1. Mɛni he je nɛ Yesu ngɔ e sɛ nyɛɛli ɔmɛ kɛ to jijɔhi a he ɔ?

YESU ngɔ huɛ bɔmi nɛ ngɛ e kɛ e kaseli ɔmɛ a kpɛti ɔ kɛ to huɛ bɔmi nɛ ngɛ to hyɛlɔ kɛ e jijɔhi a kpɛti ɔ he. (Yoh. 10:14) Nɔ́ he tomi nɔ́ nɛ ɔ sa wawɛɛ. Jijɔhi le a nɔ hyɛlɔ nɛ a buɔ e gbi tue. Nyumu ko to enɛ ɔ he hɛ nɛ e de ke: “Wa suɔ nɛ wa sa jijɔ komɛ foni kɛ pee video, enɛ ɔ he ɔ, wa suɔ nɛ a ba wa kasa nya. Se a bɛ wa kasa nya ejakaa a li wa gbi. To hyɛlɔ wayoo ko ba nɛ e tsɛ mɛ kɛkɛ nɛ a nyɛɛ e se.

2-3. (a) Mɛni Yesu se nyɛɛli peeɔ kɛ tsɔɔ kaa a buɔ e gbi tue? (b) Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ kɛ nɔ́ nɛ nyɛɛ se ɔ mi?

² Jamɛ a nyumu ɔ níhi a si kpami ɔ kaiɔ wɔ munyu nɛ Yesu tu kɛ kɔ e jijɔ ɔmɛ nɛ ji e kaseli ɔmɛ a he ɔ. E de ke: “A maa nu ye gbi.” (Yoh. 10:16) Se Yesu ngɛ hiɔwe. Lɛɛ kɛ wa maa pee kɛ nu e gbi ha kɛɛ? Wa ma nyɛ maa nu e gbi ke waa kɛ e tsɔɔmi ɔmɛ tsu ní ngɛ wa si himi mi.—Mat. 7:24, 25.

³ Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ kɛ nɔ́ nɛ maa nyɛɛ enɛ ɔ se ɔ mi ɔ, wa ma susu Yesu tsɔɔmi ɔmɛ ekomɛ a he. Yesu tsɔɔ wɔ ní komɛ nɛ e sa nɛ wa kpa peemi kɛ ní komɛ nɛ e sa nɛ waa pee. Kekleekle ɔ, wa ma susu níhi enyɔ nɛ to hyɛlɔ kpakpa a de wɔ ke wa kpa peemi ɔ he.

4. Ngɛ Luka 12:29 ɔ nya a, mɛni ma nyɛ ma ha nɛ waa ‘pee yeyeeye nɛ waa ye tsui’ ɔ?

⁴ Kane Luka 12:29. Yesu wo e kaseli ɔmɛ ga kaa a “kpa yeyeeye peemi kɛ tsui yemi” ngɛ níhi nɛ hia mɛ ngɛ a si himi mi ɔ he. Wa le kaa Yesu ga womi ɔmɛ tsuo da nɛ nile ngɛ mi. Wa suɔ kaa waa kɛ Yesu ga womi ɔmɛ ma tsu ní, se be komɛ ɔ, e peemi be gbɔjɔɔ. Mɛni he je?

5. Mɛni ma ha nɛ eko ɔ, ni komɛ maa pee yeyeeye ngɛ a si himi mi hiami níhi a he ɔ?

 ⁵ Ni komɛ ma nyɛ maa pee yeyeeye ngɛ bɔ nɛ a maa pee kɛ ná niye ní, heha nɔ́, kɛ hwɔ he ɔ he. Eko ɔ, ngɛ ma nɛ a ngɛ mi ɔ, nihi fuu yeɔ ohia nɛ e he wa kaa a ma ná ní tsumi ma tsu ngɛ lejɛ ɔ. Eko ɔ, e he waa ha mɛ kaa a ma ná sika bɔ nɛ sa konɛ a kɛ hyɛ a weku ɔmɛ a nɔ. Aloo eko ɔ, nɔ nɛ tsuɔ ní nɛ e naa sika kɛ hyɛɔ weku ɔ nɔ ɔ gbo, enɛ ɔ he ɔ weku ɔ nɛ sika kɛ hyɛ a he. Jehanɛ hu eko ɔ, nihi a ní tsumi je a dɛ ngɛ COVID-19 hiɔ ɔ nɛ ba a he je. (Fiɛlɔ 9:11) Ke waa kɛ nyagba nɛ ɔmɛ eko loo ekpa komɛ ngɛ kpee ɔ, kɛ wa ma plɛ kɛ ngɔ Yesu ga womi nɛ ji wa kpa yeyeeye peemi ɔ kɛ tsu ní ha kɛɛ?

