a ma susu níhi a he kaa bɔ nɛ a peeɔ sa a, nɛ a maa hi kaa bɔ nɛ a ngɛ loko a gbo ɔ. Mo susu nɔ́ nɛ lɔ ɔ tsɔɔ ɔ he nɛ o hyɛ. Yehowa suɔ mo wawɛɛ, nɛ e le níhi tsuo nɛ kɔɔ o he, nɛ e kaiɔ hulɔ. E le bɔ nɛ o susuɔ níhi a he ha, bɔ nɛ o nuɔ he ha, bɔ nɛ o tuɔ munyu ha kɛ bɔ nɛ o peeɔ o ní ha. Enɛ ɔ he ɔ, ke o gbo nɛ e ma tle mo si ɔ, e he be wae kaa e ma kai bɔ nɛ o ngɛ ha tutuutu. Matsɛ David le kaa Yehowa le wa ti nɔ fɛɛ nɔ saminya. (Kane La 139:1-4.) Kɛ wa nuɔ he ha kɛɛ ke wa le kaa Yehowa le wɔ saminya?

14. Ke wa pue wa yi mi tɛ ngɛ bɔ nɛ Yehowa le wɔ saminya ha a he ɔ, kɛ e sa nɛ waa nu he ha kɛɛ?

¹⁴ Ke wa pue wa yi mi tɛ ngɛ bɔ nɛ Yehowa le wɔ ha saminya a he ɔ, e maa ye bua wɔ nɛ waa na kaa e kɛ e juɛmi mɛ wa gbɔjɔmihi a nɔ. Mɛni he je? Ejakaa Yehowa susuɔ wa he wawɛɛ. E naa wa ti nɔ fɛɛ nɔ kaa e he jua wa. E naa níhi tsuo nɛ yaa nɔ ngɛ wa si himi mi nɛ náa wa nɔ he wami ɔ. Enɛ ɔ woɔ nɔ bua wawɛɛ! E sɛ nɛ waa nu he gblegbleegble kaa e piɛ wɔ pɛ. Be fɛɛ be ɔ, Yehowa ngɛ wa kasa nya, nɛ e suɔ nɛ e ye bua wɔ.​—2 Kron. 16:9.

15. Kɛ gbogboehi a si tlemi ɔ he hɛ nɔ kami ɔ tsɔɔ kaa Yehowa ngɛ nile ha kɛɛ?

¹⁵ Ke nɔ ko yeɔ gbenɔ gbeye ɔ, e he nyɛli kɛ lɔ ɔ ma nyɛ maa wo e he gbeye nɛ e pee níhi nɛ e sume. Nihi nɛ Satan kudɔɔ mɛ ɔ nyɛɔ nihi a nɔ konɛ a tsɔɔ a huɛmɛ a se blɔ aloo a pee nɔ́ ko nɛ a le kaa e dɛ. Se a be nyɛe maa nyɛ Yehowa we bi a nɔ nɛ a pee jã. Wa le kaa ke wa he nyɛli ɔmɛ gbe wɔ po ɔ, Yehowa ma tle wɔ si kɛ ba wami mi ekohu. (Kpoj. 2:10) Wa le kaa nɔ́ ko be nyɛe ma ha nɛ wa kpa Yehowa sɔmɔmi. (Rom. 8:35-39) Gbogboehi a si tlemi he hɛ nɔ kami nɛ Yehowa ha wɔ ɔ tsɔɔ kaa e le ní wawɛɛ! Hɛ nɔ kami nɛ ɔ nɛ e ha wɔ ɔ ha nɛ wa yi Satan we bi nɛ a woɔ wa he gbeye kaa a maa gbe wɔ ɔ gbeye. Jehanɛ hu ɔ, e haa nɛ wa peeɔ kã, nɛ wa yaa nɔ nɛ wa yeɔ Yehowa anɔkuale.

16. Mɛni sanehi nɛ e sa nɛ o bi o he, nɛ kɛ heto nɛ o ma ha a maa ye bua mo ha kɛɛ nɛ o na kaa hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ o ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ mi wa loo e mi wɛ?

 ¹⁶ Ke Yehowa he nyɛli kɛ gbenɔ wo o he gbeye ɔ, anɛ o ma ná hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Yehowa mi kaa e ma tle mo si kɛ ba wami mi ekohu lo? Kɛ o ma plɛ kɛ le kaa o ma ná hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Yehowa mi ha kɛɛ? Mo bi o he sane nɛ ɔmɛ: ‘Anɛ yi mi kpɔ nyafinyafihi nɛ i mwɔɔ ngɛ ye si himi mi daa ligbi ɔ tsɔɔ kaa i ngɔ ye hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ lo?’ (Luka 16:10) ‘Anɛ bɔ nɛ i peeɔ ye ní ngɛ si himi mi ha a tsɔɔ kaa i ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Yehowa mi kaa e ma ha mi ye he lo nya hiami níhi ke i ngɔ e Matsɛ Yemi ɔ kɛ ye kekle blɔ he lo?’ (Mat. 6:31-33) Ke o ha sane bimi nɛ ɔmɛ a heto ke ee ɔ, lɛɛ lɔ ɔ tsɔɔ kaa o ngɔ o hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ, nɛ o dla o he kɛ ha ka fɛɛ ka nɛ o kɛ maa kpe ngɛ o si himi mi ɔ.​—Abɛ 3:5, 6.

17. (a) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ gbogboehi a si tlemi ɔ tsɔɔ kaa Yehowa toɔ e tsui si? (b) Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa hɛ sa Yehowa tsui si tomi ɔ?