6. Moo tsɔɔ nɔ́ nɛ ba bɔfo Petro nɔ be ko mi.

⁶ Be ko benɛ bɔfo Petro kɛ bɔfo kpa amɛ ngɛ lɛ mi ngɛ Galilea Wo ɔ nɔ nɛ ahumi ko ngɛ fiae ɔ, a na Yesu nɛ e ngɛ nyɛɛe ngɛ wo ɔ nɔ. Petro de ke: “Nyɔmtsɛ, ke mo ɔ, lɛɛ fã mi nɛ ma nyɛɛ nyu ɔ hɛ mi kɛ ba o ngɔ.” Benɛ Yesu de lɛ ke e “ba” a, Petro kple si kɛ je lɛ ɔ mi nɛ e “nyɛɛ nyu ɔ hɛ mi kɛ yaa Yesu ngɔ.” Mo kadi nɔ́ nɛ ya nɔ pee se ɔ. “Benɛ e hyɛ kɔɔhiɔ nɛ nya wa a, e ye gbeye. Nɛ benɛ e bɔni mumi ɔ, e kpa ngmlaa ke: ‘Nyɔmtsɛ, he ye yi wami!’” Yesu kpa e nine mi nɛ e pɛtɛ e he nɛ e he e yi wami. Mo kai kaa benɛ Petro ngɛ Yesu hyɛe ɔ,  e nyɛ nɛ e nyɛɛ nyu ɔ hɛ mi. Se benɛ Petro hyɛ kɔɔhiɔ nɛ ngɛ fiae ɔ, e ye gbeye wawɛɛ nɛ e bɔni mumi.—Mat. 14:24-31.

7. Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Petro nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi?

⁷ Wa ma nyɛ maa kase nɔ́ ko ngɛ Petro nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ mi. Benɛ e kple si ngɛ lɛ ɔ mi nɛ e ngɛ nyɛɛe ngɛ wo ɔ hɛ mi ɔ, e susuu we kaa kɔɔhiɔ nɛ ngɛ fiae ɔ maa wo e he gbeye nɛ e ma bɔni mumi. E suɔ nɛ e nyɛɛ nyu ɔ hɛ mi kɛ ya ná Yesu. Se akɛnɛ e kpa Yesu hyɛmi he je ɔ, kɔɔhiɔ nɛ ngɛ fiae ɔ wo e he gbeye. Mwɔnɛ ɔ, wa hia hemi kɛ yemi nɛ wa kɛ da wa nyagba amɛ a nya kaa bɔ nɛ Petro hu hia hemi kɛ yemi nɛ e kɛ maa nyɛɛ nyu ɔ hɛ mi ɔ. Ke wa ngɔɛ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa kɛ e si womi ɔmɛ a nɔ ɔ, wa hemi kɛ yemi ɔ mi ma nyɛ ma gbɔjɔ, nɛ e maa pee kaa nɔ́ nɛ wa nyagba amɛ ha nɛ wa ngɛ mue. Ngɛ nyagba saisaa nɛ waa kɛ maa kpe ɔ mi ɔ, e sa nɛ waa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa kɛ he wami nɛ e ngɛ nɛ e kɛ ma nyɛ maa ye bua wɔ ɔ nɔ. Mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ pee jã?