¹⁷ Yehowa to be nɛ e kɛ maa po ní yayahi nɛ ngɛ nɔ yae ngɛ Satan je yaya nɛ ɔ mi ɔ tsuo se. (Mat. 24:36) Ke be ɔ nɛ Yehowa to ɔ sui ɔ, e be jã pee. E suɔ kaa e ma tle nihi nɛ a gbo ɔ si kɛ ba wami mi, se e ngɛ e tsui si toe. (Hiob 14:14, 15) E ngɛ mlɛe konɛ be ɔ nɛ e su. (Yoh. 5:28) Wa ngɛ yi mi tomi kpakpahi a he je nɛ e sa nɛ wa bua nɛ jɔ kaa Yehowa ngɛ e tsui si toe. Mo susu he nɛ o hyɛ: Akɛnɛ Yehowa toɔ e tsui si he je ɔ, e ngɛ mlɛe nɛ nihi babauu nɛ imi kɛ mo hu wa piɛɛ he ɔ “nɛ a tsake a tsui.” (2 Pet. 3:9) Yehowa suɔ kaa nihi babauu nɛ a ná neneene wami. Lɔ ɔ he ɔ, nyɛ ha nɛ waa ngɔ wa ní peepee kɛ tsɔɔ kaa wa hɛ sa e tsui si tomi ɔ. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Kɛ gu nihi nɛ a “ngɛ su kpakpa nɛ ma ha nɛ a ná neneene wami” nɛ wa ma hla a se blɔ nɛ waa ye bua mɛ konɛ a ba sɔmɔ Yehowa a nɔ. (Níts. 13:48) Kɛkɛ ɔ, mɛ hu a ma ná Yehowa tsui si tomi ɔ he se.

18. Mɛni he je nɛ e sa kaa waa to wa tsui si kɛ ha ni kpahi?

¹⁸ Yehowa maa to e tsui si kɛ ya si Jeha Akpe ɔ nyagbe loko e ma ha nɛ waa ye mluku. Kɛ yaa si jamɛ a be ɔ, Yehowa pee klaalo kaa e maa ngɔ wa he yayami ɔmɛ kɛ ke wɔ. Enɛ ɔ he ɔ, wɔ hu wa ngɛ yi mi tomi he je nɛ e sa nɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma su kpakpahi nɛ ni kpahi ngɛ ɔ nɔ, nɛ waa to wa tsui si kɛ ha mɛ. Mo susu nyɛmiyo ko nɔ hyɛmi nɔ́ he nɛ o hyɛ. E huno pee yeyeeye  wawɛɛ nɛ e kpa wa kpe ɔmɛ yami. Nyɛmiyo ɔ de ke, “E he wa ha mi wawɛɛ. Yi mi nɛ wa to kɛ ha hwɔɔ se ɔ tsuo puɛ.” Se ngɛ lɔ ɔ tsuo mi ɔ, nyɛmiyo ɔ to e tsui si kɛ ha e huno ɔ. E ngɔ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ, nɛ e kɔni mi jɔ̃ we. E ngɔɛ e juɛmi kɛ ma nyagba a nɔ, mohu ɔ, e ngɔ e juɛmi kɛ ma ní kpakpahi nɛ ngɛ e huno ɔ he ɔ nɔ kaa bɔ nɛ Yehowa peeɔ ɔ. E de ke, “Ye huno ɔ ngɛ su kpakpahi fuu, nɛ e ngɛ e he mɔde bɔe konɛ e nyɛ nɛ e ye e nyagba a nɔ.” Kaa bɔ nɛ nyɛmiyo ɔ pee ɔ, e sa nɛ waa to wa tsui si kɛ ha wa weku li, loo nihi nɛ a ngɛ asafo ɔ mi nɛ a ngɛ mɔde bɔe kaa a maa da a nyagbahi a nya a!

19. Mɛni e sa nɛ waa fia wa pɛɛ si kaa wa maa pee?

¹⁹ Benɛ a bɔ zugba a pɛ ɔ, Yesu kɛ bɔfo ɔmɛ tsuo a bua jɔ. Ke jã a, lɛɛ moo hyɛ bua jɔmi nɛ a ma ná ke adesahi nɛ a ye mluku nɛ a suɔ Yehowa a hyi zugba a nɔ nɛ a ngɛ lɛ sɔmɔe. Mo susu bua jɔmi nɛ nihi nɛ a maa piɛɛ Kristo he kɛ ye matsɛ ɔ ma ná ke a na nɛ adesahi ngɛ a ní tsumi ɔmɛ a he se náe ɔ he nɛ o hyɛ. (Kpoj. 4:4, 9-11; 5:9, 10) Mo susu benɛ bua jɔmi ma ba da nɔ́ nami nane mi, nɛ́ hiɔ, aywilɛho kɛ gbenɔ be si hie hu ɔ he nɛ o hyɛ. (Kpoj. 21:4) Kɛ yaa si jamɛ a be ɔ, moo fia o pɛɛ si kaa o maa kase wa Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi kɛ nile, nɛ e toɔ e tsui si ɔ. Ke o pee jã a, si fɔfɔɛ fɛɛ si fɔfɔɛ nɛ o kɛ maa kpe ɔ, o maa ya nɔ ma ná bua jɔmi. (Yak. 1:2-4) Nyɛ ha nɛ wa bua nɛ jɔ Yehowa si womi nɛ ji, “a ma tle nihi . . . si kɛ je gbeje” ɔ he!​—Níts. 24:15.