8. Mɛni he je nɛ e sɛ nɛ waa pee yeyeeye tsɔ ngɛ wa hiami níhi a he ɔ?

⁸ E sɛ nɛ waa pee yeyeeye ngɛ nyagbahi nɛ waa kɛ kpeɔ ɔ a he. Mohu ɔ, e sa nɛ waa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ. Mo kai kaa Yehowa nɛ ji wa Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi ɔ wo wɔ si kaa ke wa ngɔ e jami kɛ ye kekleekle blɔ he ngɛ wa si himi mi ɔ, e ma ha wɔ níhi tsuo nɛ wa hia a. (Mat. 6:32, 33) E yeɔ e si womi nɛ ɔ nɔ be fɛɛ be. (5 Mose 8:4, 15, 16; La 37:25) Ke Yehowa hyɛɔ lohwe pɛlitsɛmɛ kɛ mɔmɔhi a nɔ ɔ, lɛɛ e sɛ kaa wa peeɔ yeyeeye kɔkɔɔkɔ ngɛ nɔ́ nɛ wa maa ye kɛ nɔ́ nɛ wa maa wo ɔ he! (Mat. 6:26-30; Filip. 4:6, 7) Kaa bɔ nɛ fɔli haa a bimɛ a hiami ní akɛnɛ a suɔ mɛ he je ɔ, jã kɛ nɛ wa hiɔwe Tsɛ ɔ hu tsuɔ e sɔmɔli a hiami níhi a he ní kɛ haa mɛ akɛnɛ e suɔ mɛ ɔ he je. Wa ngɛ nɔ mi mami kaa Yehowa maa hyɛ wa nɔ!

9. Mɛni o ma nyɛ maa kase ngɛ nyɛminyumu ɔ kɛ e yo ɔ a níhi a si kpami ɔ mi?

⁹ Nyɛ ha nɛ wa susu nɔ hyɛmi nɔ́ ko nɛ tsɔɔ kaa Yehowa ma nyɛ ma tsu wa hiami níhi a he ní ha wɔ ɔ he. Nyɛminyumu ko kɛ e yo nɛ a ngɛ be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi ɔ ngɔ a lɔle kɛ ya ngɔ nyɛmimɛ yi komɛ ngɛ wesa he ko kɛ ya asafo mi kpe. E he mɛ ngmlɛfia kake kɛ se kɛ ya su lejɛ ɔ. Nyɛminyumu ɔ de ke: “Benɛ a kpa asafo mi kpe ɔ, wa fɔ nyɛmiyi ɔmɛ nine kaa a kɛ wɔ nɛ ba ye ní, se wa kai kaa wa be nɔ́ ko nɛ wa maa ye.” Mɛni nɛ nyɛminyumu ɔ kɛ e yo ɔ maa pee? Nyɛminyumu ɔ tsa nɔ ke: “Benɛ wa su we ɔ mi ɔ, wa na niye ní baagi enyɔ nɛ maa si ngɛ wa sinya a nya. Wa li nɔ nɛ kɛ ba ma si. Yehowa lɛ hyɛ wa nɔ.” Pee se ɔ, nyɛminyumu ɔ kɛ e yo ɔ a lɔle ɔ puɛ. A hia lɔle ɔ nɛ a kɛ maa ya fiɛɛmi se a be sika nɛ a kɛ ma dla. A ngɔ lɔle ɔ kɛ ya lɔle dlami he ko nɛ a ya hyɛ bɔ nɛ a ma he mɛ ha konɛ a dla lɔle ɔ. Kɛkɛ nɛ nyumu ko ba lejɛ ɔ nɛ e bi ke: “Mɛnɔ lɔle ji nɛ ɔ?” Nyɛminyumu ɔ ha lɛ heto ke e nɔ́, se e he ní komɛ puɛ. Kɛkɛ nɛ nyumu ɔ de ke: “Lɔ ɔ he hia we. Ye yo ɔ ngɛ lɔle nɛ ɔ tutuutu kɛ kɔla nɛ ɔ nɔuu eko hlae. Enyɛmɛ o maa jua lɛ?” Nyɛminyumu ɔ jua e lɔle ɔ ha nyumu ɔ nɛ e wo lɛ hiɔ nɛ e kɛ ya he lɔle kpa. Nyɛminyumu ɔ de ke: “I be nyɛɛ ma kale bɔ nɛ wa bua jɔ ha jamɛ a ligbi ɔ. Wa le kaa pi nɛ nɔ́ nɛ ɔ ba gu. Yehowa nine ngɛ mi.”

10. Mɛni blɔ nɔ nɛ La 37:5 ɔ woɔ wɔ he wami konɛ wa ko pee yeyeeye ngɛ wa hiami níhi a he?

¹⁰ Ke wa bu to hyɛlɔ kpakpa a tue nɛ wa pee we yeyeeye tsɔ ngɛ wa hiami níhi a he ɔ, wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa hyɛ wɔ. (Kane La 37:5; 1 Pet. 5:7) Mo susu nyagbahi nɛ a tu he munyu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ  kuku 5 ɔ mi ɔ he nɛ o hyɛ. Eko ɔ, Yehowa guɔ wekuyi ko aloo nitsumitsɛ ko nɔ kɛ haa wɔ wa daa ligbi hiami níhi. Ke wekuyi ɔ nyɛ we nɛ  e pee jã hu aloo wa ní tsumi je wa dɛ ɔ, Yehowa maa gu blɔ kpa ko nɔ kɛ pee jã, nɛ wa ngɛ nɔ mi mami kaa e maa pe jã. Nyɛ ha nɛ wa susu nɔ́ kpa ko nɛ to hyɛlɔ kpakpa a wo wɔ ga kaa wa kpa peemi ɔ he.

11. Ngɛ Mateo 7:1, 2 ɔ nya a, mɛni Yesu de ke waa jɔɔ peemi, nɛ mɛni he je nɛ e he ma nyɛ maa wa kaa wa ma kpa jã peemi ɔ?

¹¹ Kane Mateo 7:1, 2. Yesu le kaa akɛnɛ adesahi yi mluku he je ɔ, behi fuu ɔ, a ngɔɔ a juɛmi kɛ maa ni kpahi a tɔmihi a nɔ. Mo kadi kaa e de ke: “Nyɛɛ jɔɔ nihi kojomi.” Eko ɔ, wa maa bɔ mɔde wawɛɛ konɛ wa ko kojo wa nyɛmimɛ Kristofohi. Se wɔ tsuo wa yi mluku. Ke e he wa ha wɔ kaa wa ma kpa nihi kojomi ɔ, mɛni nɛ e sa kaa waa pee? Moo bu Yesu tue nɛ o bɔ mɔde wawɛɛ nɛ o jɔɔ nihi kojomi.

12-13. Ke wa susu bɔ nɛ Yehowa na Matsɛ David ha a he ɔ, mɛni blɔ nɔ nɛ e maa ye bua wɔ konɛ wa kpa nihi kojomi?

¹² Ke wa pue wa yi mi tɛ ngɛ Yehowa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ he ɔ, wa ma ná he se. E ngɔɔ e juɛmi kɛ maa su kpakpahi nɛ wa ngɛ ɔ nɔ. Wa na enɛ ɔ ngɛ bɔ nɛ e kɛ Matsɛ David nɛ e tɔ̃ tɔmihi nɛ hɛdɔ ngɛ he ɔ ye ha a mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e kɛ Batsheba puɛ gba nɛ e ha nɛ a gbe e huno ɔ. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Nɔ́ nɛ David pee ɔ ngɔ haomi kɛ ba lɛ nitsɛ e nɔ, e weku mi bi ɔmɛ kɛ ni kpahi a nɔ. (2 Sam. 12:10, 11) Be kpa ko hu ɔ, David ngɔɛ e hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kulaa. E kane Israel ta buli ɔmɛ be mi nɛ Yehowa fã we lɛ kaa e pee jã. Eko ɔ, he nɔ womi nɛ ha nɛ David pee jã ejakaa e susu kaa e ngɛ ta buli babauu nɛ a ma nyɛ maa po e he piɛ. Mɛni je mi kɛ ba? Gbenɔ hiɔ gbe Israel bi nɛ a yibɔ maa su 70,000!—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Kaa o ngɛ Israel jamɛ a be ɔ mi ɔ, jinɛ kɛ o ko na David ha kɛɛ? Anɛ o ko susu kaa e sɛ nɛ Yehowa nɛ ngɔ e tɔmi kɛ ke lɛ lo? Yehowa nɛ lɛ jã. Yehowa ngɔ e juɛmi kɛ ma bɔ nɛ David ye lɛ anɔkuale ha e wami be tsuo kɛ e he nɛ e pia a nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, Yehowa ngɔ yayamihi nɛ David pee nɛ hɛdɔ ngɛ he ɔ kɛ ke lɛ. Yehowa le kaa David suɔ lɛ wawɛɛ nɛ e suɔ kaa e maa pee nɔ́ nɛ da. Anɛ o bua jɔɛ kaa Mawu ngɔɔ e juɛmi kɛ maa su kpakpahi nɛ wa ngɛ ɔ nɔ lo?—1 Ma. 9:4; 1 Kron. 29:10, 17.

14. Mɛni ma nyɛ maa ye bua Kristofohi konɛ a jɔɔ nihi kojomi?

¹⁴ Akɛnɛ Yehowa hyɛ we blɔ kaa waa pee wa ní kaa nihi nɛ a ye mluku he je ɔ, e sɛ nɛ wɔ hu waa hyɛ blɔ kaa wa nyɛmimɛ ɔmɛ maa pee a ní kaa nihi nɛ a ye mluku. Mohu ɔ, e sa nɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma su kpakpahi nɛ a ngɛ ɔ nɔ. Behi fuu ɔ, e yi kaa wa maa na ni kpahi a gbɔjɔmihi nɛ waa tu munyu kɛ si mɛ. Se nɔ nɛ e suɔ kaa e maa kase Yehowa a kɛ ni kpahi hiɔ si saminya ke e le a gbɔjɔmihi po. Diamond nɛ a sa we he ɔ be fɛu, se nɔ nɛ ngɛ diamond he nile ɔ le kaa ke a sa he ɔ, e maa pee fɛu nɛ e he jua maa wa. Kaa bɔ nɛ Yehowa kɛ Yesu pee ɔ, e sa nɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma su kpakpahi nɛ nihi ngɛ ɔ nɔ, se pi a gbɔjɔmihi.

15. Mɛni he je nɛ ke wa ngɔ wa juɛmi kɛ ma si fɔfɔɛhi nɛ nihi ngɛ mi ɔ nɔ ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ waa kojo mɛ ɔ?

¹⁵ Ngɛ nihi a su kpakpahi nɛ wa maa ngɔ wa juɛmi kɛ ma nɔ se ɔ, mɛni ma nyɛ ma ye bua wɔ konɛ wa ko kojo mɛ? Moo bɔ mɔde kaa o maa le nyagbahi nɛ a kɛ ngɛ kpee ngɛ a si himi mi. Mo susu nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ ɔ he nɛ o hyɛ. Ligbi ko nɛ Yesu ya sɔlemi we ɔ, e na yalɔyo ohiatsɛ ko nɛ e ngɔ sika nyafii enyɔ kɛ ya wo sika tsumi daka a mi. Yesu bi we ke: “Mɛni he je nɛ yalɔyo ɔ ngɔɛ sika fuu kɛ wo sika tsumi daka a mi ɔ?” Yesu ngɔɛ e juɛmi kɛ ma sika  abɔ nɛ yo ɔ kɛ ya wo sika tsumi daka a mi ɔ nɔ. Mohu ɔ, Yesu ngɔ e juɛmi kɛ ma yalɔyo ɔ si fɔfɔɛ ɔ kɛ nɔ́ he je nɛ e ngɔ sika kaa jã kɛ wo sika tsumi daka a mi ɔ nɔ, nɛ e je e yi ngɛ nɔ́ nɛ e pee ɔ he.—Luka 21:1-4.

16. Mɛni o ma nyɛ maa kase ngɛ Veronica níhi a si kpami ɔ mi?

¹⁶ Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Veronica a níhi a si kpami ɔ ha nɛ wa na kaa e he hia nɛ wa susu si fɔfɔɛhi nɛ ni kpahi ngɛ mi ɔ he. Nyɛmiyo Veronica kɛ nyɛmiyo ko nɛ e ji fɔlɔ kake ɔ kɛ e binyumu ngɛ asafo kake mi. Veronica de ke: “I to he hɛ kaa nyɛmiyo ɔ kɛ e binyumu ɔ pɔɛ asafo mi kpe kɛ fiɛɛmi yami. Enɛ ɔ he je ɔ, i be a he juɛmi kpakpa. Se ligbi ko ɔ, i kɛ nyɛmiyo ɔ ya fiɛɛmi. Nyɛmiyo ɔ de mi ke e binyumu ɔ ngɛ juɛmi mi nyagba. Nyɛmiyo ɔ peeɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e ma nyɛ konɛ a na a hiami níhi nɛ́ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi a kɛ Yehowa a kpɛti. Be komɛ ɔ, e binyumu ɔ nyagba a he je ɔ, e yaa asafo mi kpe ngɛ asafo kpa mi.” Veronica gbe e munyu ɔ nya ke: “I li kaa nyɛmiyo ɔ kɛ haomi ngua kaa jã a ngɛ kpee ngɛ e si himi mi. Amlɔ nɛ ɔ, ye bua jɔ níhi tsuo nɛ nyɛmiyo ɔ peeɔ kɛ sɔmɔɔ Yehowa a he, nɛ i buɔ lɛ wawɛɛ.”

17. Mɛni nɛ Yakobo 2:8 ɔ woɔ wɔ ga kaa waa pee, nɛ mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ pee jã?

¹⁷ Ke wa yɔse kaa wa kojo wa nyɛmi Kristofo no ko ɔ, mɛni wa ma nyɛ maa pee? E sa nɛ wa kai kaa e he hia nɛ waa suɔ wa nyɛmimɛ ɔmɛ. (Kane Yakobo 2:8.) Jehanɛ hu ɔ,  e sa nɛ waa sɔle kɛ je wa tsui mi kɛ ha Yehowa nɛ wa kpa lɛ pɛɛ nɛ e ye bua wɔ konɛ wa kpa nihi kojomi. Wa ma nyɛ ma tsu wa sɔlemi ɔmɛ a he ní kɛ gu be nɛ wa ma ná nɛ waa kɛ nɔ nɛ wa kojo lɛ ɔ maa sɛɛ ní ɔ nɔ. Lɔ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ waa le lɛ saminya. Waa kɛ lɛ ma nyɛ maa ya fiɛɛmi aloo waa fɔ lɛ nine kɛ ha ní yemi. Ke wa le wa nyɛmi ɔ saminya a, lɔ ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa kase Yehowa kɛ Yesu a nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ konɛ waa ngɔ wa juɛmi kɛ ma su kpakpahi nɛ wa nyɛmi ɔ ngɛ ɔ nɔ. Ke wa pee jã a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ fami nɛ to hyɛlɔ kpakpa a kɛ ha wɔ kaa waa jɔɔ nihi kojomi ɔ nɔ yee.

18. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ to hyɛlɔ kpakpa a gbi tue bue?

¹⁸ Kaa bɔ nɛ jijɔhi nuɔ a nɔ hyɛlɔ gbi ɔ, jã kɛ̃ nɛ e sa kaa Yesu se nyɛɛli ɔmɛ hu nɛ a bu e gbi tue. Ke wa bɔ mɔde nɛ wa kpa yeyeeye peemi ngɛ wa hiami níhi a he nɛ wa kpa nihi kojomi ɔ, Yehowa kɛ Yesu maa jɔɔ wa mɔde bɔmi ɔ nɔ. Ke wa piɛɛ “to kuu nyafii” ɔ he jio, wa piɛɛ “jijɔ kpa” amɛ a he jio, nyɛ ha nɛ waa bu to hyɛlɔ kpakpa a gbi tue. (Luka 12:32; Yoh. 10:11, 14, 16) Ngɛ ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ mi ɔ, wa ma susu níhi enyɔ nɛ Yesu de e se nyɛɛli ɔmɛ ke a pee ɔ he.